No. 262
Dinsdag 9 Augustus 1932 46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
GIJ DWAAS
W VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR!
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <££55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, t 3,-
Losse nummers f 0.03
Prijs der Advertentien:
1regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Niets nieuws onder de zon.
In een bij Koning's Uitgeverij te Baarn
verschenen brochure „Beschouwingen
over de wereldcrisis" wijst de schrijver
Dr A. Goote er op, dat er ook ten aan
zien van malaises, niets nieuws is onder
de zon.
„Een bank-expert wist na te gaan, dat
de laatste vijf generaties den kringloop
van depressie, opleving, nieuwe depressie
zich 33 maal zagen voltrekken. Van het
begin dezer eeuw tot nu toe treden de ja
ren 1903, 1907, 1914, 1917, 1921 en 1929
naar voren, waarin na een „boom" een
periode van min of meer ernstige malaise
aanving. De tijdsduur van den kringloop
is verschillend, en varieert van 2 tot 9
jaren; een getal van 4 jaren kan echter
het meest voorkomend worden genoemd.
Nu meene men niet, dat deze perio
dieke inzinkingen en oplevingen slechts
de laatste vijf decennia zich voordoen. Zij
bestonden reeds lang vóórdien. Er was
een Krach in 1819, daarna een in 1837,
in 1848 (van geweldigen omvang), in
1857. Nadien werden ze echter meer fre
quent; er waren depressies in 1869, 1873,
1884, 1887, 1893.
Men beweert voorts zeer gaarne, dat
wij ons bevinden in de ergste crisis die
de wereld ooit heeft beleefd.
In een vorig jaar verschenen, zeer le
zenswaardig artikel in „Harpers Maga
zine" van James Adams wijst deze eco
noom er op, dat de wereld óf een te groot
optimisme óf een te groot pessimisme
toont en trekt een vergelijking met vo
rige crises.
We vermelden hier enkele door hem ge
geven cijfers. Bij de depressie van 1873
gingen er tusschen dat jaar en 1875 in
Amerika bijna 50.000 firma's failliet. Er
was geen geld beschikbaar om den oogst
binnen te halen en de schepen lagen doel
loos in New-Yorks haven, omdat de za
kenlieden niet in staat waren zich devie
zen te verschaffen. In talrijke industrieën
konden de fabrikaten slechts ver beneden
kostprijs aan den man worden gebracht.
Het hoogtepunt van de depressie werd
pas in 1878 bereikt, doch daarna trad
vrij spoedig een herstel in.
Bij de crisis van 1893 failleerden in
Amerika in een paar maanden tijds niet
minder dan 407 banken, 47 spaarkas
sen, 13 trustondernemingen en 10 hy
potheekbanken, benevens een eindelooze
rij van spoorwegondernemingen. Er ont
stond onder de arbeiders groote onrust
en men vreesde voor anarchie. Het stad
huis te New-York werd door het gepeu
pel bestormd en in Denver moest men
troepen in gereedheid houden om de ban
ken te beschermen."
Gelijk men ziet, is er ook op dit gebied
niets nieuws onder de zon.
Toch de schrijver wijst daarop is
er een belangrijk verschil.
De crises van de laatste jaren hebben
door de steeds verder voortschrijdende
omzetting van de Volkswirtschaft in een
Weltwirtschaft steeds meer een interna
tionaal karakter gekregen. Zij zijn meer
en meer geworden: wereldcrises.
FEUILLETON
Vrij naar het Engelsch.
van JOHN JOY BEiLL
108) o—
Cruden lachte, ondanks de verkeerde
zet van zijn vrouw. „Er staat geen post
om een dergelijke uitgave te verantwoor
den op de laatste bladen van de balans
van de Maatschappij", zei hij. Maar het
is waar, er zijn menschen, die wel voor
nog minder een titel gekregen hebben. Ik
geloof, dat het publiek er niets mee te
maken heeft, mevrouw Rhind; maar in
ieder geval heeft hij de laatste zes maan
den verbazend veel geld uitgegeven aan
liefdadige doeleinden".
„Ach zoo", antwoordde ze luchtig. „Het
was heusch niet zoo'n groote verrassing
voor me hem op 's Konings verjaardag
onder de betitelden te zien, want onze
vriend Handyside voorspelde het me al
jaren geleden in dit zelfde huis".
