EERSTE BLAD.
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1932
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - Ne. 36
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw",
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
PostchÈquo on Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef, 250.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advortcntiön 30 cent per regel. Ingezonden
mododcollngon 00 cent por regel. Kleine
Advortontiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
Jong-burgemeesterlijke wijsheid.
Een „nog jonge burgemeester van een
kleine gemeente in 't Noorden van Noord-
Brabant", krijgt in „Volksonderwijs" en
in „Het Volk" een eervolle vermelding.
Hij heeft n.l. naar verteld wordt bij de
behandeling van de begrooting de vol
gende „behartigenswaardige opmerkin
gen" gemaakt:
„Bij alle verbrokkeling en versnippe
ring op velerlei terrein, hebben wij in
onze gemeente nog één openbare school
en het moge misschien een beetje vreemd
klinken, wij voor ons zijn daar dankbaar
voor en zien er een zegen in. Waarom
toch moet reeds in het zoo voor allerlei
indrukken ontvankelijke kinderhart ver
deeldheid gekweekt worden? En zien wij
bij dien scholenbouw niet dikwerf aan de
eene zijde ongeloof en bij de andere zijde
farizeïsme, afwijkingen ter linker en ter
rechterhand, om maar niet te spreken
van de op dit terrein millioenen verslin
dende wetgeving, waarin de naam „bij
zonder" rekbaar is van Rome tot Mos-
cou. Nog kort geleden lazen wij in de
nieuwsbladen van een gemeente met 800
inwoners waar de 13e school werd ge
opend. Wij denken aan een huishouden
waarin elk kind zijn zin maar moet heb
ben en vader en moeder alleen maar te
zorgen hebben dat er betaald worde.
De lager onderwijswet spreekt betref
fende het openbaar lager onderwijs van
opleiding tot maatschappelijke en van
opleiding tot christelijke deugden. En als
wij dan hier één school hebben, zoo roe
pen wij van nu aan uwe medehulp in
met deze woorden: laat ons die ééne
openbare school hoog houden en zoo goed
mogelijk maken, opdat er geen plaats zij
voor bijzondere schooltjes en niet een tac
tiek volgen om de openbare school zoo
slecht mogelijk te maken en dan gebou
wen van eigen heiligheid op te trekken.
Wij veroordeelen hiermede niet elke bij
zondere school, maar voor ons is de bij
zondere school een noodstation, geen
eindstation."
Vermoedelijk is de burgemeester wiens
rede hier geciteerd wordt, wel erg jong
geweest.
Zóó jong, dat hij niet het flauwste be
sef heeft van de beteekenis van het bij
zonder onderwijs en van den droeven
druk waaronder de vrijzinnigheid een
groot deel van ons volk jarenlang heeft
doen zuchten.
Zóó jong, dat hij nog alle onderschei
dingsvermogen mist. Was dat niet het
geval, dan zou hij zeker niet spreken
van een gemeente met 800 inwoners waar
de 13e school gesticht wordt.
Als regel kan toch het aantal school
gaande kinderen gesteld worden op on
geveer Ys deel van het aantal inwoners,
zoodat in bedoelde gemeente iedere school
gemiddeld9 leerlingen zou teilen.
Toch wordt wat deze jonge man ten
beste geeft niet alleen door „Volksonder
wijs" maar ook door het hoofdorgaan der
S.D.A.P. als een „behartigenswaardig
woord" en „frisch geluid" doorgegeven en
eervol vermeld.
Het straatoproer te Genève.
Het aantal slachtoffers tengevolge van
het straatoproer te Genève is volgens de
jongste berichten gestegen tot 12 dooden,
3 zwaar- en eenige 10-tallen lichtgewon
den.
De gebeurtenissen moeten zich als volgt
hebben afgespeeld:
De democratisch-nationale groep, de
Union Nationale, die conservatief gezind
is, doch in de laatste jaren een sterk fas-
cistischen inslag kreeg, hield een verga
dering. Tijdens de betooging, die gericht
was tegen de actie van de béide plaatse
lijke socialistische leiders, Nicole en Di
cker, verzamelden zich vele socialistische
en communistische arbeiders voor het ge
bouw. De politie had de gebruikelijke
voorzorgsmaatregelen genomen en de om
geving van het gebouw afgezet. De verza
melde massa groeide echter steeds aan en
nam ten slotte een zóó dreigende houding
aan, dat de politie vreesde de afzetting
niet te kunnen handhaven en militaire
hulp inriep.
