Gebr. Steutel, Klokstraat, Goes
EERSTE BLAD.
W VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR!
DINSDAG f6 NOVEMBER 1932
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland
Kinder Loden Regenjassen,
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
De Zeeuw
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen 10.20. Losse nummers 5 cent
Advortentiön 30 cent per regel. Ingezonden
mododeelingon 00 cent per regel, Kleine
Advortentiön Dinsdags en Vrijdags 10,75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto I 0.85,
Bij contract belangrijke korting.
Naar een parlementair Kabinet.
Uit het de vorige week aangevangen
begrootingsdebat is reeds één ding dui
delijk gebleken: de leiders van de recht-
sche fracties willen het liefst terug naar
een parlementair Kabinet.
De heer Snoeck Henkemans die
hierover het eerst 't woord voerde, ver
klaarde:
„Wij Christelijk-Historischen zijn, over
eenkomstig ons Christelijk-Protestantsch
beginsel, voor onverkort behoud van ons
constitutioneel-parlementair stelsel en ach
ten een parlementair Kabinet den besten
waarborg zoowel voor een juiste uitoefe
ning van 't gozag ais voor de beste be
scherming der vrijheid".
En hij voegde daaraan toe, dat de Chr.
Hist. Unie in beginsel bereid is, samen
te werken met elke politieke groep, die,
trouw aan Vorstin en Wet, met de Unie
den strijd zou wiilen aanbinden, niet
slechts tegen geweld, ongeloof en revolu
tie, maar met gelijke overtuiging vóór
godsdienst, gezin en gezag.
Door Dr G o 1 ij n werd hieromtrent o.m.
het volgende opgemerkt:
„Ons begeeren gaat uit naar het herstel
van den normalen parlementairen toe
stand, waarbij ons constitutioneel parle
mentair stelsel werken kan zooals het im
mer bedoeld was te zullen functioneeren.
Vooral ook in dezen tijd is een extra
parlementair Kabinet een gewaagd expe
riment. Een krachtig regeeringsbeleid, ge
paard aan de uitoefening van een recht-
matigen volksinvloed, wordt het best ge
waarborgd door een normaal parlemen
tair Kabinet".
Voor het verkrijgen van zulk een Ka
binet is samenwerking noodig.
Welnu, evenals dhr Snoeck Hen
kemans, verklaarde ook de heer Aal-
berse daarvan niet afkeerig te zijn.
„Dat wij zoo zeide hij hierbij het
eerst denken aan samenwerking met hen,
die, hoezeer wij op godsdienstig gebied
mogen verschillen, toch met ons juist die
groote beginselen, waarop het in 't staats
bestuur en in het Regeeringsbeleid voor
namelijk aankomt, gemeen hebben, spreekt
wel vanzelf en zal ook thans door ons ern
stig overwogen dienen te worden. Dit be
rust maar niet op een atavistische nei
ging, niet slechts op een glorieuze herin
nering aan tientallen jaren van strijd,
waarin wij in trouwe wapenbroederschap
naast elkander hebben gestaan, en ge
meenschappelijk, zoowel op het groote ge
bied der sociale wetgeving als op dat vein
het onderwijs, onder de vaak geniale lei
ding van hen, die ons zijn voorgegaan,
zoo ontzaglijk veel goeds voor ons volk
hebben mogen tot stand brengen, maar dat
berust ook op de erkenning, dat het ten
slotte toch juist ook in de practijk, die
groote beginselen zijn, die ons als de lan
tarens langs den weg in donkeren nacht,
den weg hebben aan te wijzen, dien wij
moeten gaan".
Denoodzakelijkheid van samen
werking van de rechtsche partijen wordt
dus wel gevoeld.
De w i 1 om samen te werken is er ook.
Maar deze factoren werkten ook in 1925
en 1929. En toch kwam het in 1925 maar
al te gemakkelijk tot een breuk en gelukte
het in 1929 niet de partijen tot elkaar te
brengen.
Toch stemt het tot voldoening, dat blij
kens de gehouden redevoeringen de wen-
schelijkheid van een parlementair Kabinet
door de drie rechtsche groepen sterk ge
voeld word.
Onrust te Genève.
In den loop van den Zondag werden
nog twee bataljons Walliser troepen naar
Genève gedirigeerd. Vermoed wordt, dat
deze maatregel verband houdt met de be
denkelijke houding van het Geneefsche
garnizoen. Een deel der soldaten heeft
op onmiskenbare wijze zijn misnoegen
over een toespraak van hun comman
dant te kennen gegeven. Een der solda
ten, die „moordenaar" riep, werd ter
stond in hechtenis genomen.
