Kerknieuws.
Onderwijs.
Gemengd Nieuws.
Leestafel.
Ingezonden Stukken.
A. de Lange, opende deze vergadering
met gebed en sprak daarna zijn groote
blijdschap uit over de mooie opkomst.
Spr. zette nog kort de beteekenis van de
cursus-vergaderingen, die het Ghr. Nat.
Vakverbond heeft georganiseerd, uiteen.
Sociale scholing, studie der beginselen is
noodig voor alle leden der Chr. vakorga
nisaties, speciaal voor de jongeren en de
pas toegetredenen.
Hierna leidde dhr Jb. Kloosterman het
eerste van de door het G.N.V. aan de orde
gestelde onderwerpen in, n.I. de geschie
denis van de Ghr. sociale en vakbeweging
van 1876 tot 19Ó9. Spr. gaf in zijn inlei
ding een duidelijk historisch beeld van dit
tijdperk in sociaal-economisch opzicht.
Op deze inleiding volgde een leerzame
bespreking.
De voorzitter bracht in zijn slotwoord
dank aan den inleider en aan allen, die
aan de cursusavonden zulk een mooien
inzet hadden gegeven.
Gezien de vele aangesloten organisaties
over geheel Zuid-Beveland zullen de in
leidingen behalve in Goes ook in Krab-
bendijke en Heinkenszand resp. voor Oos
telijk en "Westelijk Zuid-Beveland worden
gehouden.
Rilland-Bath. Gisteravond vergaderde
de N.C.L.B. alhier. Na opening door den
voorz., den heer S. Kole, werden de no
tulen der vorige vergadering door den
secretaris gelezen. Nadat nog enkele huis
houdelijke zaken waren besproken, sprak
de heer Vingerling over het onderwerp:
„Solidariteit!" Spr. wees er op, dat voor
een gezonde vakorganisatie noodig is een
gezonde basis, dat daarom vooral het
saamhoorigheidsbesef sterk moet zijn
onder de leden. Hij wekte daarom vooral op
de cursusvergaderingen voor Chr. sociale
scholing te bezoeken. Er moet nog hard
worden gewerkt, omdat er nog zoo vele
ongeorganiseerde arbeiders zijn, die een
rem zijn voor de doorwerking van de be
ginselen der Chr. vakbeweging, die van
hun roeping bewust moeten worden. Voor
al nu is het ook voor de vakbeweging
een worsteling, omdat vele werkgevers
trachten deze te negeeren. Ook is het
noodig te waken tegen verkeerde stroo
mingen, die het zedelijk besef onder
mijnen.
Hierna sprak Ds de Reus over: „Chris
tendom en Socialisme!" Z.Eerw. wees er
op, dat deze twee woorden nogal vaag
zijn en nam voor christendom de opvat
ting van hen, die Christus belijden als
Verlosser en Zaligmaker. Het socialisme
heeft geen duidelijk omschreven program
in den tegenwoordigen tijd, in tegenstel
ling met den tijd der stichting en zooals
de consequent doorgevoerde socialisten in
het communisme. Er zijn schijnbare pun
ten van overeenstemming tusschen chris
tendom en socialisme, waarvan 3 werden
genoemd: Het oproepen tot den strijd;
Het prediken der gerechtigheid en de
verwachting van den heilstaat. Het ver
schil is echter, dat het socialisme strijdt
tegen menschelijke stelsels en het chris
tendom tegen geestelijke machten. Voor
den christen geldt de eisch van Gods ge
rechtigheid en voor den socialist de so
ciale gerechtigheid naar menschelijke
maatstaf. De heilsverwachting van een
nieuwen hemel en een nieuwe aarde bij
het christendom beweegt zich om God,
terwijl het socialisme den mensch in het
middenpunt plaatst. Het religieus socia
lisme toont, dat er onder de socialisten
toch zijn, die gevoelen, dat de consequen
te doorvoering van het socialisme zonder
geestelijken grondslag leidt tot verzan
ding. Mogelijk is dat de strijd om de
heerschappij heftiger zal worden tusschen
de twee groote machten, het socialisme en
het christendom. De overwinning is ech
ter aan Christus!
Na dit bezielende woord sprak Ds Hete-
brij nog een enkel woord over de prov.
vergadering te Goes en wekte alle leden
zooveel mogelijk op deze te bezoeken.
