No. 231
Maandag 4 Juli 1932
46s Jaargaoi
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Een mooier fiets
voor minder geld
Daarom wint de
MUNDUS veld.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Voretitraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT EliKËN WERKDAG.
Abonnementen rijs:
Fer 3 maanden, franco 3er seet, i 2
Losse nummers(0.09
Prijs der AdvertentiSn:
1—4 regels 1.20, elke regel meer. 30 et
BIJ abonnement belangrijke korting.
Het parlement en de crisis.
Aan critiek op de verantwoordelijke
personen en colleges ontbreekt het in
deze crisisdagen niet
Mag men sommige volksvoorlichters ge-
looven, dan is de huidige regeering voor
haar taak volstrekt niet berekend, even
min als de Tweede Kamer van wie dan
smalend als een „praatcollege" wordt ge
sproken. En zoo heet het dan we
hebben in dezen tijd geen behoefte aan
praten, maar aan doen. Daden zijn er
noodig!
En het is in verband daarmede, dat
van verschillende kanten belangenpartij-
tjes worden gesticht, die goed bezien geen
ander doel hebben dan* bepaalde personen
die tot nu toe weinig meer hebben ge
presteerd dan praten en critiseeren, op
het kussen te helpen.
Nu is er zeker wel aanleiding om op
ons parlement critiek uit te oefenen. Het
heeft dit met allerlei andere colleges ge
meen. Meer dan eens krijgt men den in
druk, dat er weieens wat minder gepraat
kon worden en wat meer gedaan.
Maar aan den anderen kant mag toch
ook niet uit het oog worden verloren,
dat er met name in het achter ons lig
gende parlementaire jaar een crisisjaar
bij uitnemendheid zeer veel is tot stand
gebracht.
De „Nederlander" heeft de moeite ge
daan eens na te gaan wat er in de zit
ting 1931—1932 zooal aan crisisvoorstellen
aan de orde kwam.
„Wij hebben, zegt het blad, in een lijst
saamgebracht, wat in de zitting 1931
1932 aan crisis-voorstellen moest worden
behandeld.
Onderwerpen uit het vorig zittingsjaar
lieten wij dus rusten noem: bietenteelt,
veenkoloniale aardappelen, tarwewet.
Ook lieten wij rusten alle interpellaties
en moties. Alle voorstellen in zake Indië.
En... den ganschen begrootings-arbeid.
Dit alles nam zeer veel tijd en moest
veel tijd nemen.
Had daarnaast de Kamer tijd en ar
beidskracht beschikbaar voor crisis-voor-
stellen in den meest preciesen zin van
het woord?
Een eenvoudige raadpleging van de
lijst geeft het antwoord. Een antwoord
in zake den tijdsduur.
Ook inzake het practisch resultaat:
al 1 e voorstellen zijn aangenomen.
Dit ging zeker niet steeds van harte.
En was hier en daar aanleiding voor
gegronde critiek. Aan opbouwende critiek
heeft het voor en na dan ook niet ont
broken. De Kamer voelde haar verant
woordelijkheid als lichaam van controle.
Maar zij heeft meestal beduidt dit:
haar meerderheid heeft de regeering
krachtig gesteund. Geen sabotage; geen
critiek om de critiek; geen goedkoope
betweterij. Maar steun!
Dat de regeering deze in onzen zwaren
tijd behoefde; dat zij recht had op zoo
veel doenlijk steun het staat vast. Doch
vast staat ook, dat de Kamer dezen steun
geboden heeft.
Er is positief gewerkt; niet nega
tief.
Dit moet door allen worden gewaar
deerd; ook door hen, die tegen één of
meer der maatregelen ernstige bedenking
koesteren. Want wij letten nu op het
systeem, niet op de bijzonderheden.
In zwaren tijd zoo staat nu onom-
stootelijk vast kunnen Regeering en
Kamer samen werken; zij kunnen ook
snel werken.
Laat ieder, wien het parlementaire stel
sel ter harte gaat, dit feit in het volle
daglicht plaatsen.
„Noodverordeningen" buiten het Parle
ment om beduiden: dat alleen de regee
ring de feitelijke verantwoordelijkheid
draagt; dat geen volksvertegenwoordigers
bereid zijn om tegenover het volk en mid
den in ons volksleven vierkant de ver
antwoordelijkheid mee te dragen.
Ten onzent zijn zij daartoe wel bereid.
Dit is een groote nationale winst."
Raadpleging van de lijst - die wij
hieronder laten volgen doet inderdaad
zien, dat ons land ook wat dit betreft
in een bevoorrechte positie verkeert.
