No. 281 Woensdag 31 Aipste 1932 438 &:WM
Dagblad voor de Provincie Zeeland
FEUILLETON
JOAN CARISBROKE
want dikwijls had! ze haar moeder zien
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
VEBSCKÏJNT ELKRN WSR55AG.
Abosaerae.u^sgyjja?
Pas 3 maanden, feasso pos «os*,
Losse nnmmors
Prijs der AdvertentlSn:
1I regels fl.20, elke regel meer 30 et
Bi] abonnement belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau; Lange Vorststraat 70, Goee.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4453.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
Het Serooskerksche besluit.
Het besluit van den Gemeenteraad te
Serooskerke om op Zondag de café's te
sluiten, heeft nogal de aandacht getrok
ken.
De „Middelb. Crt." heeft zich beijverd
om de meerderheid die dit besluit nam,
aan den schandpaal te slaan. Zij noemt
het besluit ergerlijk en schandelijk, een
staal van orthodoxe bekrompenheid en
dwangziek clericalisme. Het is, zoo heet
het verder een snood misbruik van macht,
dat slechts uit bekrompenheid van inzicht
geboren kan worden.
De meerderheid van den Serooskerk-
schen raad kan het er, zooals men ziet,
mee doen. Argumenten worden door het
liberale orgaan in dit geval niet noodig
geoordeeld. Het volstaat, met door zijn
banbliksems de bekrompen orthodoxe
raadsleden te treffen.
Wij hebben intusschen een sterk ver
moeden, dat deze heeren zich daardoor in
hun gemoedsrust niet al te sterk getroffen
zullen gevoelen.
Tenslotte is voor hen toch niet maat
gevend wat de redactie van een liberaal
orgaan, die reeds meerdere blijken van
groote bekrompenheid gaf, belieft te de-
creteeren, maar hebben zij te vragen wat
plicht en geweten hun voorschrijven.
En dan behoeven zij toch niet geheel
verlegen te staan.
Allereerst is daar het feit, dat zij ge
handeld hebben in overeenstemming met
het door hen beleden beginsel, dat de
Overheid geroepen is mee te werken tot
bevordering van de rust op den Dag des
Heeren. Niet door het publiek te dwingen
op een bepaalde wijze den 'Zondag door
te brengen, maar door zooveel mogelijk
alles te weren, wat de rustige viering van
den Zondag kan verhinderen.
Vervolgens kan er op gewezen worden,
dat zij hebben gehandeld in den geest van
de Zondagswet.
Voorts mag er aan worden herinnerd,
dat door de Regeering officieel de Zondag
is aanvaard als „een bijzondere omstan
digheid" die een sluitingsgebod rechtvaar
digt.
Waarbij dan nog komt dat naar het
eigen getuigenis van tegenstanders der
sluiting door de ingezetenen zelf de café's
op Zondag zoo goed als niet worden be
zocht.
Wie dit alles overweegt en in tegen
stelling met de „Middelb. Crt." nog in
staat is een nuchter oordeel te vellen, zal
moeten toegeven, dat het genomen besluit
althans niet als onzinnig kan worden ge
karakteriseerd, en dat het al buitenge
woon ergerlijk is hierover een toon aan
te slaan als door het liberale orgaan ge
daan werd. Temeer nog, waar de Kerke-
raad der Ned. Herv. Gemeente en de
drie tegenstemmende Ghr.-Hist. raadsle
den verklaarden, het principe op grond
waarvan de sluiting gevraagd werd, te
deelen.
Deze tegenstanders zijn het dus in be
ginsel met de voorstanders eens. Zij be
wegen zich in dezelfde richting en willen
alleen iets minder ver gaan.
Dit verschil komt meer voor. Er kun
nen omstandigheden zijn, dat wat men
wenscht practisch zeer moeilijk is door
door
EMMA JANE WORBOLSE,
(Vrij naar het Engelsch.)
En zijn dochter wist, dat hij tranen
vergoot. O, wat zou hij zeggen, wat zou hij
doen, als hij bemerkte, dat zij getuige was
geweest van zijn smart. Ze wist geen raad.
Ze verlangde er zoo naar haar aanwezig
heid bekend te maken, en toch durfde zij
zich niet bewegen. Ze was als onder een
betoovering, waardoor ze zich niet kon
bewegen, noch spreken. Ze vermocht zich
zelfs niet verder in de schaduw van het
gordijn terug te trekken, het leek wel,
alsof het bloed in haar aderen verstijfd
was.
Hij zei niets meer, maar ze hoorde hem
onderdrukt snikken. Ze had gedacht, dat
een man niet kon schreien, ze geloofde
instinctmatig in het gezegde
„Men must work,
And Women must weep".
