No. 261
Maandag 8 Augustus 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Dlieotenr-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorstetraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 46455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELEEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maandor., franco per poet, 13.-?
Losse nummers 10.03
Prijs der AdvertentiBn:
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
Oppervlakkige praat.
Als 'tniet zoo treurig was dan zou
't om te lachen zijn, als men ziet welke
„argumenten" van de zijde der S.D.A.P.
gebruikt worden om de bezuinigingsplan
nen in bet rapport-Welter ontwikkeld in
een kwaad daglicht te stellen.
In een te Zwolle gehouden demonstra
tieve meeting heeft een roode redenaar
in scherpe bewoordingen gehekeld „de
aanslagen op het Volksonderwijs" zooals
de voorgestelde beperking van de onder-
wijs-uitgaven betiteld werden.
Van wat dienaangaande wordt voor
gesteld, deugt niets.
Neen, dan wist deze spreker het beter.
Het benoodigde geld, zoo orakelde
deze spreker, kan best bezuinigd worden
op „de tallooze schoolopzieners, meest
oud-officieren, die aan een baantje gehol
pen moeten worden".
Het is niet onmogelijk dat deze opper
vlakkige praat op de hoorders eenige in
druk heeft gemaakt. Niet een ieder is in
de gelegenheid dergelijke volksvoorlich
ters onmiddellijk na te rekenen.
Wanneer dezen spreker echter gevraagd
was zijn plannen nader te preciseeren,
dan zou al heel gauw gebleken zijn, dat
hij óf sprak over dingen waarvan hij
geen verstand had óf dat hij willens en
wetens zijne hoorders maar wat wijs
maakte.
Er zijn in ons land voor het lager-
en uitgebreid lager onderwijs 5 hoofd
inspecteurs, 53 inspecteurs en 15 school
opzieners.
De juiste cijfers hebben wij niet bij de
hand, maar we zijn zeker niet ver van
de waarheid als we het totaal-salaris van
deze dames en heeren schatten op
f450.000.
Nu kan op deze uitgaaf afgezien
van de algemeene salariskorting allicht
iets bezuinigd worden.
Laten we een oogenblik aannemen,
dat het mogelijk zou zijn zonder de be
langen van het onderwijs al te zeer te
schaden 25 pet. te bezuinigen.
Wat was er dan bereikt?
Dan had men een bezuiniging van
ruim een ton.
Eén van de duizend ton die op een of
andere manier gevonden moet worden.
Is 'tniet treurig, dat met degelijke op
pervlakkige praat gewerkt en de massa
misleid wordt?
Een „dolle intrigue" van Hitier.
De „Regensburger Anzeiger" publiceert
onder den kop „Een dolle intrigue; Hitler
bewapent zijn lijfwacht", een schrijven
van haar Berlijnschen correspondent,
waarin o.a. het volgende wordt medege
deeld.
Naar wij van absoluut betrouwbare
zijde vernemen, heeft Hitier voor zijn lijf
wacht bij de politiedirectie van München
„Waffenscheine" aangevraagd, die hem,
zooals vanzelf spreekt, geweigerd werden.
Hierna nam Adolf zijn toevlucht tot een
dolle intrigue, om via het nationaal-socia-
listische Oldenburg de bewapening van
zijn lijfwacht mogelijk te maken.
De uitreiking van „Waffenscheine" aan
Hitler's lijfwacht heeft namelijk plaats in
Oldenburg, waar door de regeering reeds
de noodige stappen bij het stadsbestuur
van Oldenburg gedaan zijn.
Daar „Waffenscheine" echter voor een
ander Duitsch gebied als het land, waar
in men woont, alleen op zeer bijzondere
voorwaarden, o.a. b.v. voor een bezoek of
doorreis, kunnen worden uitgéreikt, moet
binnenkort een bezoek van de bruine lijf
wacht aan Oldenburg plaats hebben, om
door deze comedie met de wettelijke be
palingen in overeenstemming te blijven.
Genoemd blad merkt naar aanleiding
hiervan nog het volgende op:
Eenigen tijd geleden beeft de nationaai-
socialistische partijleider, zooals bekend,
de vorming van een speciale geünifor
meerde lijfwacht ter sterkte van ongeveer
15 man bevolen, welke hem in zijn resi
dentie te Munchen bewaakt en op zijn tal
rijke reizen in een specialen auto verge
zelt.