Hierna werd de vergadering door Ds de
Reus met dankzegging gesloten.
Oostkapelle. Woensdagavond hield de
Meisjesvereen. op Geref. Grondsl. „Mar
tha" een openbare vergadering in de con
sistorie der Geref. Kerk, onder leiding
van Mej. G. Wondergem. Mej. Pa. Won-
dergem hield een inleiding over „Cultuur
en Conventie", waarop eenige bespreking
volgde. Aan de Diaconie werden overge
dragen een 75-tal vervaardigde kleeding-
stukken ter uitdeeling. Deze werden on
der dank aanvaard namens de diakenen
door dhr Jobse.
Koudekerke. (Slot Raadsvergadering.)
Dhr Sanderse zou den aanval van
A.R. zijde willen beantwoorden met het
„herzie uzelf". Immers enkele maanden
geleden is een der A.R. leden van den
Raad te Vlissingen uit de partij gezet om
afwijkingen van zijn partijprogram. Ook
zoo gaat het bij ons. Bij de S. D. A. P.
komt geen wijziging in de meening om
trent salarisverlaging, zoolang wij van de
noodzakelijkheid niet overtuigd zijn.
Ook onze gemeente ondervindt steeds
meer en meer de gevolgen van de crisis.
De arbeiders worden het zwaarst getrof
fen. Ook in onze gemeente is er reeds een
beduidend aantal werkloozen. De verzach
ting van den nood is ons streven. Spr.
brengt hulde aan B. en W. voor de groote
post op de begrooting ten behoeve der
werkloozen.
Het optreden van dit college gaf echter
niet de tevredenheid die wij vorige jaren
hadden. Er is geen voldoende contact met
dit college. Het heeft te weinig activiteit
ontwikkeld. De samenwerking der S. D. A.
P. tot samenstelling van dit college is maar
niet zoo geschied. Dit is gebeurd op grond
van eischen door de S. D. A. P. gesteld,
die aanvaard zijn. Tot onzen spijt
moeten wij zeggen dat men
zich niet aan de gestelde
eischen heeft gehouden. Er
is over de Zondagsluiting overeenstem
ming verkregen en men wijkt er van af
alsof er geen overeenkomst ware geweest.
De activiteit van B. en W. is niet groot
genoeg geweest om een gewijzigde loon
regeling bij den Minister te krijgen tus
schen land- en industriearbeiders ten be
hoeve van de werkloozen.
De voorz. hoopt op goede saamwerkiug
voor 1933. Spr. is dankbaar voor de hulde
geuit inzake den arbeid van B. en W.
Over het verkrijgen van tweeërlei loonre
geling bij den Minister heeft Spr. op 2
Aug. een onderhoud aangevraagd met dhr
Meijer de Vries en deze kon of wenschte
Spr. niet te ontvangen ondanks dringend
telefonisch verzoek. Ook de Minister vroeg
een gedocumenteerd schrijven, dat 7 Sept.
is gezonden. Wij konden alleen bereiken
dat f 1 meer huurtoeslag werd toegestaan.
We hebben werkelijk alle moeite gedaan,
doch werden afgewezen. Eerst later is de
Minister op een ander standpunt geko
men.
Het plan om een bijeenkomst met de
raadsleden te hebben voor uitbreiding, zal
binnenkort worden uitgevoerd.
Dhr de Rijke wijst er op, dat dhr San
derse heden zelf een salarisverlaging
heeft voorgesteld van 25 pet. en van f 100
voor den agent der arbeidsbemiddeling.
Dhr Sanderse noemt dit uit zijn ver
band gerukt. Ook wij zijn voor verlaging
doch van boven af.
Spr. wijst nogmaals op de resultaten
voor de loonen door dhr v. Spanning be
reikt bij dhr Meijer de Vries te 's Graven-
hage. Deze had gezegd, dat wanneer B. en
W. met de noodige gegevens waren geko
men, zij dat evenoed zouden hebben be
reikt.
De voorz. ontkent, dat deze gewijzigde
loonregeling door de S. D. A. P. is geko
men. Het is een gevolg van het optreden
der verschillende inspecteurs die er met
alle kracht op aandrongen. Dhr Stevense
heeft Spr. gemachtigd om officieel mede
te deelen dat deze verschillende loonrege
lingen tengevolge van den aandrang dor
Inspecteurs zijn gekomen.
