No. 279
Maandag 29 Aipsins 1932
400,1a
Dagblad voor de Provincie Zeeland
=ifli
s-ffsa?
silê-s
ie-ilS
fS-Ss-i
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Middelburg.
f
l-o
L® e o
7. m P-<3 g
'1® s?8
3
i g,*
N 10 N
"O P
S-s-P
e-g-Lp.-^
3 frWPl (3-
8 8
N w CD
CQ
- £"£b
S1® i§&
S*
0 tT
8*i »f|
n. t) p. g- 3-
2 9 8.
Directeur-Hoofdredacteur;
R. ZU1DEUA.
Bureau: Lunge Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4655.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKF.N WCRKRAG,
A)bOön9t»ent?9i?JJss
Pes 3 maanden, fsamo 902 r.ost, 3 Sr-
Losse nummers 3 0.89
Prijs der Ad verten tt 611:
1—1 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bi] abonnement belangrijke korting.
Generaal Sanjurjo In het Bagno.
Reuter verneemt uit Santander dat
generaal Sanjurjo in het militaire bagno
te Duero is aangekomen. Direct na zijn
aankomst werd Sanjurjo grondig aan den
lijve onderzocht en moest hij de kleeding
van het bagno aantrekken. Generaal San
jurjo blijft eerst eenige dagen in zijn cel
No. 52 opgesloten en zal dan, tegelijk met
de overige gevangenen, iederen dag een
uur op de binnenplaats der gevangenis
mogen wandelen.
Reuter verneemt verder, dat de drie
tegelijk met Sanjurjo veroordeelde op
roerlingen in de militaire gevangenis te
Madrid zijn opgesloten. Men weet nog niet
naar welke inrichting zij zullen worden
overgebracht om hun straf uit te zitten.
In de militaire gevangenis te Madrid
bevinden zich op het oogenblik 18 gene
raals, vijf andere hooge officieren, tien
onderofficieren en 33 soldaten.
De slaking in Engeland.
Na de mislukking van de bemiddelings
conferentie te Manchester heeft de Noord-
Engelsche Textielarbeidersbond zijn aan
gesloten 200.000 wevers opgeroepen om
met ingang van heden het werk neer te
leggen. De spinners zullen zich waar
schijnlijk later bij de staking aansluiten.
Dat men geen snel einde van de staking
moet verwachten blijkt uit de uitlating
van een der arbeidersleiders, die verklaar
de: „De waarschijnlijkheid, dat men tot
overeenstemming zal kunnen geraken tus-
schen fabrikanten en wevers binnen kor
ten tijd is niet eens een kans van één op
een millioen."
De staking, die waarschijnlijk ontslagen
op groote schaal in de aangesloten in
dustrieën ten gevolge zal hebben, betee-
kent voor de katoenindustrie van Lancas
hire een weeklijksch verlies van 1H mil
lioen pd.st. aan opdrachten en loonen.
Een leidend industrieel verklaarde, dat
de staking op een oogennblik is begon
nen, waarop de Engelsche katoenindus
trie haar het minst kon verdragen. Het
is waarschijnlijk, dat Lancashire jaren
noodig zal hebben om dezen klap te bo
ven te komen.
Hongersnood in Brazilië.
Als gevolg van de langdurige droogte,
die nu reeds maanden aanhoudt, is er in
de noordelijke staten van Brazilië, ten
noord-westen van Pernanibuco een groote
hongersnood uitgebroken.
Volgens berichten in de Braziliaansche
bladen heerschen er in de noordelijke sta
ten catastrophale toestanden, daar de be
woners in grooten getale uit hunne huizen
vluchten. Er is b.v. een streek zoo groot
als 24 maal Nederland, die reeds maan
denlang geheel verschrompeld is.
Menschen en dieren sterven van honger
en dorst. Het aantal vluchtelingen, dat in
de laatste weken uit de binnenlanden naar
de kuststreken vlucht, wordt op 350.000
tot 400.000 geschat.