In tal van andere landen wordt met
noodverordeningen of wat daarop lijkt
gewerkt, hier was een regelmatige en
vruchtdragende samenwerking tusschen
regeering en parlement, tusschen overheid
en de vertegenwoordigers van het volk.
Met blijdschap mag het worden gecon
stateerd.
WAT ER ZOOAL TOT STAND KWAM.
Wij laten hier volgen de lijst van in
de Tweede Kamer behandelde onderwer
pen zooals de „Nederlander" die publi
ceerde:
Onderwerp. Ingediend. Afgehand.
Tijd. heffing benzine 9 Sept. 13 Nov.
Verhooging invoerr. 10 Sept. 18 Nov.
Invaliditeitswet art. 20 10 Sept. 18 Dec.
Bezold. R. v. St. enz. 16Sept 20 Nov.
Crisis-invoerwet 29 Sept. 3 Dec.
Inst. Reservefonds 3" Sept. 12 Nov.
Suppl. Hoofdstuk X 17 Oct. 12 Febr
Kortingswetje 27 Oct. 2X Febr.
Kasbeh. gemeenten 30 Oct. 11 Dec.
Crisis-uitvoerwet 26 Nov. 11 I'ec.
Suppl. hoofdstuk X 5 Dec. 18 Dec.
Suppl. hoofdstuk V 6 Dec.* 18 Dec.
Nieuwe heffingen 8 Febr. 9 Mrt.
Initiatief ontw. Ebels lv Febr. <0 April
Deviezen-clearing 18 Febr. 2 Juni
Contingent, vleesch I Maart 28 April
Conting. schoeisel enz. 14 Maart.19 Mei
Wijz. Rijkspostsp. bank 13 April 4 Mei
Conting. rijwielbanden. 18 April 2«'Juni
Conting. porcelein enz. 18 April 22 Juni
Contingenteering leest-
klaar schoeisel. 20 April 8 Juni
Steun melkveehouderij 20 April 25 Mei
Steun kippenhouderij 26 April 8Juni
Contingent, boter. 29 April 8 Juni
Behartiging scheepv. 17 Mei 2* Juni
Steun varkenshouderij 14 Juni 24 Juni
Steun grove tuinbouw 22 Juni 24 Juni
Het aantal dagen, dat wij berekenden,
merkt de N e d e r 1. hierbij op, is iets
te hoog genomen, omdat de datum van
de Koninklijke Boodschap valt vóór den
dag, waarop de Kamerleden kunnen ken
nis nemen van de stukken; maar dit ver-
waarloozen wij.
Dat het kortings-wetje 120 dagen nam,
zal niemand verwonderen. Dat voor steun
aan de Varkenshouderij 10 dagen en voor
dien aan den Tuinbouw zelfs 2 dagen
voldoende geacht werden, kan gerechte
critiek losmaken; doch dan in de omge
keerde richting: er werd niet te veel doch
te weinig tijd voor genomen.
Overigens bewijst ons overzicht glas
helder, dat de Kamer zich voor haar taak
berekend heeft getoond. En... dat de cri
tici hun argumenten elders zullen moe
ten zoeken.
Ex-Koning Manuel overleden.
Ex-koning Manuel van Portugal is Za
terdag overleden ten gevolge van een plot
selinge verergering van een keelaandoe
ning, waaraan hij sedert langen tijd leed.
Portugals laatste koning, Manuel II, is
43 jaar oud geworden. Slechts twee en een
half jaar heeft hij geregeerd, van Fe
bruari 1908, toen hij zijn vader, Carlos I,
opvolgde, die te Lissabon, tezamen met
den kroonprins, Louis Philips, was ver
moord, tot October 1910, toen de republiek
in Portugal werd uitgeroepen.
Negentien jaar oud was Manuel toen
hij ten gevolge van den dood van zijn va
der en broeder hij zelf was bij den aan
slag licht gewond geroepen werd den
troon te bestijgen, en op 22-jarigen leeftijd
behoorde hij alreeds tot de koningen in
ballingschap.
Koning Manuel schikte zich gemakke
lijk in zijn lot en waarlijk ernstige pogin
gen om de monarchie hersteld te krijgen
heeft hij gedurende de 22 jaren van zijn
ballingschap niet ondernomen. Hij vestig
de zich met zijn moeder, koningin Amelia,
in Engeland en huwde in September 1903
prinses Victoria van HohenzollernSig
maringen (katholieke tak). De ex-koning
wijdde zijn tijd aan biliografischen ar
beid. Hij bezat een kostbare collectie zeld
zame Portugeesche boeken, manuscrip
ten en miniaturen.