„Wel, wel", riep de gastvrouw, stralend
van voldoening. „In dit zelfde huis. Hoor
je dat wel, Mungo?"
„Heel duidelijk, lieve", antwoordde Cru
den droog.
„Het was bij het huwelijk van uw doch
ter Margareth", zei mevrouw Rhind.
Hieruit volgt dat de oplossing van de
huidige crisis en het stuiten der malaise,
althans niet in de eerste plaats kan ge
schieden door plaatselijke voorzieningen,
doch alleen door internationale regelin
gen en internationale samenwerking.
Nationaal kan getracht worden de ge
volgen te verzachten maar de eigenlijke
bestrijding van de ziekte zal internatio
naal moeten geschieden.
Algemeens mijnstaking in België.
In een vergadering van afgevaardig
den van den socialistiscben mijnwerkers-
bond is besloten tot afkondiging van
de algemeene staking in den mijnbouw en
aanverwante bedrijven.
Men verwacht dat 107 duizend Belgi
sche mijnwerkers aan deze staking zul
len deelnemen.
In dé steenkoolbedrijven in het bekken
van Luik is reeds een vrijwel algemeene
staking begonnen.
De toestand in het stakingsgebied is on
veranderd. De nood in vele gemeenten is
groot, zoodat een hulpactie voor de hon
gerige kinderen wordt georganiseerd.
Men acht het niet waarschijnlijk, dat de
staking zich tot de metaalindustrie zal uit
breiden.
De terreur in Duitschland.
Rijkskanselier Von Papen heeft na zijn
aankomst te Berlijn zich onmiddellijk
over de daden van terreur laten inlich
ten, die zich tijdens zijn vacantie hebben
afgespeeld.
In wei-ingelichte kringen rekent men
erop, dat thans vandaag de noodverorde
ning tegen politieke buitensporigheden
zal verschijnen.
Nabij Krug op den weg tusschen Krug
en Hochkreitscham, werd de secretaris
van den Reichsbanner in Nassiedel,
Sinsch, dood gevonden. Zijn lijk vertoon
de twee schoten aan het hoofd en ook
messteken.
Te Neidenburg werd een bom voor een
drogisterij tot ontploffing gebracht. Twee
andere bommen ontploften voor twee
handelshuizen.
In onmiddellijk verband met de bom
aanslagen in Sleeswijk-Holstein staat on
getwijfeld een aanslag op de woning van
den land jager in Erfde, wiens vrouw,
toen meerdere schoten op de vensters
gelost werden, levensgevaarlijk gewond
werd. Ook daar zijn twee nationaal-socia-
listen als daders gearresteerd.
Mac Donald in Ierland.
Naar uit Londen gemeld wordt, bevindt
Mac Donald zich sedert eenige dagen in
Ierland op het landgoed van lord Lon
donderry.
Op verzoek van Mac Donald heeft de
Britsche pers over deze reis gezwegen,
teneinde te voorkomen, dat dit verblijf in
verband gebracht wordt met de Iersche
kwestie.
Nu echter de Iersche pers over zijn ver-
„Wel heb ik ooitl Dat moet ik hem ver-
tellen, de eerste maal dat hij hier is".
Mevrouw Cruden straalde meer dan
ooit.
„Doe dat!" zei mevrouw Rhind met een
haastigen, geamuseercLen blik naar haar
man.
Rhind glimlachte bitter en wendde zich
tot zijn gastheer..
Hoe vindt u het nieuwe plan van on
zen vriend dominee Clement?" vroeg hij.
„Hij vordert goed, is het niet?"
„Ja, best", antwoordde Cruden, blij van
onderwerp te veranderen. „Ik ben eergis
teren met hem naar Merriston geweest
om de nieuwe gebouwen te zien. Ik geloof
nog steeds, dat hij te veel hooi op zijn
vork neemt, maar het is een grootsch iets
te zien, dat de hartewensch van een man
als John Clement vervuld wordt. De ge
bouwen zullen niet voor het volgend voor
jaar klaar zijn, maar ik zag genoeg er van
om te weten, dat hij een heele onderne
ming op touw heeft gezet. Als die kwajon
gens, voor wie hij werkt zich zijner niet
herinneren met iets tastbaarders dan ge
bed, dan zijn ze niet waard, dat er voor
hun zieleheil gezorgd wordt".