De Braziliaansche regeering heeft
groote concentratie-kampen ingericht,
waar de hongerende menschenmassa's
worden bijeengebracht, om hen van voed
sel te voorzien en op transport te stellen
naar midden- en Zuid-Brazilië.
In de dagbladen worden ontzettende
tragische verhalen gedaan. De wegen
langs de kust zijn bezaaid met lijken, over
al ziet men half ontkleede vluchtelngen,
die door honger gepijnigd voortgedreven
worden, om de stad te bereiken.
De winkels en fabrieken, die nog levens
middelen in hun bezit hebben, worden
door de hongerende menigte leeggeplun
derd. De winkels en warenhuizen langs de
noordkust van Brazilië hebben hun maga
zijnen moeten sluiten.
De kerkvervolging in Rusland.
De „Osservatore Romano" heeft uit wel
ingelichte en absoluut betrouwbare bron
vernomen, dat de Russische regeering
binnenkort een nieuw decreet zal uitvaar
digen, waardoor zij hoopt, dat in één slag
alle godsdiensten in Rusland vernietigd
zullen worden.
De desbetreffende instructies zijn reeds
aan alle uitvoerende comité's verzonden.
Uiterlijk 31 December 1933 zullen alle
kerken, bedehuizen en openbare kapellen,
„geliquideerd" moeten zijn; er zullen nog
enkele gebedshuizen worden aangewezen
die .tijdens het overgangstijdperk gebruikt
mogen worden.
Wanneer deze nieuwe anti-godsdien
stige maatregelen geheel en al uitgevoerd
sullen tijn, blijven er b.v. in het geheele
gebied der vereenigde sovjet-republieken
slechts 20 R.K. kerken over, die nog voor
den eeredienst bestemd zullen mogen zijn.
De Amerikaansche Oceaanvliegers
verongelukt?
Men maakt zich ernstig bezorgd over
het lot der beide Amerikaansche oceaan
vliegers Lee en Bochkon, die, zooals ge
meld, den 25sten Augustus te Harbour
Grace voor een tocht naar Oslo over En
geland gestart zijn.
Tot dusver is geen bericht over de
plaats, waar zich de piloten bevinden,
binnengekomen.
De rede van Van Papen.
Rijkskanselier Von Papen heeft op het
congres der West-Duitsche Boerenver-
eenigingen zijn aangekondigde rede ge
houden, die draadloos werd uitgezonden.
De rijkskanselier zeide, dat de taak der
regeering zich niet beperkt tot economi
sche of politieke detail-werkzaamheden,
doch dat de basis moet worden gelegd
voor den nieuwen opbouw van den Duit-
schen staat.
De bandeloosheid, die uit den oproep
van den leider der nationaal-socialisti-
sche beweging spreekt, stemt slecht over
een met de eischen inzake de leiding van
den staat. Ik geef hem niet het recht, al
dus von Papen, de minderheid in
Duitschland, die zijn vaandel volgt, alleen
als de Duitsche natie te beschouwen en
alle andere landgenooten als vogelvrij: te
behandelen.
Ik ben vast besloten een eind te maken
aan den toenemenden burgeroorlog, de
politieke onlusten en gewelddaden, die
thans een zoo grooten hinderpaal vormen
voor positief werk.
Vervolgens besprak de rijkskanselier
de practische vragen van den dag. Hij
beloofde steun aan den landbouw, die
echter niet alleen door invoerrechten ge
holpen kan worden. De opleving kan
slechts plaats hebben door verbetering
van het algemeene economische leven.
Ik kan verzekeren, aldus von Papen,
dat de regeering een principieele voor
standster is van een verdere regeling van
den invoer en dat zij desbetreffende be
sluiten heeft genomen. Het buitenland en
het binnenland zullen den noodtoestand
begrijpen, die tot deze maatregelen heeft
geleid.
Spr. kondigde aan, dat het roer omge
worpen zal worden en dat voor den op
bouw van het economisch leven de vol
gende beginselen zullen dienen: De mark
mag niet in gevaar worden gebracht en
mag niet in waarde verminderen.