Dhr Sanderse leest een brief voor uit
den Haag, die zou moeten bewijzen dat
het niet door den invloed der inspec
teurs tot stand is gekomen, doch werke
lijke bewijzen geeft hij niet.
Spr. meende geen reden te hebben om
inzake salarisverlaging eerst met de A.R.
te moeten overleggen. Hij rekende op
hun steun. Dat zij, dit niet deden is hem
tegengevallen.
Dhr Lorier zegt hierop: wij hebben ons
niet eens verklaard met de wijze waarop
u wenscht te verlagen. Wij willen in ge
matigd tempo en niet zoo forsch.
Alsnu komt de behandeling der begroo
ting aan de orde.
Lorier wil den post salarissen vermin
deren met de 7 pet. in de vorige raads
vergadering vastgesteld voor de hoogere
en 3 pet. voor de lagere ambtenaren.
Bij post Vereen. Ned. Gemeenten vraagt
de Rijke: is het niet gewenscht om de
Vereen, van Ned. Gemeenten hier een
zaak te doen opknappen, wanneer offici-
eele personen geen gelegenheid kunnen
krijgen om de belangen te bespreken bij
de hooge autoriteiten?
De voorz. ontraadt verlaging van den
post salarissen, daar deze begrooting dan
zeker niet door Ged. Staten wordt goed
gekeurd.
Bij stemming over de posten 8, 9 en
10 wordt salarisverlaging verworpen met
6 tegen 5 st.
Post 12, presentiegeld wordt met f40
verlaagd.
Kosten port enz. te verlagen met f75
aangenomen. Verlaging telefoonkosten
met f 50. Aangenomen.
Post 28, kosten stembureau met f30
verlagen. Aangenomen met 8 tegen 3 st.
Kosten burgerlijke stand met f20 ver
lagen. Aangenomen.
Post 50, ververschingen op vergaderin
gen geraamd op f 50. Voorgesteld wordt
deze te laten vervallen. Wordt met 7 te
gen 4 st. verworpen.
Al deze voorstellen tot vermindering
waren afkomstig van de A.R
Bij post 73 hoofdstuk III wil dhr San
derse bezuinigen op de verlichting, doch
wil een lantaarn aan den Nieuwen Vlias.
weg tusschen café de Steur en de wed.
Sandmeter. De voorz. zegt: op de straat
verlichting is te bezuinigen. Het is nog
niet in kannen en kruiken. Die lantaarn
vinden B. en W. nog niet noodig. Wordt
verwezen naar een volgende vergadering.
Hoofdstuk VI wordt verminderd met
f 1000; dit betreft wegen en voetpaden.
Alsnu stelt de voorz. voor, daar de ver
mindering lang niet genoeg is, om de 20
opcenten verhooging op het personeel te
dekken, dit bij te schrijven bij, onvoor
zien. Deze post is altijd te laag. Dit wordt
aangenomen.
Dhr Lorier wil de schoolgelden verhoo-
gen, met name voor de groote inkomens.
Sanderse pleit voor het openbaar onder
wijs, dat geen fondsen heeft gelijk de
Chr. scholen en wil van geen verhooging
weten.
De voorz. zegt: de verhooging van de
personeele belasting brengt ruim f 2800
op. Deze door de aangebrachte bezuinigin
gen te doen vervallen is onmogelijk. Op
onvoorzien is voor 1932 reeds veel te kort.
Wij meenen wanneer wij deze verhooging
nu niet doen, wij, 't volgend jaar onher
roepelijk vast zitten.
Nu hebben wij de post voor werkloos
heid geraamd op f 8000 en wanneer het
voortgaat zooals nu, dan zullen wij zeker
duizenden guldens te kort komen.
Gemeentefondsbelasting hebben wij nog
niet, doch deze zal dan volgend jaar on
herroepelijk moeten komen.
Dhr Lorier betreurt het dat deze toe
lichting niet is gegeven voor de behande
ling der begrooting.
De voorz. zegt, na het opmaken der be
grooting zijn eerst verschillende feiten en
moeilijkheden aan het licht gekomen.
De begrooting wordt met algemeene
stemmen vastgesteld. Evenzoo de kapi
taal dienst.
Rondvraag. Dhr de Rijke spreekt
over het uitbreidingsplan in de duinen.