De nieuw aangekomen troepen werden
■net gefluit en gesis ontvangen. De mi
litairen vergenoegden zich ermede, de
menigte eerst met waterstralen op een
afstand te houden.
Toen de menigte zich echter daardoor
niet liet afschrikken moesten de schild
wachten hun geweren laden.
Des avonds is het ook voor het ten
toonstellingspaleis tot nieuwe incidenten
gekomen.
Voor het cordon troepen, dat rond het
gebouw getrokken was, zong de menigte
de Internationale en trachtte vriendschap
met de soldaten aan te knoopen. Om de
menschen op een afstand te houden,
richtten de soldaten een aantal water
stralen op de menigte. Toen een honderd
tal personen de slangen trachtte te ver
nielen, voerden de troepen een charge uit
en arresteerden eenige personen.
Te Lausanne is Zondagavond laat een
bomaanslag gepleegd op het raadhuis,
het officieels regeeringsgebouw, waar het
geheele stedelijke en gemeentelijke be
stuur is ondergebracht.
Uit een voorbijrijdenden auto werd een
bom naar het gebouw geslingerd. Vijf
personen werden gewond.
Het onmiddellijk door de politie inge
stelde onderzoek heeft nog geen resulta
ten opgeleverd. Men is echter algemeen
van opvatting, dat de aanslag door com
munisten is gepleegd.
Een anarchist en een ander verdacht
persoon zijn gearresteerd.
Te Ziirich hebben de communisten des
avonds nog een meeting belegd, welke
door ongeveer 1500 personen werd be
zocht. Ongeveer 1000 personen trokken
na afloop der bijeenkomst naar de ka
zerne, waar zij demonstreerden tegen
het leger. De politie was evenwel paraat,
zoodat het niet tot ernstige botsingen is
gekomen.
Duurte.
De correspondent van de Observer te
Parijs wijst op de stijgende duurte der
levensmiddelen in het bijzonder van melk
en vleesch. Het vleesch in de slagerswin
kels te Parijs is veel duurder dan in
1914, een prijsstijging, die niet slechts uit
de depreciatie van den frank kan worden
verklaard. De volksmond geeft de winke
liers de schuld van deze duurte. In som
mige provincie-steden heeft de gemeente
lijke overheid maximum-vleeschprijzen
vastgesteld. Dit is bijv. het geval te Li-
seux, de gemeente, waarvan Ghéron, de
gewezen minister van financiën burge
meester is.
In een andere gemeente in Normandië
heeft de burgemeester, die zelf veehou
der is, een slagerswinkel geopend, mee-
nende nog een aardig winstje te maken
door vleesch te verkoopen tegen de helft
van den prijs, die andere slagers vragen.
In andere gemeenten weer hebban boeren
coöperatieve winkels, waar tegen veel la
gere prijzen wordt verkocht, geopend om
zoodoende de overvragende slagers uit te
sluiten.
De gruwel van den volgenden oorlog.
Vrijdag heeft Baldwin in het Engelsche
lagerhuis het woord gevoerd over de
voorgestelde afschaffing der militaire
luchtvaart.
Tot aan den laatsten oorlog toe waren
de burgers eigenlijk nog gevrijwaard voor
de ergste oorlogsgruwelen. Zij hadden
zoo nu en dan met den honger te kampen,
zij verloren htm zoons en bloedverwanten
maar in een volgenden oorlog zullen zij
bovendien gekweld worden door een
voortdurenden angst uit de lucht te wor
den gedood.
In een komenden oorlog kan iedere
stad, welke binnen het bereik van een
vliegveld is, vijf minuten na het begin
der vijandelijkheden worden gebombar
deerd op een wijze, welke in den laatsten
oorlog onbegrijpelijk leek; het zal er om
gaan, wiens moreel het vlugste door in
leidende bombardementen zal zijn ge
schaad.
De „man in the street" doet er wel
aan, zich te realiseeren, dat er geen
macht ter aarde is, welke hem tegen een
bombardement kan beschermen. Hoe he:
volk ook zal protesteeren, de bommen
werper gaat zijn gang.
Er is geen enkele deskundige in geheel
Europa die zal zeggen, dat een effectieve
verdediging mogelijk is.
De eenige verdediging is de aanval. Dat
beteekent, dat eerst meer burgers, meer
vrouwen en kinderen elders gedood moe
ten worden, wil men bereiken, dat do
eigen verwanten voor den vijand ge
spaard blijven.
