EERSTE BLAD. MAANDAG 31 OCTOBER 1932 DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND 47e JAARGANG - No. 20 Dit nummer bestaat uit 2 bladen Buitenland Binnenland. Belangrijkste Nieuws. Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij „Luctor et Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw". Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes. Telefoonnummer 11. Postchèque en Girorekening 44455. Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. *De Zeeuw Abonnementsprijs f 2.50 per kwartaal, weekabonnementen voor Middelburg, Goes en Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent. Advertentiün 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen 00 cent per regel. Kleine Advortentiön Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85, Bij contract belangrijke korting. DE ECONOMISCHE TOESTAND VAN NEDERLAND. Eenige opleving In het derde kwar taal In het bedrijfsleven nog wei nig verbetering. Omstreeks het midden van dit jaar ging, zegt het H b 1 d., als bekend, een vleug van optimisme door de wereld. De latere ontwikkeling der internatio nale verhoudingen op economisch gebied zijn echter niet geschikt geweest om dat optimisme verder aan te wakkeren. 'Er volgde dan ook een reactie. In Nederland manifesteerde dat opti misme zich voornamelijk op de effec ten mar kt, waar het leidde tot een stijging van de koersen van aandeelen, zooals in °/o uitgedrukt sinds het einde van den oorlog nimmer is voorge komen. In drie maanden tijds steeg het indexcijfer met meer dan 50 pet. Hiermede was de val gedurende het tweede kwartaal geheel opgeheven, zoo dat de koersen meerendeels boven het peil uitstegen, waarop zij aan het begin van dit jaar stonden. In Sept. is hierop een reactie gevolgd, die echter tot dusver van betrekkelijk geringen omvang geweest is. De omzetten ter beuze waren, vooral in Sept. omvangrijker dan sinds lang. De koersen der obligaties zijn met die der aandeelen gestegen maar hebben de daling over het algemeen niet gevolgd. Deze koersstijging teekent een daling van den rentestand voor lange credieten, die thans weer het peil zou hebben bereikt van vóór het uitbreken van de laatste vertrouwenscrisis. In het bedrijfsleven zijn de tee kenen van verbetering schaarsch en onze ker; de sporadische berichten over ople ving zijn voor een deel in verband te bren gen met prijsbewegingen en met het nade rende winterseizoen. "Wel kan men zeggen, dat voorloopig althans de groote val in de bedrijvigheid tot staan is gekomen. Het voorioopige cijfer der werkloos heid, dat in het derde kwartaal ge woonlijk een lichte stijging vertoont, liet deze in het afgeloopen kwartaal niet zien, evenmin echter een duidelijke daling. De stijging van! het totale werkloozencijfer is te beschouwen als een seizoenverschijn sel. Voor de onderscheidene beroepen was de beweging zeer verschillend: terwijl de werkloosheid onder de textielarbeiders in het laatste kwartaal merkbaar verminderd is (hetgeen echter als seizoenverschijnsel kan worden opgevat), is zij onder de me taalbewerkers vrijwel stationair gebleven en onder de bouwvakarbeiders sterk toe genomen. Van het steeds verder doorwer ken van de malaise in kringen, die tot dusver min of meer daarvan waren ver schoond gebleven, spreekt de werkloosheid onder de handels- en kantoorbedienden, die thans dubbel zoo hoog is als een jaar geleden. In de dalende beweging van in- en uitvoer (naar het gewicht) is nog geen ombuiging gekomen; het invoercijfer was, als steeds, in het derde kwartaal wat hooger dan in het tweede, maar niet zoo veel als gewoonlijk. De waarde van den uitvoer was iets grooter dan in het vorige kwartaal, maar geringer dan in het