Uit de Provincie. Kerknieuws. Onderwijs. Gemengd Nieuws. DE GRAFTOMBE VAN PRINS WILLEM VAN ORANJE TE DELFT. Het vierde geboorte-eeuwfeest van Prins Willem van Oranje, den stamvader van ons vorstenhuis, wordt allerwege in ons land op plechtige wijze herdacht. Tot een der plechtigheden behoort de herdenking bij het graf van dezen Oranje-vorst in de Nieuwe Kerk te Delft, waar aan de graf tombe een krans zal worden gehecht'.' Deze graftombe is één der fraaiste, welke zich in de Nieuwe Kerk te Delft bevin den. De graftombe werd tijdens 't twaalf jarig bestand gesticht. Het monument werd opgericht op last van de Staten-Generaal der Vereenigde Nederlanden, uit erkentelijkheid voor de groote en talrijke diensten, welke Willem van Oranje aan het vaderland had bewe zen. De graftombe is een ontwerp van den toentertijd zeer beroemden bouwkundige en beeldhouwer Hendrik de Keyzer. De kunstenaar nam aan voor een bedrag van 28.000 daalders het bouwwerk te leveren, doch toen hij er mee bezig was, bleek, dat het bedrag bij lange niet toereikend was om de kosten te dekken. De Staren-Gene raal stonden de Keyzer toen nog een be drag van eenige duizenden guldens boven de aanvankelijk geraamde som toe. De graftombe, welke een zeer majestu- euzen indruk maakt, is op een verheven heid geplaatst; drie trappen van Dinant- schen toetssteen voeren naar omhoog. Zij is rijk met bronzen ornamenten en mar meren beelden versierd. De levensgroots figuur van den Prins, in vorstelijk ge waad, is uit wit, Italiaansch marmer ver vaardigd. Rondom het beeld van den Prins staan 22 kolommen van zwart Ita liaansch marmer. De voetstukken en ka- piteelen zijn van wit marmer in Dorischen stijl. De lichamen der voetstukken zijn met gevlamd marmer versierd, en de acht groote platen, welke elk twee kolommen bevatten, zijn ingelegd met toetssteen. De vier lichamen op de hoeken zijn gemaakt van wit Italiaansch marmer, elk uitgehold met twee nissen, waarin zestien bronzen wapenschilden hangen welke de vier kwartieren van Willem van Oranje aanduiden, n.l. Nassau, Stolberg, Hessen en Königstein. Op de vier uiterste hoeken zijn ronde, wit-marmeren voetstukken ge plaatst, op elk waarvan een bronzen vrou wenbeeld is geplaatst. Deze figuren stellen de Vrijheid, de Gerechtigheid, de Gods dienst en de Dapperheid voor. Boven de achtparige kolommen verheffen zich acht vierkanten, waarop de deviezen van Wil lem van Oranje tezamen m-t symbolische voorstellingen zijn gebeiteld. De hoofd balken van de kroonlijsten en de zuilen zijn van wit en de friezen van zwart ge vlamd marmer opgetrokken, terwijl de CRISISPACHTZAKEN BIJ DE KANTONGERECHTEN. Door het Departement van Justitie zijn eenige gegevens betreffende de Crisis- pachtwet 1932 gepubliceerd. Bij alle kantongerechten te zamen wer den in de periode van 1 Juli tot en met 31 October 1932 ingediend 8475 verzoek schriften. Door de kantonrechters werden in dit tijdsverloop afgedaan 2393 zaken 1384 door afwijzing (niet-tfntvankelijkver- klaring) en 1009 door minnelijke schik king, als bedoeld in art. 4 der Grisispacht- wet), door de kamers voor crisispachtza ken 3794, te zamen dus 6187 zaken. Uit den aard der zaak verfoonen de cij fers betreffende ingediende verzoekschrif ten voor de verschillende kantongerechten groote afwijkingen. Behalve aan factoren als uitgestrektheid en omvang en aard der bevolking van de ressorten van de kanton gerechten, moet bij raadpleging van de cijfers gedacht worden aan het feit, dat voor de verschillende streken de data van het vervallen van pachttermijnen niet steeds dezelfde zijn. Zoo werd door eenige kantongerechten bij het indienen der op gaven medegedeeld, dat de meeste pach ten omstreeks Kerstmis