In het Bruine Huis is een speciaal
wachtlokaal voor haar ingericht. Deze
bruine „pretorianen" worden thans ook
met schietwapens uitgerust, om Hitier te
gen de „al te enthousiaste liefde van zijn
volk" te beschermen.
Het begint hier steeds meer en meer te
lijken op de toestanden op den Balkan.
Tot dusver was het in Duitschland niet
gebruikelijk, dat een partijleider zich met
een gewapende lijfwacht omringde. Adolf
Hitler heeft ook het tot dusverre onmoge
lijke weten door te drijven. Hij kan dus
thans met zijn gewapend gevolg door
Duitschland reizen. Met angst en ontzet
ting zien wij als voorspel op het derde rijk
in Duitschland dingen gebeuren, die men
slechts bij een generaal van een Chinee-
schen burgeroorlog of een rooverhoofd-
man op den Balkan voor mogelijk hield,
echter niet in een geciviliseerden staat.
Wij hebben het in Duitschland ver gen
bracht II
Kabinetscrisis In Zweden.
Een aantal Stockholmsche bladen be
vatten sensationeele berichten over een te
verwachten regeeringscrisis. De Koning
heeft zijn vacantie onderbroken en is
plotseling uit Kalmar vertrokken naar
Stockholm.
Bijzonder opzien heeft het bericht ge
baard, dat drie ministers zich met mi
litaire vliegtuigen naar Kalmar hebben
begeven, teneinde samen met Koning Gus-
taaf per trein naar Stockholm terug te
keeren, waarschijnlijk met het doel, den
Koning gedurende de treinreis omtrent
den stand van zaken in te lichten.
Naar verluidt zou de verwachte cri
sis in verband staan met economische be
slissingen van verre strekking, die ver
hand houden met de zaak-Kreuger.
Nader wordt gemeld: In den buitenge
wonen kroonraad heeft de Zweedsche
minister-president Ekman zijn ontslag
aangeboden. De overige ministers van het
kabinet blijven in functie.
In de plaats voor den afgetreden pre
mier Ekman is Hamrin, tot dusver minis
ter van financiën, tot minister-president
benoemd. Hij blijft voorloopig tevens met
de portefeuille van financiën belast.
In een officieele regeeringsverklaring
wordt nopens het aftreden van den mi-
nister-president Ekman medegedeeld, dat
de aanleiding dezer demissie is, dat Ek
man, behalve de som van 50.000 kronen,
die hij in September 1931 van Kreuger
aannam, begin Februari van dit jaar
weer 50.000 kronen voor de vrijzinnige
politieke organisatie van Ivar Kreuger
ontvangen heeft.
Dit bedrag is thans aan de curatoren
van het faillissement terugbetaald, en wel
naar het Zweedsche telegraafagentschap
ter zake meldt, door Ekman uit eigen
middelen.
Het plotseling aftreden van den minis
ter-president heeft groot opzien gewekt.
Omtrent Ekman's heengaan wordt nog
het volgende gemeld: Koning Gustaaf ont
ving Zaterdag voor den aanvang van den
kroonraad een telegram van Ekman,
waarin deze zijn ontslag vroeg. Enkele
minuten later verscheen Ekman zelf in
het koninklijk paleis. De koning deelde
hem toen mede, dat hij geen prijs stelde
op zijn tegenwoordigheid in den kroon
raad en hij voegde hieraan toe, dat Ek
man dit had moeten begrijpen, zonder
dat hem dit gezegd moest worden. Ek
man verliet onmiddellijk het paleis en
begaf zich naar zijn buitenverblijf.
Den geheelen Zondag is de politie bezig
geweest met het onderzoek. Zij heeft als
haar oordeel uitgesproken, dat het bewijs
geleverd is, dat Ekman geld heeft ont
vangen van Ivar Kreuger voor de vrij
zinnige partij, op voorwaarde, dat de pre
mier de Rijksbank zou trachten te over
reden tot het verstrekken van nieuwe cre-
dieten aan Kreuger.
De bladen zijn van oordeel, dat deze
affaire het prestige van Zweden in het
buitenland zal schaden en oefenen scher
pe critiek uit op Ekman. Men verwacht
dat het gereconstrueerde kabinet tot na
de verkiezingen aan het bewind zal
blijven.
Ekman had een voorspoedige politieke
carrière achter den rug. Hij was de zoon
van een arbeider. In 1911 kreeg hij voor
de eerste maal ztting in de Eerste Kamer.
In 1923 werd hij leider van de vrijzinnige
partij; tweemaal is hij minister-president
geworden: in 1926 en in October 1928.