der de kwartaal van 1981. De invoer van grondstoffen voor de nijverheid is in het afgeloopen kwartaal iets gestegen, voorna melijk omdat de daling, wat betreft de grondstoffen voor de consumptiegoede renindustrieën, vroeger dan in andere jaren geëindigd was. De stijging van den invoer van ijzer de voornaamste grondstof van al die be drijven, die verband houden met de vor ming van nieuw kapitaal was, in ver gelijking met andere jaren, niet aanzien lijk. Dit wijst nog niet op een hervatting van de vorming van kapitaalgoederen. Deze indruk wordt bevestigd door den loop van de aanbestedingen. De loop der emissies en van de opbrengst der regi stratierechten wijst in dezelfde richting. Aandacht verdienen de aanbestedingen voor fabriekjsibouw, die nu reeds twee jaar lang op zeer laag peil staan. Gedu rende de geheele laatste conjunotuurpe- riode zijn deze cijfers die van de aanbe stedingen in het algemeen ongeveer 1H jaar vooruitgeloopen; deze cijfers kunnen dan ook tot de gevoeligste conjunctuur indicties gerekend worden. De berichten uit scheepvaart kringen luiden iets minder uniform ongunstig dan de laatste kwartalen, maar de tonnenmaat der opgelegde schepen ver minderde nog niet. In Sept. 'legde de Holland-Amerika-lijn twee groote pas sagiersschepen op, tezamen metende 40.000 ton. In de ongekende ruimte op de geld markt is nog niet de minste verandering gekomen. De prolongatierente bleef 1.00 pet., het particulier disconto verminderde tot 0.37 pet. in Aug. en Sept., de rekening courant-saldi liepen op tot f 294 mill., on geveer het drievoud van het cijfer van begin Febr., en meer dan het tienvoud van dat van het begin der crisis. In den loop van Oct. daalde het echter weer aanzienlijk. Het aantal faillissementen ia in Sept., na afloop van de vac antiemaan den, tot een tot dusver niet gekende hoog te gestegen. De lo onsverlagingen houden aan. Het maakt den indruk, dat deze min of meer in golven verloopen, terwijl de stroom van loonsverlagingen in het eerste en tweede kwartaal aan het afvloeien is, schijnt een nieuwe golf in opkomst, waar bij het opmerkelijk is, dat veel loonen, die als betrekkelijk vast gelden, nu ook verlak- ging ondergaan. In verschillende onderne mingen worden nu voor de tweede maal loonsverlagingen ingevoerd. Wederom werkloozenrelletjes te Londen. Gistermiddag heeft in den stroomenden regen in Trafalgar Square te Londen een nieuwe betooging van werkloozen plaats gehad, welke bedoeld was als protest te gen het overheidsonderzoek naar de mid delen van bestaan der steuntrekkenden. Aanvankelijk luisterde de menigte orde lijk naar de verschillende sprekers. Toen echter door de menigte een po ging werd gedaan Downingstreet binnen te dringen vormden honderd agenten een cordon voor White Hall ten einde dit te beletten. De menigte stroomde toen door Pall Mall naar Buckingham-Palace, waarbij men riep: „Gooit de vensters in." De politie dreef het volk terug en sloot de deuren van de admiraliteitspoort, zoodat het onmogelijk was het paleis te bereiken. Hierbij kwam het tot gevechten met de politie, waarbij de betoogers met hun vuisten op de agenten insloegen, zoodat de politie zich met haar stokken moest verdedigen. Op eenige plaatsen werden winkelruiten ingedrukt, terwijl ook ge tracht werd particuliere auto's omver te werpen. Een bereden agent werd van zijn paard getrokken; terwijl hij op den grond lag kreeg hij een trap van een ander paard, zoodat hij naar het ziekenhuis moest worden vervoerd. Ook eenige be toogers moesten naar ziekenhuizen wor den overgebracht. Het totale aantal ge wonden bedraagt ruim dertig. Eerst laat in den middag kon de orde worden her steld. Verscheiden personen werden