betaald moeten worden, o.a. kantongerecht te Zaandam, dat van slechts 4 ingediende verzoek schriften melding maakt. Ten aanzien van het kantongerecht te vier deksels boven de nissen weer van wit marmer zijn. Boven de nissen verheft zich een pyramide, welke door een ver gulden bal wordt bekroond. Tusschen de vier pyramiden bevindt ziel' een wit mar meren koepel, waarop twee bronzen kin derfiguren staan, die met den vinger op een grafschrift wijzen, hetwelk in toets steen is gegraveerd. De vertaling van bet Latijnsche grafschrift, hetwelk aan beide zijden gegraveerd en verguld is, luidt als volgt: „Ter eere van den Algoeden en Almacn- tigen God en ter eeuwige gedachtenis aan Willem van Oranje Nassau, Prins van Oranje, den Vader des Vaderlands, die zijn eigen voordeel en dat der zijnen aan de welvaart der Nederlanden heeft opge offerd; die tweemaal zeer aanzienlijke le gers, meestal op eigen kosten heeft uit gerust, en tweemaal in het land gevoerd, met behulp der Staten, Die de Spaansche dwinglandij verdreven, de ware godsdienst en de aloude Vaderlandsche wetten heeft hersteld, en eindelijk de bijna verkregen vrijheid aan Prins Maurits, zijn zoon en erfgenaam van 's vaders deugden, ter be vestiging heeft nagelaten. Een held, waar lijk godvruchtig, voorzichtig en onover winnelijk. Wien Philips II, Koning van Spanje, de schrik van Europa, vreesde, maar niet ten onder bracht, niet kon ver schrikken, maar door een gehuurden moordenaar met snoode list heeft doen ombrengen. De Vereenigde Nederland- sche Gewesten hebben dit praalgraf tot een altoosdurend gedenkteeken zijner verdiensten gesticht". Aan de voeten van het marmeren beeld, voorstellende den Prins van Oranje, ziet men een kunstig bewerkten hond van wit marmer. Deze stelt de lievelingshond van Willem van Oranje voer, die na den dood van zijn meester geen voedsel meer wilde nemen en van honger gestorven is. Onder deze tombe vindt men de grafgewelven van de Vorstelijke Familie, waarin het stoffelijk overschot rust van de Vorsten en Vorstinnen uit het Huis van Oranje- Nassau. In het jaar 1822 hebben deze grafge welven een aanzienlijke uitbreiding onder gaan, waardoor het achterste gedeelte van het koor ook aanmerkelijk vergroot werd. Vóór de Fransche omwenteling van 1795 hingen tegen de muren van het koor de verschillende wapenschilden der vorstelij ke personen, die in dezen grafkelder zijn begraven, alsmede hun degens, sporen, handschoenen en verdere attributen. Op last van het toenmalig bestuur werden deze wapenschilden, alsmede die van vele aanzienlijke geslachten, welke alle in de Nieuwe Kerk te Delft hun laatste rust plaats vonden, verwijderd of vernield. Doesburg en te Purmerend werd medege deeld, dat de eerste zitting der kamer voor crisispachtzaken eerst in November 1932 plaats had. In totaal werd in 643 gevallen of in 13.4 pet. van het aantal door minnelijke rege ling of door uitspraak van de kamers voor crisispachtzaken afgedane zaken een pachtreductie verleend van hooger dan 50 pet. van den pachtprijs. Het aantal gevallen van reductie van 5175 pet. be droeg 11 pet., van 7699 pet. 1.5 pot. en van geheele ontheffing 0.9 pet. van het to taal aantal afgedane zaken. Een paar kantongerechten merkten on gevraagd op, dat in geen enkel geval hoo- gere reductie dan 40 pet. werd verleend; een ander kantongerecht maakt melding van „tamelijk veel gevallen van precies 50 pot., doch de meeste tusschen 25 en 40 pet." Polders en Waterschappen. Bij Kon. besluit zijn benoemd: a. tot dijkgraaf van den Willem Adriaanpolder, J. L. Versprille te Kort- gene; b. tot plaatsvervanger van den dijkgraaf van het waterschap Groote- en Kleine Isa bella, F, J. L. M. Dhooge te