„Ik heb hem in geen maanden ontmoet"
zeide Rhind. „Krijgt hij geld genoeg?"
„Het gaat op het oogenblik niet slecht
en we moeten hopen, dat de bal aan het
rollen blijft." Gruden's oogen hadden een
heel vriendelijke uitdrukking toten ze op
zijn gast rustten. „We weten, wie de bal
blijf in Ierland heeft geschreven en hier
aan verschillende vermoedens vastknoop
te, heeft Mac Donald in de „Daily Mail"
verklaard, dat hij naar Ierland is gegaan
om eenige dagen volkomen rust te genie
ten.
Het heeft in het geheel niets te maken
met de tusschen Engeland en Ierland be
staande kwesties.
De schulden als ruil-object.
De Amerikaansche senator Borah heeft
zijn meening uitgesproken over het Fran-
sche plan, dat inhoudt de schrapping van
de oorlogsschulden in ruil voor de meest-
begunstiging in het nieuwe handelsver
drag met Amerika.
Hij verklaarde dat schrapping der
schulden alleen mogelijk was, als het
Fransche plan op een grondslag stond die
hecht genoeg was, om economisch herstel
te verzekeren.
Voor de Europeesche landen is er maar
één weg, om tot schuldenschrapping te
komen, en wel het openen der markten
en verder handelsfaciliteiten.
Nieuwe invoerrechten in Engeland op
tu in bou wprod ucten.
Krachtens een uitgevaardigd decreet
zullen alle bestaande noodtarieven op
tuinbouwproducten in Engeland worden
ingetrokken en door nieuwe vervangen
worden. De wijzigingen treden 1 Septem
ber in werking.
De nieuwe tarieven zijn als volgt:
Ooft:
Kersen van 1 Mei tot 15 Augustus 3
pence per lb.
Aalbesen van Mei tot en met Augustus
2 pence per lb.
Kruisbessen van Mei tot en met Juli
penny per lb.
Kasdruiven 3 pence per lb.
Pruimen van Juli tot en met October
9/4 per cwt.
Frambozen van Juli tot en met Augus
tus 2 pence per lb.
Aardbeien van April tot en met Juli
3 pence per lb.
Perziken en abrikozen (kas) April tot
en met October 1/- per lb.
Groenten:
Groene boonen van Januari tot en met
Augustus 1 Yt pence per lb.
Spruitkool en bloemkool 3/- per cwt.
Wortelen 2/4 per cwt.
Andijvie van Januari tot en met April
8/- per cwt.; van Mei tot en met Decem
ber 6/- per cwt.
Komkommers (behalve augurken) van
Maart tot en met November 8/- per cwt.
Groene erwten, ongedopt, van Januari
tot en met Juli 9/6 per cwt.; gedopt, van
Januari tot en met Juli 37/4 per cwt.
Tomaten van Juni en Juli 2 pence per
lb.; Augustus tot en met October 1 penny
per lb.
De werkloosheid in Engeland neemt toe.
De ongunstige toestand, waarin de
werkloosheid in Engeland verkeert, is in
Juli nog verergerd. Het aantal werkloo-
zen steeg met niet minder dan 64.439 per
sonen, zoodat het totaal aantal thans be
draagt 2.811.782.
Vergeleken bij het vorig jaar is de werk
loosheid met 98.432 personen toegenomen.
Het feit echter, dat dit jaar juist in de
zomermaanden, die, wat werkgelegenheid
aangaat, altijd nog tot de beste gerekend
moeten worden, de werkloosheid nog toe
genomen is, wordt in Engeland met be
zorgdheid geconstateerd.
Korte berichten.
Naar Reuter uit Ottawa meldt, heeft
De Valera twee gedelegeerden te Ottawa,
t.w. den minister van landbouw Ryan en
den secretaris van het ministerie van den
landbouw, Meyrick, terug geroepen. Het
vertrek van Ryan en Meyrick houdt ver
band met den toestand in den Ierschen
landbouw, tengevolge van den tariefoorlog
met Engeland.