gear resteerd. De verhouding tusschen Pruisen en het Dultsche rijk. President von Hindenburg ontving Za terdag rijkskanselier von Papen en den Pruisischen minister-president Braun ter bespreking van den door het vonnis van het staatsgerechtshof in het leven geroe pen toestand. De rijkspresident begon met te verkla ren, dat de strijd tusschen het rijk en Pruisen over de verordening van 20 Juli door het vonnis van het staatsgerechts hof is geregeld, en dat hij en de rijksre- geering zich in elk opzicht op den grond slag van het vonnis stelden. Van beide zijden moet een loyale po ging worden gedaan om een practische samenwerking mogelijk te maken. De Pruisische minister-president Braun antwoordde, dat het Pruisische kabinet zich eveneens op den grondslag van het vonnis plaatste. Het staatsministerie moet weder wor den hersteld in de rechten, die het zijn toegekend. De bevoegdheden van den rijkscommis saris moeten, als zij nog noodig zijn, wor den beperkt tot die maatregelen, welke tot de handhaving van rust en orde nood zakelijk zijn. De wijzigingen in het personeel moeten ophouden. Rijkskanselier von Papen zette vervol gens zijn opvatting van den toestand uit een en betoogde, dat de rijkscommissaris zich er niet toe kon bepalen slechts voor de rust en de orde te zorgen, maar ook in de toekomst het geheele uitvoerend be wind in handen moest houden. Daaruit vloeit de verplichting voort om de als noodzakelijkheid erkende hervor ming van het bestuur van Pruisen uit te voeren en daarmee een latere definitieve regeling van dit vraagstuk door de wetge vende lichamen voor te bereiden. De Pruisische premier verklaarde hier tegenover, dat hij op zijn in den aanvang uiteengezet standpunt bleef staan en spe ciaal tegen de uitvoering der bestuursher- vorming zonder overleg met de Pruisische staatsregeering protesteerde. Overeenstemming hieromtrent werd niet bereikt. Oversfroomlngen in BelglB. De groote regenval heeft ten gevolge gehad, dat de Sanne op diverse plaatsen buiten haar oevers in getreden, o.a. te Weerde, Eptghta en de Brueeeleeht voor steden Vorst en Anderlecht. In laatstge noemde plaats staan talrijke plaatsen blank en zijn kelders ondergeloopen. Ook langs de Nethe en de Deyle komen bij hoog getij overstroomingen voor. Nieuwe staking In Engeland. De crisis in de Lancashire katoenin dustrie schijnt in een nieuw ernstig sta dium gekomen te zijn. De katoenspinners hebben n.l. geweigerd de nieuwe loon- overeenkomst aan te nemen. Vandaag zal dus het werk in de fabrieken, waarvoor deze nieuwe loonregeling geldt, niet her vat worden. Ongeveer 200.000 arbeiders zijn bij dit conflict betrokken. Besloten is een algemeen referendum onder de vakvereenigingsleden te houden. Korte Berichten. De Fransche Kamer heeft met 430 tegen 20 stemmen de motie van vertrou wen in de regeering aangenomen. De Fransche pers is intusschen over de rede van Herriot niet best te spreken.. Officieel wordt medegedeeld, dat de leening „Het vijfjaarsplan in vier jaar", ondanks de groote propaganda, die door de partij en de Sowjetorganisaties is go- maakt, slechts voor 2.7 milliard roebel is geteekend, dat is dus 80.3 procent. De re geering en de partij zullen nieuwe ver ordeningen afkondigen, die zullen aan dringen op de volteekening van de leening. De studentenonlusten in Warschau hebben thans ook de universiteit van Po sen aangetast. Zaterdag hebben hier een aantal demonstraties plaats gehad tegen de plannen van de regeering om de auto nomie van de hoogescbolen te beperken. De politie beeft bij de verschillende 'bot singen 50 personen gearresteerd. De politie heeft de leden van een communistische cel gearresteerd, die pro paganda maakten onder het garnizoen van Posen. Vier personen werden gearresteerd, waaronder twee vrouwelijke studenten van de universiteit van Warschau. Een aan tal huizoekingen hebben ernstig bewijs materiaal opgeleverd. Door het R{jk gesteunde werkverschaffingen. De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft aan den Ned. Aannemersbond, den Patroonsbond voor de Bouwbedrijven in Nederland en den R.