De luchtstrijdkrachten staan nog pasm
het begin. De mogelijkheden zijn onbere
kenbaar. Ik ben er stellig van overtuigd,
dat, indien het mogelijk is, de luchtstrijd
krachten moeten worden verboden. Maar
indien zij verboden zijn, blijven er de
machtige bommenwerpers. Het moet der
halve mogelijk zijn, de burgerlijke lucht
vaart te controleeren.
Gandhl gaat opnieuw vasten.
Een correspondent van de „Daily He
rald", die een bezoek heeft gebracht aan
Gandhi, beschrijft dezen als een zwak
man met holle wangen, wien de ribben en
beenderen van armen en beenen door het
gerimpelde vel heensteken. Gandhi heeft
niet de kracht meer om rechtop te zitten,
zijn rug is gekromd, hij is in gewicht aan
zienlijk achteruitgegaan. Hij is voorne
mens in Januari opnieuw te gaan vas
ten, (ofschoon zijn artsen meenen, dat het
zijn dood zou beteekenen) indien de be
roemde tempel van Goeroevajoer vóór
Nieuwjaarsdag niet wordt opengesteld
voor de Onaanraakbaren.
De schuldenkwestie.
Verwacht wordt, dat Roosevelt de uit-
noodiging van Hoover zal aanvaarden
om met hem een conferentie te houden
over de kwestie der oorlogsschulden.
De Heartspers voert overigens een ver
bitterde oppositie tegen elke wijziging der
schuldenovereenkomsten.
De kwestie der zending van een bijzon
dere missie van deskundigen naar Was
hington om de kwestie der Engelsch-
Amerikaansche schulden te bespreken,
wordt volgens een telegram van Reuter
uit Londen nog niet overwogen en het is
waarschijnlijk, dat de Engelsche gezant
de onderhandelingen zal voeren, ten min
ste voor het oogenblik. De Engelsche re
geering zal alle onderhandelingen, voor
zoover noodig, direkt met de Amerikaan-
sche regeering voeren.
De Belgische regeering, verwittigd van
het voornemen der regeeringen van En
geland en Frankrijk tot het zenden naar
Washington van een nota met verzoek
om opschorting van de betaling hunner
schulden, zal te Washington een soortge
lijke stap doen.
Eenige Amerikaansche politici komen
op tegen de schrapping der oorlogsschul
den, maar in officieele kringen bewaart
men de strengste terughouding.
Een groep vooraanstaande staathuis
houdkundigen in de Ver. Staten heeft
Ingezonden Mededeellng.
Ontvangen
vanaf leeftijd 8 Jaar, f 8.76
Het aantal dooden bij het ontzetten
de instortingsongeluk te Warschau, waar
van ons blad van gister melding heeft
gemaakt, is inmiddels met 3 vermeerderd,
zoodat het nu 21 bedraagt.
De commissoriale Pruisische minis
ter van binnenlandsche zaken heeft in
een circulaire aan alle dienaars der
Staats- en gemeentelijke politie verboden
uniformen van een politieke partij of ver-
eeniging te dragen,
Volgens een bericht uit Oviedo
(Spanje) zijn de mijnwerkers uit dit ge
heel e district, ten getale van 30.000, in
staking gegaan. Gisteren is geen enkele
arbeider aan het werk gegaan. De aan
leiding van de staking is de aankondi
ging, door de ondernemingen van hun
voornemen om de mijnen te sluiten. Meer
dan 400.000 ton kolen inderdaad liggen
opgestapeld bij de mijnen bij gebrek aan
afnemers.
Binnenland.
Do steun aan den tuinbouw.
De brand op de „P. G. Hooft".
Voorstellen voor de Prov. Staten. Ver
mindering van subsidies.
Buitenland.
Het Fransche ontwapeningsplan.
De schuldenkwestie.
De onrust te Genève.
verhoogd. Inplaats van 75 wordt het nu
97.50 gulden.
Een kilo thee kost dus f 0.975 aan be
lasting men kan het moeilijk nog een
invoerrecht noemen en, zeggen wij
f 0.67 voor de thee zelf. Samen f 1.65.
Wat er dan nog bij komt, zijn verpakkin
gen en distributiekosten en handelswinst.
De belasting is even hoog voor de goed
koops als voor de dure soorten.
In de kringen der cultuurmaatschap
pijen vreest men niet, dat het verbruik
noemenswaardig zal dalen. Maar wel
zullen de prijzen nog verder naar bene
den moeten, zoodat het bedrijfsleven in
Indië een groot deel van den last zal dra
gen.
Ingezonden Mededeeling.
Zondag een verklaring gepubliceerd
waarin er bij de Amerikaansche regee
ring op wordt aangedrongen dat zij de
schuldenregelingen met de buitenland-
sche regeeringen zal herzien.