Philippine. Ned. Chr. Landarbeidera- bond. Naar wij vernemen heeft het Hoofdbestuur van den Ned. Chr. Land- arbeidersbond besloten, gezien het groote aantal afdeelingen van dezen Bond in Zeeland, een Hoofdbestuurder in onze provincie woonachtig te doen zijn. De heer A. Vingerling, thans wonende te Rotter dam, zal zich omstreeks 1 April te Goes vestigen. Met ingang van 1 Febr. 1933 is be noemd tot opzichter bij de uit te voeren werken aan de vluchthaven te Zijpe, Bruinisse, dhr J. Stevense, te Middelburg. Aangehouden. Door de politie te Rhoon is aangehouden en ter beschik king van de justitie te Middelburg gesteld zekere J. de J., 18 jaar, landbouwers knecht, vroeger te Kapelle, verdacht van diefstal in den nacht van 4 op 5 April 1.1. te Kapelle. In vrijheid gesteld. De rechtbank te Middelburg gelastte de in vrijheidstelling van J. J., 28 j., bankwer ker te Axel, thans in voorarrest, verdacht vap diefstal; van D. B., 18 j., werkman te 's Gravenpolder, in voorarrest, verdacht van diefstal met braak, en van J. de K., 21 j., fabrieksarbeider te Kapeltd, in voorarrest, verdacht van diefstal. Goes. Gisteravond vergaderde in de Chr. Bewaarschool, onder voorzitterschap van den heer R. Zuidema, de A.-R. Kiesver- eeniging. Nadat de vergadering op de ge bruikelijke wijze was geopend, de voor zitter een kort openingswoord had ge sproken en de secretaris de notulen der jaarvergadering had gelezen, verkreeg de heer Mr P. A. Schwartz te Krabben- dijke, voorzitter van het Prov. Comité, het woord, om te spreken over „In dagen van druk". Spr. wees er op, dat we nog nooit onder zóó drukkende omstandigheden als thans de Kamerverkiezingen tegemoet zijn ge gaan. Er is een groote materiëele en gees telijke nocd. Het aantal werkloozen alleen in ons land reeds 300.000 groeit nog steeds aan. Per jaar wordt 150 miljoen uit de publieke kassen uitgegeven voor werk- loozenzorg en telkens weer worden van onze regeering crisismaatregelen gevraagd om hier of daar den nood te lenigen. Er is geestelijke en stoffelijke nood en tusschen die beide bestaat verband. Het egoïsme regeert te veel en er wordt, ook in de wereld der hooge politiek, te weinig met God rekening gehouden. Spr. onderwierp verder aan critiek de oppervlakkige, demagogische wijze, waar op iemand als de heer Oudegeest zei de crisis in ons land te kunnen oplossen. Zijn methode is wel bijzonder ondeugde lijk gebleken. Maar ook wat de heer Al- barda wilde, zal niet veel baat brengen. Ook vele gemeenten zitten in de moei lijkheden, die nog grooter zouden zijn als de sociaal-democraten hun experimenten hadden kunnen botvieren. In het belang van de autonomie der gemeenten is het in dezen tijd gewenscht, dat er van regeeringszijde een behoorlijk toezicht wordt uitgeoefend. We mogen echter niet opgaan in het stoffelijke. Ook in dezen tijd moet het geestelijke voorop. Daarom besprak spr. in het tweede deel zijner rede de groote waarde van godsdienst, gezin en gezag en van de gees telijke goederen, voor wier behoud we te strijden hebben. Het is onze taak steun te bieden aan de Overheid als draagster van het gezag. De Antirevolutionaire partij is voor de handelingen van dit Kabinet niet verant woordelijk. Wij staan ten opzichte van deze regeering geheel vrij. Dit neemt niet weg, dat wij ons niet als de liberalen op eng partijstandpunt stellen, maar dat door onze fractie in de Tweede Kamer steeds het landsbelang op den voorgrond is gesteld. Intusschen is het geen gewenschte toe stand, dat nu een Kabinet regeert, geheel los staande van de partijen. Spr. wekt daarom tenslotte op krachtig te arbeiden, opdat bij de komende verkiezingen onze positie wordt versterkt en we weer krij gen een parlementair Kabinet, dat zich