Frulf In zee gestort.
Aan de Spaansch-Fransche grens te
Cerbere zijn veertig wagonladingen met
Spaansch fruit in zee gestort, omdat het
niet in Frankrijk mocht worden ingevoerd
Het fruit is afkomstig uit Zuid-Spanje en
kwam pas aan de grens aan toen het
Fransch-Spaansche verdrag inzake de
contingenteering van fruitoogst reeds was
in werking getreden. Aangezien het niet
mogelijk is gebleken in de grensplaatsen
de vruchten te verkoopen, heeft men de
geheele lading, welke een waarde heeft
van ongeveer een millioen francs, in zee
gestart.
Economen voor vrijen ruilhandel.
De permanente commissie van het na
tionaal economisch comité te Parijs heeft
zich na verscheidene zittingen uitgespro
ken voor den terugkeer tot het normale
proces van den internationalen ruilhan
del, hetgeen behelst de prijsgeving van
alle gesloten economie. Zij stelt te dien
einde de bijeenroeping voor van een in
ternationale conferentie, die in staat zou
stellen de ratificatie en algemeene toe
passing van de conventies te bespoedi
gen, de prijsgeving van de verschillende
vormen van indirect protectionime uit te
lokken en van de ontwikkeling van over
eenkomsten tusschen de producenten te
begunstigen.
Nood onder de Vlaamsche hotelhouders.
Op de Vlaamsche kust klagen de hotels
en restaurants steen en been. Nooit werd
nog zulk een slecht seizoen beleefd. Een
afvaardiging van hotelhouders heeft zich
tot Renkin, den eersten minister, gewend
om over den nijpenden toestand bespre
kingen te voeren. De belanghebbenden
vragen speciale maatregelen tot zelfs in
voering van een moratorium, daar de
meeste hotelhouders hun verbintenissen
niet meer kunnen nakomen noch hun hy
pothecaire interesten en belastingen be
talen.
Nieuwe burgeroorlog in China?
Volgens berichten in de Berlijnsehe bla
den uit Tokio wordt Hankow door 40.000
man communistische Ghineesche troepen
belegerd.
De door de regeering tot den strijd te
gen het roode leger uitgezonden troepen
zijn voor een deel naar de communisten
overgeloopen, o.a. de 30ste, 31ste en 88ste
brigade. Ook de 12de divisie zou met de
revolutionnairen gelijk spel spelen.
Aanslag op den Brlischen minister
Thomas beraamd.
De politie heeft zekeren Dan Maione
aangehouden, die een Sinn Feiner zou
zijn en die, naar beweerd wordt, zijn
woord zou hebben gegeven, om Thomas,
den Engelschen minister te vermoorden
bij de opening te Hamilton van het Wel
landkanaal, dat het Ontariomeer met het
Eriemeer verbindt. Ook te Hamilton zijn
verscheidene verdachte personen aange
houden. Er zijn strenge voorzorgsmaat
regelen genomen om een rustig verloop
der plechtigheden te waarborgen.
Volgens een bericht uit Ottawa zou in
derdaad de aanslag der Sinnfeiners op
Thomas tijdens de feestelijke opening van
het Welland-kanaal uitgevoerd worden.
Ook talrijke communisten, die in deze
plaats bijeengekomen waren zijn gearres
teerd.
De politie had reeds vroeger buitenge
wone voorzorgsmaatregelen genomen, om
dat reeds voor het begin van de confe
rentie hardnekkige geruchten de ronde
deden, dat aanslagen op de Engelsche mi
nisters waren beraamd. Daarom hadden
een honderdtal detectives opdracht gekre
gen om de ministers te beschermen.
De politie heeft Malone laten nagaan en
een gesprek afgeluisterd, waarin deze zijn
misdadige plannen uiteenzette.
Economische toestand in de Ver. Staten.
Het dieptepunt der depressie ongeveer
bereikt?
Het jongste maandbericht van de Gua
ranty Trust Go. te New York bevat o.a.
de volgende beschouwingen over den eco-
nomischen toestand:
„De conferentie van Lausanne heeft
practisch een eind gemaakt aan de her
stelbetalingen. Het Congres is verdaagd,
zonder dat een der voorgestelde maatre
gelen in werking is getreden, waarvoor
het bedrijfsleven had gevreesd. De goud-
afvloeiing is opgehouden en de goudvoor
raden der Vereen. Staten zijn zelfs iets
toegenomen. De goederenprijzen waren
vaster dan sinds maanden het geval was.
