No. 246
Donderdag 21 Juli 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Buitenland.
Het conflict
tusschen Pruisen en hetRijk
Belangrijkste Nieuws.
HT VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR!
Binnenland.
Uit de Provincie
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. ££455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementen* ijs;
Per 3 maanden, franco per nost, '3.
Losse nummers
f 0.05
Prijs der Advertentiën:
regels fl.20, elke regel meer 30 ct.
BIJ abonnement belangrijke korting.
DE GENOMEN MAATREGELEN
VOORAL TEGEN HET COMMUNISME
GERICHT.
Er komt een stroom van berichten uit
Duitschland, waaruit blijkt, dat de toe
stand zeer verward is.
Rijkskanselier van Papen hield gister
avond voor de radio een rede, om de maat
regelen, welke de rijksregeering tegenover
het land Pruisen heeft getroffen, te recht
vaardigen.
Hij wees er daarin op, dat deze maat
regelen vooral tegen het communisme ge
richt zijn, dat aan den staat vijandig is.
Hij wilde buiten beschouwing laten, in
hoeverre er van geordende parlementaire
toestanden sprake kan zijn, indien door
de houding van de afzonderlijke partijen
de communistische partij een sleutelposi
tie inneemt.
Dit feit op zichzelf zou echter voor de
rijksregeering geen aanleiding zijn geweest
om in de toestanden in Pruisen in te grij
pen. De regeering had echter de zedelijke
verplichting openlijk vast te stellen, dat,
indien aan elementen, die den staat vij
andig gezind zijn, dezelfde rechten als aan
andere partijen worden toegestaan in den
politieken strijd, de grondslagen van den
staat groot gevaar loopen.
Met groote bezorgdheid heeft de rijksre
geering deze ontwikkeling van de binnen-
landsche politieke toestanden gade gesla
gen, doch zich nog zoo lang onthouden
in te grijpen, zoolang de partijen op eigen
gelegenheid den politieken strijd voeren.
Van het oogenblik af, waarop om over
wegingen van partijpolitiek de communis
ten echter opgenomen werden in een een
heidsfront, was de rijksregeering ver
plicht te handelen, te meer, daar ook ver
antwoordelijke regeerings-instanties dit
eenheidsfront steunden. Het gaat hier om
het gezag van den staat. Daarom mocht
er niet geaarzeld worden om terstond in
het belang van den staat duidelijkheid te
scheppen. Daardoor was de dringende
noodzakelijkheid om tegenover de Prui
sische staatsregeering in te grijpen gege
ven.
De rijksregeering heeft moeten vaststel
len, dat ook hooge Pruisische ambtenaren
de communistische partij gesteund hebben
Zoo een politiepresident in Pruisen zijn
partijgenooten openlijk aanspoort om de
communistische kringen niet in hun werk
zaamheid te storen, dan wordt het gezag
van den staat van hooger hand onder
mijnd op een wijze, die onverdragelijk is
voor de veiligheid van het rijk.
De maatregelen van de rijksregeering
zijn niet gericht tegen de zelfstandigheid
van 't land Pruisen, doch beperken er zich
opzettelijk toe, de grondslagen voor het
herstel van geregelde rechtstoestanden te
scheppen.
De zelfstandigheid van het land Prui
sen binnen het kader van de rijksgrondwet
wordt niet aangetast en de rijksregeering
verwacht, dat spoedig een eind zal kun
nen komen aan den toestand, zooals die
op grond van de noodverordening is ge
schapen. De rijksregeering zal echter
voortgaan op den door haar als juist er
kenden weg.
Alle Pruisische ministers gaan heen.
Op grond van het feit, dat alle Pruisi
sche ministers geweigerd hebben onder
von Papen verder te werken, heeft deze
als rijkscommissaris besloten alle Pruisi
sche ministers van hun ambt te ontheffen.
Minister Severing, die weigerde zijn
ambt als Pruisisch minister van binnen-
landsche zaken neer te leggen, en ver
klaarde slechts voor geweld te zullen wij
ken, heeft gisteravond onder pressie zijn
ambt neergelegd.
Politiehoofden gearresteerd.