(Mannen moeten werken,
En vrouwen moeten weenen).
te voeren of ook dat de toestand zoo is
dat het niet noodig geacht wordt maat
regelen te nemen.
Zoo was het als we ons wel herinneren
te St. Laurens. Maar zoo is het hier niet.
Althans volgens de „Middelb. Crt." die
weet te melden, dat door bet genomen
besluit den caféhouder eenvoudig den nek
is omgedraaid. Welnu, dat is alleen moge
lijk, als er van dit café een zoo druk ge
bruik werd gemaakt, dat daardoor een
besluit als genomen werd, gerechtvaar
digd wordt.
Het betreft hier een niet gemakkelijke
materie, zoodat het niet behoeft te ver
wonderen, dat er bij eenheid van prin
cipe weieens verschil aan den dag treedt.
Maar dat wettigt in geen enkel opzicht
een optreden als waartoe de liberale
„Middelb. Crt." zich liet verleiden.
De openingszitting van den Duitschen
Rijksdag.
Tegen drie uur, kort vóór de opening
van de Rijksdagzitting, was het aantal
nieuwsgierigen dat zich voor het Rijksge
bouw had verzameld zoodanig aange
groeid, dat de politie nog extra maatrege
len moest nemen.
De communistische Rijksdagafgevaar
digde Clara Zetkin, die als oudste Rijks
daglid de eerste zitting van den nieuwen
Rijksdag opende, arriveerde in gezelschap
van verscheidene partij vrienden in het
Rijksdaggebouw door een der zij-ingan
gen, zoodat de vele persfotografen en
filmoperateurs, die aan den voorkant
stonden te wachten, geen kans kregen.
Clara Zetkin maakt den indruk zeer zwak
te zijn en zij werd dan ook door eenige
vrienden gesteund toen zij de trappen
beklom.
Vrijwel alle leden van den Rijksdag
bleken aanwezig te zijn, doch deDuitsch-
nationalen waren niet verschenen. De
nationaal-socialisten woonden in uniform
de zitting bij.
Direct na de opening van de eerste
zitting verzamelden zich in de buurt van
het gebouw van den Rijksdag talrijke in
uniform gestoken Nazi's, wien het gedeel
telijk gelukte de politieafsluiting te ver
breken. Onder het roepen van „Heil Hit-
Ier" trachtten de nationaal-socialisten het
Rijksdaggebouw te bereiken. Ijlings ge
alarmeerde politieversterkingen slaagden
er in de demonstranten terug te drijven.
Clara Zetkin werd door twee vrouwe
lijke partij genooten naar haar voorzitters-
zetel gebracht, waar zij plaats nam. In
tusschen riep de geheele Communistische
fractie: „Rood Front!"
Tegendemonstraties vonden niet plaats.
Langzaam greep Clara Zetkin naar de
bel en na deze eenige malen geluid te
hebben, begon zij te spreken.
De Rijksdag, aldus mevrouw Zetkin,
komt in omstandigheden bijeen, waarin
de bende van kapitalisten aan de groote
massa van arbeidenden in Duitschland
een hagelstorm van bet ergste lijden ge
bracht heeft.
De politieke macht heeft in Duitschland
schreien, als deze droevig gestemd was,
en hoe hadden tante Jane en haar zusters
niet geschreid dienzelfden avond; maar ze
had nooit gedacht, dat het leed van een
krachtig man zich een uitweg zou zoeken
door tranen. Ze wilde met hem schreien;
ze wilde naar hem toe gaan en haar ar
men om zijn hals slaan en hem troosten;
er kwamen gevoelens voor hem in haar
hart, die ze nooit eerder gekend had;
maar ze durfde, ze kon zich niet bewegen,
ze begon zich af te vragen, of het mis
schien niets dan een booze droom was,
een nachtmerrie, die ze met een krachtige
wilsinspanning van zich af kon schudden.
Hoe lang zou hij daar blijven? Zou hij
naar deze zijde van het bed komen? En
o, schrik der schrikken zou bij de deur
achter zich afsluiten, als hij wegging en
baar den heelen nacht alleen laten met de
overledene? Ze voelde, dat ze, als hij dat
deed, hardop zou schreeuwen; ze zou bet
verstand verliezen, als ze daar moest
blijven tot den volgenden morgen. Wat
zou ze niet gegeven hebben om veilig te
zijn in haar eigen kamertje boven in het
buis, waar ze de zachte ademhaling van
Netta en Brenda kon hooren en bet
dienstpersoneel dicht bij de hand wasl
Zou hij dan nooit gaan? Hoe lang zou
deze vreeselijke inspanning nog moeten
duren? Zijn snikken hielden op, hij was
stil als de doode vrouw voor hem. Joan
een presidentskabinet tot stand gebracht,
dat met uitsluiting van den Rijksdag ge
vormd is, dat groot-kapitalisten en jon
kers een monopoliepositie verschaft en
waarvan de drijvende kracht het opper
bevel van de rijksweer is.