De obligatidïnarkt werd beter onder den
invloed van het teruggekeerde vertrou
wen. Eenige sleutelindustrieën, vooral
ijzer en staal, toonden een onverwachte
toeneming der productie.
Ongunstige factoren voren de verdere
teruggang der wagonladingen en eenige
andere graadmeters van de economische
bedrijvigheid, evenals het weder intreden
van bankmoeilijkheden in vele streken.
Deze werden echter gelocaliseerd en schij
nen het zakenleven van het land niet
sterk te hebben beïnvloed.
Op grond van de opgesomde feiten en
de erkenning, dat een paniekstemming
mettertijd steeds pleegt te verminderen,
schijnt de psychologische basis voor een
economisch herstel in de Vereen. Staten
op het oogenblik krachtiger te zijn dan
langen tijd het geval was. De jongste ont
wikkeling heeft de meening versterkt, dat
het dieptepunt van de depressie wel onge
veer bereikt is."
Staking van boeren in lowa.
De boerenorganisaties in den staat
lowa hebben met ingang van heden een
staking afgekondigd.
Vanaf dien dag zullen zij alle land
bouwproducten in voorraad houden en
niets meer aan de markt brengen, ge
deeltelijk als poging om de prijzen om
hoog te brengen, doch voornamelijk als
demonstratief protest tegen de toestanden
in den landbouw, ter verbetering waar
van de overheid geen maatregelen
wenscht te nemen.
Korte berichten.
Vrijdag zijn de groote Italiaansche
vlootmanoeuvres begonnen, waaraan ruim
100 schepen en vaartuigen der oorlogs
marine en 23 eskaders marinevliegtuigen
deelnemen.
Volgens een bericht uit Tokio heeft
een ernstige ontploffing plaats gehad in de
Soracho-kolenmijn. Hierdoor zijn 57 mijn
werkers ingesloten. Reeds zijn 53 lijken
uit de Sorachomijn geborgen.
Volgens een bericht uit Shanghai
kon men de cholera-epidemie in verschil
lende deelen van China nog niet meester
worden. In den loop van twee maanden
zou de ziekte bijna tienduizend slachtof
fers gemaakt hebben.
Aan de reeks branden in scholen,
kerken en kindertehuizen, die reeds ver
scheidene weken de Berlijnsehe bevolking
verontrustte, is een eind gekomen door de
arrestatie van een 21-jarigen gewezen
chauffeur, die betrapt werd bij een in
braak in een kindertehuis en na een lang
durig verhoor erkend heeft, de brandstich
ter te zijn. Hij schijnt onder den invloed
van langdurige werkloosheid ernstig ze
nuwziek geworden te zijn.
Te Lemberg is een staking uitge
broken onder de arbeiders in alle open
bare bedrijven. Terwijl de trams niet
meer rijden, wordt het bedrijf in elec-
triciteits-, gas- en waterbedrijven met be
hulp van technische troepen van het gar
nizoen van Lemberg aan den gang gehou
den.
De posttrein van Singapore naar
Koealaloempoer is ontspoord. Twee rei
zigers werden gedood en verscheidene ge
wond. Het ongeluk zou aart opzet te wij
ten zijn.
Chineesche bladen melden, dat, on
danks krachtige maatregelen van de Ja-
pansche Overheid, de cholera ook op
Moekden is overgeslagen. Binnen korten
tijd waren 2600 personen door de ziekte
in Moekden aangetast. Ook in het Japan-
sche leger zijn eenige gevallen van cho
lera voorgekomen.
De justitie te Parijs arresteerde een
zekeren Georges Fernique, employé bij
den financieelen inlichtingendienst van
een groote Parijsche bankinstelling, onder
beschuldiging van misbruik van vertrou
wen. Hij zou een btdrag van 15 millioen
francs hebben verduisterd.
Te Sjanghai is een politieke crisis
ontstaan tengevolge van het plotseling
aftreden van Wang Tsjin Wei, den pre
sident van den executieven joean en fei
telijken minister-president.
Naar een telegram uit Brussel meldt
heeft de Belgische regeering voorstellen
afgekondigd tot beperking van den in
voer van Duitsche kolen in België tot 50
pet. van den huidigen invoer.
De Wl8ringerm8er.
Men schrijft aan de „N. R. Crt.":
Tenngevolge van ontslagen in de Wie-
ringermeer begint de werkloosheid in de
randgemeenten onrustbarende vormen aan
Binnenland.
