leheeren-
leeding
Het ontwerp Bedrijfsradenwet.
IEDIHC
trkooping
EERSTE BLAD.
VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR!
elen
|nterjas,
Demi
Belangrijkste Nieuws.
Buitenland
DONDERDAG 13 OCTOBER 1932
DAGBLAD VOOR DE PROVINCIE ZEELAND
47e JAARGANG - No. 11
>n, enz.
in .Oranje",
Goes
marl 1933.
teen opgeld
vf/
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Het is bekend, dat Engeland tegemoet
komend wil zijn voor zijn klanten, maar
h*t i* heel wat ander*, al* de Prin» van
henot.
Is 'n genot
veren ze U
el. Vraagt
No. 140
as. Ook be
keer voor-
[|N HUUR
met recht
van huur-
HAARLEM
Gedempte
Ir. 41 Oudegr.118
fTERDAM
jjameveltstr. 112
kal verkoopen
IITZEN, een
verkocht tegen
en. B.v.
70 80 90 100
35 40 45 50
Werkmans-
jn, Petten,
groote ver-
iges, prach-
Damescos-
Is, Bont en
tnufacturen.
jft plaats:
[Woensdag 12
13 October,
Zaterdag 15
Uitg.: N.V. Uitgevers-Maatschappij Auctor et
Emergo" ter exploitatie van het blad „De Zeeuw".
Bureaux Lange Vorststraat 70, Goes.
Telefoonnummer 11.
Postchèque en Girorekening 44455.
Bijkantoor Middelburg, Lange Burg. Telef. 259.
Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA.
2ïe Zeeuw
Abonnementsprijs f2.50 per kwartaal,
weekabonnementen voor Middelburg, Goes en
Vlissingen f0.20. Losse nummers 5 cent.
Advertentiën 90 cent per regel. Ingezonden
mededeelingen 00 cent per regel. Kleine
Advertentiën Dinsdags en Vrijdags f 0.75, bij
vooruitbetaling. Onder letter of motto f 0.85.
Bij contract belangrijke korting.
De Tweede Kamer maakt vandaag een
aanvang met de behandeling van het ont
werp Bedrijfsradenwet van Minister Ver
schuur.
Dit ontwerp wil het mogelijk maken
dat in elk bedrijf, hetzij voor het geheele
land, hetzij voor een deel van het land,
een bedrijfsraad wordt ingesteld.
Tot de instelling zal worden overge
gaan wanneer de omstandigheden in een
bedrijf daartoe aanleiding geven, en wan
neer het organisatorisch overleg tusschen
werkgevers en werknemers tot een zekere
mate van ontwikkeling is gekomen.
Een speciaal te benoemen commissie
dient hierover den minister van advies.
Kan men dus zeggen, dat de Overheid
zich tot op zekere hoogte aansluit bij het
gewordene, het is toch ook niet zoo, dat
deze raden uit het bedrijfsleven opkomen.
Het is de Overheid die hier het initiatief
neemt.
rien bedrijfsraad zal bestaan uit min
stens 6 en hoogstens 20 leden. De helft
der leden wordt gekozen door daartoe
door de Koningin aan te wijzen vakver-
eenigingen der arbeiders en de helft door
die der patroons.
De leden hebben vier jaar zitting.
Het presidium wordt om beurten waar
genomen door een lid-werkgever en een
lid-werknemer. Ook is het mogelijk, dat
een voorzitter door de Kroon wordt aan
gewezen. Zulk een voorzitter mag niet in
het bedrijf werkzaam zijn en moet een
onafhankelijke positie bekleeden.
De bedrijfsraad is bedoeld als een or
gaan van overleg en advies.
Hij is bevoegd tot het ontwerpen van
arbeidsvoorwaarden, zoo mogelijk in den
vorm van collectieve arbeidsovereenkom
sten; het ontwerpen van regelingen ter
bevordering van een goede vakopleiding;
het overwegen van maatregelen ter voor
koming en bestrijding van werkloosheid
en verruiming der werkgelegenheid; het
bevorderen van het tot stand komen van
fondsen en andere instellingen in het be
lang der arbeiders of van het bedrijf,
voor het geheele bedrijf of voor afzonder
lijke ondernemingen, het houden van toe
zicht op die fondsen; het bespreken van
technische en commercieele aangelegen
heden van het bedrijf, voorzoover van in
vloed op de positie van den arbeider; het
verzamelen van statistische gegevens en
eindelijk, tot het bevorderen van al die
maatregelen die de goede verstandhou
ding tusschen werkgevers en werknemers
kunnen versterken.
