t
Rechtzaken
Berlijnsche Brieven
in samenwerking met de instellingen tot
bestrijding van den woeker, aan derge
lijke practijken over ©enigen tijd een eind
zal kunnen maken.
Geld dat geen geluk
bracht. Een werkloos arbeider te Am
sterdam had zijn laatste spaarpenningen
besteed om een half lot in de Unie-loterij
te koopen. En inderdaad, op 12 Eebruari
1931 werd hij verblijd met de heuge
lijke tijding, dat op zijn nummer de
f óO.OOo was gevallen. Ruim f 20.UOO kon
hij incasseeren
Maar met het geld komt de hebzucht
en dit zou 'smans val zijn. Hij was van
zijn vrouw van tafel en bed gescheiden,
een alimentatie werd niet door hem ge
geven en de vrouw werd gesteund door
den Armenraad.
Listig overlegde de gelukkige winnaar,
dat de gerechtigheid, in den vorm van
het Burgerlijk Armbestuur, hem wel eens
zou kunnen dwingen een gedeelte van zijn
schat aan zijn vrouw te geven. Dat nooitl
Een slim plan werd fluks ontworpen.
Zijn kostbaas, die braaf had geassisteerd
bij het ophalen van den buit en de feest
stemming dien avond danig had helpen
verhoogen, schreef een qui tan tie, waaruit
moest blijken, dat hij, de kostbaas, het lot
van zijn kostganger had gekocht vóór de
trekking plaats had.
Tot zoover ging dies goed.
Voor het geld kocht de kostbaas die
nu als bezitter van het geld optrad
een boerderij met 35 stuks vee. De eigen
lijke „winnaar" zou óók in de boerderij
in komen wonen, hij zou zakgeld krijgen.
een aandeel in de winstkortom de
„financieels verhouding" was tot in de
finesses geregeld.
Edoch, de vriend was een trouwelooze
vriend, zooals dat meer voorkomt. Toen
de „winnaar" om zijn „zakgeld" kwam,
ontpopte de kostbaas, die de rollen zoo
handig had omgekeerd, zich als een „ver
rader". De man van het lot kreeg
niets.
Hij werd zelfs de deur van de gemeen
schappelijke boerderij uigezet. Hij ging
fluks naar een advocaat te Amsterdam,
nadat hij zonder resultaat de politie in
den arm genomen had.
Een civiele actie, waarbij do f20.00(J
werd teruggevorderd, werd door mr L.
van üigh ingesteld.
Mr van Gigh bood getuigenbewijs aan,
terwijl do trouwelooze kostbaas met de
quitantie zwaaide. Een getuigenverhoor
volgde en de rechtbank trok daaruit de
conclusie, dat de eigenlijke winnaar de
kostganger was
Als alles meeloopt, zal hij dus nog een
deal van zijn twintig mille terugkrijgen,
maar laat hij don oppassen voor het
Burgerlijk Armbestuur!I
Verduistering van
£68.105.43. Te Roermond werd de alge-
meene vergadering gehouden van de R.
K. Vereeniging Het Limburgsche Groene
Kruis.
De voorzitter, Jhr. G. Ruijs de Beeren-
brouck, gaf in zijn openingswoord een
uiteenzetting van de gebeurtenissen, die
in Groene Kruiskringen en daarbuiten
groote beroering hebben gewekt.
Het totaal door den secretaris V. ge
fraudeerde bedrag beloopt £68.105.43.
De controle was te weinig efficiënt e.u
ta summier opgezet.
Bij de over deze kwestie gevoerde dis
cussies deed da heer Jaspar nog enkele
mededeelingen, waaruit bleek, dat V. mei
groote geraffineerdheid is te werk gegaan.
Spr. deelde mede, dat in het verduis
terd bedrag ruim f 4U00 begrepen zijn,
waarvoor de provincie feitelijk is opge
licht. De provincie verleent n.l. aan de
Provinciale Commissie voor t.b.c.-bestrij-
ding een verplegirgs-subsidie ten behoo
ve van patiënten, die door de afdeolin-
gen van het Groene Kruis werden uitge
zonden naar een bepaalden in een rege
ling vastgelegden maatstaf. Deze uitzen
ding werd daar ter hand genomen, waar
geen Groene Kruis-afdeeling bestond Do
fraude bestaat in hoofdzaak met betrek
king tot die gelden, welke voor uitzending
werden besteed door de Provinciale Com
missie zelf, met welk werk de secretaris
was belast. Deze fingeerde patiënten en
dekte zich door kwitanties, van valsche
handteekeningen voorzien.