Gebruik van meer Nederlandsche kolen
is noodig.
Wetsontwerp tot regeling van den uit
voer van poot-aardappelen ingediend.
De crisispachtwet in de practijk.
Buitenland.
Betere berichten uit Amerika.
Aanslag op een Engelschen minister.
De Zweedsche minister-president ont
slagen.
te nemen, vooral tengevolge van het feit,
dat zich hier vele gezinnen uit andere
provincies definitief hebben gevestigd.
Reeds heeft zich een comité gevormdi,
bestaande uit de burgemeesters van Wie-
ringen, Medemblik en Hoogwoud, dat met
behulp van de regeering zal trachten een
oplossing te vinden om uit dezen nood
toestand te geraken.
In de Wieringermeer wordt zooveel mo
gelijk arbeid machinaal verricht, omdat
de kosten slechts f 5 per H.A. bedragen,
tegenover f 75 tot f 80 bij handenarbeid.
Men wenscht nu, dat de regeering in die
meerdere kosten zal bijdragen om handen
arbeid mogelijk te maken.
Bevordering van het gebruik van
Nederlandsche kolen.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft den volgenden brief gezonden aan
de Provinciale besturen van Groningen,
Friesland, Gelderland, Overijsel, Utrecht,
Noord-Holland, Noord-Brabant en Zee
land, verder aan de besturen der gemeen
ten Amsterdam, Rotterdam, Haarlem,
Arnhem, Gouda, Leiden, Den Hang, Delft,
Dordrecht, Tilburg en Groningen en aan
eenige groote electriciteitsbedrijven:
Bij verschillende gelegenheden mocht ik
u kenbaar maken, dat het de wensch is
van de regeering, dat zooveel mogelijk ge
bruik wordt gemaakt van de producten
van de Nederlandsche mijnen.
De omstandigheden, waarin de Neder
landsche mijnen verkeeren, hoofdzakelijk
als gevolg van uitvoerbelemmeringen, heb
ben mij aanleiding gegeven nadere maat
regelen te beramen, om het verbruik van
kolen van de Nederlandsche mijnen zoo
mogelijk in nog sterker mate te bevorde
ren.
Voor wat de electriciteitsbedrijven be
treft heb ik eenerzijds met genoegen mo
gen vernemen, dat de ten behoeve van
deze bedrijven in het loopende jaar afge
sloten contracten eene in vergelijking met
vorige jaren, niet onbelangrijke verhoo
ging van het percentage te gebruiken
kolen van de Nederlandsche mijnen doet
verwachten, doch anderzijds moeten vast
stellen, dat dit percentage nog zeer ver
beneden de 100 pet. blijft.
Kennisneming van de bezwaren, welke
blijkens de bij mij en bij de Rijkscommis
sie Werkverruiming ingekomen berichten
bij de electriciteitsbedrijven bleken te be
staan, om de geheele benoodigde hoeveel
heid kolen van Nederlandsche mijnen te
betrekken, heeft mij aanvankelijk den in
druk gegeven, dat het mogelijk moet zijn,
de geopperde bezwaren, welke veelal niet
van teehnischen aard zijn, uit den weg te
ruimen.
Omtrent de wijze waarop zulks zou kun
nen geschieden, zou ik gaarne met u in
overleg treden en ik heb daarom de eer
een of meer vertegenwoordigers uit te noo-
digen tot een bespreking van deze aange
legenheid op mijn departement op Woens
dag 17 Augustus des namiddags te half
drie.
Tot het bijwonen van deze vergadering
zijn ook uitgenoodigd de rijkscommissie
voor de werkverruiming en de gezamen
lijke steenkolenmijnen in Limburg.
Regeling van den uitvoer van
pootaardappelen.
Ingediend is een wetsontwerp, houden
de bepalingen tot regeling van den uit
voer van pootaardappelen, samengesteld
in verband met het voorschrift van art. 9
der landbouwuitvoerwet 1929, volgens
hetwelk uiterlijk binnen twee maanden
na de afkondiging van een algemeenen
maatregel van bestuur, uitgevaardigd
krachtens art. 8 dier wet, een voorstel van
wet tot voorziening in het in den alg.
maatregel van bestuur geregelde onder
werp aan de Tweede Kamer moet wor
den gezonden.
In de laatste jaren zegt de toelich
ting is de uitvoer van Nederlandsch
pootgoed zeer ia beteekenis toegenomen,