De kosten van den bedrijfsraad wor
den, behalve een tegemoetkoming van het
Rijk, varieerend tusschen 500 en 2000
gulden, gedragen door de betrokken or
ganisaties.
Over de beteekenis van dit ont
werp, wordt zeer verschillend geoordeeld.
Het Verbond van Ned. Werk
gevers b.v. beeft aan de Tweede Ka
mer verzocht het ontwerp te verwer
pen omdat daardoor noch het algemeen
belang noch het belang van het bedrijfs
leven wordt gediend, terwijl bet gevaar
niet denkbeeldig is, dat deze raden zullen
worden gebruikt om te pogen geleidelijk
tot socialisatie te komen.
Het bestuur van de Christelijke
W erkgeversvereen. beeft even
eens bezwaren, omdat de hier bedoelde
raden niet opkomen uit het bedrijf, maar
door de Overheid worden opgelegd-
De liberale N. R. C r t. acht aanneming
in hooge mate ongewenscht omdat de
vakvereenigingen zullen trachten door
middel van deze raden niet het bedrijfs
belang maar het enge arbeidersbelang te
dienen en omdat van bovenaf een onge-
wenschten dwang wordt opgelegd.
De Avondpost, eveneens liberaal,
daarentegen meent dat de apostelen van
het particulier initiatief hier geen enkel
redelijk bezwaar kunnen doen gelden,
omdat de raden altijd vrucht moeten zijn
van organisatorisch overleg.
De Soc. Democraten staan op het
standpunt, dat het ontwerp niet ver ge
noeg gaat. Zij wenschen het mogelijk te
maken, dat aan de Raden verordenende
bevoegdheid wordt toegekend evenals het
recht van enquête.
Ook van Roomsche zijde gaan stem
men op om verder te gaan. Zoo heeft b.v.
de heer Kortenhorst, die van „be-
drijfsschappen" wil spreken, een aantal
amendementen ingediend om deze
„schappen", die in vrijheid door het be
drijf gevormd moeten worden, te maken
tot orgaan van rechtsvorming, uitvoering
on rechtspraak.
Het Christelijk Nat. Vakver-
hond tenslotte kan zich tenvolle met het
ontwerp vereenigen.
In een adres aan de Tweede Kamer
heet het o.m.:
Dat getracht wordt tot een zoodanige
organisatie van het bedrijfsleven te ko
men, dat werkgevers en werknemers zich
gezamenlijk voor de behartiging van de
belangen van het bedrijf en de bedrijfs-
genooten kunnen geven, zoodat op het
terrein van den arbeid niet het recht van
den sterkste beslist, en gepoogd wordt
zulk een toestand te verkrijgen, dat een
uit het bedrijfsleven zelf opgekomen or
gaan, voor elk bedrijf, de voor dat bedrijf,
geldende rechtsregelen vaststelt, heeft
onze volle sympathie.
Naar onze meening zal langs dezen weg
ook de mogelijkheid verkregen kunnen
worden, dat de Overheid zich langzamer
hand van het terrein der sociale wet
geving terugtrekt.
Deze ontwikkeling van het bedrijfsleven
te bevorderen, zonder daarbij echter te
ver vooruit te grijpen, behoort o.i. tot de
taak der Overheid.
Het aanhangige wetsontwerp grijpt, naar
onze meening, niet te ver vooruit. Het
tracht de ontwikkeling der bedrijfsorga
nisatie te bevorderen. Het sluit zich aan
bij hetgeen uit het maatschappelijk leven
zelf opgekomen is. Het schakelt de orga
nisaties van werkgevers en werknemers
bij de samenstelling van een bedrijfsraad
in. Het schrijft geen dwingende, in het
leven te roepen bedrijfsraden voor. Slechts
in die bedrijven waar de omstandigheden
daartoe aanleiding geven, zal een bedrijfs
raad worden ingesteld."
Het woord is nu aan de Kamer.