Toen de soldaten arriveerden, werden
zij met woest geschreeuw en gescheld ont
vangen. Zij werden door de menigte aan-
gevallen, de geweren werden hun ontrukt,
aarbij verscheidene soldaten wonden op-
lepen. Een. officier werd met een knuppel
geslagen, en aan alle kanten
m i*et g®r°ep „bandieten, moor-
^vallend was het groote aan-
deelnam^811" **a ^9m0Q8trat:^*
De politie riep inmiddels de hulp in
van twee nieuwe compagnieën van de in-
fanterie-recrutenschool. Ook met deze
troepen zag zij echter geen kans den toe
stand meester te worden, zoodat tenslotte
eenige machinegeweren in stelling werden
gebracht. Toen het vuur geopend werd
ontstond een onbeschrijfelijke paniek. De
menigte stoof aanvankelijk uiteen, met
achterlating van dooden en gewonden, die
op de straat bleven liggen. Dit was echter
voor de meesten aanleiding om weder
stand te houden. De Internationale werd
aangeheven en op de schouders van eeni
ge betoogers hield Nicole een korte toe
spraak, waarin hij openlijk opwekte om
het optreden der Geneefsche regeering
met de revolutie te beantwoorden. De aan
vallen werden dan ook voortgezet, zoodat
de troepen opnieuw het vuur openden.
De Geneefsche regeering, die nog in den
loop van den nacht in een buitengewone
vergadering bijeenkwam, besloot het ge
heeld garnizoen te mobiliseeren om ver
dere onlusten te voorkomen. De Geneef
sche autoriteiten zijn van meening, dat de
aanval der socialisten en communisten
op de militairen reeds geruimen tijd was
voorbereid, aangezien vele communisten
in het gezit van wapenen zouden zijn ge
weest.
Het politieonderzoek heeft uitgewezen,
dat het sein tot den aanval op de militai
ren is gegeven door den communistischen
leider.
De socialistische leider Nicole zeide in
zijn rede, dat de revolutie te Genève nood
zakelijk was geworden, dat de massa de
straat bezet moest houden en zich actief
moest verzetten tegen elke actie van de
troepen. De revolutie te Genève mocht niet
tot Zwitserland beperkt blijven, zij moest
een wereldrevolutie worden.
De demonstraties duurden den geheelen
nacht door. Tot vroeg in den ochtend trok
ken troepen socialisten en communisten
door de straten onder het zingen van de
Internationale.
Do Geneefsche staatsraad heeft in ver
band met de bloedige gebeurtenissen in
den nacht van Woensdag op Donderdag 'n
proclamatie uitgevaardigd. De staatsraad
is vastbesloten de openbare orde met de
grootste energie tegen alle onlusten en
verstoringen te handhaven. De bevolking
wordt tot kalmte gesommeerd. Samenscho
lingen of optochten zijn verbonden.
De bondsraad heeft besloten 't tweede
regiment (de dragonders) gereed te hou
den. De regeering van het kanton Bern
heeft bevel gegeven het negende regiment
berg-infanterie en het tweede regiment
cavallerie gereed te houden.
In het regeeringsgebouw en in parle
mentaire kringen hebben de gebeurtenis
sen groote beroering veroorzaakt.
Te Lausanne hebben de vakbonden een
oproeping gepubliceerd, waarin zij met
verwijzing naar de bloedige gebeurtenis*-
sen te Genève de arbeiders te Lausanne
oproepen, het werk neer te leggen en een
proteststaking van vier uur af te kondi
gen.
De politie te Genève heeft den verkoop
van het socialistische blad „Travail" op
straat verboden. De kiosken mogen het
blijven verkoopen.