Spoorloos verdwenen.
Sinds eenige dagen is spoorloos verdwe
nen de ongehuwde de la H. uit Korkrade,
tot voor korten tijd aldaar wonende, zich
noemende directeur van de commandi
taire vennootschap „Eigen Huis in Ne
derland", wonende te Nijmegen.
De la H. wordt verdacht oplichtingen
c.q. verduisteringen te hebben gepleegd
voor een aanzienlijk bedrag. Personen die
geld bij De la H. hadden gestort, tot be
dragen van f 300 hebben klachten inge
diend bij de politie te Kerkrade, die een
omvangrijk onderzoek instelt. Do com
missaris van politie to Kerkrade verzoekt
de opsporing en aanhouding van den
voortvluchtige, die zich vermoedelijk in
het buitenland bevindt.
Diamantslijper opge
licht. Een te Amsterdam in een huis
aan de Keizersgracht wonende diamant
slijper i* hot slachtoffer geworden van
eon brutale oplichterstruc. Gistermiddag
kroeg hij bezoek va a vw m dames en twee
hseren. Twee van ben spraken. Itali
aan,sch, de'andaren I tali aar. 3ch on Nedor-
landsch. Zij verzochten den diamantslij
per hun eenige sieraden te toonen, daar
zij naar hun zeggen, daaruit een keus
wilden doen. Do verkoóper voldeed aan
dit verzoek; o.a. legde hu op de tafel twee
kostbare wit-goaden oorknoopsn neer, die
ingezet waren met vijf blauw-witte bril
janten. waaronder «en groefe, wegende 2
karaat. De waarde van beide stukken is
ongeveer f 3000.
Na het vertrek van de vreemdelingen
ontdekte de diamantslijper tot zijn groo-
ten schrik, dat beide oorknoopen verdwe
nen waren. Van dit feit heeft hij aan
gifte gedaan bij de politie, die het onder
zoek dadelijk ter hand heeft genomen.
Ernstig aut o-o n g e 1 u k
Vijf gewonden. Gisteravond heeft
te Noord-Beemster, gemeente Bnemster,
een ernstig ongeluk plaats gehad. Een
luxe Citroën-auto, waarin gezeten waren
de burgemeester van Veenendaa'i, mr. J.
J. P. C. van Kuijk en diens echtgenoote,
is, rijdende in de richting Hoorn, op don
Oosthuizerweg in botsing gekomen met
een auto, waarin drie Volendammers ge
zeten waren, die van een vischpsrtjj te
rugkeerden. De aanrijding werd veroor
zaakt, doordat laatstgenoemde auto ver
zuimde den voorrang te verleonen aan
den wagen van den burgemeester, die
van rechts kwam.
De Citroën kwam in een sloot langs den
weg terecht, terwijl de Volendamsche auto
omsloeg. Mr. van Kuijk wist zichzelf te
bevrijden. Hij bekwam een ernstige won
de aan het voorhoofd; zijn vrouw brak
een sleutelbeen.
Van de Volendammers werd de be
stuurder uit den wagen geslingerd. Hij
heeft vermoedelijk een bekkenfractuur
bekomen. Een der inzittenden van de
laatste auto, die met bet achterhoofd
op straat terecht was gekomen, bad een
ernstige wonde aan het hoofd opgeloopen.
De derde persoon was onder den wagen
geraakt en bewusteloos er onder vandaan
gehaald, later is hij bij kennis gekomen.
De vijf gewonden werden overgebracht
naar een ziekenhuis te Purmreend.
Verdacht van brand
stichting. In samenwerking met de
gemeentepolitie van Udenhout heeft do
maréchaussee te Tilburg als verdacht van
brandstichting te Udenhout gearresteerd
den makelaar J. J., diens handlanger,
den loodgieter v. I., beiden uitTilburg,
en den landbouwer J. V. te Udenhout.