De geestelijke en zedelijke belangen
Overtuigd van de zorgvolle tijdsomstan
digheden in de komende vierjarige perio
de in belangrijke mate den stempel van
een crisisbeleid zal hebben te dra
gen, acht het Centraal Comité van
Anti-Rev. Kiesvereenigingen het onge
wenscht bij! de komende stembus met een
breed uitgewerkt program van actie op
te treden.
Een opvatting die waarschijnlijk wel
allerwege instemming zal vinden.
Het heeft toch geen nut een breede
reeks van onderwerpen naar voren te
schuiven, waarvan met vrij groote zeker
heid kan warden verwacht, dat ze niet
aan de orde zullen komen.
Daarom kan in de huidige omstandig
heden met het trekken van enkele scherpe
richtlijnen zonder bezwaar worden vol
staan.
Een zestal punten worden in het con
cept-manifest met name genoemd.
In Overeenstemming met de inleidende
beschouwingen waarop wij in een vorig
nummer de aandacht vestigden, worden
daarbij niet de stoffelijke, de financieele
en economische belangen op den voor
grond gesteld, maar wordt allereerst aan
de geestelijke en zedelijke be
langen aandacht geschonken.
Dat is geheel in Overeenstemming met
het karakter van de Antirevolutionaire
partij, die het Pro Rege in haar vaan
del heeft geschreven.
Het geestelijke gaat voorop.
„Aan de geestelijke en zedelijke belan
gen aldus het ontwerp wordt voort
durend aandacht geschonken; met name
worde opgekomen voor bevordering der
Zondagsrust, voor handhaving der
publieke eerbaarheid en voorts
vooij alles wat het Christel ij1 k ge
zinsleven bevestigen kan."
Een breede toelichting bij deze punten
is overbodig.
Er is in onzen tijd een sterke strooming
om den Zondag te maken tot een dag van
onrust, en om de ontheiliging van den
Dag des Heeren te bevorderen.
De Zondag wordt opgeëiseht voor sport
en spel, voor optochten en demonstratiën
Daartegen beeft de Overheid op haar
terrein te waken. Aan het houden van op
tochten op Zondag behoort een einde te
komen. Het uitlokken van het op reis gaan
door het inleggen van goedkoope extra-
treinen, moet niet langer worden geduld.
En zoo is er meer.
Daarnaast is het noodig dat maatre
gelen worden genomen om de publieke
eerbaarheid te bevorderen. Waar hier
tegen, zooals het in de toelichting terecht
heet, in allerlei nieuwe vormen wordt
gezondigd, is hernieuwde waakzaamheid
van de zijde der Overheid geboden.
Een derde punt hier genoemd betreft
het Christelijk gezinsleven en wat daar
mee verband houdt.
Er worden in onzen tijd energieke en
stelselmatige pogingen gedaan om het hu
welijk van zijn Christelijken grondslag te
berooven en het Christelijk gezinsleven
te ondermijnen.
Alle mogelijke moeite wordt gedaan, öm
deze grondpijlers van ons volksleven te
ondergraven.
Terug naar het heidendom! en soms
zelfs: erger dan het heidendom! is het
idsaal van velen, zelfs van partijen, die
er prat op gaan, dat ze ijveren voor de
vorming van een nieuwe maatschappij.
Tegen dat heilloos streven behoort ook
de Overheid op te komen.
De Overheid kan niet alles. Tot wat
hier het voornaamste is, de omzetting
van het zondige menschenhart is zij niet
in staat.
Maar hieruit volgt niet, dat zij nu maar
alles op zijn beloop moet laten. Zooveel
mogelijk heeft zij tot stuiting van het
kwaad dat in onze dagen zoo diep invreet,
mee te werken.
Deze eerste paragraaf van het A.R,
program zal dan ook naar wij vertrou
wen door allen die staan op den bodem
der Christelijke beginselen, met volkomen
instemming worden begroet.
Britsche producten vrijgesteld. In Britsch-
Indië wordt een uitgebreid systeem van
preferenties gevestigd.
Oproep der Christenen in Britsch-lndië.
Door 37 leidende Europeesche en Indi
sche Christenen in geheel Britsch-lndië
is een oproep gepubliceerd, die gericht is
tegen het gedeelte van de grondwetsher
vorming, dat betrekking heeft op de
Christelijke minderheden.