Over de maatregelen, die ter goedkeu
ring aan den rijkspresident zullen wor
den voorgelegd, zeide spreker, dat aange
zien het groote probleem de werkloosheid
is, de reeds genomen maatregelen tot
werkverschaffing niet uit het oog zullen
warden verloren. Tot nu toe is hiervoor
een bedrag van 135 millioen mark uitge
trokken. Verder zullen maatregelen wor
den genomen voor landbouw-kolonisatie,
vestiging in de voorsteden in verband met
den akkerbouw, voor den woningbouw en
de reparatie van huizen.
Dit is echter niet voldoende en de re
geering wil daarom trachten door het
doen opleven van particuliere bedrijven
en het indienststellen van nieuwe arbeids
krachten vermindering van het aantal
werkloozen mogelijk te maken.
Het voor dit groote plan benoodigde
bedrag moet meer dan 2 milliard mark
bedragen boven de reeds uitgetrokken
gelden.
Wij hebben geweigerd dit bedrag te
verkrijgen door een gedwongen leening,
daar het Duitsche bedrijfsleven een der
gelijk bedrag niet zou kunnen opbrengen.
De regeering denkt daarbij ongeveer den
volgenden weg in te slaan:
Bij de betaling van bepaalde soorten
belastingen, die bijzonder storend werken
op het bedrijfsleven, zooals die op den
omzet, het grondbezit, het bedrijf en het
verkeer, welke tusschen 1 Oct. 1932 en
Oct. 1933 vervallen, zal de regeering bons
geven, die als betaling kunnen dienen
voor alle belastingen, met uitzondering
van-die op het inkomen, welke van 1934
tot 1938 vervallen. Het gaat hierbij om
een bedrag van circa 1500 millioen mark.
Deze bons zullen zoodanig zijn opgesteld,
dat zij voor het verkrijgen van crediet
kunnen worden gebruikt. Deze gelden
zullen gebruikt warden voor het doen
uitvoeren van nieuwe of uitgestelde op
drachten, waarvoor arbeidskrachten kun
nen worden aangesteld. Bovendien wil de
regeering nog een bedrag van 700 mil
lioen mark aan dergelijke bons beschik
baar stellen aan ondernemingen, die
kunnen bewijzen, dat zij meer werklie
den in dienst hebben genomen.
Voor eiken nieuw-aangestelden arbei
der zal per jaar een bedrag van 400 mark
aan bons worden verstrekt en indien van
dit bedrag en volle gebruik wordt ge
maakt, zullen 1 'A millioen arbeiders meer
aangesteld kunnen worden.
Tegelijkertijd moeten de werkgevers er
toe gebracht worden zooveel mogelijk ar
beiders aan te stellen en dit kan slechts
geschieden door verlaging der loonen.
Voor deze maatregelen geldt een pe
riode van twaalf maanden. De rijkskanse
lier verwacht, dat door vermindering der
lasten met ca. twee milliard en het te
werk stellen van een tot twee millioen
werkloozen ook den landbouw een bete
ren tijd tegemoet zal gaan.
Korte berichten.
De staking der gemeente-ambtenaren
in Warschau breidt zich uit. Vandaag
zullen ook de ambtenaren der stedelijke
bedrijven waartoe ook de tram behoort,
in staking gaan. De bedreiging van het
gemeentebestuur, dat de stakers ontsla
gen zullen worden, is zonder uitwerking
gebleven.
Volgens een officiëel bericht uit Mos
kou zal daar binnenkort begonnen worden
met den bouw van een nieuw groot hotel
voor buitenlanders. Het nieuwe hotel, dat
12 verdiepingen hoog wordt en 800 kamers
zal bevatten, komt in het centrum van
Moskou te liggen en zal het volgend jaar
in bedrijf genomen worden.