Niettegenstaande de bijzondere maatre
gelen bleef het ook Donderdagmiddag nog
zeer druk op de straten van Genève. De
politie moest eenige malen samenscholin
gen uiteendrijven. Er werden pamfletten
uitgedeeld, wat de politie niet kon ver
hinderen.
Naar Reuter meldt heeft de socialisti-^
sche partij in haar vergadering van Don
derdag te Genève besloten den Zaterdag
als rouwdag te beschouwen, maar de stac
king echter niet als verplicht 'te verklaren.
Daarmee is de algemeene staking van de
baan.
Algemeene onrust in Spanje.
In geheel Spanje heerscht nog steeds
een algemeene onrust. Dagelijks komen
daden van geweld voor in alle deelen
des lands. Men is hier van meening, dat
in hoofdzaak communisten de oorzaak
zijn van deze gebeurtenissen. Zoo deed
Woensdag een groep van 25 jonge com
munisten een aanval op een aantal win
kels in Bilbao, waar zij er in slaagden
met een grooten buit te ontkomen.
Rumoerige openbare vergaderingen
worden overal gehouden, zoodat de po
litie de handen vol werk heeft. In Vigo
en Barcelona zijn ernstige stakingen in
het scheepvaartbedrijf uitgebroken, ter
wijl in Saragossa een staking in het
bouwbedrijf is ontstaan.
De politieke situatie in Dultschiand.
Rijkspresident von Hindenburg heeft
gisteren kennis genomen van het rapport
van Rijkskanselier von Papen met betrek
king tot de opvatting van het Rijkskabi
net nopens den binnenlandschen politie-
ken toestand. De Rijkspresident legde er
den nadruk op dat hij ook verder vast
houdt aan de vorming van de aan de re
geering v. Papen ten grondslag liggende
gedachte van een nationale concentratie.
Dienovereenkomstig heeft hij den Rijks
kanselier opgedragen door besprekingen
met de leiders der partijen, die daarvoor
in aanmerking te komen, vast te stellen
of en in hoeverre zij bereid zijn de regee
ring te steunen bij de tenuitvoerlegging
van het politieke en economische pro
gram.
Naar Wolff in verband met boven
staande officieele mededeelingen ver
neemt zullen de besprekingen met de par
tijen tegen het einde der week beginnen.
Een juiste datum staat echter nog niet
vast.
Een Interview van Mussolini.
Mussolini heeft een interview toege
staan aan een correspondent van de „Pa
ris Midi". Het eerste algemeen gehouden
gesprek ging weldra over op allerlei vra
gen van den dag. Mussolini noemde daar
bij een sterk gezag noodzakelijk voor
arme volken; een democratie zonder ge
zag is alleen voor het gebruik van rijke
volken. „Wij, die de crisis met succes
willen overwinnen, zijn een autoritaire
organische democratie."
Op de vraag of Italië niet gebonden
is met een mogendheid die niet precies
oprecht tegenover Frankrijk handelt en
wier spel te Rome steun zou vinden, ant
woordde Mussolini met een ontkennend
hoofdschudden: „Ook wij zeggen en pra
ten wel eens wat te veel, al doen wij ons
best zoo weinig mogelijk te praten, maar
wij begaan geen dwaasheden."
Wat het vraagstuk van oorlog en vrede
betreft, zei Mussolini, dat de oorlog voor
hem niets aanlokkelijks heeft; de oorlog
is een plaag voor de menschheid. Maar
te beweren, dat er geen oorlog meer ko
men zal, is dwaasheid, want ten slotte
gaan de volken daaraan gelooven en dut
ten in.
Korte Berichten.
Bij botsingen tusschen sociaal-de
mocraten en nazi's hebben gisteren te
Chemnitz ca. 20 personen kwetsuren op-
geloopen door schoten en steekwapens.
i De spoorwegdirectie te Frankfort
a. d. M. deelt mee, dat op het station
Paasen gisteren een boemeltrein op een
op het stationsemplacement stilstaanden
goederentrein is gereden. Hierdoor zijn
vijf wagens ontspoord; 16 passagiers zijn
licht gekwetst.