In den oproep wordt verklaard, dat de
Indische Christenen gekant zijn tegen het
instellen van afzonderlijke kiezerscorpsen
voor de Christenen op grond van de moti
veering, dat de Regeering de Christenen
Binnenland.
De salarisvermindering der rijksambte
naren.
Opleving in de textielindustrie?
De afsluitdijk van de Zuiderzee spoedig
begaanbaar.
Het ontwerp-Bedrijfsradenwet.
Buitenland.
De onlusten te Belfast.
Duitsche steden in moeilijkheden.
Lloyd George over ontwapening.
Ingezonden Mededeeling.
De onlusten te Belfast. Reeds 3 dooden
en 111 gewonden.
De onlusten te Belfast blijven aanhou
den. Ongeveer 2000 agenten stonden op
een moment tegenover 15.000 werkloo-
zen, die gedeeltelijk van vuurwapenen
voorzien waren.
De politie, die een cordon om de stad
had getrokken en alle toegangswegen af
gezet had, werd overal met steenen,
flesschen en andere projectielen beko
geld. Op enkele plaatsen hadden de op
roerlingen aarden wallen en barricaden
opgeworpen. Verscheidene winkels zijn
geplunderd en op verschillende plaatsen
werd brand gesticht.
De politie patrouilleerde voortdurend
met gepantserde auto's en machinegewe
ren door de straten.
Hoewel het verboden was, zich van den
tijd van 11 uur des avonds tot 5 uur des
morgens op straat te vertoonen, duurde
de strijd toch voort, daar de werkloozen
zich op de daken der huizen genesteld
hadden en van daar op de politie schoten.
In het geheel zijn 3 man gedood, 11
ernstig en ongeveer 100 personen licht ge
wond. In de buurt van Belfast zijn nog
500 man politie samengetrokken om de
politie te Belfast te versterken. Ook heeft
een regiment infanterie in de buurt van
Belfast bevel ontvangen, zich gereed te
houden om zoo noodig in te grijpen.
Zeventig werkloozen werden gearres
teerd waaronder één der communistische
leiders.
Het geheele tram- en busverkeer stond
tenslotte stil. Ter blussching van de op
verschillende plaatsen door de werkloo
zen gestichte branden was de geheele
brandweer van Belfast in de weer.
Op het oogenblik patrouilleeren ruim
drieduizend agenten op de gevaarlijkste
plaatsen.
De werkloozen beweren, dat hun kinde
ren honger lijden. De politie is van mee
ning, dat het communisme de oorzaak
van de onlusten is, hoewel toegegeven
wordt, dat er onder de bevolking groote
ontbering wordt geleden.
Men vreest, dat de ongeregeldheden zul
len aanhouden.
Steden in financieele moeilijkheden.
De financieele positie van Duisburg-
Hamborn, de groote havenstad aan Rijn
en Roer, is thans zoo ongunstig, dat het
gemeentebestuur op 10 October niet bij
machte was, den tweeden termijn der
ambtenaarssalarissen uit te betalen. Er
is thans een voorioopige regeling getrof
fen, volgens welke de ambtenaren met
salarissen van ten hoogste 150 mark per
maand 50 mark uitbetaald krijgen. De
sociale lasten der stad hebben in de af-
geloopen maand het record van 3.2 mil-
lioen mark bereikt, waartegenover slechts
belastingontvangsten van een millioen
mark staan. De salarissen en loonen van
het gemeentepersoneel vereischen maan
delijks 565.000 mark, de pensioenen
en wachtgelden 115.000 mark.
Ook de stad Wattenscheid is in moei
lijkheden. De steunuitkeeringen konden
eergisteren slechts ten deele worden uit
betaald. Men hoopt echter, Maandag a.s.,
het ontbrekende te kunnen uitkeeren.
Ottawa-accoorden gepubliceerd
De Britsche regeering heeft volledige
bijzonderheden gepubliceerd betreffend©
de handelsaccoorden tusschen de leden
van bet Vereenigd Koninkrijk te Ottawa
gesloten.
Hieruit blijkt, dat Engeland nieuwe in
voerrechten stelt op boter, kaas en eieren.