Anarchistische samenzwering in Argen
tinië ontdekt.
Reuter bericht uit Buenos Aires:
Een groot terroristisch complot werd
hier ontdekt, dat gericht was tegen den
president der republiek, de hooge over
heden, afgevaardigden, rechters, de po-
litie-autoriteiten, leiders van dagbladen,
enz.
Verscheidene anarchisten zijn aange
houden.
Het Fransche ontwapeningsplan.
Met de publicatie van het Fransche
ontwapeningsplan en de hervatting van
officieuse vloot-besprekingen tusschen
Frankrijk en Italië heeft men te Genève
ernstig de ontwapeningsonderhandelin
gen hervat.
Het Fransche plan vindt zoowel in
Duitsche, Engelsche als Amerikaansche
kringen een vrij goed onthaal als basis
van besprekingen.
Over de uitwerking ervan worden reeds
nu verschillende moeilijkheden geopperd
Vooral rijst de vraag, hoe dit plan ver
wezenlijkt kan worden, zonder dat
Duitschland herbewapent, aangezien an
ders volgens het plan de Duitsche onge
lijkheid zou worden bestendigd.
Aubert, de Fransche gedelegeerde ter
ontwapeningsconferentie, verklaarde ech
ter uitdrukkelijk, dat het Fransche plan
tegen alle herbewapening is.
Wat het leger betreft doet het plan wel
uitkomen, dat ook op een vermindering
der effectieven wordt aangestuurd.
De kwestie van de sanctiemaatregelen
waartoe de vloten der verschillende lan
den op bevel van den volkenbond zou
den moeten overgaan ingeval van over
treding der internationale overeenkom
sten zal naar men mag aannemen, in En
geland niet in zeer goede aarde vallen.
Het plan heeft geen groot enthousiasme
gewekt maar wordt aan den anderen kant
door niemand categorisch van de hand
gewezen.
Korte Berichten.
1 In antwoord op een vraag in het
Lagerhuis, of de regeering den invoer
van buiten Engeland gevangen visch wil
de verbieden, die de Engelsche visschers-
vloot dwingt tegen niet loonende prijzen
te verkoopen of de schepen op te leggen,
zeide Elliot, dat hij daartoe geen macht
had. Wel was een verhooging van het in
voerrecht in overweging bij de commis
sie voor de tarieven.
Reuter meldt uit Londen, dat men
het in Britsche kringen betreurt, dat de
oeconomische wereldconferentie niet voor
April bijeen schijnt te zullen komen. Mac
Donald zou al zijn invloed aanwenden om
de bijeenkomst zoo vroeg mogelijk te doen
plaats hebben.
Een hevige typhoon heeft in Japan
groote schade aangericht en naar men
vreest vele slachtoffers gemaakt. Een der
tigtal huizen te Yokohama zijn zwaar be
schadigd en reeds drie dooden heeft men
bier geborgen,
Staking bij een werkverschaffing.
Gistermorgen hebben 120 mannen, aan
gesteld bij de werkverschaffing ter ver
beuring van de waterleiding te Aze-
wijn, het werk neergelegd, daar zij hoo-
ger loon wenschten. In een vergadering
die daarna te Zeddam werd gehouden,
hebben allen die in de gemeente Bergb
aan het werk waren, 290 in totaal, be
sloten te staken. Op verzoek van hun
geestelijk adviseur is overeengekomen
niet te demonstreeren en zijn allen rustig
naar huis gegaan.
Afvloeiing van militairen in Indlë.
De regeering deelt den Volksraad mede,
dat, het zich laat aanzien, dat 2700 mili
tairen zullen worden afgevloeid, waar
door jaarlijks f 2.700.000 wordt bespaard.
Hier tegenover moet aan pensioenen
ongeveer f 1.100.000 worden uitgekeerd.
Het gemiddeld jaarlijksch verloop be
droeg in de afgeloopen 5 jaren 1927
1931 rond 1800 man.
In 1932 werd het aantal plaatsen voor
opleiding tot officier aan de Kon. Mili
taire Academie teruggebracht van 55
tot 37.
Voor 1933 zal met een soortgelijke be
perking rekening worden gehouden.
De aanneming van studenten ter oplei
ding tot officier van gezondheid is sinds
1930 gestaakt.
Herdenking Joh. T. de Lange.
Het laatste nummer van het Geref. Jon
gelingsblad is zoo goed als geheel gewijd
aan de nagedachtenis van den overleden
Bondspenningmeester, den heer Joh. T. de
Lange.