De Zeppelin In Engeland.
De „Graf Zeppelin" is, na eenigen tijd
boven Londen gevlogen te hebben, om zes
uur Zaterdagavond te Hannworth aange
komen.
Om 5 minuten over zeven is het lucht
schip op het vliegterrein aldaar vlot ge
land.
Boven Londen bracht de „Zepp" een
bezoek aan den autorenbaan van Brook-
land, waar de Hertog van York en diens
gemalin zich bevonden.
Het luchtschip wierp a&n een parachute
een pakket rozen voor den Hertog en de
Hertogin uit.
De werkloosheid in Frankrijk.
Het aantal door den staat ondersteunde
weikloozen bedroeg op het einde van Juni
in Frankrijk 232.000, wat, vergeleken bij
den stand op het einde van het vorige
kwartaal, een vermindering van 27 pet.
beteekent. Gevolgtrekkingen zijn hieruitt
echter niet te maken aangezien er geen
statistiek omtrent het totale aantal werk-
loozen bestaat en de vermindering van
werkgelegenheid vooral in verkorten ar
beidsduur tot uitdrukking komt.
Vijf doodvonnissen te Moskou.
Naar de correspondent van de „Man
chester Guardian" uit Moskou meldt zijn
de directeuren van de vijf grootste staats-
warenhuizen wegens verduistering op
groote schaal ter dood veroordeeld.
Zes chefs werden veroordeeld tot 10
jaar gevangenisstraf en 10 andere tot 5
jaar eveneens wegens verduistering.
De eigendommen van al deze personen
zijn geconfiskeerd.
Naar men vermoedt, hebben zij in totaal
voor een bedrag van een millioen roebel
verduisterd.
De Ontwapeningsconferentie.
De gedelegeerden ter Ontwapeningscon
ferentie van België, Duitschland, Neder
land, Noorwegen, Spanje, Tsjecho-SIo-
wakië, Zweden en Zwitserland hebben bij'
den conferentie-voorzitter, Henderson,
een gemeenschappelijken stap gedaan.
Woordvoerder was de Nederlandsche
gedelegeerde Prof. Rutgers. Deze drukte
namens 8 delegaties de hoop uit, dat de
conferentie geen vacantie zou nemen zon
der eenig practisch resultaat te hebben
verzekerd op een 4-tal punten, die o.a. be
treffen: verbod luchtbombardement; ver
bod oorlog met chemische middelen en
bacteriën; begrenzing militaire uitgaven;
schepping van een permanente ontwape
ningscommissie voor controle.
Honger In Rusland.
De „Daily Express" verneemt uit Mos
kou, dat in verschillende wijken dezer stad
onlusten hebben plaats gehad. Vooral de
vrouwen, die reeds de hoop op een betere
toekomst hebben opgegeven, hebben aan
deze oproeren deelgenomen.
Het blad wijst er op, dat de revolution-
naire woelingen te Sint Petersburg in
1917 op dezelfde wijze 'begonnen. De maga
zijnen van Moskou zijn weer leeg en op
het platteland is de toestand blijkbaar nog
veel ongunstiger.
Uit het Wolga-gebied verneemt het
blad wederom gevallen van hongeropstoot-
jes. In Kieff kunnen zelfs degenen, die
levensmiddelenbons hebben, geen stukje
brood meer machtig worden.
De „Times" deelt mede, dat de sovjet-
regeering thans graansilo's laat bouwen in
de nabijheid der industrie-centra en maat
regelen heeft getroffen, waarmee zij' de
varkens- en konijnenfokkerij meent te kun
nen bevorderen.
Uit Warschau verneemt hetzelfde blad,
dat eenige boeren uit het Poolsche grens
dorp Beredow een zak hebben gevonden,
die blijkbaar door Russen over de grens
was geworpen. In het pakket vond men
een stuk papier, waarop geschreven stond:
„Alle 175 inwoners van Usra, in het dis
trict Zaslawie, hebben sinds een week
geen stuk 'brood meer ontvangen. Onze
kinderen sterven van honger. De sovjet-
machthebbers zenden ons geen voedsel
meer. Broeders uit Polen, komt ons te
hulD 1"
Reizigers uit Odessa deelen ons mede,
lat in Zuid-Rusland herhaaldelijk onlus
ten zijn uitgebroken onder fabrieksarbei-
lers, die verschrikkelijk lijden onder de
mvolgen van de gedwongen socialisatie. In
de stad Odessa zijn geen kleeren, of levens
middelen meer te verkrijgen.