Voor eenige soorten waren wordt het in
voerrecht in Canada verlaagd of opgehe
ven. Met Australië is geen gespecificeerde
overeenkomst gesloten, maar Engeland
heeft in het algemeen allerlei preferenties
bedongen. Het Vereenigd Koninkrijk be
perkt den buitenlandschen vleeschinvoer.
Eenige buitenlandsche waren worden in
Zuid-Afrik» belast en overeenkomstige!
beschouwt als een eenheid met eigen poli
tieke belangen, terwijl het kerkelijk geloof
boven alle verschillen van gemeenschap
pen, rassen en kasten staat en iedereen in
één broederschap omvat. De oproep heeft
ten doel een onderzoek in te stellen naar
de opvattingen onder de Indische Chris
tenen, voordat op 24 Oct. a.s. de confe
rentie wordt gehouden, waarop de leiders
der Christelijke gemeenschappen zijn uit-
genoodigd, om de regeeringsvoorstellen
in zake het kiesrecht te bespreken.
Lloyd George voor ontwapening.
Lloyd George heeft gisteravond gespro
ken in een vergadering van den Wereld
bond voor den Vrede te Londen, waarbij
hij aan zijn vrees voor kans op oorlog
uiting gaf. „Niemand, zei hij, wil den oor
log, maar dat beteekent niet, dat hij niet
zal uitbreken. Ik herinner me dat in 1914
geen leidende man in Europa den oorlog
wilde. Wij gaven te Versailles aan
Duitschland de garantie, dat wij nu zijn
voorbeeld van ontwapening zouden vol
gen. We hebben het niet gedaan. Dat is
een schande."
Propaganda van den ex-kroonprins.
De Vorwarts komt in het kort nog
terug op zijn onthullingen inzake de mo
narchistische propaganda van den gewe
zen kroonprins. Het blad publiceert het
communiqué van de Rijksregeering, waar
in de onthullingen van het blad als pro
duct van zijn fantasie worden bestempeld
en voegt eraan toe, dat de Rijksregeering
in haar communiqué niet ontkent en ook
niet ontkennen kan dat de gewezen kroon
prins inderdaad propaganda voor de be
treffende plannen maakt. Van officieele
zijde is daarop opnieuw verzekerd, dat
noch de Rijkspresident, noch de Rijks
kanselier, noch de Rijksminister van Ver
dediging iets van deze plannen afweet.
Uit de omgeving van den kroonprins
wordt trouwens eveneens verzekerd, dat
men hier met een verzinsel te doen heeft.
Het Berliner Tageblatt meent, dat in dit
geval de gewezen kroonprins verstandig
zou handelen door een klacht tegen de
Vorwarts in te dienen.
Korte Berichten.
Adolf Hitler is zijn propagandatocht
door Duitschland, die bijna vier weken zal
duren, begonnen. Hij zal het woord voe
ren in meer dan zestig vergaderingen. Hij
maakt zijn reis, die te Noerdlingen begint,
gedeeltelijk per auto, gedeeltelijk per
vliegtuig.
i De hoofdcommissaris van politie te
Dusseldorp heeft alle nationaal socialisti
sche kiesvergaderingen tot en met 16 Oc
tober verboden, daar de Hitlerianen her
haaldelijk kiesvergaderingen van anders
denkenden hebben gestoord.
Dinsdagnacht hebben nationaal-so-
cialisten te Altona talrijke relletjes uitge
lokt. De politie, die herhaaldelijk hande
lend moest optreden, rekende 34 Hitle
rianen in.
DE OPCENTEN OP DE INVOER
RECHTEN.
Blijkens het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer inzake het wetsontwerp
tot tijdelijke heffing van opcenten op alle
invoerrechten en op den accijns op bier,
alsmede herziening van het tarief, ver
klaarden zeer vele leden tegen do voorge
stelde verhooging zeer ernstige
bezwaren te hebben.
De ernstige toestand, waarin thans het
economisch leven verkeert, is voor een
niet gering deel te wijten aan de han
delspolitiek der staten, die hun tolmuren
voortdurend verhoogen. Aan die handels
politiek meedoen is het kwaad vererge
ren.