Gisteren is de eerste Duitsche lading
steenkolen van 2750 ton te Dublin aange
komen, welke is besteld na het afkondigen
van de Iersche represailletarieven tegen
Engeland. De prijs van de steenkool is niet
hooger dan van de Britsche kolen.
Zondag zijn circa 100 jonge arbei
ders, met schoppen gewapend, voor het
kerkhof te Boedapest bijeengekomen, om
de lijken der vóór eenige dagen terechtge
stelde communistische leiders Sallai en
Fuerst op te graven. Zij eischten met de
bekende communistische leuzen toegang
tot het kerkhof. Het kwam tot een opge
wonden en rumoerig tumult. Eerst toen
de wacht, die telefonisch ontboden was,
verscheen, kon de rust hersteld worden.
Zeventig betoogers werden door de politie
aangehouden.
Het communistische Duitsche Rijks
daglid Dr Clara Zetkin, zal den 22sten
Augustus uit Moskou vertrekken ten ein
de als oudste lid van den Rijksdag de
openingszitting te presideeren. In Sep
tember keert zij naar Moskou terug.
De Belgische ambtenaren, die, na
den oorlog wegens activisme werden ont
slagen, zullen weldra van amnestie genie
ten. De dossiers van deze ambtenaren
werden onderzocht en het desbetreffende
rapport is reeds in handen gesteld van
de ministers.
Prof. Piccard is thans gereed om
te starten voor zijn vlucht naar de stra
tosfeer. De ballon zal evenwel in verband
met de ongunstige weersomstandigheden
niet voor Donderdagmorgen kunnen op
stijgen.
Binnenland.
Vergadering der drie centrale landbouw
organisaties.
Uitzonderingstarief voor groenten- en
vruchtenconserven.
Buitenland.
De mijnwerkersstaking in België.
De terreur in Duitschland.
Nieuwe invoerrechten in Engeland.
Toenemende werkloosheid in Engeland.
1 Te Genève is een internationale con
ferentie van Protestantsche, Anglicaan-
sche en Grieksch-orthodoxe kerkleiders in
een ongeveer acht dagen durende confe
rentie bijeengekomen.
De jaarlijksche Vlaamsche bedevaart
naar de graven aan den Yzer zal 21 Aug.
plaats hebben. Men verwacht 150.000
deelnemers.
Gebruik van Nederlandsche producten.
Op de vraag van het lid der Tweede
Kamer, den heer Hermans: Is de minis
ter bereid afen de gemeentebesturen te
verzoeken, dezelfde maatregelen te ne
men "bij aankoop van muurtegels en sa
nitair aardewerk, speciaal Nederlandsch
fabrikaat, als door Z. Exc. in Juni j.l.
werden gevraagd in het belang van de
cement-industrie?
heeft de minister van binnenlandsche
zaken geantwoord:
De ondergeteekende kan geen vrijheid
vinden aan het in de vraag neergelegde
verzoek te voldoen. Eenerzijds geldt hier
bij de overweging, dat bij het uitvaardigen
van algemeene aanschrijvingen bet be
trachten van een zekere soberheid ge
boden is; wil de uitwerking niet verzwakt
worden; anderzijds beeft de regeering de
besturen vein openbare lichamen reeds in
bet- algemeen gewezen op de noodzakelijk
heid van het gebruik van Nederlandsche
producten. Uiteraard zijn bieronder ook
begrepen in Nederland gefabriceerde
muurtegels en sanitair aardewerk.
Credietverleening voor woningbouw.
De Nationale "Woningraad heeft zich
opnieuw tot de regeering gewend met een
verzoek om geraadpleegd te worden over
de maatregelen, die de regeering zich
voorstelt te nemen inzake credietverlee
ning voor woningen. In afwachting van
bet antwoord op dit verzoek beeft de Na
tionale woningraad) den minister ge
vraagd of zijn mededeeling aan de orga-
Ingezonden Mededeeling.
aan 't rollen bracht in West-End", zei bij
rustig.
„Nog nieuws van Harry?" vroeg me
vrouw Rhind.
„Harry heeft een goudmijn gevonden,"
antwoordde de gastvrouw, dolblij, dat ze
ook iets kon zeggen.
