No. 303
Maandag 26
tar 1932
sp
üWg
i«!
111
1^1:
ill
ii
I
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Amsterdamsche Bank
Kapitaal f 55,000.000,-
Reserve 146.590.000,-
- EFFECTEN
VREEMD GELD
SAFE-
INRICHTING
Gevestigd te Amsterdam
-II
EERSTE BLAD.
ffi.
3 s
ff
7
1
g
'3
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland
N.V.
BIJKANTOOR GOES.
LANGE KERKSTRAAT.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
B qs i*r
I g
p
O <s.
N
■s s.
p 3
CP
SW O ffl
p-
O
crq hi
p
p
«H
P
P P- (D
p.» g
M 03
g S
Q«
N IS
CO
e E
p
■g
B!ï ft
P
|S?
B
fSfL
eg?
8-g.e
P
I g B
s p.®
p*S E*
S
>pf
g
p p. P.
CP CP
tr >-J
s-g®
N
b
O
a
I*
w
p
S
P
CO
CD
Imii
CD
CO
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lunge Voretetruat 70, Goes.
Tel.: Reductie en Administratie No. 11.
Poitrekening No. <4453.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abor.nemeutiprijBi
Per 3 mnandcR-i. franco sp po*t, 3A-
Lcf>;»e nummer*
9 4 f 9 0
.10.09
Prijs der AdvertentlSn:
1—4 regel* f 1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
v Werk of steun.
In zijn te Utrecht voor het Verband van
A.-R. Propagandacluba gehouden rede
heeft de heer Colijn er den nadruk op
gelegd, dat het van het hoogste belang
is, dat het mogelijke gedaan wordt om
te trachten voor de werkloozen nuttigen
economischen afbeid te vinden.
Men kan, aldus de heer Colijn, beter
2 gulden uitgeven voor nuttigen arbeid,
dan 1 gulden voor steun zonder meer.
Doelmatige werkverschaffing is inder
daad groote opofferingen waard.
De steunuitkeeringen hoe noodzake
lijk in vele gevallen ook hebben op den
duur een demoraliseerende werking.
Bijna niemand ontkomt daaraan.
Men ziet het vaak, dat ouders door hard
werken schatten vergaderen en dat de
kinderen gewoon aan een gemakkelijk
leventje, in minder dan geen tijd in den
wind strooien, wat met zooveel moeite
bijeengebracht werd.
Het zijn sterke beenen, die de „weelde"
van het niets doen en van het geld ont
vangen, waarvoor niet gewerkt is, kunnen
dragen.
Daarom is het zoo ontzettend, dat in
dezen tijd zoovelen niet kunnen arbeiden.
Zeker er zijn er wel, die, liever lui dan
moe, een behoorlijke steunregeling het
ideaal vinden. Zij beschouwen de gemeen
schap als de bank, waar zij eenvoudig
hunne wissels hebben te presenteeren en
er is voor hen niets erger dan aan het
werk gezet te worden.
Maar de groote meerderheid van de
arbeiders denkt daarover anders.
Niet lang geleden verklaarde een groot
werkgever: het hardste wat er is in dezen
tijd is, dat men heele ploegen werklieden,
die reeds jarenlang getoond hebben, dat
ledigheid hun een gruwel is, gedeeltelijk
of zelfs geheel daartoe moet veroordeelen,
omdat er geen werk is.
Daarom moet het streven zijn zoowel
bij het Rijk als bij de Gemeenten, om
waar eenigszins mogelijk, werk te ver
schaffen.
Dat is een moeilijke arbeid.
Maar ook een arbeid, die de rijkste
belooning vindt
Werkverruiming.
Bij het spreken over werkverruiming
en werkverschaffing wordt vaak in de
eerste plaats gedacht aan de Overheid.
Gemeentebesturen, Provinciale bestu
ren en de Regeering worden beschouwd
als de aangewezen lichamen om hier
handelend op te treden.
Wordt hier echter met teveel uit het oog
verloren, dat ook de particuliere perso
nen hier een taak hebben?
Wij moeten ook bij deze kwestie niet
in de eerste plaats naar anderen zien
en van anderen hulp verwachten.