Ook met het oog op de internationale
positie van ons land achtten deze leden de
in het ontwerp vervatte tariefsverhooging
aan zeer ernstige bezwaren onderhevig,
daar zij lijnecht ingaat tegen het stand
punt, ingenomen door onze vertegenwoor
diger* te Genève,
Een ander bezwaar is, dat de verhooging
in haar uniformiteit alle gebreken, wel
ke aan het bestaande tarief kleven, ver
scherpt.
Men meende, waar men hier een door
de regeering voorgestelde belasting af
wees, niet te mogen nalaten daartegenover
aanstonds andere middelen te stellen.
Als zoodanig noemden sommige leden
in de eerste plaats een wijziging van het
tarief in dien zin, dat behoudens hand
having van de specifieke rechten en van
een enkel bijzonder waarderecht alle
goederen met een algemeen waarderecht
worden belast, voor zoover zij niet uit
drukkelijk van invoerrecht zijn vrijgesteld.
Andere leden zouden ook tegen een wij
ziging van het tarief in beginsel geen be
zwaar hebben, mits slechts geen uniforme
verhooging plaats vindt, doch integendeel
met zorg tusschen de verschillende goe
deren wordt onderscheiden.
Intusschen waren er ook leden, die ver
klaarden, het voorstel tot verhooging van
het tarief wel te willen aanvaarden.
Het in het ontwerp vervatte voorstel
met betrekking tot 't invoerrecht op auto-
mobiel-onderdeelen achtten verschillende
leden niet juist.
Thans wordt door hetgeen in het ont
werp wordt voorgesteld de Nederlandsche
Fordfabriek ernstig bedreigd. Deze leden
achtten dit om meer dan één reden, waar
onder het motief der werkgelegenheid
een groote rol speelt, ongewenscht. Zij
drongen er daarom op aan, dat de Regee
ring de desbetreffende bepaling wijzige.
Ernstige bezwaren werden gevoeld te
gen het feit, dat ook het invoerrecht op
geraffineerde en met deze in belastbaar
heid gelijkgestelde suiker aan de voor
gestelde verhooging is onderworpen.
DE ENGELSCHE KROONPRINS IN
ONS LAND.
Er is in deze dagen van economischen
strijd en depressie zooveel, dat tot droefe
nis stemt en ons land zorgen baart, dat
we wel bijzondere aandacht mogen vra
gen voor een of andere gebeurtenis, die
als verheugend en voor de toekomst zelfs
als hoopvol mag worden aangenomen.
Als zoodanig, zegt het „Centrum",
beschouwen we het bezoek van den Prins
van Wales aan Den Haag en dus aan ons
land. Het bezoek is slechts kort en we
weten zeer goed, dat het geen officieel
bezoek is, met ministers en andere leiden
de staatslieden in het gevolg. Dat neemt
echter niet weg, dat het bezoek voor ons
land toch van groote beteekenis kan zijn
en dat we op dien grond den Engelschen
troonopvolger hier hartelijk welkom hee-
ten. Het is algemeen bekend, dat het voor
al de Prins van Wales is, die door zijn
reizen en zijn bezoeken aan andere lan
den, de handelsrelaties van zijn land be
vordert. Het Engelsche vorstenhuis ver
staat die kunst uitstekend, ook Koning
Eduard had op dat gebied voor het Brit
sche Rijk groote beteekenis. Het is voor
niemand een geheim, dat het bezoek van
den Prins aan Denemarken, waar hij de
Engelsche tentoonstelling opende en later
aan Zweden, ten doel had den weg te
effenen voor een nauwere economische
samenwerking tusschen die landen en En
geland, vooral nu Duitschland niets na
laat, om zijn afnemers tegen zich in het
harnas te jagen. Ook ons land zal een
nieuw afzetgebied moeten zoeken en een
nieuwen leverancier voor tal van indu-
striëele producten. Dat de Prins van Wa
les hier alleen maar komt om een paar
schilderijen te zien, een partijtje golf te
spelen en een diner mee te maken mag
men niet aannemen. Natuurlijk wordt er
op dien dag geen nieuwe handelsovereen
komst gesloten, maar onder het slaan van
een balletje op de golfclub kan menig
balletje worden opgegooid, waaruit blij
ken zou, dat Engeland gaarne met ons
samen zou willen gaan op economisch
gebied.
I
I