In aansluiting op een werkloozenhij-
eenkomst vond Donderdagmiddag in de
binnenstad te Lübeck een demonstratieve
optocht van werkloozen plaats. De politie
zag zich gedwongen de demonstranten
met den gummistok uit elkaar te slaan.
De agenten werden verscheidene malen
aangevallen, waarop deze eerst eenige
schoten in de lucht gaven om de aanval
lers schrik aan te jagen. Later werd met
scherp geschoten, waarbij twee personen
werden gewond.
Het is thans reeds vrij koud in de
hooggelegen gedeelten der provinciën
Luik, Namen, Luxemburg en Henegou
wen. Te Elsenborn heeft het, voor de
tweede maal, fel gesneeuwd. Te Chimay
wijst de thermometer 3 graden onder het
vriespunt, te Saint-Hubert 2 graden.
Elliott, de Engelsche minister van
landbouw heeft gisteren de vertegenwoor
digers van 20 vereenigingen en instituten
ontvangen, die bij het bedrijf geïnteres
seerd zijn. De sprekers gaven voorbeelden
van den schromelijken nood van vele En
gelsche boeren en drongen er op aan,
dat de regeering in elk geval speciale cre-
dieten te hunner beschikking zou stellen
om den winter door te komen. De minis
ter beloofde spoed.
De inpoldering van het IJsselmeer.
De besturen van den Alg. Ned. Bouw-
arheidersbond, den R.K. Bouwarbeiders-
bond, en den Ned. Christ. Bouwarbei-
dershond hebben zich met een adres ge
richt tot den minister van Waterstaat,
waarin zij zeggen dat in de kringen der
arbeidersbesturen betreurd wordt, dat de
regeering gemeend heeft geen voldoende
termen te kunnen vinden, om thans reedi
voor te stellen tot inpoldering van den
N.O. polder over te gaan. De gevolgen
daarvan zullen niet alleen voor de arbei
ders van zeer nadeeligen aard zijn.
De reeds abnormaal groote werkloos
heid onder de grondwerkers, mede ver
oorzaakt door het laten uitvoeren van be
langrijke grondwerken in werkverschaf
fing, zal dientengevolge nog worden ver
groot. Wat dit beteekent blijkt het best
uit het werkloosheidspercentage, dat thans
reeds voor deze groep van arbeiders op
meer dan 40 pet. moet worden gesteld.
Dat het aantal werkloozen nog belang
rijk zal worden vergroot, indien het af
werken van den afsluitdijk geheel zal zijn
geëindigd ligt voor de hand,
De gevolgen daarvan voor de betrok
ken arbeiders en hunne gezinnen zijn
zeer ernstig; vooral omdat een uitstel van
bedoelde werken thans het maken van
een begin met verdere inpoldering bijna
zeker voor onafzienbaren tijd zal ver
schuiven, daar redelijkerwijs moet wor
den verwacht, dat opnieuw beginnen in
een tijd van gunstige conjunctuur het
werk zeer veel duurder zal maken.
Om al deze redenen dringen adressan
ten er bij den minister met klem op aan,
de Staten-Generaal in ernstige overwe
ging te willen geven, met verdere inpol
dering van de Zuiderzee voort te gaan
en de daarvoor benoodigde stappen met
bekwamen spoed te doen.
Personeelskwesties bij de Nederl.
Spoorwegen.
In de bespreking tusschen de directie
van de Nederlandsche Spoorwegen en een
Personeelraad is o.m. ook besproken om
de leeftijdsgrens van personeel, geslaagd
voor het examen van leerling-klerk te
bepalen op 25 jaar.
De directie antwoordde bereid te zijn
de leeftijdsgrens voor de benoeming tot
leerling-klerk van 20 op 24 te brengen
uitsluitend voor personeel, dat thans
reeds voor het leerling-klerk-examen ge
slaagd is, of in het bezit van een di
ploma dat vrijstelling van dat examen
geeft i reeds op de lijst van sollicitan
ten naar de betrekking van leerling-klerk
geplaatst is. Anderen komen niet meer in
aanmerking.