„Neen, dat heeft hij niet," zei haar
echtgenoot. „Het is platina en andere
metalen misschien Ook wat goud, maar
het platina heeft de meeste waarde. Het
zal natuurlijk niet zoo'n onderneming
worden als de Torrance kopermijnen,
maar Harry zal er toch aardig wat van
maken."
„Dat doet me ontzettend veel genoegen,"
zei mevrouw Rhind. „Ik heb Harry in
geen jaren gezien, maar ik vond hem een
verbazend aardige jongen. Komt hij gauw
thuis, mijnheer Cruden?"
„Hij is al op weg," zei de gastvrouw.
„Neen, dat is hij niet," verbeterde de
gastheer. „Waarom denk je niet even na,
voor je wat zegt, Betsie? John vertelde
ons, dat Harry deze week voor zaken in
New-York moet zijn, maar dat hij weer
naar Canada terug moest en hij en Tor
rance komen niet voor November thuis."
„In New-York", mompelde mevrouw
Rhind en nam haar glas op om een glim
lach te verbergen. „En zal Harry nu zijn
heele verdere leven mijnen blijven zoe
ken?"
„Neen, mevrouw. Hij gaat doen, wat
hij van het begin af aan had hooren te
doen, zich in Glasgow vestigen. Het maakt
een andere man van zijn vader. Heeft u
mijnheer Handyside den laatsten tijd nog
gezien?"
„Handyside heeft het te druk met zijn
zaken," zei Rhind. „We hebben hem van
het jaar nog niet gezien, nietwaar Katha
rine?" Zijn vrouw knikte.
„Dan is dat de reden, waarom u niet
gehoord heeft, dat Harry zijn compagnon
zal worden," zei Cruden. „Het was een
voorstel van Handyside. De heele zaak is
vrijwel geregeld. Ik zal er blij om zijn,
want Torrance, hoe goed en knap hij ook
is, kan beter zijn eigen gang gaan. Na
tuurlijk moet u er voorloopig nog niet over
spreken, maar ik wilde dat u John's ge-
zich had kunnen zien, toen hij bij me
kwam met den brief, waarin Harry hem
schreef, dat hij1 besloten was zich in Glas
gow te vestigen. Hij scheen tien jaar
jonger. Ik hoop, dat dit reisje naar Lon
den hem niet weer verouderen zal.
Toen de dames zich terug getrokken
hadden, viel er een stilzwijgen. Na een
paar minuten stond de gastheer op.
„Laten we naar de andere kamer
gaan," zei hij,. „Het meisje kan ons daar
koffie brengen."
Rhind volgde hem naar „de biblio
theek", waarin hij gedurende de laat
ste twee of drie jaar zooveel met den
ouden man plannen en middelen had zit
ten beramen om dominee Clement to hel
pen. Het was ook in „de bibliotheek" ge
weest, dat Cruden hem aangeraden had
Liberians te koopen.
Cruden bood hem een sigaar aan, maar
sprak niet vo'or het meisje de koffie ge
bracht had en de deur achter zich geslo
ten had.
„Bedien je zelf, als je opgestoken hebt,"
zei hij en ging voort zijn pijp te vullen.
Deze bewerking scheen buitengewoon veel
zorg te vereischen.
Toen de tabak eindelijk brandde, ging
hij achterover in zijn stoel zitten en keek
onrustig naar Rhind. Zijn woorden kwa
men moeilijk.
„Ik heb je iets te zeggen, Rhind
Maar het valt me niet gemakkelijk."
„Zeg het dan als 'tu blieft niet, mijn
heer Cruden."
„Maar ik moet ik möet. Ik ben een
oud man en daarom moet je me vergeven
als ik iets zeg, dat je beleedigt. Ik wil je
niet beleedigen." Cruden keek een oogen
blik naar zijn pijp; dan met een beweging
van wanhoop, legde hij haar weg.
„Hapert er iets aan?" vroeg de gast.
„Niet aan de pijp, maar aan den roo-
ker. Ik zal je een vraag stellen, die mis
schien onbescheiden klinkt, maar terwille
van mij moet je trachten te antwoorden.
Hoe is het je met de Liberians vergaan,
Rhind?"
(Wordt vervolgd.)