De beide laatsten zijn opgesloten in de
maréchausseekazerne en de eerste in het
hoofdbureau van politie. De makelaar J.
wordt door de Tilburgsche gemeentepoli
tie eveneens verdacht van brandstichting
in zijn magazijn, dat eenige weken gele
den, des nachts in de Karrestraat af
brandde.
Mishandeling van een
werkwillige. De laatste dagen
heerscht onder de stakers van het Ju-
lianakanaal een onrustige stemming.
Overal worden 's morgens en 's avonds
politieposten uitgezet om te voorkomen
dat voor de tweede maal de ruiten dor
autobussen met werkwilligen werden in
gegooid, zooals de vorige week te Sittard
gebeurde. Met het oog op de verschillen
de malen geconstateerde nachtelijke be
zoeken der stakers is ook een sterkt,
nachtwacht uitgezet.
Woensdagavond echter werd de werk
willige M., wonende te Born, bij het huis
waarts keeren door eenige stakers aan
gevallen en tegen den grond geworpen,
waarna men hem met vuisten en met
stokken mishandeld heeft. De marechaus
see heeft in verband hiermee twee sta
kers gearresteerd, die zijn overgebracht
naar Maastricht en in het huis van bewa-
ing opgesloten.
De stemming blijft onrustig.
Een werklooze die in
de gevangenis wil. Een 35-ja-
rige werklooze wilde voor een vriend
onder diens naam een gevangenisstraf
van zes maanden ondergaan en had zich
daartoe aangemeld bij den gevangenis
directeur. Na drie maanden bleek even
wel, dat de man den straftijd van een an
der uitzat. Hij werd derhalve direct ont
slagen en vervolgd wegens bedrog, docu-
mentvervalsching enz. Donderdag werd
hij door het schepengerecht te Berlijn ver
oordeeld tot drie maanden.
Op de vraag van den rechter, wat hij
hiertegen had in te brengen, antwoordde
de werklooze met het verzoek hem zoo
gauw mogelijk naar de gevangenis te wil
len zenden, aangezien hij daar onderdak
en voedsel heeft.
Gedetineerde uit het
gasthuis ontsnapt. De Italiaan
Rosetti, die door de Utrechtsche Recht
bank wegens diefstal met braak tot een
jaar en zes maanden gevangenisstraf
is veroordeeld, was wegens ziekte op
genomen in het O. L. Vrouwe-Gasthuis te
Amsterdam. Vandaag moest hij voor het
Gerechtshof terecht staan; maar gebleken
is, dat hij gisteren uit het O. L. Vrouwe-
Gasthuis is ontsnapt. Niemand heeft er
iets van gemerkt, tot men hem op een
oogenblik miste. Hij moet in zijn nacht
goed ontsnapt zijn.
Een ietwat netelig ver
zoek. De houtvester R. Zimmermann te
Schleswig-Lürschau vraagt den Um-
schau-lezers hem te willen berichten, of
zij ook de ervaring hebben opgedaan, dat
da vlooien grooten aftocht hebben gebla
zen. Als hondenfokker en dierenvriend
heeft hij zijn ondervinding opgedaan, dat
sinds ongeveer' twee jaar aan de vloo
en haar familie een ramp moet overko
men zijn.
Er zijn vloorijke (18951) en vloo-arme
jaren, maar er waren altijd genoeg vlooi
en, om dier en mensch het lastig te ma
ken. In zijn streek zijn thans de vlooien
zoo goed als verdwenen. Eenige dagen
geleden hoorde schrijver ook nog een
Berlijner verklaren; „Bij ons zijn er geen
looien meer." De heer Z. zou nu graag
meer willen weten van het „novum",
om den omvang der vloo-eterfte en haar
oorzaak te kunnen vaststellen. Het resul
taat der enquête hoopt hij later te kun
nen mededeelen.
Wellicht willen onze lezers op de
kieschheid des enquêteurs valt te reke
nen dezen niet alledaagscheu speur
der ook een handje helpen!
Kantongerecht te Goes.
Door den Kantonrechter te Goes zijn
veroordeeld wegens overtreding
Het te Goes loopen over het gras van
de plantsoenen: G. A. S., Goes, terug aan
ouders.
Loterijwet: J. de J., M. de K.. 's Hee-
renhoek, M. W., Borssele f 5 of 5 d. n.;
en verbeurdverklaring der in beslag geno
men prijzen.