De afgezette politie-president Grze-
sinski, vice-president Weiss en Komman-
deur Heimannsberg zijn gister omstreeks
zes uur door een officier met 12 man
rijksweer gearresteerd en per auto naar de
militaire gevangenis in Moabit overge
bracht.
Later zijn ze uit de voorloopige hechte
nis vrijgelaten, nadat zij een verklaring
hadden onderteekend, die hun door een
officier van de rijksweer was voorgelegd
en waarin zij zich na hun gewelddadige
ontzetting nit hun ambt bereid verklaren,
zich van alle verdere dienstmaatregelen te
onthouden.
De drie heeren hebben bij het Pruisi
sche ministerie van binnenlandsche zaken
geprotesteerd tegen hun gewelddadige ver
wijdering.
De houding der andere Duitsche landen.
De gebeurtenissen te Berlijn hebben te
Munchen geweldige opschudding gewekt
en het Beiersche kabinet,, dat uit anderen
hoofde zou zijn bijeen gekomen, heeft zijn
agenda onmiddellijk veranderd en deze ge
beurtenissen besproken.
Met algemeene stemmen heeft het kabi-
net-Held besloten de oude Pruisische re
geering te blijven erkennen en bij Hin
denburg zoqwel ais bij von Papen ten
scherpste te protesteeren tegen de benoe
ming van een rijkscommissaris, die tegen
de grondwet strijdt.
De Beiersche regeering heeft het hoog
gerechtshof te Leipzig terstond telegra
fisch van haar opvatting in kennis gesteld.
De rijkskanselier Von Papen heeft de
vertegenwoordigers van Beieren, Baden,
Saksen, T'huringen en Hamburg ontvan
gen om hen op de hoogte te stellen van de
maatregelen der rijksregeering.
Geruchten over een algemeene staking.
De gebeurtenissen te Berlijn worden in
het industriegebied van Rijnland-Westfa^
len levendig besproken. Er doen zelfs ge
ruchten de ronde over een te verwachten
algemeene staking.
In de kringen der vrije vakvereenigin-
gen ziet men de morgen te houden zitting
van de commissie van het algemeen Duit
sche Vakverbond met groote spanning te
gemoet en verklaart men te voren geen
stelling te kunnen nemen nopens de maat
regelen der rijksregeering.
De christelijke vakvereenigingen nemen
eveneens een zekere terughoudendheid in
acht.
In het industriegebied van Rijnland
Westfalen is het overigens rustig.
De Indruk te Parijs.
De gebeurtenissen in Pruisen worden te
Parijs in het openbaar en in de dagbla
den druk besproken. De Fransche bladen
nemen een min of meer vijandige houding
aan tegen de Rijksregeering en verwijten
haar alleen toegegeven te hebben aan een
door Hitier uitgeoefenden druk.
„Paris Soir" verklaart, dat het buiten
land niet onverschillig mag blijven staan
tegenover de ontwikkeling van den binnen-
landschen toestand in Duitschland. Men
moet zich de vraag stellen, welke waarde
het woord heeft: van een Duitschland, dat
óf aan de anarchie, óf aan de Hohenzol-
lerns is overgeleverd.
De nationalistische „Liberté" stelt de
Fransche regeering mede verantwoorde
lijk voor de gebeurtenissen in Duitsch
land, aangezien zij door haar toegevend
heid het nationalisme daar te lande be
schermd heeft.
De indruk te Londen.
De gebeurtenissen te Berlijn hebben te
Londen groot opzien gebaard. De maat
regelen der rijksregeering worden in de
pers als een groot succes voor de nazi's
beschouwd.
Communistisch complot in België.
De justitie van Bergen, die belast is
met het onderzoek naar het optreden der
communisten tijdens de staking, heeft bij
een huiszoeking in de omgeving van Ber
gen belangrijke communistische documen
ten gevonden. Deze hebben betrekking op
het houden van communistische betoo
gingen in alle groote steden van België
op 1 Augustus a.s. en het inrichten van
plaatselijke commissies in alle groote fa
brieken, vooral de metaalfabrieken.
Den betoogers van 1 Aug. wordt voor
geschreven zich van stokken te voorzien,
omdat het optreden der communisten ge
welddadiger moet zijn dan tijdens de jong
ste staking.