Reizigers, die uit Siberië en Midden-
Rusland te Constantinopel zijn gearri
veerd, zeggen, dat de toestand in de Rus
sische vlakte thans geheel onhoudbaar is
geworden.
Nog geen accoord (e Lausanne.
De hoofdcrediteuren van Duitschland
waren op de volgende basis tot overeen
stemming gekomen:
De Duitsche regeering deponeert bij de
B. I. B. te Bazel ten gunste van de credi-
teur-mogendheden rijksspoorwegpapieren
tot een bedrag, dat definitief door de cre-
diteurstaten zal worden vastgesteld. Voor
een duur vanS5 jaar treedt een volledig
moratorium voor Duitschland in.
Na afloop van desen termijn sullen de
Ingezonden Mededeeling.
MUNDUS, een PRACHTFIETS I
rijksspoorwegpapieren in den handel ge
bracht worden, echter slechts onder voor
waarde, dat de koers van de Youngleening
een bepaalde hoogte bereikt heeft.
De geallieerde crediteurstaten verplich
ten zich, met alle middelen te streven bij
de Amerikaansche regeering naar een
schrapping der internationale schulden.
Ingeval de Amerikaansche regeering de
schrapping afwijst, worden drie vierden
de Duitsche rijksspoorwegpapieren door
de geallieerde crediteurstaten aan de Ver-
eenigde Staten gegeven als afbetaling der
schulden. Het overblijvende kwart wordt
gestort in de gemeenschappelijke kas voor
den wederopbouw van Europa, echter ten
gunste van Frankrijk.
Ingeval de Vereen. Staten ingaan op
een schrapping der schulden, worden de
drie vierde weer aan de Duitsche regee
ring terug gegeven. In dit geval zou de
Duitsche regeering dus nog slechts een
vierde moeten betalen van het oorspron
kelijke vastgestelde bedrag aan rijksspoor-
wegobligaties.
Verder zou de Duitsche regeering ver
plicht worden, rentebetaling en amortisa
tie van de Dawes- en Youngleening voort
te zetten en verder in 10 jaarlijksche ter
mijnen van 117 millioen de door het Hoo
ver-moratorium uitgestelde som te beta
len.
Zaterdag zou een Duitsche kabinetszit
ting worden gehouden, zoo dicht mogelijk
bij Lausanne. Alle leden van het kabinet
zouden er voor naar Freiburg in Breis-
gau gaan. Daar zou dan de beslissing over
het al dan niet aannemen van de voor
stellen der schuldeischers vallen.
Deze bijeenkomst van het Duitsche ka
binet te Freiburg in Breisgau werd echter
afgelast, daar zij overbodig was geworden.
Overwegingen van binnenlandsche politiek
kregen op het laatste oogenblik geheel de
overhand bij de Duitsche delegatie. Deze
gaf te kennen, dat zij het voor
stel, door de schuldeischers
ontworpen, ten eenenmale van
de handwees.
Toch is de positie van Frankrijk de
laatste dagen sterker geworden, nu Enge
land het Fransche standpunt is gaan dee
len.
De Duitsche regeering ziet zich geplaatst
tegenover het blok van twee staten.
De geheele dag is Zaterdag heengegaan
met de vaststelling van het bedrag, dat de
Fransche en de Engelsche regeering aan
de Duitsche zullen voorleggen als laatste
bevrijdende storting in het gemeenschappe
lijke fonds. Frankrijk en Engeland zijn
het thans eens geworden over de som van
4.2 milliard mark.
De Britsche premier heeft te kennen
gegeven, dat hij zijn oorspronkelijk op
morgen vastgesteld vertrek uit Lausanne
voorloopig heeft uitgesteld. In verband
hiermede verwacht men, dat de conferen
tie niet voor midden of einde van deze
week zal worden beëindigd.
Nieuwe aschregens In Chili.
De vulkaan Quizapu nabij Talca (Mid-
den-Chili) is tot uitbarsting gekomen..
Reusachtige rookkolommen werden tot
10.000 M. boven den vulkaan omhoog ge
stuwd, waardoor de hemel werd verduis
terd. Tot in Valparaiso en Santiago zijn
aschregens gevallen. Om half 11 's mor
gens werd tevens een hevige aardschok
gevoeld. De bevolking maakt zich zeer on
gerust, daar de verschrikkingen van de
jongste uitbarstingen en aardschokken nog
versch in haar geheugen liggen.
Hevige treinbotsing In Tsjecho-Slovaklje.
9 dooden, 45 gewonden.