Arbeidswet: P. F. H., Goes f 5 of 5
d. h.; P. V., Ierseke 54 maal f 3 of 54
maal 1 d.
Fietsen terwijl men verkeert ouder den
invloed van gebruikten alcoholhoudenden
drank: J. P. B., M. v. S., Ierseke f 25
of 25 d. h.
Met auto rijden zonder geldig rijbewijs:
P. d. H., Middelburg f 3 of 3 d.
Met auto rijdende geen signaal geven
als de veiligheid van het verkeer zulks
vordert; J. D. W., 'sH. Arendskerks f2
of 2 d.; D. Z., Goes f 5 of 5 d.
Zonder noodzaak op de linkerzijde van
den weg fietsen: A. G., 's Heerenhcek
f 5 of 5 d. h.
Met een rijwiel de veiligheid van het
verkeer in gevaar brengen: M. P.. Roünr-
dam f 10 of 10 d.
Dronkenschap: K. B., Goes f 5 of 5 J.
Met motorrijwiel rijden zonder geldig
rijbewijs en zonder vooruitstralende lan
taarn: A. v. d. V. te Kapelle f 10 en f 5
of 10 en 5 d. h.
Straatschenderij: M. d. V.. 's Graven-
po'der f 10 of 2 w. t.sch., J. D. V. aldaar
vrijspraak, J. D. V., aldaar f 15 of 15
d. h.
Hooger beroep is aangetoek-nd door
A. L. J. S., te Bergen op Zoom, veroor
deeld tot f 10 of 10 d. h. wegena hot met
een motorrijtuig te Kapelle harder rijden
dan 20 K.M. per uur.
Door A. v. d. V., Kapelle, veroordeeld
wegens het met een motorrijwiel lijden
zonder geldig rijbewijs en zonder ïichtuit-
stralende lantaarn tot f 10 en f 5 of 10 en
5 d. h.
De malversaties bij de mi
litaire administratie te Breda
De Bredasche rechtbank heeft gistermid
dag uitspraak gedaan in de zaken tegen
de zes Bredasche leveranciers, die veer
tien dagen geleden terecht hebben gestaan
in verband met de onlangs ontdekte mal
versaties bij de militaire administratie al
daar.
De 36-jarige bakker W. is veroordeeld
wegens het aan een ambtenaar een belofte
doen met het oogmerk, om hem te bewe
gen, in zijn bediening in strijd met zijn
plicht iets te doen, tot een boete van f 300
subsidiair 6 weken hechtenis. De eisch
luidde in deze zaak f 500 b. s. 3 maanden
hechtenis.
Dezelfde verdachte is terzake van eon
gelijk misdrijf nogmaals veroordeeld tot
f 300 b. s. 6 weken hechtenis, voor welke
zaak geëischt was f200 b. s. 1 maand
hechtenis.
De 39-jarige winkelier B. is wegens het
doen van een gift aan een ambtenaar,
naar aanleiding van hetgeen door dezen
in zijn bediening in strijd met zijn plicht
is gedaan, meermalen gepleegd, veroor
deeld tot f 25 b. s. 25 d. h. De eisch luidde
f 100 b. s. 30 d. h.
De 39-jarige grossier in vleeschwaren
W. is conform den eisch vrijgesproken
van het hem ten laste gelegde.
De 60-jarige slager v. d. G. is wegens
het voortgezet misdrijf van valschheid in
geschrifte (het uitschrijven of doen uit
schrijven van kwitanties waarop het dub
bele van het werkelijk geleverde voor het
dubbele van het hem werkelijk toekomen
de bedrag vermeld stond) veroordeeld tot
een geldboete van f 600 subs. 6 maanden
hechtenis. Tegen hem luidde de eisch
f 1000 b. s. 6 maanden hechtenis, benevens
een voorwaardelijke veroordeeling tot 4
maanden gevangenisstraf met een proef
tijd van 1 jaar, onder de voorwaarde, dat
verdachte vóór 1 Februari 1933 aan den
benadeelde, dat is de staat der Neder
landen, een bedrag van f2472 zal terug
betalen.