De A.R. willen dat het dagel. bestuur met
2 leden uit den raad toegevoegd dezen
arbeid verricht.
Dhr Lorier wil de verbetering van het
pad van Zwanenburg. Dhr Contant zegt
de bewoners schijnen er niet veel prijs op
te stellen. Ze gaan er met koeien en paar
den over.
Dhr Lorier wil bij de toepassing der
Crisisvarkenswet meer soepelheid. Dhr
Sanderse vraagt: wanneer wordt de circu
laire van den Minister inzake de loonre
geling landbouw- en industriearbeiders
toegepast?
De voorz. acht een commissie voor het
uitbreidingsplan niet noodig. De varkens-
wet wordt zoo soepel mogelijk toege
past. Verbalen zijn nog niet opgemaakt.
Dhr de Rijke vindt de commissie wel ge
wenscht. Meer spoed is noodig. Ook San
derse zegt: het gaat altijd langdradig. Op
11 Oct. werd ons een spoedige vergade
ring toegezegd en het is nu 12 Dec.
De voorz. zegt: er is een uitbreidings
plan ingekomen, maar wij hebben een
groot bezwaar gemaakt en gevraagd de
teekening te wijzigen. De deskundige laat
lang op zich wachten.
Dhr De Kroo onderschrijft wat de Rijke
en Sanderse hebben gezegd omtrent een
commissie enz. Nogmaals zegt de voorz.
dat de commissie niets beteekent.
Het voorstel de Rijke om 3 personen te
benoemen in de commissie om B en W. in
het uitbreidingsplan bij te staan wordt
met 7 tegen 3 stemmen aangenomen.
Oe voorz. zal gaarne vernemen wat de
taak dier commissie zal zijn.
Dhr de Rijke zegt: voorbereiding uit
breidingsplan in de duinen met B. en W.
en den deskundige.
Benoemd worden de heeren Sanderse,
Jasperse en de Kroo.
Hierna sluiting.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Pingjum S. Zeilstra, cand.
te Sneek.
Bedankt voor Balk, D. Bouman te Molk-
werum. Voor 's Heer Arendskerke A. Os
kamp te Buurse.
Geref. Kerken.
Aangenomen naar Kolhom (hulppr.),
H. v. d. Veen, cand. te Leens.
Leerstoel in de Geref. God
geleerdheid. Bij Kon. besluit is de
Gereformeerde Bond tot verbreiding en
verdediging van de Waarheid in de Ne-
cierlandsch Hervormde (Gereformeerde)
Kerk aangewezen als bevoegd om bij de
faculteit der godgeleerdheid aan de rijks
universiteit te Leiden een bijzonderen
leerstoel in de Gereformeerde godgeleerd-
Leid te vestigen.
Oostkapelle. Maandag werd door het
kiescollege der Ned. Herv. Kerk herkozen
tot ouderling dhr L. de Voogd en tot dia
ken dhrn G. Brand en K. Poppe Johz.
en gekozen tot ouderling A. Bimmel, die
deze benoeming nog in beraad nam.
Domburg. Tot ouderlingen bij de Ned.
Herv. Kerk alhier zijn herkozen de hee
ren J. P. Almekinders en C. Louwerse;
tot diakenen de heeren L. J. Verhage en
W. Provoost.
Tot Kerkvoogd is herkozen de heer W.
Mal j aars.
Bruinisse. Door het college van notabe
len in de Ned. Herv. Kerk is herkozen als
kerkvoogd de heer P. J. Okkerse.
Toelatingsleeftijd lagere
school. Aan de memorie van antwoord
inzake de Onderwijsbegrooting ontleenen
wij:
In antwoord op de vraag van verschei
dene leden, of de Minister door het ver-
hoogen van den toelatingsleeftijd voor de
lagere school ook nog andere voordeelen
hoopte te bereiken dan alleen bezuiniging
wijst hij erop, dat het z.i. uit paedago-
gisch oogpunt in den regel geen nadeel
is, dat een kind wat later naar de lagere
school gaat.
Maar bovendien, indien mag worden
aangenomen, dat het voorschrift na 15
Juli 1935 zal worden verlengd, zal in de
toekomst een betere aansluiting bij het
nijverheidsonderwijs worden verkregen,
zullen voorts de leerlingen na het door-
loopen van het zevende leerjaar de school
mogen verlaten, terwijl anders vele van
hen voor de tweede maal de zevende
klasse zouden moeten doorloopen of wel
de achtste klasse zouden moeten volgen.