-K Bond van Bouw- patroons, o.m. het volgende medegedeeld: „In het begin van dit jaar verzochten vertegenwoordigers van uwe organisatie een bespreking met de betrokken afdee- ling van mijn Departement, over de wijze van uitvoering van gesubsidiëerde werk verschaffingen. In deze bespreking werd uwerzijds de wensch geuit, dat ook aan nemers in de gelegenheid zouden worden gesteld, gesubsidiëerde werkverschaffin gen uit te voeren. Vanwege de afdeeling werd er op gewezen, hoe, door de erva ring' geleerd, de regeering had moeten besluiten, aannemers bij de uitvoering van werkverschaffingen uit te schakelen. Door uwe vertegenwoordigers werd verzocht, kennis te mogen nemen van de voorwaar den, waaronder subsidie voor werkver schaffing werd verleend. Aan dit ver zoek werd voldaan. Eenige maanden later werd opnieuw door u een conferentie verzocht, waarbij door uwe vertegenwoordigers werd ge vraagd, of niet een proef met „Aan neming" kon worden genomen. Hierop werd van de zijde der afdeeling geant woord, dat, wanneer een zeer betrouw bare aannemer kon worden gevonden, door u aan te wijzen, die waarborgen kon geven voor een goede naleving van de door de regeering noodzakelijk geachte voorwaarden, mij zou worden voorgesteld een proef te nemen. Uwe organisaties zou den zich bij een dergelijke proef garant stellen. Uwe vertegenwoordigers konden zich met de zienswijze vereenigen en zegden toe te zullen trachten met een voorstel te komen. Tot nu toe heeft mij een dergelijk voor stel niet bereikt. De hierboven bedoelde conferenties droegen een zeer vertrouwelijk karakter, terwijl van den kant van de betrokken afdeeling eenige malen met nadruk er op werd gewezen, dat de gevoerde bespre kingen mij in geen enkel opzicht bonden en ook de afdeeling zich bij het uitbren gen van advies, wanneer u een bepaald voorstel had gedaan, alle vrijheid moest voorbehouden. Ik bemerkt thans tot mijn leedwezen, dat door u op ruime schaal door geheel Nederland een circulaire is verspreid, waarbij u er op wijst, dat na overleg met het Dep. van Binnenlandsche Zaken, de mogelijkheid is geschapen, werken, welke in zoogenaamde werkverschaffing worden uitgevoerd, aan aannemers op te dragen. Het verwondert mij in hooge mate, dat u, waar u kennis droeg van de wijze, waarop deze aangelegenheid ia behandeld, zonder overleg met mij tot verzending van de circulaire is overgegaan. Ik voel mij dan ook verplicht, met na druk te verklaren, dat ik mij in geen enkele wijze gebonden acht en hetgeen door u is openbaar gemaakt, geheel voor uwe verantwoordelijkheid laat" Wettelijke varkensmishandeling. Eenige lezers vragen ons, zegt het Hbld, hoe het merken der varkens geschiedt, waarover het Kamerlid Braat o.a. vragen heeft gesteld. Het geschiedt met een tang, die voorzien is van 50 pennetjes, elk ter dikte van 2 m.M. Deze pennen worden in het varkensoor gedreven, waarna de bloe dende wondjes met een «zwarte kleurstof worden ingewreven. Het gevolg hiervan is natuurlijk reeds eenige malen geweest: bloedvergiftiging. Dit merken is verplicht, want varkens, zwaarder dan 20 pond, die niet voorzien zijn van het oormerk, mo gen niet gehouden, vervoerd of geslacht worden, ingevolge de Crisisvarkenswet. De candidaatstelling in de H. G. S. Men schrijft aan de „Rotterdammer": Naar