In verband met de drukte die hier en
daar gemaakt wordt en in meerdere
gevallen met zeer veel recht over de
cumulatie van functies, werden onlangs
in de „Sociaal-Democraat" enkele opmer-
gen gemaakt, die wel overweging verdie
nen.
„Men kankert nu wel in het algemeen
over onze vooraanstaanden, die dubbele
functies en dus ook dubbele inkomens
hebben, maar de arbeiders, ook partijge-
nooten en N.V.V.-leden, maken zich
schuldig aan cumulatie van functies; men
saboteert op de meest ergerlijke manier
den achturigen werkdag, al zingen die
personen in betoogingen het lied uit volle
borst. Zij verrichten onderkruiper&werk
door als bijverdienste, beneden uur-, dag-
of weekloon te gaan werken.
Zij plegen broodroof door zich in den
handel te begeven en den zelfstandigen
winkelier dood te concurreeren.
Zij verkwanselen hun vacantie, door in
die week werk te gaan verrichten, en men
ral deze schandelijke practijken niet eer
der laten, zoolang er geen dwangmidde
len zijn, die hun dat beletten. Geruimen
«ld ben ik bezig hieromtrent gegevens te
verzamelen, en het is schrikbarend, welk
®en groot aantal arbeiders zich er aan
schuldig maakt. Vooral arbeiders en be-
s^chten in Rijks- of Gemeentedienst en
voornamelijk die, welke in het continube-
L vcrkzaam zijn."
«.Patrimonium" dit artikeltje overne«-
mende voegt daaraan toe:
»De „cumulatie" van publieke functies,
waartoe een enkele eome door bijzondere
omstandigheden door zijn partijgenooten
of door den gemeenteraad wordt geroe
pen, heeft zekere bezwaren. Maar
zij schaadt in elk geval de werkloozen
niet en heeft voor de publieke kas eer
voor- dan nadeelen.
Maar de „cumulatie", waartegen de
heer De Graai toornt, schaadt de werk
loozen wèl. En het komt zelfs voor, dat
daardoor goede bedrijfsregelingen wor
den ondermijnd, omdat de arbeider in
gemeente- of anderen dienst, die particu
lier gaat „beunhazen", het werk voor „een
koopje" uitvoert zij het dan ook soms
minder deugdelijk.
Tegen die beunhazerij met anti-sociale
gevolgen, moet dan ook zooveel mogelijk
gewaakt worden."
Op deze wijze worden niet alleen de
bedrijfsregelingen ondermijnd, maar wordt
ook de werkloosheid in de hand gewerkt.
Dit geschiedt ook in anderen vorm.
Wat zijn er niet velen, die hun vrijen
tijd gebruiken, om werk te doen waardoor
andere werklieden worden benadeeld.
Men schildert en timmert, maakt schoe
nen, werkt in den tuin, enz. met een op-
zichzelf prijzenswaardigen ijver, maar
toch ook met dit gevolg, dat de schilder,
de timmerman, de schoenmaker, de tuin
man, de groenteboer enz. hun werk zien
verminderen.
Op die wijze is de verkorting van den
wettelijken werktijd voor sommigen een
dubbel voordeel, maar voor vele anderen
een geweldige schadepost.
Nu willen wij bij het beoordeelen van
dit alles voorzichtig zijn omdat het in het
algemeen zeker geen vooruitgang is, als
iemand, wie dan ook, zijn werkzaamhe
den tot het strikt noodzakelijke beperkt.
Maar wanneer aan Rijk en Gemeenten
hooge eischen worden gesteld en er
bezwaar tegen gemaakt wordt, dat amb
tenaren in hun diensttijd andere werk
zaamheden verrichten dan waarvoor zij
zijn aangewezen omdat op die wijze de
werkgelegenheid wordt beperkt, dan mag
toch ook de vraag worden gedaan, of het
in orde is, dat particulieren met een be
hoorlijk inkomen al het mogelijke doen
om werklieden buiten de deur te houden,
en zoo de werkverruiming tegen te gaan.
Rede van Herrlot.
De Fransche premier Harriot heeft gis
teren zijn aangekondigde groote politieke
rede gehouden. Hij begon met zich te ver
heugen over het schitterende welslagen
van de conversie der staatsleeningen, die
de eerste etappe vormt voor het in even
wicht brengen van de begrooting, en ging
vervolgens over tot „de onderwerpen, wel
ke ons land het meest belang inboezemen,
n.l. die, welke betrekking hebben op den
vrede".