De 40-jarige slager v. d. Br., die in
1931 de slagerij van den vorigen verdach
te had overgenomen, is wegens een hem
ten laste gelegd gelijksoortig misdrijf,
waarvoor de eisch luidde f 200 b. s. 1
mnd. hechtenis, benevens een voorwaar
delijke veroordeéling tot 2 maanden ge
vangenisstraf, op voorwaarde, dat hij vóór
1 Februari 1933, een bedrag van f 370 aan
den staat der Nederlanden zal terugbeta
len, veroordeeld tot f 300 b. s. 50 d. h.
Van het hem ten laste gelegde geven
van steekpenningen is deze verdachte, we
gens gebrek aan bewijs vrijgesproken.
De 28-jarige landbouwer v. d. BI., werd
wegens het geven van fooien veroordeeld
tot f 200 b. s. 40 d. h. en vrijgesproken
van het hem tenlaste gelegde valschelijk
opnemen van bewijzen van afdracht voor
het weghalen van spoeling. Tegen hem
luidde de eisch f 600 b. s. 3 maanden
hechtenis.
Ontrouwe postbeambte.
De rechtbank te Arnhem heeft J. O., 35 j.,
postbeambte te Rotterdam, die terecht
heeft gestaan wegens verduistering van
een bankbiljet van f 10 uit een expresse-
brief, toen hij als postconduoteur d:enst
deed op den train RotterdamNijmegen,
veroordeeld tot negen maanden gevange
nisstraf, waarvan zee maanden voorwaar
delijk, met een proeftijd van drie jaar. De
eisch was acht maanden gevangenisstraf.
Gratieverleend. Aan den ma
joor Graf, die in April 1927 is gearres
teerd, wegens moord door middel van ver
giftiging op den kapitein Queck, en die
deswege door het Hoog Militair Gerechts
hof tot 15 jaren gevangenisstraf is veroor
deeld, is gratie verleend, in dier voege, dat
de opgelegde straf is verminderd tot tien
jaren.
Poging tot doodslag op
zijn vrouw. Voor de Zwolsche recht
bank werd gisterenmiddag de zaak be
handeld tegen den 27-jarigen G. B., schil
dersknecht, gedomicilieerd te Zwolle,
thans in voorloopige hechtenis in het
Huis van bewaring te Zwolle.
Hem was ten laste gelegd, dat hij op 27
Mei 1932 na kalm overleg het voornemen
heeft opgevat zijn echtgenoote, G. D. S.,
van wie hij dien dag was gescheiden,
van het leven te berooven. Op het perron
te Zwolle is hij den 27sten Mei omstreeks
één uur in den middag op haar afge
gaan en heeft haar met een knipmes een
diepe wonde in gelaat en hals toegebracht.
De Officier van Justitie eischte een ge
vangenisstraf van acht jaar.
De verdediger pleitte clementie.
Uitspraak over 14 dagen.
NIEUWE NAMEN, NIEUWE LASTEN.
Het feit, dat minister-president Dr
Held voor Beieren, staatspresident Bolz
voor Wurtemberg en staatspresident
Schmitt voor Baden terzelfder tijd naar
Berlijn kwamen, om bij den Rijkspresi
dent protest aan te teekenen tegen het be
leid eener nauwelijks aan het bewind ge
komen regeering, gaf te denken. Het feit,
dat deze ministers, ondanks een officieele
ontvangst door von Hindenburg in tegen
woordigheid van den kanselier von Papen
en langdurige besprekingen met den rijks
raad, naar hun landen zijn teruggokeerd
met het onbevredigend gevoel, dat zij het
hoogstens tot een voorloopigea wapenstil
stand met Pruisen hebben gebracht, geeft
opnieuw te denken.
Een niet te onderschatten voordeel van
dit bezoek is voor Berlijn de gewaarwor
ding, dat Zuid-Duitschland er nog steeds
een eigen oordeel op nahoudt en niet zon
der meer de methoden goedkeurt, welke
in de Wilhelmstrasse voor het staatsbe
leid als de meest productieve worden ge
houden. Kalmeerend werkte de verzeke
ring, dat men vooralsnog voor Pruisen
geen rijkscommissaris denkt te benoemen,
ook al houdt men zich tot zulk een door
tastenden maatregel staatsrechterlijk be
voegd. Den lastigen bezoekers werd ver
zekerd, dat Berlijn bij eventueele herzie
ning van de Weimarer grondwet evenals
bij een hervorming van de verhouding tus-
schen het rijk en de verschillende staten
met het karakter dezer landen rekening
zal houden.