Voorts kwam ter sprake de vrije Zater
dagmiddag t.a.v. het ploegpersoneel, het
personeel van het seinwezen en de andere
vaklieden van den dienst van Weg en
Werken.
Hierbij heeft de directie beslist, dat, nu
de Personeelraad daarop prijs stelt, zij
over deze aangelegenheid ook het oor
deel van den nieuwen chef van Weg en
Werken zal vragen.
Notariaat.
Benoemd tot notaris te Nijmegen B.
Nieuwenhuis, candidaat-notaris aldaar.
Benoemd tot notaris te Meppel, mr. J.
A. Krans, candidaat-notaris te Amster
dam.
De rechtspositie van waterschapspersoneel
Op de schriftelijke vraag van het Twee
de Kamerlid mej. Groeneweg:
Is de minister bereid te bevorderen, dat
zoo spoedig mogelijk goedgekeurd worden
de daarvoor in aanmerking komende
door Provinciale Staten vastgestelde reg
lementen, regelende de rechtspositie van
waterschapspersoneel, opdat de daarbij be
trokken colleges van Gedeputeerde Sta
ten voortgang kunnen maken met de toe
passing van bedoelde regelingen?
heeft de Minister van Waterstaat ge
antwoord:
Omtrent de besluiten van Provinciale
Staten, welke ter uitvoering van de Amb
tenarenwet 1929 een regeling bevatten
betreffende de rechtspositie van water
schapspersoneel, is het gevoelen gevraagd
van den Minister van Justitie.
De gedachtenwisseling heeft nog niet
tot een resultaat gevoerd. Zoodra dit wel
het geval is, zal de beslissing zooveel
mogelijk worden bespoedigd.
De beperking van de tarwe-teelt
Bij de behandeling van de begroeting
van Arbeid in de afdeelingen der Twee
de Kamer, leverde een aantal leden scher
pe critiek op de jongste bepalingen in zake
beperking van de tarweteelt. In ieder ge
val moeten die landbouwers, die gewoon
waren ook vóór de totstandkoming der
Tarwewet, meer dan 1/3 van hun land met -
tarwe te bezaaien, in de gelegenheid wor
den gesteld dit te blyven doen, zonder van
steun verstoken te blijven, zoo meenden
zij. Zij hoopten, dat de minister in deze
op zijn standpunt zal terugkomen.
Andere leden konden met beperking van
de tarweteelt instemmen; zij waren ech
ter van meening, dat aan een richtprijs
van ten minste f 12 per 100 kg. beslist moet
worden vastgehouden, aangezien verlaging
van dezen richtprijs het bedrijf opnieuw in
zeer groote moeilijkheden zou brengen.
De 8 November-dernonstraiie.
Met veel ophef is in de roods pers mel
ding gemaakt van de deelneming van R.K.
Eindhovensche arbeiders aan de groote
betooging van de S.D.A.P. en het N.V.V.
te 's-Gravenhage. Deize demonstranten,
zoo heette het, werden met groot gejuich
begroet.
Thans echter verneemt de R.K. „Volks
krant" van bevoegde zijde, dat de „depu
tatie" bestond uit drie werklooze me
taalbewerkers, oorspronkelijk leden van
den R.K. Metaalbewerkersbond. Eén van
•hen was onlangs reeds als lid geroyeerd.
Toen het bestuur van den R.K. Metaal-
beiwerkersbond lucht kreeg van het voor
nemen van het drietal om aan de socialis
tische betooging deel te nemen, werd voor
het tweetal, dat nog lid was, de royements-
brief klaargemaakt en onmiddellijk nadat
Binnenland.
Redevoeringen van dr Golijn en prof.
Aalberse.
De tarievenkwestie. Minister de Geer wij
zigt zijn wetsontwerp.
Opleving in de Amsterdamsche hout
haven.
Initiatief wetsontwerp wijziging winkel
sluitingswet.
Drama te Amsterdam. Twee dooden.
Scheepsramp bij Hoedekenskerke. Drie of
vier personen verdronken.
Buitenland.
De relletjes te Genève.