Eveneens wordt de gaping tusschen het
tijdstip van het einde der leerverplich
ting en den leeftijd van 14 jaar, beneden
welken volgens de Arbeidswet 1919 geen
arbeid mag worden verricht, op deze wijze
kleiner.
Een examinator veroor
deeld. Een examinator voor chauffeurs,
belast met het afnemen van rijvaardig-
héidsproeven, werd te Zaandam bij schrif
telijk vonnis veroordeeld tot f3 boete of
1 dag hechtenis, daar een chauffeur tij
dens een door verdachte afgenomen exa
men, een aanrijding veroorzaakte.
Mr Th. Heemskerk.
Bij La Rivière en Voorhoeve te Zwolle
is een belangrijk boek verschenen.
Wij bedoelen het nieuwste werk van
Prof. Diepenhorst: Mr Th. Heemskerk, de
Christen-Staatsman.
De schrijver schetst hier eerst den
levensgang van Mr Heemskerk, geeft dan
een overzicht van zijn arbeid als Kamer
lid en Minister, bespreekt vervolgens zijn
optreden buiten de parlementaire sfeer,
waarna in een slothoofdstuk een meer
algemeene karakterteekening wordt ge
boden.
Prof. Diepenhorst heeft met het bewer
ken van deze biographie een goed werk
verricht. Vooreerst omdat we den gang
van dit rijke leven hier in zijn geheel
voor ons zien, maar dan ook omdat Mr
Heemskerk menigmaal anders werd ge
zien en beoordeeld dan hij in werkelijk
heid was. Hier blijkt duidelijk de waar
heid van wat Dr Kuyper in 1912 schreef:
„Heemskerk, al wipt hij soms wat luch
tig in 'tzaal, marchandeert op het stuk
van beginselen nooit".
De vaak gegeven voorstelling alsof het
vermaarde debat in 1874 tusschen den
student Heemskerk en Dr A. Kuyper ge
voerd, beslissend is geweest voor zijn be
keering, is naar Prof. Diepenhorst aan
toont, niet juist.
De jonge Heemskerk verdedigde bij be
doeld debat nog de stelling, dat de partij
van Dr Kuyper gevaarlijk was voor den
Nederlandschen Staat. Naar hij zelf ver
klaarde is hij daarvan later terugge
komen, maar uitsluitend tengevolge van
een inwendig godsdienstig proces.
„Door het debat met Dr Kuyper was ik
geenszins in mijn overtuiging geschokt
of veranderd. Deze wijziging greep eerst
eenige jaren later plaats. Niet tengevolge
van het met Dr Kuyper gevoerde debat,
maar doordat het voor mij een onweer
legbare waarheid werd, dat Christus in
de wereld is gekomen en aan het kruis
is gestorven ter verzoening der zonden.
Dat was na dien tijd voor mij het uit
gangspunt, waardoor voor mij een geheel
ander licht viel op de grondslagen van
recht en staat!"
De waarlijk groote figuur van Mr
Heemskerk wordt hier ten voeten uit ge-
teekend. Hij was een man door God met
zeer bijzondere gaven gesierd, die in ver
schillende functies veel voor land en volk
heeft gedaan, maar die, hoe terughou
dend overigens in het getuigen, zich toen
het pas gaf, niet schaamde te belijden,
dat hij zichzelf had leeren kennen als
zondaar en Jezus Christus als zijn Zalig
maker.
Wij bevelen de lectuur van dit vlot ge
schreven boek gaarne aan.
Het is smakelijke en versterkende kost.
Vooral voor de jongeren.
Een goed gelijkend portret van den over
leden staatsman op gevorderden leeftijd
benevens een kiekje uit zijn studententijd,
verhoogen de waarde van dit boek.
Stemmen des Tijds. Uitg. fa
G. J. A. Ruys' Uitg.-Mij., Zut-
phen.
De laatste aflevering van den 21sten
jaargang van dit tijdschrift opent met
een bijdrage van J. Haantjes: Psycho
analyse en moderne letterkunde. Dr F. G.
Dominicus schrijft over: Het Middelbaar
Onderwijs in den smeltkroes. Verder bevat
deze aflevering de volgende bijdragen:
Wachten, door A. van der Toore; In de
pastorie van Haworth, door Everard E.