Hevige dynamletontploffing
Gisteren is op de St.-Laurensrivier een
boot met 16 man aan boord door een
dynamietontploffing vernield. Twee leden
van de bemanning werden gedood en
drie gewond. Elf personen worden ver
mist. Men vreest, dat zij ook om het leven
gekomen zijn.
Op het moment van de ontploffing was
de bemanning bezig met opruimingswerk
zaamheden in de rivier (die, naar men
weet, de grens vormt tusschen Canada en
de Ver. St.), waarbij dynamiet werd ge
bruikt.
Korte Berichten.
Door de ontploffing van een granaat
in een kruitfabriek in het Fransche de
partement Seine-en-Oise zijn twee arbei
der gedood en is een derde persoon ern
stig gekwetst.
Uit alle streken in Spanje komen
berichten van aanhoudend slecht weer,
waardoor de oogst zoo goed als geheel
is vernield. Te Valentia zijn de straten in
rivieren veranderd.
Bij de botsing van een geheel be
zetten tramwagen met een spoortrein in
een voorstad van Mexico City zijn 15
personen gedood en 20 ernstig gewond.
Bij een verbitterd vuurgevecht tus
schen arbeiders die werkzaam zijn bij den
aanleg van een stuw in de Illinois-rivier
is een doode gevallen; drie arbeiders zijn
zwaar en ten minste 25 licht gewond.
Het conflict liep over de arbeidsvoor
waarden.
Te Monville bij Rouen is Dinsdag
avond laat brand uitgebroken in een
groote spinnerij. Zeventienduizend balen
linnen gingen vdPloren. De schade be
draagt meer dan vijf millioen francs.
Pensioenfonds voor de grafische vakken.
Te Amsterdam had de algemeene leden
vergadering plaats van de vereeniging
„Pensioenfonds voor de Grafische Vak
ken". De bedrijfsgewijze pensioenverzeke
ring, waarin het fonds voorziet, omvat het
geheele technische personeel van alle ge
organiseerde drukkerijen in het land en
bestreek op 31 December 1931 1243 (v.j.
1236) werkplaatsen met 11662 (v.j. 11342)
verzekerde werknemers.
Ten behoeve van deze werknemers zijn
pensioenen verzekerd tot een gezamenlijk
bedrag van f 5.432.984.26 (v.j. f 5.083.884)
per jaar, overeenkomende met een verze
kerd kapitaal van f 54.329.842.60 (v.j.
f 50.838.840).
In het verslagjaar werd f 885.214.07
aan premie ontvangen. De premiereserve
nam toe met f 739.082.41 tot f 1.737.487.65
(v. j. f989.405.24).
Het verslag geeft een overzicht van de
in de achtereenvolgende weken van het
verslagjaar waargenomen werkloosheid.
Daaruit blijkt, dat de werkloosheid in de
typografie in het jaar 1931 5.04 pet. be
droeg tegen 2.53 pet. in het eerste boek
jaar.
Binnenland.
Een ontwerp tot wijziging van de
Kieswet.
Crisisbotermerken voor boter in Zeeland.
Buitenland.
Het conflict tusschen de Rijksregeering
en Pruisen.
Communistisch complot in België.
feit, dat bij de verkiezingen tal van can-
didaten plegen te worden gesteld op lijs
ten, te wier aanzien van te voren vast
staat, dat zij niet een voldoend aantal
stemmen zullen verwerven, om zelfs
slechts voor één der te vervullen plaatsen
in aanmerking te kunnen komen.
De Minister meent, dat het beoogde
doel, om aan dezen misstand een einde te
maken, goeddeels zal worden bereikt, in
dien als eisch wordt gesteld, dat de hand-
teekeningen van bevoegde kiezers, die de
candidatuur steunen, moeten worden ge
steld ter secretarie van de gemeente, waar
Ingezonden Mededeeling.
Bouwvakarbeiders.
De onlangs uitgestelde conferentie, wel
ke op het departement van binnenland
sche zaken zou worden gehouden met de
besturen der landelijke bonden van bouw
arbeiders, zal thans a.s. Dinsdag aanvan
gen.
De steunregeling In het Westland.