aanleiding van uw publicatie op 27 October j.l. betreffende candidaatstel ling in de H. G. S. zij het mij vergund u mede te deelen, wat mij hiervan bekend is. De heer Peereboom is actief eerste lui tenant, en heeft nooit gedacht eens in de Tweede Kamer te zullen zitting nemen. Immers heeft dhr P. in den militairen dienst verschillende speciaal cursussen gevolgd e. d. waardoor hij een goede toe komst tegemoet mocht zien. Evenwel toen Ds Lingbeek naar Urk vertrok en de diverse opvolgers van de candidatenlijst der H. G. S. successievelijk bedankten, kwam tenslotte de beurt aan den heer Peereboom. Ook deze wilde be danken, maar het partijbestuur vestigde er de aandacht op, dat, wanneer hij zou bedanken de na hem komende candidaat niet zou bedanken. Deze laatste candidaat (naam mij onbekend) was 'n persoon, die de partij liever niet had. De heer P. werd dus voor een moeilijke keus gesteld. Zijn toekomst als militair wegl Of z.g.n. de partij redden. De heer P. is met dit netelig geval naar den Minister van Defensie gestapt, die hem geadviseerd heeft, het advies van de partij maar op te volgen, maar na de nieuwe verkiezing ©ogenblikkelijk zijn kar- merzetel weer te verlaten. Aldus is besloten. De nieuwe candida- tenlijst wijst dit uit. Mochten L. en E. be danken, dan zal ook P. bedanken. De op volger van P. schijnt nu beter geschikt te zijn. Ds L. komt denkelijk weer in het parle ment terug aangezien de eenzaam heid op het eiland Urk hem niet schijnt te bevallen. De geweigerde aanvrage van de V.A.R.A. De voorzitter van de V.A.R.A. heeft voor de microfoon het volgende medege deeld naar aanleiding van de geweigerde aanvrage tot ruiling van de zenduren op 8 November: „De V.A.R.A. heeft zijn protest bij den minister ingediend. Mocht de minister zijn beslissing handhaven, dan zullen we tech nische hulpmiddelen te baat nemen, om het Nederlandsche volk toch te laten hoo- ren wat er in Den Haag gezegd wordt". De voorzitter van de V.A.R.A. doelt hier blijkbaar op een uitzending van Leuven (België) uit. Op Dinsdag 8 November heeft namelijk de Soc. Arb. Radio Om- roep-VereenigiDg in België de beschik king over den Vlaamschen zender te Leu ven. Hiervoor heeft de V.A.R.A. echter een telefoonlijn noodig van Den Haag (waar de S. D. protestbetooging gehouden wordt) naar Leuven. Deze lijn die ressorteert onder den minister van waterstaat zou zij van het rijk moeten huren. De loonsverlaging ie Nijverdal. Naar wij vernemen hebben de heeren Kuiper, v. d. Meijst en Amelink dezer da gen een onderhoud gehad met den minis ter van Binnenlandsche Zaken over het telegram inzake de loonsverlaging aan de Koninklijke Stoomweverij te Nijverdal, door dien minister aan het Gemeentebe stuur van Hellendoorn verzanden. In een dezer dagen te Utrecht gehou den gecombineerde besturenvergaderjhg van de drie textielarbeidersbonden „Uni- tas", „St Lambertus" en „De Eendracht", werd mede behandeld de loonsverlaging bij de K. S. W. te Nijverdal en het bekend- de regeeringstelegram. De hoofdbesturen meenden hun scher pe afkeuring er over te moeten uitspre ken, dat namens den Minister van Bin nenlandsche Zaken het bekende telegram werd gezonden. Zij teekenen ernstig pro test aan tegen de h. i. misplaatste wijze waarop, namens den Minister van Bin nenlandsche Zaken invloed uitgeoefend werd, om arbeiders, die reeds met vele verslechteringen genoegen hadden moeten nemen, opnieuw een groote loonsverlaging te doen aanvaarden. Binnenland. Onrustbarende berichten over den afsluit dijk van de Zuiderzee. De geweigerde aanvrage van de V.A.R.A. De steunregeling voor den tuinbouw. Vreeselijk auto-ongeluk te Hpendam. Vergadering Hoofdbestuur