Gewin; D© harp van Sint Franciscus, door
Dr C. Tazelaar; Gedichten door Helène
Swarth en Willem de Mérode.
„De Jonge Vrouw". Het Decembernum
mer van dit maandblad is in hooge mate
actueel in dien zin, dat bij verschillende
bijdragen rekening is gehouden met
Kerstmis, Oudejaar en St. Nicolaas.
Na de meditatie over „Licht in het
duister" en het vervolgverhaal van Nel
van der Vlis: „De ééne tocht" volgt weer
een artikel van de reeks vervolgartikelen
door A. M. de Vries Robbé-Bergmans over:
„Moeder worden". Daarna een artikel
over kerstgebruiken en ferstfeest door
Leentje M. Hagen. De foto's bij dit ar
tikel zijn door den heer Van Agtmaal in
Noorwegen genomen. Herman Hana be
spreekt een schilderij van Correggio.
„Christus' geboorte". Johanna E. Kuiper
geeft een Kerst-schets Heilige Driekonin
genDiet Kramer vervolgt haar arti
kelen met: „Een beeld uit de zeventiende
eeuw", waarin ze de bekende Muiderkring
bespreekt, vooral het middelpunt daarvan:
Hooft.
Verder geeft dit nr een muziekbijlage
van J. W. van Setten en een oud Middel-
eeuwsch Kerstliedje; vervolg cursus in
„eenvoudige leerbewerking" van Riek van
der Heyden en voorts de gewone rubrie
ken van „Keukengeheimen" en „Langs de
winkels", en „Practische dingen".
Dit nummer bevat twee extra bijlagen,
beide buitengewoon goed verzorgd en
smaakvol: n.I. een pastel van mej. Mar-
chant, een teer kinderkopje en een hout
snede van Daniël Greiner: de Ster van
Bethlehem.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie
Geachte Redactie!
Waar een inzender in uw blad, als pro
pagandist voor den Ghr. Boeren- en Tuin-
dersbond, de gelegenheid aangrijpt naar
aanleiding van een uitdrukking uit mijn
openingsrede op de laatste algemeene
vergadering der Z. L. M., zijn woord te
laten hooren, mag ik een wederwoord in
belang van de waarheid niet schuldig
blijven.
De heer L. te Oostkapelle kan weten,
dat ik niet tegen den Ghr. B. T. B. te velde
trok. Ik deelde mede te zijn geschrokken
van iets, wat ook hij zelf veroordeelt, nl
dat men ter wille van de contributie de
Z. L. M. den rug toekeert en dus zich
voegt bij den C.B.T.B. die veel minder of
soms zelfs geen contributie laat betalen.
Het zou natuurlijk een streng te veroor.
deelen propaganda zijn om daarmede de
leden der Z. L. M. af te halen van hun
organisatie of met bet oog daarop juin;
nu van de ellende der boeren te willen
profiteeren voor eigen bond.
De grondfout van L. is, (ik heb naar il
meende, bet standpunt toch vierkant ge-
noeg in Tholen gezegd, hetwelk ook hel
standpunt was van Dr Kuyper), dat hi;
de C.B.T.B. stelt tegenóver de Z.L.M,
en zelfs wil stellen inplaats van de Z
L. M., acht dus dat een confessioneele or-
ganisatie, van welke confessie dan ook,
bij uitzondering geroepen is ook alge
meene za'ken te behartigen, of juister, da:
óók voor de behartiging van louter alge-
meene en in de zoogenaamde neutrale
zóne liggende onderwerpen en belangen,
een confessioneele organisatie noodig is.
Dat is naar mijn meening en die vat
wijlen Dr Kuyper en ongetwijfeld van veel
meer leidende menschen, als zij het maa:
rouduit durven zeggen, verkeerd. Het :s
een Roomsche gedachte, zeker geen Calvi-
nistisohe, en m.i. nog veel minder eet
Christelijke, eene volgens de beginselet
van het evangelie. Men maakt dan split,
sing op een gebied waar dat niet thuis-
behoort. En daarom is het geen spot et
was het bij mij ook 'heilige ernst als it
zei-de, dat consequent, doorgeredeneerd ei
dus geen reden is niet de splitsing te be
werken op gebied o.a der zuivelfabrieket
en aankoopvereenigingen. De Katholieke:
doen dat dan ook. En als dat voor L. spo:
is, dan geeft hij daarmede de onjudstheic
van zijn standpunt toe.