Wij stellen met voldoening vast, dat wij
niet de eenigen zijn geweest, die ver
klaarden, dat een hernieuwde bewape
ning van Duitschland het begin zou zijn
van een terugkeer tot de oude dwaas
heden, want het gaat hier om hernieuw
de bewapening. Naast de vele demonstra
ties hebben wij hiervoor talrijke bewijzen.
Een minister, die ons voortdurend ons
zoogenaamd streven naar hegemonie ver
wijt, geeft in een diplomatieke nota op
bedekte wijze uiting aan zijn plannen,
doordat hij oorlogsmateriaal eischt en de
stichting van een militia verlangt.
De verordening van 13 Sept. j.l. orga
niseert de voorbereiding der Duitsche
jeugd zoodanig, dat zij in staat zal zijn
de wapens te dragen. Het is een van de
treurigste hoofdstukken van den huldi
gen tijd, dat de jonge generatie, die uit
de smartelijkste ervaringen harer vaders,
voordeel had moeten trekken, gebruikt
wordt voor handelingen, die een ongun-
stigen invloed moeten uitoefenen op het
ontwapeningsstreven en den vrede.
Is het niet mogelijk, dat het militaire
genie van Duitschland, evenals Pruisen
in de vorige eeuw, toen het de opgelegde
voorwaarden benutte om een gevaarlijk
leger van een volkomen nieuw type te
vormen, ook thans zal trachten een leger,
of zelfs een dubbel leger te formeeren,
met de bedoeling een beslissenden stoot
toe te brengen in het hart van den tegen
stander, voor wien de nationale verdedi
ging slechts een der vormen van den bur
gerplicht is?
Frankrijk provoceert niemand, en daagt
niemand uit.
Frankrijk haat geen enkel volk. Het
had thans nog aan dan Rijn kunnen staan.
Voor het afkoopen van den termijn heeft
het Duitschland de vrije beschikking ge
geven over de gebieden, die op grond van
het verdrag waren bezet. Men is het daar
voor in geen enkel opzicht dankbaar ge
weest.
Frankrijk, dat zelf door de crisis wordt
getroffen, en zijn productie moet verdedi
gen, opent zijn grenzen toch voor de
Duitsche goederen en Duitschland heeft
in 1931, wat zijn handelsverkeer met
Frankrijk betreft, een uitvoeroverschot
van 3385 millioen francs. Ook daarvoor
is men het in geen enkel opzicht dank
baar geweest.
Het kalme, serene Frankrijk, aldus be
sloot Herriot, heeft slechts één wensch
Na de zware beproeving de kinderen, die
zijn overgebleven, op te voeden tot arbeid
in eer en vrede.
Mist en Luchtvaart.
De dikke mist welke Vrijdag over Het
Kanaal en het Zuiden van Engeland heeft
gehangen, is oorzaak geweest van de
ernstigste belemmering welke men ooit
in de burgerlijke luchtvaart heeft beleefd.
Tien of twaalf toestellen, die naar Croy
don vlogen waren gedwongen te landen
voor ze de plaats van bestemming be
reikten.
Onder de machines die Croydon niet
konden bereiken waren Engelsche, Bel
gische, twee Nederlandsche, Fransche en
Duitsche. Vier toestellen landden te Lym-
pne. De passagiers werden per auto naar
Londen vervoerd.
Noodweer In den Elfel.
Zaterdagmiddag heeft een zeer hevig
onweder in het Zuiden van het Eifelge-
bergte en in de omgeving van Wittlich
gewoed. Verscheidene arbeiders, die op
een aardappelveld in de nabijheid van
Hupperath gewerkt hadden, zochten onder
een grooten beuk beschutting voor den
neerstroomenden regen. De bliksem sloeg
in den boom en doodde vier der land
arbeiders, terwijl een kind zware ver
wondingen opliep.
Akkers, velden en wegen stonden in
korten tijd geheel onder water. Talrijke
telefoonlijnen werden verwoest, zoodat
geen telefonische verbinding met het ge
teisterde gebied is te krijgen. De nog
te velde staande oogst is voor een goed
deel vernield.