ten doel stelt te handhaven de Chr. grond slagen van ons volksleven. Van de geboden gelegenheid om met den spreker van gedachten te wisselen, werd door een zevental aanwezigen ge bruik gemaakt. Nadat de heer Schwartz de verschillende vragen op duidelijke wijze had beantwoord en de voorzitter hem een woord van dank had gebracht voor zijn heldere uiteenzetting, werd de vergadering met dankzegging gesloten. Kloetinge. Woensdagavond hield de Chr. Landarbeidersbond een vergadering in het Zondagsschoollokaal. De voorz., dhr W. Nieuwdorp, opende op de gebrui kelijke wijze. Na lezing der notulen werd meegedeeld, dat Kloetinge in Klasse A blijft gehandhaafd. Hierna sprak dhr Vingerling over de beteekenis der Chr. Vakbeweging. Eerst wees hij; op de achterstand die in Zeeland nog bestaat. Er is wel een flink begin, doch bij vele landarbeiders is er nog lakschheid. Er zijn nog zoovele vaste ar beiders die zich terwille van hun werk gevers niet durven organiseeren. Ook met onze propaganda moeten we daarmede rekening houden. Laten we met overtui ging en met alle ons ten dienste staande middelen werken voor het welzijn van onze Chr. Landarbeidersbond. Na deze mooie rede volgde eenige be spreking. De burgemeester, die mede aanwezig was, dankte voor de uitnoodiging en voor den goeden geest, dien hij op de vergade ring aantrof. Voorts gaf hij inlichtingen over de werkverschaffing. De afd. telt thans 46 leden. Schors. Gistermorgen had de werkman S. uit Biezelinge, aan den Scheldedijk, tengevolge van slippen, het ongeluk met zijn rijwiel te vallen, waardoor hij tegen den muur van den dijk terecht kwam. Bij onderzoek bleek dat zijn sleutelbeen was gebroken. S. is daarna naar het zieken huis te Goes overgebracht. lerseke. Mej. H. Burger had gisteren het ongeluk achter haar woning uit te glijden en haar knieschijf te breken. Op advies van dr Klinkenberg is ze naar het ziekenhuis te Goes vervoerd. Bruinisse. De heeren P. L. Krepel en J. Goudzwaard zijn gekozen resp. tot voor zitter en secr. van de landbouwvereen. „Landbouwbelang". Tholen. Door de meisjesvereen. „Dor cas',' alhier, uitgaande van de Ned. Herv. Kerk, zijn deze week aan 26 gezinnen 187 stuks door hen gemaakte en gebreide on- derkleeren uitgereikt. Een woord van dank aan deze ijverige jongedames, die elke week een avond bijeenkomen om te werken voor dit zoo zeer te prijzen goe de doel, is zeker op zijn plaats. Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Midwolda (Old.), H. G Groenewoud te Gelselaar. Te Den Ham (Ov.), A. J. "Westra Hoekzema te Mijns- heerenland. Beroepbaar. In de heden ge- fa ouden vergadering van de classis Goes is na gehouden examen beroepbaar gesteld in de Geref. Kerken de heer Joh. M. Mul der, theol. cand. aan de V. U., te Goes. Bevestiging en intrede. Cand. W. Oosthoek van Vlaardinger Ambacht werd Zondagmorgen bevestigd als predikant der Ned. Herv. Gemeente te Zoutelande door Ds W. Reus, van Westkapelle, consulent, die tot tekst had 2 Cor. 1 24, de woorden: „wij zijn mede werkers uwer blijdschap". Des middags deed Ds Oosthoek intrede met een predikatie over Lukas 2 10: „Ziet, ik verkondig u groote blijdschap", 's Morgens zoowel als 's middags waren zeer velen gekomen om de plechtigheid bij te wonen. De meeste ringcollega's waren aanwezig. Na in de voormiddaggodsdienstoefe ning op Zondag 8 Jan. teKerkwerve door ds Lazonder van Werkendam met als tekst Jesaja 62 vers 6 en 7 bevestigd te zijn, deed de nieuwberoepen predikant ds G. J. Post des namiddags te Se- rooskerke zijn intrede, met als tekst Mattheus 2 vers 2, laatste gedeelte. De handoplegging geschiedde door ds v. Griethuijzen, consulent, en ds Saraher. Er was in beide diensten veel belangstel