Naar gemeld wordt zijn er besprekin
gen gaande tusschen de gemeentebestu
ren in het Westland om te komen tot een
uniforme regeling voor steun aan werk-
loozen. Door een gelijke regeling wil men
bevorderen, dat geen trek van werkloozen
van de eene gemeente in de streek naar
de andere zal plaats hebben.
Invoer van vruchten in België.
De invoer van druiven, abrikozen, per
ziken en pruimen in België zal voortaan
alleen kunnen geschieden na overlegging
van een bijzondere machtiging van den
minister van landbouw.
Het veilen der vrije tarwe.
Het gerucht, dat de firma's Hagenbeek
Van der Schaik en Broedelet Bos
man zouden zijn belast met het veilen
der T. C.-tarwe, is, naar de Tarwe-Cen-
trale mededeelt, volkomen uit de lucht
gegrepen. De datum der eerste veiling
is evenmin vastgesteld en deze zal zeker
later dan 1 Augustus worden gehouden.
Prof. Moresco voorzitter vlootcommissie.
De vlootcommissie van de ontwape
ningsconferentie beeft den Nederland-
schen gedelegeerde, prof Moresco, tot
haar voorzitter gekozen, in plaats van
den afgetreden Noor Golban.
Eigenlijk had de Canadeesche onder
voorzitter gaarne de opvolger van den
Noor willen worden, doch de groep van
de „kleine acht" wilde dit voorzitterschap,
waaraan een zetel in het bureau der ont
wapeningsconferentie verbonden is, niet
prijsgeven en wees prof Moresco als can-
didaat aan, die bij de beraadslaging over
het aanvalskarakter der verschillende
oorlogsschepen de aandacht tot zich ge
trokken had.
De candidatuur van prof. Moresco werd
door den gedelegeerde van Noorwegen on
dersteund, alsmede door Duitschland en
Amerika, die alle de groote bekwaamheid
en gerechtigheidszin van prof. Moresco
in het licht stelden. De Amerikaansche
vertegenwoordiger voegde daaraan vrien
delijke woorden toe aan het adres van
Nederland.
Prof. Moresco aanvaardde het voorzit
terschap met een woord van dank voor
de onderscheiding, die aldus aan Neder
land en hemzelf bewezen was.
Opleving bij Philips?
De Phiïipsfabrieken vragen de laatste
dagen in groote advertenties in de plaat
selijke pers vrouwelijke arbeidskrachten.
„Het Volk" verneemt, dat in de laatste
vier weken ongeveer 400 meisjes weer
werk hebben gevonden.
Salarisverlaging.
De Provinciale Staten van Friesland
hebben zich na uitvoerige besprekingen
vereenigd met het voorstel van Gedepu
teerden tot een gemiddelde korting van
3 pet. op de salarissen der provinciale
ambtenaren. Voor de gehuwden bedraagt
de korting 2% pet. van de eerste f 2000 en
daarboven 5 pet. Voor de ongehuwden
van de eerste f 1000 2^ pet. en daarboven
5 pet.
Uitvoering der Crisispachtwet.
Het lid der Eerste Kamer, de heer
Mendels, heeft de volgende vragen gericht
tot den Minister van Justitie:
1. Is het den Minister bekend, dat de
„Kamers voor crisispachtzaken bij het
Kantongerecht" nog niet zijn samenge
steld, althans bij het Kantongerecht te
Amsterdam zulk een Kamer nog niet be
staat, omdat de benoeming der twee des
kundige leden nog niet heeft plaats gehad?
2. Is het den Minister bekend, dat zich
reeds gevallen hebben voorgedaan, waar
bij de kantonrechter partijen niet tot een
schikking heeft weten te brengen, wes
halve hij die partijen volgens genoemd
wetsartikel, 1ste alinea, ten spoedigste be
hoorde op te roepen ter zitting van de
Kamer voor crisispachtzaken, doch dat
hem zulks onmogelijk is geweest, omdat
dergelijk rechtscollege nog slechts op pa
pier, doch niet in werkelijkheid bestond?
3. Acht de Minister het duldbaar, dat de
wet een rechtsprocedure in werking doet
treden zonder dat de Regeering te voren
of tegelijkertijd zorg draagt, dat de col
leges, die ten deze recht hebben te spre
ken, ook inderdaad gevormd zijn en in
staat zijn te functioneeren?