De eerste voorzitter, de heer A. Zijl
stra, herdenkt den overledene als „De bou
wer van den Bond", terwijl de tweede
voorzitter, Dr K. Dijk, de boodschap van
den heer De Lange aan de Geref. jonge
lingschap doorgeeft: „Bewaar het pand"
Voorts zijn bijdragen opgenomen van
de h.h. J. Wijnbeek, Prof. Dr G. Gh. Aal-
ders, Ds B. van Halsema, Ds J. van
Herksen, Dr B. A. Knoppers, I. Stap, van
Stein Callenfels, H. de Ruig, J. G. Pieper,
J. Stuürop, P. van Nes Czn. en Lod.
Kooyman.
Op de voorpagina vindt men in rouw
rand het welgelijkend portret van den
ontslapene.
Naast de gewone uitgave verscheen van
dit nummer ook een uitgave op kunst
drukpapier.
De prijs van de thee.
Wie een kopje thee drinkt, betaalt
daarvoor meer aan den staat dan aan
den theeplanter; de belasting is nu reeds
hooger dan de prijs. Met de nieuwe ver
hooging, zegt het V a d e r 1., zal de belas
ting ongeveer anderhalf maal zoo hoog
worden als de prijs. Als de veilingprijs
althans.
Op de veilingen brengt de thee zoowat
6070 gulden op per 100 k.g. (de gemid
delde prijs der laatste veiling te Amster
dam was f65). Daarop werd tot nog toe
75 gulden invoerrecht geheven. Thans
wórden deze invoerrechten met 90 pet.
N.V. haven van Vlissin
gen. In de Memorie van Antwoord aan
de Tweede Kamer inzake het ontwerp be
treffende oprichting van een N.V. Haven
van Vlissingen zegt de Regeering zich
niet te kunnen vereenigen met het gevoe
len der leden, volgens wie reeds nu dui
delijk zou zijn gebleken, dat de haven
niet zou beantwoorden aan de daarom
trent gekoesterde verwachtingen en dat
de daaraan bestede gelden dus niet ver
antwoord zouden zijn.
Aangezien bij de havenverbetering niet
enkel gemeentelijke belangen zijn betrok
ken, acht de Regeering met andere leden
het geheel niet vreemd, dat voor de ex
ploitatie der havens een N.V. zal worden
opgericht en dat behalve het Rijk en de
provincie ook andere belanghebbenden
voor vrij aanzienlijke bedragen in het ka
pitaal dier vennootschop zullen deelne
men.
Wat overigens betreft de meening van
eenige leden, dat de voorgestelde transac
tie voor den Staat onvoordeelig genoemd
moet worden en de verwondering van
verschillende leden, dat door de gemeente
Vlissingen, door hen als de voornaam
ste belanghebbende aangeduid, in het ka
pitaal der vennootschap van f 1 millioen
slechts voor f275.000 wordt deelgeno
men, is de Regeering van gevoelen, dat
bij afweging van de belangen, die de ge
meente Vlissingen bij de havenwerken
heeft, tegenover de algemeene belangen,
die bij die werken zijn betrokken, niet zal
worden bevonden, dat het Rijk onevenre
dig zwaar, de gemeente onevenredig licht
zou zijn belast.
—I Noodsignalen van een
motorschip. Zondagmiddag werd
Brouwershaven opgeschrikt door nood
signalen van een motorschip. De beurt
schipper Van der Sluys, die dien middag
geladen was uitgevaren met bestemming
Rotterdam, had onderweg, ter hoogte van
Sirjansland, averij aan de motor gekre
gen, doordat de krukas brak. De schipper
zag zich genoodzaakt, met behulp van de
zeilen naar zijn haven terug te keeren.
De felle Oostenwind sloeg nu en dan de
golven over het schip, waardoor een bas
cule, planken en andere losliggende voor
werpen over boord sloegen. De deklading
kreeg ernstige waterschade. Aan het ha
venhoofd aangekomen, kon het schip niet
zeilende binnenkomen, zoodat door mid
del van noodsignalen hulp werd inge
roepen. Het motorschip de Pionier, voer
onmiddellijk uit en bracht het schip be
houden binnen. Verzekering dekt de
schade.
De adjunct- cotmmies bij den post-
telegraaf- en telefoondienst A. Herre-
bout van het post- en telegraafkantoor
te Neuzen is met ingang van 16 Nov. a.s.
tijdelijk geplaatst op het kantoor te Vlis
singen.
Waterschappen. Bij Kon.
besluit zijn benoemd in de provincie Zee
land:
a. met ingang van 11 Dec. 1932 tot dijk
graaf van den Heer Janspolder, J. J. van
da Velde te Wissenkerke; b. met ingang