ling. De afdeeling Middelburg van het Ne- derlandsch Onderwijzers Genootschap heeft een adres gericht tot den gemeente raad, waarin zij vraagt instandhouding van het Openbaar Vervolgonderwijs te Middelburg. VRIJE UNIVERSITEIT. Dreigend tekort, nieuwe actie in voor bereiding. Ook de Vrije Universiteit ondervindt zeer ernstig de financieele moeilijkheden van dezen tijd. Verscheidene leden en contribuanten hebben hun jaarcontributie moeten verla gen; sommigen moesten die zelfs geheel opzeggen. De uitbreiding van de Universiteit met een vierde faculteit bracht mee de nood zakelijkheid van verhooging der contribu ties met f 60.000, waarvan nog slechts de helft werd toegezegd. Niettegenstaande zeer belangrijke be zuinigingen is de toestand zoo, dat door het ontbreken van de resteerende f 30.000 en de contributie-verlagingen voor 1933 reeds een tekort dreigt van niet minder dan f 30.000, welk tekort in 1934 en vol gende jaren nog grooter zal zijn, als de inkomsten niet vermeerderen. Directeuren der Vereeniging doen op nieuw een beroep op de vele duizen den in ons land, die nog niet mee hel pen dragen de financieele lasten van onze Universiteit en dat toch behoorden te doen. De actie, die in dezen winter zal worden gevoerd, wordt ingezet met een propagan- davergadering, te houden Maandagavond 13 Febr. a.s., waarin als sprekers zullen optreden Z.Exc. Dr H. Colijn, President- Directeur der Vereeniging voor Hooger Onderwijs op Gereformeerden grondslag en de hoogleeraren Prof. Dr A. Anema; Prof. Dr M. van Haaften en Prof. Dr G. J. Sizoo. De vergadering wordt te Amsterdam gehouden, doch door uitzending door de Nederlandsch Christelijke Radio-Vereeni- ging zullen de sprekers over het geheele land te beluisteren zijn. Direct daarna moet de actie worden ge voerd door huisbezoek enz. Voor 31 Maart zal het resultaat van deze actie bekend moeten zijn. De Provinciale-, Ring- en Plaatselijke Comité's en de Correspondenten der Vrije Universiteit krijgen dus een zware taak. Het zal zaak zijn dat zij zich reeds nu op de actie voorbereiden en zich zooveel mo gelijk medewerking verzekeren. Als de medewerkers trouw zijn en ons Gereformeerde volk zich zijn roeping be wust toont, zal onder Gods zegen de actie slagen. Drie wakkere jongens. Gistermiddag ie het Duitsche s.s. Wit- ram, gesleept door de Witte Zee en de Lauwerszee, om 1 uur den Nieuwen Wa terweg binnengeloopen. Aan boord van laatstgenoemden zeeelee- per heeft een redacteur van het Vaderl. een onderhoud gehad met de drie dappere Nederlandsche jongens, die het hebben bestaan om toen de Atlantique brandend en verlaten in het Engelsche kanaal rond dreef, van de Lauwerszee over te wippen om aan boord van het hulpelooze vaartuig de trossen vast te maken en van dit schip af verder bij het bergingswerk te assis- teeren. Op het achterdek van de Lauwerszee troffen wij de drie jongens van Jan de Wit bij elkaar: A. Wijgers, P. de Baar en M. van Teylingen, drie jongens uit Maassluis, te zamen zeker nog geen 70 jaar oud. On opgesmukt en simpel als gold het de een voudigste zaak van de wereld, hebben zij van hun wedervaren verteld. Er werden, zoo zeiden zij, op een ge geven oogenblik bij ons op de Lauwerszee mannen gevraagd om te probeeren op de Atlantique te komen. Wij boden ons aan en gingen met nog twee kameraads in de sloep. Kapitein Van Dijck van de Lau werszee manoeuvreerde toen zoo, dat onze sloep langszij van de Atlantique kwam te 'liggen. Er stond een deining van 2 M. en onze boot danste en schommelde, dat het een aard had Langs de midscheeps van de Atlantique hingen een paar lijnen. De Baar wist er een te grijpen en begon er zich langs om hoog te werken. Het viel intusschen lang njet mee, want