Voor de speciale rechtbank van Flen-
senburg werd tegen den nationaal-socia-
list en vroegeren communist Kurdzel we
gens doodslag een tuchthuisstraf van 12
jaar geëischt. Den. aangeklaagde wordt
ten laste gelegd, in het verloop van een
gesprek over de politiek den 8sten Mei 1.1.
den arbeider Wise door een schot doode-
lijk gewond te hebben.
Klara Zetkin is in Duitschland aan
gekomen. Zij zelf heeft gezegd het als
haar revolutionairen plicht te beschou
wen de zitting van den nieuwen rijksdag
te openen. Ondanks alle bedreigingen van
nationaal-socialistiscbe zijde zal zij elke
bescherming van den kant van de politie
van de hand te wijzen.
Met betrekking tot de jongste ge
beurtenissen, die bewezen hebben, dat de
Spaansche republiek zich slechts op een
deel van het leger verlaten kan, wil men
thans een nationaal leger in het leven
roepen, dat geheel zal bestaan uit burgers
van alle republikeinschè partijen.
Russische lucifers. Merk: Dorus Rijkers.
Naar aan het bestuur van de Vereeni-
ging Nederlandsch Fabrikaat wordt be
richt, is hier te lande een groote partij
lucifers van Russischen oorsprong, die het
merk Dorus Rijkers dragen, aangevoerd.
Het bestuur van het Helden-der-Zee-
fonds Dorus Rijkers heeft aan het bestuur
van Nederlandsch Fabrikaat meegedeeld,
dat dit fonds niets te maken heeft met
deze lucifers.
Gasten op het Loo.
De vorstin en de prinsis von Erbach
zijn gisteravond van Soestdijk, waar zij
de gasten waren van H.M. de Koningin-
Moeder, ten paleize Het Loo aangekomen,
voor een kort verblijf.
Prinses Juliana.
H. K. H. Prinses Juliana zal op Woens
dag 31 Augustus a.s., 's middags 2 uur,
de fontein in het Oranjepark te Apel
doorn in werking stellen. De gelden voor
deze fontein zijn bijeengebracht door de
ingezetenen van Apeldoorn.
Pootaardappelen.
Het Tweede Kamerlid Braat heeft den
minister van oeconomische zaken en ar
beid de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend:
dat er evenals vorige jaren in het bui
tenland groote vraag is naar Nederland-
sche pootaardappelen;
dat die vraag vooral geldt ongekeurde
pootaardappelen, omdat deze slechts voor
één oogstjaar dienen, terwijl de gekeurde
pootaardappelen voor het buitenland te
duur zijn;
dat men in ons land geen raad weet met
het gewas, omdat een groote oogst met
een zeer lagen prijs gepaard gaat?
Ia de minister bereid bet in spijt van de
crisis en van onzen ten doode opgeschre
ven export uitgevaardigde uitvoerverbod
van ongekeurde pootaardappelen direct
op te heffen en, zoo niet, wil de minister
dan zijn meening te kennen geven, wat
met de vele tonnen ongekeurde pootaard
appelen zal moeten geschieden, die in het
binnenland nieit te plaatsen zijn?
Indien de minister de ongekeurde poot
aardappelen niet geschikt acht voor het
buitenland, acht hij ze dan wel geschikt
voor het binnenland voor hetzelfde ge
bruik?
Werkloosheidscijfers uit Indië.
Ook in de maand Juli nam de werkloos
heid in Indië toe. De raming van de reëele
Europeesche werkloozen (zij die ontslagen
zijn zonder pensioen of wachtgeld en aan
gewezen op hulp hunner ouders) is ge
stegen van 2400 in December 1931 tot
3590 in 1932. In Juli van dit jaar ont
vingen 1319 Europeesche crisisslachtoffers
ondersteuning van diverse comité's. De
stroom van naar huis terugkeerende ont
slagen koelies uit de Buitengewesten
duurt voort In de maand Juli 1932 zijn
5029 zulke werkloozen gerepatrieerd.
Engelsche invoerrechten op vaste planten.