De pariteitseisch van Duitschland.
Men schijnt thans alle hoop te moeten
opgeven, dat de Duitschers nog in deze
zitting van het bureau der ontwapenings
conferentie te Genéve zullen terugkeeren.
De besprekingen tusschen Sir John Si
mon en von Neurath hebben geen uit
zicht op spoedige verbetering van den
toestand geopend.
Men vermoedt, dat het bureau vandaag
zich voor eenigen tijid Teldagen zal en
dan na afloop der voikenbondsvergadsi-
ring weder zal bijeenkomen, om dan aan
de hand van inmiddels binnengekomen
rapporten eenige van de niet-politieke
kwesties te bespreken, die da resolutie
van 23 Juli naar het bureau verwezen
heeft,
Accoord tusschen Hindoes en Paria's.
Bevestigd wordt, dat Zaterdag in de ge
vangenis van Gandhi een definitieve re
geling getroffen is inzake de kwestie der
parlementaire vertegenwoordiging van de
paria's. Gandhi heeft zijn goedkeuring
aan deze overeenkomst gehecht.
De voorwaarden der overeenkomst zijn
door de leiders der Hindoes en van de
paria's onmiddellijk aan Mac Donald ge
seind met verzoek om spoedigst ant
woord, daar ieder uitstel het leven van
Gandhi in gevaar brengt en een funesten
indruk zou maken op de publieke opinie."
Twee vooraanstaande vertegenwoordi
gers der Hindoes ter ronde tafel-confe
rentie hebben op eigen initiatief tele
grammen gezonden aan Mac Donald, sir
Samuel Hoare lord Sankey en lord Irwin,
meldend, dat de toestand van Gandhi snel
achteruitgaat. Een soortgelijk bericht zon
den zij den onderkoning lord Wellingdon;
zij voegden er aan toe, dat Gandhi's toe
stand hun zorg baarde.
Gandhi wordt zwakker, ofschoon hij
nog steeds in het volle bezit blijft zijner
geestelijke faculteiten.
Volgens den geneesheer treedt gemeen
lijk bij „hongerstakers" den vijfden dag
een crisis in, welke de patiënt evenwel
zonder veel moeite gewoonlijk te boven
komt. Gandhi's geval is echter van ern
stiger aard.
„Als Gandhi sterft", zoo verklaarde Par
tei, de oud-voorzitter van de Indische
wetgevende vergadering, bij sijn aankomst
Ingezonden Mededeellng.
in de Ver. Staten, waar hij een propa-
gandatocht zal ondernemen, „dan zullen
de Engelschen in Indië niet langer vei
lig zijn", aldus een Reutertelegram uit
New-York.
In een manifest aan het Indische volk
verzoekt Gandhi eetstakingen uit sympa
thie, welke door velen zijner aanhangers
zijn begonnen, achterwege te laten.
Ofschoon in Bengalen en in de Ver-
eenigde Provincies in den laatsten tijd
een kleine verbetering is ingetreden wat
betreft den toestand inzake de burger
lijke ongehoorzaamheidsbeweging, is in
Augustus in bet algemeen een verbetering
waargenomen. Het totaal aantal veroor
deelingen bedroeg 3046, waaronder 73
vrouwen, betgeen aanzienlijk minder is
dan in Juli. Het aantal veroordeelingen
sedert den aanvang der beweging 4
Januari 1.1. bedroeg 58.774. Het aantal
personen dat eind Augustus gevangenis
straffen onderging, bedroeg 21.422, waar
onder 843 vrouwen, betgeen een vermin
dering beteekent van 3.310 in vergelijking
met de voorafgaande maand.
Besparing op het Zwitsersche leger.
De Zwitsersche Bondsraad heeft in de
Nationale Vergadering een voorstel inge
diend om den diensttijd voor militaren te
bekorten.
Korporaals en manschappen van de
lichting 1925, die reeds aan de zes ma
noeuvres hebben deelgenomen, zullen niet
zooals anders nog moeten deelnemen aan
een zevende manoeuvre-oefening.
Door deze buitengewone maatregel
wordt een bedrag van 2.500.000 francs
bespaard.
Korto Berichten.
- De sociaal-democraat Hansson, die
opdracht had de Zweedsche regeering te
vormen, heeft de miniaterslijat aan den
koning voorgelegd.