De op de Z. L. M. behartigde belang®
en besproken onderwerpen zijn naar aari
en wezen geen andere dan die vat
'n coöperatieve aankoop, zuivelbereiding
paardenfokkerij etc., m.a.w. de stoffelijk)
belangen van algemeen belang.
Ik vernam dan ook dat in de vergadc-
ringen der 3 centrale landbouworganisa
ties over deze onderwerpen schier nooit
verschil is, en indien het er al is, dil
dan zich niet grondt op verschil in con
fessie. Dat spreekt m.i. als een 'boek
En inderdaad, wie zich onbehagelijk ge
voelt in de Z. L. M., omdat daarin ooi
iemand lid kan zijn en- is, die over dingen
van het geestelijk en eeuwig leven andert
denkt dan hij, moet consequent gerede
neerd en goed doorgevoeld, ook dat on
behagelijke gevoel hebben in zijn zuivel
fabriek, in zijn geitenvereeniging, in zij:
aankoopvereeniging.
En wanneer men in de algemeene
maatschappij uit propagandistisch oog
punt spreekt men zoo graag van neu
trale maatschappij, want dat woord
heeft uit den schoolstrijd een kwade
klank bij vele menschen van rechts, maai
daarom juist is het niet eerlijk omdat hier
te gebruiken, waar volgens Dr Kuyper te
recht zeide van neutraliteit geen sprake
is, niet met „dezulken" kan samen
gaan en spreken en werken en streven
voor de behartiging zijner landbouwbelan
gen en die stoffelijke belangen van hel
platte land, dan kan men ook op den duur
niet verwachten dat „dezulken" maar rus
tig met hen blijven in die andere ook alge
meene organisaties, en -zij niet gaan zeg
gen „Wat doet gij; hier? Gij 'behoort hier
volgens uw denkbeelden niet."
Ik mocht daarop niet alleen wijzen,
maar ben 'het verplicht. Ik zie een zee:
groot gevaar in die onnoodige versplint*
ring voor ons Zeeuwsch leven in het al
gemeen. Dat breekt de kracht, die toch s!
zwak genoeg is. Dat schept onnoodig ver
bittering. Venzwakt de ijver en werklui!
en de gelegenheid, ongeacht de reusach
tige schade die dit naar mijn beslist ooi-
deel aan bet eigen zieleleven en het gees
telijk leven des volks toebrengen kan
Dat alles richt zich niet t e g e n het be
staan van een C.B.T.B.; absoluut niet
Maar men behoort allereerst lid te zif
van de algemeene maatschappij en ka:
dan, hetzij binnen het raam daarvan, bet
zij' apart, gelijk de ontwikkeling nu is ge
worden, daarbuiten, lid zijn van een bo»
van geestelijk gelijkgezinden, om die on
derwerpen te -bespreken, die beter oude:
geestverwanten kunnen besproken gor
den. Zoo zullen er zeker wel eenige ai1
maar dan van bijzonderen aard. En
schrijvers beroep op Dr Slotemaker -'
Bruïne noodzaakt mij juist daartegeno-o-'
te zeggen, dat deze heelemaa.1 niet dewj
als de schrijver wil doen voorkomen,
degelijk mijn standpunt deelt en van o®'
deel is dat ieder lid van de algen®-
maatschappij behoort te wezen en dae:'
nevens, zoo hij -het wenscht, lid kan «-
van een confessioneele organisatie om w
zondere redenen.
Wanneer de C.B.T.B. als werk?*/
versor-ganisatie, zij is toch uit
patioonsvereeniging Boaz geboren?,
optreden, is daartegen niets en kan0®
dat zeker waardeeren en rechtvaardig'-
Een beroep op splitsing bij andere
vereenigingen is -geen argument.
eerste is dat niet maatgevend voor
landbouw. Ten tweede was daar alle re®"
voor splitsing om-dat men zich niet tot n-
vak had bepaald, gelijk Prof. Fahius^
-goed heeft aangetoond, maar v
onder leiding van geestelijke begins?^
die de Christen terecht ïn strijd act-
met wat voor staat en maatschappij
eischt wordt door Gods Woord. Dat nu
ll i e t bier bet geval, ware bet zoo, «P"'