Veel minder bevredigend verliepen de
besprekingen omtrent de opheffing van
het Groener-verbod der S. A. en S.S.-troe-
pen der nationaal-socialisten. Hoewel het
nooit in mijn bedoeling gelegen heeft, aan
losse geruchten een bijzondere beteekenis
toe te kennen, mag ik ditmaal niet ver
zwijgen, dat men in Berlijn opvallend vaak
over een toekomstigen burgerloorlog hoort
spreken. De besprekingen tusschen het
Zuid-Duitsche ministerieele front en de
Wilhelmstrasse hebben deze geruchten
niet verminderd. Het tegendeel van dien
is waar. De rijksrogeering moet de op
vatting zijn toegedaan, dat het herstel
dezer organisaties „zur allgemeinen Be-
ruhigung" tot algemeene kalmeering
kan bijdragen!
Daar Beieren uit persoonlijke ervaring
weet, wat de Hitler-beweging in de prac-
tijk van het politieke leven beteekent, zal
het antwoord van dr Held op zulk een
hoogst merkwaardig aandoende Pruisi
sche opvatting aan duidelijkheid niets te
wenschen overgelaten hebben.
Niettemin ziet men in Berlijn steeds
meer Hitler-knapen in bruine hemden met
hooge laarzen dreigend marcheeren, en
hoort men verzekeren, dat een schitteren
de nieuwe uniform voor duizenden gereed
ligt en valt het op, dat de door Mussolini
ingevoerde fasciotengroet ook in Duitsch-
land al meer en meer gebruikelijk wordt.
Maanden lang hoorden wij in alle deelen
van het Duitsehe rijk de Duitsch-nationa-
Isn en de nationaal-socialisten tekeer gaan
tegen het door Brüning gevolgde systeem.
Zijn noodverordeningen werden als de
laatste stoot tot Duitschland's definitie
ven ondergang gekenmerkt en alle natio
nale organen krijschten van verontwaar
diging, toen deze gehate katholiek in den
spannenden verkiezingstijd zijn propagan-
da-redevoeringen ten gunste van von Hin
denburg per radio over gansch Duitsch-
land liet doorgeven.
Een der eerste doortastende maatrege
len der nieuwe rijksregeering bestond in
het baanbrekend feit, dat Gregor Strasser
als eerste nationaal-socialist een radio
voordracht mocht houden voor zijn Volks-
genossen und Volksgenossinnen. Reeds bij
deze gelegenheid moest Berlijn via Kö-
nigswusterhausen gewaar worden, dat
München en Stuttgart hun zender hier
toe niet beschikbaar hebben gesteldl
We weten uit den Pruisischen Landdag,
dat Gregor Strasser in zijn uiterlijk op
treden tot de gematigden behoort. De
vechtpartijen met de communisten kwa
men hem niet gelegen en de doortastend
heid, waarmede hij door de te hulp ko
mende schupo's naar den Alexanderplatz
gesleept werd, om later zelfs aan een
rechterlijk verhoor onderworpen te moe
ten worden, bracht hem in zichtbare ver
legenheid, daar zijn c&ndidatuur als pre
mier van Pruisen hierdoor niet bepaald
bevorderd wordt.
Met een gematigdheid, welke Hitier en
Goebbels in hun formuleering niet kennen
verdedigde Strasser in zijn eeiste radio
voordracht de beginselen der nationaal-
socialistische beweging, gaf hij openlijk
toe, dat zij onder den invloed van Ver
sailles een revolutionair karakter draagt
en trok hij de gebruikelijke scheidingslijn
tusschen Duitschers en niet-Duitschers,
waarmee dan allereerst de Joden bedoeld
worden.
Als komieke bijkomstigheid moet ik
hieraan toevoegen, dat het Strasser toege
wezen honorarium voor zijn radio-voor
dracht, een bedrag van 150 mark, met be
slag werd belegd door den Joodschen ad
vocaat Landsberg, die wegons een politiek
proces nog financieele eischen aan Stras
ser heeft te stellen. Waar een zekere mate
van gezonden humor in de kringen van het
hakenkruis tot de groote zeldzaamheden
behoort, behoeft men niet verbaasd te
staan, wanneer Goebbels „Angriff" hier
op tekeer gaat: „das bekommt auch nur
ein Jude fertig und nur solch' ein Jude,
wie der Herr Landsberg einer ist".