De goedkoops uitstapjes op de Ita-
liaaaoM sj^eïwegaa, 41? fcwe® gde-
Binnenland.
Een nieuwe Indische leening op komst.
Baggermolen omgeslagen. Twee slacht
offers.
Vergadering van den Polder Walcheren.
Buitenland.
Accoord tusschen Hindoes en paria's in
Britsch-Indië.
Rede van Herriot.
De Volkenbondsvergadering.
den zijn ingevoerd, mogen zich nog altijd
in een groote genegenheid van de bevol
king verheugen. Dit jaar sijn or tusschen
5 Juni an 18 September 833.943 piezier-
reizigers vervoerd, waartoe er 948 eztra-
treinen heen en terug hebben geloopen,
terwijl voorts 152 gewono treinen pierier-
reizigers hebben vervoerd.
Wat j.l. Dinsdag op het Plein te
's Gravenhage gebeurde.
Naar aanleiding van het verslag van
het gebeurde op j.l. Dinsdag in de „N.
R. Grt." waaruit zou kunnen blijken, dat
de Haagsche politie zonder eenige aanlei
ding op rustig wandelende men3chen in
gehouwen heoft, schrijft men aan hetzelf
de blad;
Toen uw correspondent zijn weg door
de Heerenstraat nam, stak ik, van het
Binnenhof komende, het Plein over, dat
zoo goed als verlaten was. Op het hoekje
van de Korte Poten stuitte ik op den kop
van een stoet van personen, die met vie
ren, dus in optochtformatie, voortmar-
cheerden. Zij staken het Plein schuin over
blijkbaar met de bedoeling naar het Bin
nenhof te gaan.
Op korten afstand volgde een tweede
groep, eveneens regelmatig samengesteld
en ook gemakkelijk herkenbaar als be
staande uit betoogers, hoewel zonder em
blemen en zonder lawaai.
De tweede ploeg was juist op het punt
om ook het Plein over te steken, toen van
de eerste de deelnemers hals over kop
kwamen teruggestormd.
Door handopsteken bracht de leider
van de tweede groep zijn schaapjes tot
stilstand. Doch slechts voor een oogen-
blik, want ook deze afdeeling koos al
spoedig het hazenpad.
Ik vond het voor mezelf ook wensche-
lijk me in veiligheid te stellen, wel be
grijpend, dat het voor de politie in zulke
omstandigheden niet mogelijk was naar
iemands papieren te vragen.
Later sprak ik nog even met een van
de vluchtelingen, die moest toegeven, dat
het wel degelijk de oedoeling geweest was
om op het Binnenhof te komen. Een en
ander leek dus sprekend op een verboden
demonstratie, welke door de politie m.i.
met het volste recht uit elkaar gejaagd
werd.
Dit aangaande wat er op het Plein ge
beurd is en niet door uw correspondent
kon geconstateerd worden. D'aardoor
komt het geval toch wel in een ander
licht te staan dan waarin het, ook eenigs
zins door nw correspondent, geplaatst is.
Wethouder Douwes treft geen blaam.
Men meldt uit Amsterdam aan de
Rotterd.
Naar wig vernemen kan wethouder Dou
wes niet worden verantwoordelijk gesteld
voor het verleenen van stempelfacili-
teiten aan de communisten, die in Den
Haag wilden demonstreeren. Nadat in den
Raad de stemmen over 't voorstel hadden
gestaakt, heeft het college van B. en
W. de gewraakte beslissing genomen,
waartegen de heer Douwes zich vergeefs
heeft verzet.
Pootaardappelen.
Op vragen van bet Tweede Kamerlid
Braat, heeft de minister van oeconomi-
sche zaken en arbeid geantwoord:
In verband met den zeer lagen prijs
van consumptieaardappelen in binnem
en buitenland is de vraag naar Neder
landsche pootaardappelen thans minder
groot dan vorige jaren.
Het is ondergeteekende niet bekend, dat
de bestaande vraag naar pootgoed meer
ïn bet bijzonder betrekking heeft op on
gekeurde pootaardappelen. De aanbiedin
gen van .gekeurd pootgoed zijn dit jaar
aeei? l?,ag in prjjs wegels cfë betrekkelijk