Z.L.M. Buitenland. Overstroomingen in België. Pruisen en het Duitsche rijk. Onze Spoorwegen. Volgens een statistiek over de geschatte ontvangsten in de maand September heb ben de Nederlandsche Spoorwegen een te kort van bijna f3.000.0QP in vergelijking met de ontvangsten van dezelfde maand in het vorige jaar. De totale inkomsten van 1 Jan. tot en met 1 September zijn meer dan 20.780.000 gulden minder dan die van het vorige jaar. Ontslag in de Wieringermeer. In het begin van de volgende week zui len, wegens het vergevorderd seizoen en beëindiging der ontginningswerken, onge veer 600 ontgin n ings-arheiders, in dienst van de Grond-Mij. en de Nederlandsche Heidemaatschappij, worden ontslagen. Kosten der werkloosheid. In een radiotoespraak heeft de rijksin specteur voor de werkverschaffing de heer Meyer de Vries medegedeeld, dat in de eerste negen maanden van dit jaar door het rijk aan werkloozenzorg 92 miilioen gulden is uitgekeerd: 51 miilioen aan steun, 20 miilioen voor werkverschaffing en 21 miilioen aan steun voor de werk loosheidsverzekering. Gerekend wordt op een uitgave van 130 a 140 miilioen voor het geheele jaar. KAMER WAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN TE MIDDELBURG. In de Vrijdagavond onder voorzitter schap van den heer G. Boudewijnse ge houden vergadering van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de Zeeuw- sche eilanden waren 16 leden aanwezig. Afwezig met kennisgeving de heeren Sie- benga, Wesseling, P. G. Laernoes en Machgeels en zonder de heeren Anker en Lindenbergh. Bij het voorstel inzake het verleenen van een bijdrage van f 25 aan de Vereeni- ging Handelsbelangen te Kapelle voor haar te houden winkelweek, juichtte de heer v. d. Berg het toe, dat het bureau toezegde met een voorstel te zullen komen tot wijziging van de wijze van steun ten deze. Destijds sprak een der leden van een commissie over de mogelijkheid, dat er wellicht nog eens te Kleverskerke een winkelweek wordt gehouden. Dat lijkt er nu al iets op, nu ook Kloetinge er een houdt. Spr. ziet er nog eens een te Sir- Jansland komen. Het voorstel zelf werd aangenomen. Begrootirig 1933. Aan de orde kwam vervolgens de be grooting der Kamer voor 1933, De heer Jeronimus zegt, dat het reeds weer eenige jaren geleden is, dat hij heeft aangedrongen op verlaging der jaarlijksche bijdragen. Nu is het zeer ze ker een gunstige tijd om daar op terug tc komen. De Kamer heeft de gelden niet noodig, hoogstens om er het spaarpotje mede te vergrooten. Spr. zou zich ditmaal ook tot de Staten-Generaal willen wen den. De voorzitter zegt, dat andere ka mers er niet voor voelen, zooals bij vorige gelegenheden reeds volkomen gebleken is. Spr. geeft toe, dat er wellicht sommige ingeschrevenen zijn, die de bijdrage moei lijk kunnen opbrengen. Men zal toch al leen kans op succes hebben als andere kamers hun standpunt veranderen. De heer M e s is het met den heer Jero nimus eens en de heer Stofkoper voelt er ook wel iets voor. De heer Enzlin betoogt, dat f2.50 voor vele ingeschrevenen te veel is. De voorzitter kan de meening van de voorstanders van verlaging niet deelen. De heer M. Laernoes zegt, dat hij het voorstel destijds met enthousiasme in de vereeniging van Kamers heeft verde digd, maar het is vechten tegen de Bier kade. De heer Menheere zegt, dat men al om salarissen en jaarwedden vermindert en dat z.i. ook de Kamer van Koophandel daarin mede moet gaan. Daarom stelt hij voor het salaris van den secretaris te verminderen met f500 en van f4500 op f4000. De voorzitter kan zich met deze gedachtengang niet vereenigen. Spr vindt dat men over het algemeen met die ven-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1932 | | pagina 1