De fa. B. Ruys, Dedemsvaart, publiceert
in de Engelsche vakbladen een mededee-
ling, dat 't invoerrecht van 6 stuivers per
Eng. pond op vaste planten weinig afwijkt
van een totale uitsluiting, omdat het meer
dan 2 A maal zoo hoog is als het Düit-
sche invoerrecht op vaste planten, dat den
handel reeds zoozeer bemoeilijkt.
Dit Engelsche invoerrecht wordt het
hoogste ter wereld genoemd.
Handelsbetrekkingen tusschen ons land
en Portugal.
Het Ministerie van Buitenlandsche Za
ken maakt bekend, dat de tusschen Ne
derland en Portugal bestaande voorloo-
pige regeling der handelsbetrekkingen
vanaf 1 September a.s. is verlengd met 3
maanden met een stilzwijgende verlenging
daarna van maand tot maand tot een
nieuw handelsverdrag tusschen Neder
land en Portugal waarover op het oogen
blik onderhandeld wordt in werking is ge
treden, of wel tot opzegging van de be
staande regeling door een der beide par
tijen wordt overgegaan.
Ongewenschte censuur?
Lou de Visser, ons communistisch
Tweede Kamerlid is boos. Het hoofdbe
stuur der P.T.T. veroorlooft zich, zooals
hij het uitdrukt, aan bouwvereenigingen
en andere radiodistribuanten te bevelen,
dat niet mag worden afgestemd op den
vakvereenigingszender in Moskou. Op
straffe van anders geen toestemming tot
radicdistributie te krijgen kunnen zij de
zen zender dus aan de collectieve luis
teraars niet laten hooren.
Dit nu acht de heer de Visser, voor
al met het oog op de „uiterst belangrijke
zendingen van groote cultureele waar
den", welke daar den aether worden in
gestuurd, intolerabel en dies stelde hij den
minister van Waterstaat een aantal
schriftelijke vragen, waarin opheffing van
deze „zeer ongewenschte censuur" wordt
verlangd.
Onbehoorlijkheden in een militair kamp?
Het Tweede Kamerlid K. ter Laan heeft
den minister van defensie de volgende
vragen gesteld:
1. Is de heer minister bereid, een on
derzoek te doen instellen naar de onbe
hoorlijkheden in het zomerkamp in de Le
gerplaats bij Laren, genoemd in een arti
kel, voorkomende in „De Tijd" van 16 de
zer en bij gebleken juistheid van de fei
ten te zorgen voor afdoende verbetering
van den toestand?
2. Is het mogelijk de leiding van dit
kamp voortaan op te dragen aan mili
tairen, die voor zulk werk een bijzondere
geschiktheid bezitten?
Vrijw. opkomst onder de wapenen.
Verschenen is de memorie van ant
woord op het voorstel van wet van den
heer Albarda c.s. tot nadere regeling van
de vrijwillige opkomst onder de wapenen
van dienstplichtigen en reservepersoneel.
Wij ontleenen er het volgende aan:
Bij het onderzoek in de afdeelingen
hebben vele leden van hun ingenomenheid
met het instituut van den Bijzonderen
Vrij willigen Landstorm getuigd.
De voorstellers van het wetsontwerp
hebben geen vertrouwen in de verzeke
ring, dat de Bijz. Vrijw. Landstorm het
geheele volk, en dus ook de sociaal-demo
craten, zou beschermen tegen revolutio
nair geweld. In de bijeenkomsten van den
Binnenland.
Philatelistendag te Vlissingen.
Vragen over de pootaardappelen.
Het Departement van Defensie en het rap-
port-Welter.
Groote branden te Waalwijk en Kruis
land.
Buitenland.
Kerkvervolging in Rusland.
De staking in Engeland.
Hongersnood in Brazilië.