De politieke situatie in Duitschland.
het feit der deelneming een daad van
verraad ten opzichte van de katholieke
organisatie was geconstateerd, verzon
den.
De betoogers hebben bij hun thuiskomst
den royementshrief gevonden.
INITIATIEF-WETSONTWERP
WIJZIGING WINKELSLUITINGSWET.
De liberale fractie heeft bij de Tweede
Kamer een initiatief-wetsontwerp tot wij
ziging van de Winkelsluitingswet inge
diend.
Het ontwerp beoogt een aantal wijzigin
gen in de artikelen 1 tot en met 6 van
de Winkelsluitingswet aan te brengen.
In de uitvoerige M. v. T. wordt ge
wezen op het feit, dat het advies van
groote centrale middenstandsorganisaties
die gepleit hebben voor uitstel der in
werkingtreding, niet is opgevolgd. De na-
deelen en fouten der wet zijn thans meer
en meer in het licht getreden.
De normen, waaraan de uitzonderingen
op artikel 2 zijn gebonden, bleken ontoe
reikend, bijzondere regelingen voor be
paalde bedrijfsgroepen ontbreken, de toe
stand van het winkelbedrijf wordt steeds
ongunstiger.
De voorgestelde wijzigingen houden o.m.
in, dat de bevoegdheid om Zondags den
winkel open te hebben voor consumptie
zaken, wordt uitgebreid.
Een ruimere regeling wordt voorgesteld
ten aanzien van banket-, chocolade-, visch-
en fruitwinkels. Voorts houdt het ont
werp een voorstel in tot wijziging in de
absolute Zondagssluiting voor slijterijen.
Aan de bezwaren van Joodsche winke
liers, dat zij in de wet een totaal onvol
doende compensatie kregen, komt het ini
tiatief-ontwerp tegemoet.
Verder stelt dit een uitbreiding voor
van de eetwaren, waarmede Zondags ge
vent mag worden en ten slotte beoogt
het initiatiefvoorstel den gemeenteraden
grootere vrijheid van handelen op het ge
bied der winkelsluiting te geven.
39 AGENTEN op Zuid- en Noord-
Beveland waarborgen de beste service bij
aanschaffing van een N.S.F. of Philips-
radiotoestel. Hoofdagent: J. M. Polder
man, Goes, Tel. 129. (Adv.)
Man door auto overre
den. Hedenmorgen is onder de gemeente
Arnemuiden een zekere de N., wonende
aldaar, die zich per rijwiel op den weg
bevond, rijdende achter een auto, door
een van een tegenovergeistelde richting
komende vrachtauto van K. uit 'sHeer
Arendskerke, aangereden. De /man be
kwam een ernstige hersenschudding en is
naar het Ziekenhuis te Middelburg ver
voerd. De politie stelt een onderzoek in
wie in deze schuld treft.
Aangehouden. Door de politie
te 'sHeerenhoek is aangehouden de 23-
jarige bakkersknecht V., wonende te
's Heerenhoek, die er van verdacht wordt
niet nader te noemen handelingen te
hebben gepleegd met een minderjarig
kind in die gemeente. De man werd ter
beschikking van de justitie gesteld.
Faillissementen. Het fail
lissement van F. F. DierickxVerkraije,
landbouwer, wonende te Hoofdplaat, cu
rator Mr W. K. H. D i e 1 e m a n, te Mid
delburg, is geëindigd wegens verbindend
geworden eenige uitdeelingslijsf, zonder
eenige uitkeering aan de concurrente
schuldeischers.
Eveneens is geëindigd door de verbin
dend geworden eenige uitdeelingslijst het
faillissement van J. v. O s s, vleeschhou-
wer, wonende te Middelburg, curator mej.
mr A. M. J. v. D e i n s e te Middelburg.
Uitkeering aan de concurrente schuld
eischers 6.25 pet van hunne vorderingen.
In het faillissement van A. F. Man
na e r t, koopman in rijwielen te Ter
Neuzen is in de plaats van den heer Mr
P. J. Thierry, die het arrondissement
metterwoon heeft verlaten, als curator
benoemd de heer mr G, Tichelman te
Terneuzen,