4. Is de Minister bereid, te bevorderen,
dat aan dezen processueelen wantoestand
onverwijld een einde kome?
Verlaging van pachtsom.
Op de vragen van den heer Braat be
treffende toekenning van verlaging van
pachtsom aan pachters van hooilanden
van staatsdomeinen, ressorteerende onder
het Rijksdomeinkantoor te Sliedrecht, en
herstel van een waterkeerende kade, heeft
minister de Geer geantwoord:
Voor zoover is na te gaan, betreft het
bedoelde verzoek één perceel, sedert 1921
bij denzelfden pachter in huur voor de
matige pachtsom van f 100 per jaar. Dit
verzoek is afgewezen, wijl in vroegere
pachtjaren zeer goede uitkomsten met dit
perceel zijn verkregen.
Geen nieuwen raadsheer te Arnhem.
Bij Kon. besluit is bepaald, dat de
vacature van raadsheer bij het Gerechts
hof te Arnhem voorloopig niet zal wor
den vervuld.
WIJZIGING DER KIESWET.
Verhooging van het percentage voor de
restzetels.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van eenige artikelen der Kieswet.
Hieraan wordt het volgende ontleend:
Meermalen is terecht gewezen op het
het hoofdstembureau is gevestigd. Het uit
lokken van een gang van den kiezer naar
bedoelde secretarie zal den promotors van
niet-serieuze lijsten allicht veel te be
zwaarlijk vallen.
De ontworpen regeling, welke voor alle
verkiezingen geldt, komt hierop neer, dat
gedurende 14 dagen vóór de candidaat-
stelling op de genoemde secretarie iedere
kiezer de gelegenheid krijgt zijn handtee-
kening te plaatsen onder een candidaten-
lijst, die hijzelf aanbiedt, of die door een
ander kan worden aangeboden.
Teneinde de versnippering van stem
men in verband met de talrijkheid van
partijen met slechts één vertegenwoordi
ger in de Tweede Kamer, te verhelpen,
wordt voorgesteld het percentage van 75
pet. van den kiesdeler, hetwelk thans
geldt voor de verkrijging van restzetels, te
verhoogen tot 90 pet.
Deze verhooging zal alleen gelden bij
de verkiezing voor de Tweede Kamer en
de Prov. Staten.
Voor de gemeenteraden, bij welker ver
kiezing als gevolg van het minder aantal
te vervullen plaatsen het thans mogelijk
is, dat een partij met even 40 pet. van het
totaal aantal uitgebrachte semmen de ab
solute meerderheid der zetels verwerft, zal
veeleer de bestaande bepaling moeten
worden verzwakt en wel in dier voege,
dat het minimum van 75 pet. enkel zal
gelden voor het verkrijgen van den eer
sten restzetel.
Voorts wordt voorgesteld een vervroe
ging van de stemming, door den dag der
candidaatstelling te bepalen op den twee
den Dinsdag der maand Mei.
Prijs Crisis-Botermerken voor Boeren
boter in Zeeland.
De voorzitter van den Bond van boe-
renboterproducenten in Zeeland deelt ons
het volgende mede.
De Regeeringscommissaris voor de
hulpverleening aan de melkveehouderij,
heeft de prijs der GrisijB-Botermerken,
voor boerenboter in Zeeland, voorloopig
vastgesteld op 10 cent per K.G. boter.
Na 1 Augustus moet alle boerenboter
die verkocht wordt van zoo'n merk voor
zien zijn. Tusschen 20 en 30 Juli bestaat
in vrijwel alle gemeenten in Zeeland ge
legenheid om Crisis-Botermerken te ver
krijgen. De districtscontroleurs, met een
commissie van Landbouowvoormannen,
houdt daarvoor zitting. Hieraan is vol
doende bekendheid gegeven.
Wie niet op de zitdagen verschijnt, zal
de merken later bij de Districtscontro-
leurs moeten afhalen.
Verkrijgbaar zijn:
boekjes voor 100 merken elk voor 1
pond prijs f 5.25;
boekjes voor 100 merken elk voor 1
K.G. prijs f 10.25;
boekjes voor 20 merken elk voor 5
K.G. prijs f 10.15.
Administratieve overwegingen hebben