Bijz. Vrijw. Landstorm klinkt dikwijls een
taal, die van felle vijandschap jegens de
sociaal-democratie en de sociaal-democra
ten zwaar is. Dat de mannen, die zulke
taal met instemming aanhooren en toe
juichen, gezind zouden zijn de sociaal-de
mocraten te beschermen tegen revolution-
nair geweld van anderen, is ondenkbaar.
Zij achten het, indien de noodzakelijk
heid tot het te hulp roepen van gewapen
de macht bij ordeverstoringen zich mocht
voordoen, beter, dat één of meer lichtin
gen worden mobiel gemaakt, dan dat vrij
willigerskorpsen ten tooneele verschijnen.
De Regeering zal minder lichtvaardig tot
de oproeping van lichtingen overgaan dan
tot het vragen en aanvaarden van de hulp
van vrijwilligers. Voorts zal van afdeelin
gen der gewone lichtingen, waarin alle
richtingen des volks opgenomen zijn, een
optreden met meer behoedzaamheid en
tact verwacht mogen worden dan van vrij-
willigerstroepen, die in hun gewapende
actie bevrediging kunnen zoeken en vin
den voor politieke hartstochten.
De voorstellers blijven van oordeel, dat
de Bijz. Vrijw. Landstorm een buitenwet
telijke organisatie mag worden genoemd
en dat het, in het stelsel van art. 187 der
Grondwet, noodzakelijk is de mogelijkheid
op te heffen, dat voor binnenlandsche
doeleinden een gewapende macht kan
worden gemobiliseerd, zonder dat daar
in onverwijld de Staten-Generaal moeten
worden gekend.
Het rapport-Weiter en het leger.
„Het Volk" bevat het volgende bericht:
Het ligt in dé bedoeling van de regee
ring, zich niet accoord te verklaren met
de door de commissie-Weiter voorgestelde
contingentsvermindering van 2150 man
per lichtingssterkte.
De minister van defensie stelt zich voor,
de vereischte bezuiniging te verkrijgen
door opheffng van 8 regimenten infante-
re, 8 batterijen artillerie, 1 regiment on
bereden artillerie, 2 treinafdeelingen.
Voorts zal nog een aantal reorganisa
ties van geringer beteekenis worden door
gevoerd. Zoo zal o.a. de Normaal Schiet
school worden opgeheven.
Thans willen wij terugkomen op enkele
discussies welke Vrijdagavond in de ver
gadering van de Kamer van Koophan
del! en Fabrieken voor dè Zeeuwsche
eilanden zijn gevoerd.
Bij het voorstel tot het verleenen van
f 25 aan het Comité te Wemeldinge voor
een winkelweek, verzocht de heer Jero-
nimus geacht te worden te hebben tegen
gestemd. Bij1 dat om evenals vorige jaren
aan de middenstandsvereenigingen te
Goes f 80 en aan de Hanze te 's Heeren-
hoek f 25 toe te kennen, vroeg hetzelfde
lid of dit nu een jaarlijks terugkomende
bijdrage moet worden.
De voorz. zeide, dat de Kamer het
voorloopig zoo heeft gewenscht. Dhrn Je-
remimus en Wesseling verklaren zich er
tegen.
Bij het voorstel tot het verleenen van
financieelen steun aan de vereen. „Rij
wielpad Walcheren", wees de voorz.
er op, dat slechts voor 1933 f 10 per k.m.
voor onderhoud wordt voorgesteld, om
dat de minister wenscht, dat slechts voor
één jaar steun wordt toegezegd.
Dhr Mes kon zich met de f 50 voor
aanleg vereenigen, maar vroeg hoeveel
k.m. het pad lang is.
Dhr M. Laernoes zeide 67 k.m.
Dhr Mes wees er op, dat de Prov. Sta
ten de rijwielpaden nu ook op het provin
ciaal wegenplan hebben gebracht en
meende dat het niet op den weg der Ka
mer ligt voor onderhoud te steunen.
Dhr M. Laernoes zeide, dat het pad
in een groote behoefte voorziet. Als ieder
wielrijder lid was ware het onderhond
uit eigen middelen te betalen.