Ondanks de almacht, die de tegenwoor
dige regeering bezit, is zij ten opzichte
van de vraagstukken van binnen- en
buitenlandsche politiek volkomen in ge
breke gebleven. Als sociaal noodlijdend
beschouwt deze regeering alleen de in
de schuld zittende grootgrondbezitters, in
dustriegrootheden, bankmachten, reeders,
financiers en zwendelaars.
Ernstiger nog dan door dit alles wordt
de schuld van het presidentskabinet door
de straffen der laatste weken, waarvoor
het de verantwoording draagt.
Wanneer zal tegen de rijksregeering, die
de Grondwet poogt opzij te zetten, wor
den opgetreden en zullen de rijksminis
ters wegens inbreuk op de Grondwet aan
geklaagd worden? De val van de regee
ring moet het signaal zijn voor den op-
marsch.
Het middel tot gemeenschappelijken
strijd moet de ijzeren gesmeede strijdge
meenschap der arbeidenden op elk gebied
zijn.
Onder stormachtigen bijval van de com
munisten voltooide de presidente haar
rede, die meer dan een uur duurde.
Aan het slot betuigde zij, zichtbaar ver
moeid, haar vreugde, dat zij het heeft
kunnen beleven als ouderdoms-presidente
het eerste radencongres van den Rijksdag
te openen.
De rede van Clara Zetkin werd op ver
schillende punten met uitroepen als „zeer
goed" en „bravo" door de communisten
onderbroken. De overige afgevaardigden
onthielden zich van elke betooging.
Na de rede leunde Clara Zetkin uit
geput in haar stoel.
Vervolgens werden de namen afgeroe
pen en nu kwamen ook pas de Duitsch-
nationalen de zaal binnen.
Voor de functie van president van den
Rijksdag stelden de nationaal-socialisten
hun partijgenoot Goering voor. De com
munisten stelden Torgler (comm.) candi-
daat, terwijl de sociaal-democraten hun
partijgenoot Loebe voordroegen.
Hierna ging men tot stemming over.
De nationaal-socialist Goering werd tot
president van den Rijksdag gekozen.
Behalve de nationaal-socialisten brach
ten de afgevaardigden van het Centrum
de Duitsch-nationalen, de leden van de
Beiersche Volkspartij en der Duitsche
Volkspartij hun stem op de candidatuur-
Goering uit.
Tot eerste vice-president werd gekozen
het Centrumlid Esser, waarop de commu
nist Torgler interrumpeerde „De eerste
daad van de coalitie!"
Tot tweeden vice-president werd geko
zen Graf (Duitsch-nationaal).
De belangrijkste beslissing van den dag
is niet in den Rijksdag maar te Neudeck
gevallen. De Rijkspres. heeft n. 1.
Rijkskanselier von Papen vol
macht tot ontbinding van den
Rijksdag gegeven. In parlementaire
kringen liepen tegen den avond geruch
ten, dat deze volmacht slechts in zeer
beperkte termen verleend zou zijn. Na
informatie uit betere bron kunnen wij
vaststellen, dat deze geruchten onjuist
zijn. De Rijkskanselier heeft de volmacht;
hij zal ervan gebruik maken wanneer
de Rijksdag aan de uitvoering van het
Zondag bekend gemaakte program moei
lijkheden in den weg mocht leggen. Voor-
loopig is de Rijksdag echter verdaagd.
Dat komt overeen met den wensch van
nat.-soc. en Centrum om tijd te winnen
tot de onderhandelingen tusschen hen
voltooid zijn. De kansen daarvan worden
echter ook in de betrokken kringen zeer
sceptisch beoordeeld.
Op het oogenblik is de ontbinding ver
schoven. Het is denkbaar, dat zij half
September plaats heeft; dan zal de nieu
we Rijksdag binnen den bepaalden ter
mijn, dus half November, gekozen moe
ten zijn.
Frankrijk wapent zich.
Te Brussel zijn bijzonderheden verno
men over versterking van de Fransche
Oostergrens, waarover de Fransche Kal
mer in 1929 'n crediet van 200.900.000.000
frs. heeft toegestaan.