Op het traject Beneschau-Unter Kralo-
witz (in Zuid-Bohemen) zijn Zaterdag
avond, tijdens een hevig onweer, dat het
uitzicht op de seinen belemmerde, twee
personentreinen met elkander in botsing
gekomen. Daarbij werden 9 personen ge
dood en 45 gewond, onder welke 15 ern
stig. Alle slachtoffers zijn Tsjechen.
Ds brandweerkorpsen uit de eaiiggea-
Binnenland.
De Kamer van Koophandel te Middelburg
over de postverslechtering.
Buitenland.
Ex-koning Manuël van Portugal over
leden.
Nog geen accoord te Lausanne.
Stap van de kleine mogendheden ter ont-
w apeningsconf erentie.
Dreigende mijnwerkersstaking in België
de plaatsen hebben de jammerende en om
hulp roepende gewonden slechts met
groote moeite uit de vernielde coupé's kun
nen bergen.
Mijnwerkerssiaking In België.
De moderne centrale van mijnwerkers
in de Borinage hield Zaterdagavond een
vergadering om haar houding ts bepalen
ten aanzien van de stakingen, die in de
meeste mijnen spontaan waren uitgebro
ken in den loop van de laatste weken.
Na langdurige discussies werd met 115
tegen 10 stemmen en 21 onthoudingen het
besluit genomen de algemeene mijnwer
kersstaking in de Borinage uit te roepen,
ingaande Woensdag a.s.
De presidentsverkiezing In Amerika.
Franklin B. Roosevelt is door de con
ventie der democratische partij tot demo
cratisch candidaat voor het president
schap benoemd.
De verkiezing van Roosevelt werd door
de conventie met een oorverdoovend ge
juich begroet. De afgevaardigden droe
gen hun candidaat in triomf door de zaal.
Bij de verkiezing voor het president
schap der Vereen. Staten, welke in No
vember a.s. gehouden wordt, zal de tegen
woordige president Hoover, die naar men
weet door de republikeinsche partij op
nieuw candidaat gesteld is, dus den gou
verneur van den staat New-York, Frank
lin Roosevelt, tegenover zich hebben.
Franklin Roosevelt is 50 jaar oud. Hij
is een neef van den vroegeren president
Roosevelt.
Korte Berichten.
De koning der Belgen heeft besloten,
Cyriel Buysse, den populairen Vlaamschen
schrijver van talrijke boerenromans, tot
baron te verheffen. Hij heet voortaan
'baron Buysse van Deurle, daar Deurle zijn
woonplaats is.
De mijnstaking in het Walenland,
die geëindigd scheen te zijn, heeft zich
weer uitgebreid.
Het belastingjaar is geëindigd met
het grootste tekort, dat de Amerikaansche
begrooting ooit in vredestijd heeft gekend,
n.l. een deficit van 2825 millioen dollar.
Het tekort op het belastingjaar 1931 be
droeg 903 millioen dollar.
Twee te Brussel wonende Vlaams ch-
gezinde sudenten, werden door de correc
tioneels rechtbank elk met 3 maanden
hechtenis en het betalen van 700 frs. boete
gestraft, omdat zij een Belgische vlag had
den afgerukt.
SPOORWEGVERBINDING MET DEN
AFSLUITDIJK.
Is aanleg nog gemotiveerd?
Verschenen is het Voorloopig Verslag
der Eerste Kamer over het onteigenings-
ontwerp in verband met den aanleg van
een spoorwegverbinding van den Staats
spoorweg HarlingenNieuweschans met
den afsluitdijk door de Zuiderzee.
Verscheidene leden betwijfelden, of het
wel juist is over te gaan tot den aanleg
van de eertijds onder geheel andere om
standigheden gewenschte spoorwegverbin
ding over den afsluitdijk door de Zuider
zee. Zij waren van meening, dat de vroe
ger door niemand voorziene ontzaglijke
ontwikkeling van het automobielverkeer
over grootere afstanden, een geheele om
keering heeft doen ontstaan in de waar
deering van bedoelde spoorwegverbin
ding. Vooral indien met den aanleg van
den nieuwen spoorweg gepaard mocht
gaan een opheffing van de ferry-verbin
ding StavorenEnkhuizen, zou deze ver
andering geenszins een werkelijke verbe
tering kunnen worden geacht.
Andere leden vernamen met verwonde
ring deze bedenkingen, omdat tot dusver
de spoorweg over den afsluitdijk steeds
was beschouwd als één der belangrijkste
indirecte voordeelen der afsluiting.
Gevraagd werd, of het in de bedoeling