de hoogte bedroeg zoowat 25 M. De scheephuid was gloeiend heet en hij brandde zijn handen. Bovendien werd hij door het slingeren van het schip tel kens tegen de scheepshuid aangesmakt, maar hij liet niet los en klom door. Toen hij eenmaal boven was, heeft Wijgerse de lijn te pakken gekregen en is hij de klau- terpartij begonnen, waarbij de Baar hem hielp. Tenslotte wist ook van Teylingen het touw te grijpen, maar toen hij een eind omhoog was gekomen brandde de lijn door en van T. stortte omlaag. Hij wist evenwel in zijn val een ander touw te grijpen, waaraan hij 7 M. lager bleef han gen. Met vereende krachten hebben de Baar en Wijgerse hem daarna aan boord van 'de Atlantique geheschen. En daar zaten we nu, zeiden zij. Het was aan boord eenvoudig „beroerd". Je stikte van den rook en 't was er gloeiend heet. Bovendien moest je goed uitkijken, dat je niet door een of ander gat viel. Al strompelend en klauterend, waarbij je nog al eens je handen kon openhalen aan glas scherven, zijn we op het voorschip beland, waar we toen begonnen zijn met het vast zetten van de sleeptrossen. Onder normale omstandigheden is dit voor drie man al een heel coryaé, want meestal wordt een dergelijk werk aan ze ven hunner opgedragen. Wij moesten bet maar met ons drieën zien te klaren en gelukkig zijn we er in geslaagd. Uit de sloep hebben we nog een zak met brood opgevischt en daar hebben we al dien tijd op geteerd. Het ergste was echter, dat wij hoegenaamd niets te drinken 'hadden. De dorst kwelde ons hevig en wij hebben nog een korten onderzoekingstocht over de At lantique ondernomen, maar dien hebben we wegens rook en gevaar spoedig moe ten opgeven. Toen wij een tijd aan boord waren, kwam de Fransche boot Minotaur opzij met aan boord de officier Even. Deze wil de op zijn beurt probeeren op de Atlan tique over te gaan. Ook hij greep een touw, dat buiten hing, maar juist op het oogenblik, dat hij dit vast had, zakte de boot door de deining onder hem uit en bij het weer omhoog komen is de officier met zijn been bekneld geraakt tusschen de Atlantique en de Minotaur, waardoor dit lichaamsdeel werd verbrijzeld. Hoewel we het op de Atlantique verre van prettig hebben gehad, zijn we toch blij dat we het hebben gedaan. Tot zoover het verhaal van deze drie dappere kerels. Te Hoek van Holland hadden de sleep- booten van L. Smit alle de vlag er bij ge zet ter eere van de binnenkomst van de Witte Zee en Lauwerszee en toen de sleep omstreeks half drie Maassluis passeerde, waar ook veel vlaggen waren uitgestoken, hebben de daar liggende schepen een waar fluitconcert aangeheven als welkomstgroet in het vaderland. Influenza in de kazer ne te Groningen. In de infante- riekazerne te Groningen hebben zich on der de soldaten van het 12e regiment in fanterie gedurende de laatste dagen zeer talrijke gevallen van influenza voorge daan. De ziekte breidt zich vrij snel uit, zoodat er reeds een aanzienlijk aantal mi litairen is aangetast. Gelukkig zijn de ge vallen veelal van niet-ernstigen aard. Ge vaarlijke complicaties hebben zich nog niet voorgedaan. Drie woningen in brand. Gistermorgen brak door onbekende oor zaak brand uit in de woning van den heer K. Slikker te Oudesluis. Wegens een defect aan de alarmeerinrichting kon de motor brandspuit uit Schagerburg niet eerder dan een half uur na 'het uitbreken van den brand aanwezig zijn. Intusschen hadden reeds de woningen, die naast het branden de perceel lagen, n.l. die van P. Slikker en C. Dorsselaar, vlam gevat. Het huis van Dorsselaar kon Slechts gedeeltelijk be houden blijven, de behuizingen van K. en P. Slikker brandden tot den grond af.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1933 | | pagina 2