De betreffende werken zouden flink op
schieten. Rond de metaalbekkens van bet
Oosten en om Metz en Straatsburg wor
den forten gebouwd.
Langs de gebeele Noordergrens, tus
schen de zee en de Maas, worden kaze
matten met mitrailleuses aangelegd, sta
pelplaatsen gebouwd voor materiaal en
werktuigen. Van Lotharingen tot Verdun
loopt een onderbroken lijn van verster
kingen. Hetzelfde geldt voor de gebeele
Noordergrens.
De weg tusschen de Vogezen is overal
versterkt. Goed uitgeruste blokhuizen zijn
op betrekkelijke korte afstanden disponi
bel. De Jura is al evenmin vergeten. De
weg door de Alpen is voorzien van schuil
plaatsen, met mitrailleuses. Langs de
spoorwegen zijn opslagplaatsen met ma
terieel aangelegd.
In 1935 zal de geheele Fransche grens
één ononderbroken keten van forten vor
men.
Communistencomplot in Spanje ontdekt.
De politie te Madrid arresteerde een
twintigtal communisten, die verdacht wor
den van deelneming aan en voorbereiding
van een over bet gebeele land verspreid
complot tegen de regeering.
De betrokken communisten zouden voor
al uiting willen geven aan hun ontevre
denheid over de clemente wijze, waarop
generaal Sanjurjo is 'gestraft.
Oneenigheid in het Sovjet-bestuur.
Het politiek bureau in Rusland heeft
zich in zijn laatste vergadering bijna uit
sluitend bezig gehouden met de steeds
groeiende moeilijkheden in de binneniand-
sche politiek, die zich vooral sterk doen
gevoelen in den landbouw tengevolge van
de economische crisis, welke de collectieve
bedrijven doormaken. Op deze vergaderin
gen werden door de partijleiders harde
woorden gezegd over de regeerings-
politiek: de toon van de debatten was van
dien aard, dat er geen notulen gemaakt
konden worden.
De laatste vergadering van het politiek
Binnenland.
Vliegtuigongeluk te Tubbergen.
De Koninginnefeesten.
Regeling diensttijden autobuschauffeurs.
Het conflict bij de zeevaart.
Buitenland.
De opening van den Duitschen Rijksdag.
Frankrijk wapent zich.
De staking in Engeland.
bureau was zoo rumoerig, dat het zelfs
tot handtastelijkheden zou gekomen zijn
tusschen enkele volkscommissarissen.
Stalin de algemeene partijsecretaris
heeft zich sinds enkele dagen geheel en
al uit het partijbestuur teruggetrokken.
Hij wil eerst zijn medewerkers hun mee-
ningsverschillen laten uitvechten.
Uitbreiding staking in Engeland.
De staking in de katoenindustrie van
Lancashire (Eng.) heeft zich uitgebreid,
daar meer dan 2000 arbeiders zich bij de
staking hebben aangesloten. Geraamd
wordt dat thans nog geen 50.000 arbeiders
aan het werk zijn van de 200.000 man, die
in het spinnerij-bedrijf werkzaam zijn.
De posters slaagden er in talrijke arbei
ders te bewegen zich bij de staking aan
te sluiten. Bovendien besloten in verschil
lende gevallen de werkgevers hun fabrie
ken te sluiten, ten einde eventueele moei
lijkbeden te voorkomen.
De staking is algemeen te Burnley,
Blackburn, Golne en Nelson, de groote
centra der weefindustrie.
Vooraanstaande industrieelen te Man
chester verklaren, dat beide partijen moe
ten bijeenkomen om bet geschil bij te leg
gen, anders zal half Lancashire er door
worden geruïneerd. De staking kost het
land ten minste een millioen pond per
week, terwijl de arbeiders per week
350.000 pond aan loon derven.
Korte berichten.
i Het Italiaansche bergingsvaartuig
Artiglio beeft te Plymouth weer een la
ding goud uit de Egypte aangebracht. Dit
was de derde. Men schat het tot dusver
geborgen goud op een waarde van om en
bij de 500.000 pond sterling, d.w.z. onge
veer de helft van wat bet schip aan boord
had. MIJ
De regeeringstroepen in Ecuador
hebben Quito hernomen; maar daaraan
was een urenlang gevecht van man tegen
man voorafgegaan. De regeeringstroepen
hadden vele verliezen.
Met de herovering van Quito is door de
regeering een einde gekomen aan den op
stand onder Bonifaz.
i Zaterdag en Zondag trokken hevige
onweders over Zwitserland, die een einde
maakten aan den hittegolf zooals Zwit
serland in langen tijd niet gekend heeft.
Hagel en regen teisterden de kantons Ge-
nève en Vaud. In het Berner Oberland
werd een man door den bliksem gedood.
Eenige boerderijen zijn afgebrand, door
grondverzakking ontspoorde een goede
rentrein.
om haar schouder geslagen, bracht hij
haar naar beneden, naar de bibliotheek,
waar het vuur nog helder brandde en liet
baar plaats nemen in zijn armstoel en zei
haar, baar ijskoude banden te warmen,
terwijl bij in een glas wat wijn met heet
water voor haar mengde.
„En nu één, twee, drie naar bed", zei
hij vriendelijk, toen ze het glas op zijn be
vel geledigd had. „Ik begrijp niet, wat ben
toch allemaal bezielt, dat ze je op die ma
nier door bet huis laten dwalen, terwijl
ze er voor hadden moeten zorgen, dat je
al lang en breed in je bed lag. Waar zijn
je zusters?"
„Ik weet bet niet. Toen ik wegging,
waren ze in de schoolkamer. Maggie zei,
dat ik naar bed moest gaan."
„En daar had ze groot gelijk in. En
waarom heb je dat niet gedaan?"
„Omdat i ik, al was het maar vijf mi
nuten, bij moeder wilde zijn. En bet duur
de eenigen tijd, voor ik er toe kon be
sluiten binnen te treden en toen ik er een
maal was, ach, ik weet niet, hoe het
eigenlijk kwam ik denk, dat ik er te
lang ben gebleven - en toen kwam u
en
(Wordt vervolgd.)
keek voorzichtig om een boekje van bet
gordijn en zag, dat hij geknield lag. Hij
lag dus te bidden, bad, zooals bij dat na
tuurlijk avond aan avond reeds zoovele
jaren had gedaan. Dat was nog erger,
want ze wist bij intuïtie, dat van alle
mannen haar vader wel het minst zoo'n
inbreuk op zijn innerlijk leven zou kunnen
velen. En in baar steeds groeiende angst
en wanhoop gaf ze een snik.
In een oogenblik was bij op de been en
riep uit: „Wat is dat? Wie is daar? Wie
is daar? Spreek op."
Het was moeilijk te zeggen, welk gelaat
bleeker zag dat van den man aan de
eene zijde van het bed of bet smalle, ma
gere van bet kind, dat zich achter bet gor
dijn verborg. Maar het gaf nu niet veel
meer, of ze zich al verborg, want nu de
betoovering eenmaal verbroken was, be
gon het meisje luid en hartstochtelijk te
snikken en een oogenblik later stond haar
vader naast baar.
„Jij bier, Joan!" riep bij uit in de
grootste verbazing. Hij was zoo verrast,
dat hij geen woord verder kon uit bren
gen.
En Joan barstte in een vloed van woor
den los. „0, bet spijt me zoo - het spijt
me zool Ik bad het heusch niet willen
doen o neen, werkelijk niet! Vergeef bet
me als het u belieft vader! Het is geen
oogenblik bij xne opgekomen, dat u me
hier zou vinden. Maar ik moest wel bin
nen gaan. Gisteravond heb ik haar nog
goeden nacht gezegd en toen zat ze in dien
stoel".
Er was een onbewust pathos in Joans
woorden, die haar vaders boosheid geheel
en al ontwapende, als die al bestaan had.
„Arm kind", zei bij op een toon, die
zijn dochter al even zeer verbaasde als de
tranen, die ze hem bad zien storten; „Hoe
lang ben je bier geweest?"
„Ik weet het niet; een heele poos, ge
loof ik. O, waarom is mama weggegaan?"
„God heeft haar tot zich geroepen", zei
de predikant ernstig. „Als Hij bet wil,
moeten we elk op onze beurt van deze we
reld scheiden. Huil niet zoo, Joan, ze is
gelukkiger, waar ze nu is."
Maar dominee Carisbroke zelf stonden
de tranen in de oogen. Het zien van de
tranen van zijn kind en baar onbe-
heerscht verdriet ontroerden hem diep.
Hij deed, wat bij nog nooit eerder gedaan
bad, hij nam baar slank figuurtje in zijn
armen en kuste het bleeke gezichtje. Hij
hield haar dicht tegen zich aan en veegde
haar tranen af. Joan had haar moeder
verloren. Kon het zijn, dat ze haar va
der gevonden had?
„Ga met me mee", zei bij eindelijk. „Je
moet hier niet langer blijven. Zeg haar
vaarwel, want bet is beter, dat je haar
niet wee? giet." En toen, met den arm nog