Langs dezen omweg krijgen wij een vrij
duidelijk beeld van het „nieuwe systeem":
waar het om noodverordeningen gaat, wel
ke den algemeeaen toestand niet beter ma
ken dan hij was, gaat men precies den
zelfden weg, die door Brüning en zijn
voorgangers onder den drang der omstan
digheden ingeslagen moest worden. Waar
het om tijdelijke verordeningen gaat, wel
ke tot handhaving van de publieke orde
werden uitgevaardigd, daar tracht men
langs een omweg weer alles ongedaan te
maken, wat door Groener in overleg met
Brüning werd bereikt.
Op zichzelf is dit niet bevreemdend: een
rijkskabinet van overwegend aristocrati
sche ministers kan in zijn politieke ge
voelens niet samengaan met een regee-
ringsvorm, welke vijandig staat, althans
afwijzend, ten opzichte van de monarchie.
Alle verzekeringen van von Papen en
Strasser, dat de staatsinhoud oneindig veel
meer beteekent dan de staatsvorm, kunnen
de groote mogelijkheid eener staatswijzi-
ging al of niet lang legalen weg niet
verzwakken. De gespannen verhouding
tusschen de Zuid-Duitsche staten en het
ondernemende Pruisen, dat thans voor
Adolf Hitler den moeilijken weg baant,
welke hem in Beieren werd afgesneden,
is hiervan een onomstootelijk bewijs.
Voor zijn vertrek naar Lausanne liet de
nieuwe kanselier als minder aangename
verrassing een noodverordening achter,
welke sterk riekt naar het door zijn naaste
omgeving zooveer gewraakte systeem-
Brüning. Men zou ook kunnen zeggen:
Briining's stoutste plannen werden door
von Papen overtroffen en tusschendoor
stelt men dan voor de zoovee 1ste maal zich
zelf de vraag: waarom werd Brüning
eigenlijk, kort voor de eventueele voltooi
ing van zijn vruchtdragend werk tot ontij
dig heengaan gedwongen?
Het antwoord op deze vraag kan ons
niet meer langs den gebruikelijken weg
worden gegeven, want de volksvertegen
woordiging werd al net eender als de
rijkskanselier mir-nichts, dir-nichts naar
huis gejaagd.
Ondanks haar plechtige verzekering,
dat zij „den socialen, financieelon en eoo-
nomischen nood van het Duitsehe volk
door middel van organische maatregelen
zou verminderen" ziet deze rijksregee
ring zich gedwongen, door middel van een
financieele en justitioneele noodverorde
ning den financieelen toestand van het
rijk, landen en gemeenten te redden en
een faillissement van de sociale verzeke
ring te voorkomen. Indirect geeft het von
Papen-kabinet door zijn nieuwe eischen
toe, dat het ver boven de stoutste plannen
van Brüning moest uitgaan, dat het tijds
verloop van ruim een maand, veroorzaakt
door de koerswijziging Brüning-von Pa
pen, voor het Duitsehe volk 75 millioen
mark meer uitgaven heteekentl
Tot de meest doortastende maatregelen
van deze nieuwe regeering met het oude
systeem moet men de vermindering van
de rente der invaliden- en beambten-ver
zekering rekenen, welke zich tusschen 7,
5, 3 en 15 pet. beweegt.
Een ondersteuningsbijdrage voor de
werkloozen zal van Juli af ook verlangd
worden van hen, die slechts 1500 mark
per jaar verdienen en tot dusverre geheel
vrij waren van belastingen. Ook de be
ambten en ambtenaren in dienst van ge
meente, staat of rijk, zullen dit nieuwe
offer moeten brengen, hetwelk 1.5 tot 6.5
van hun toch al belangrijk verminderd in
komen omvat. Ook de kerkelijke belasting
heeft een strengeren vorm aangenomen,
waarbij men schijnt te vergeten, dat dui
zenden uitsluitend uit financieele overwe
gingen zich als lid eener staatskerk lie
ten schrappen. De justitieels wijzigingen
dragen een voor den leek meer vatbaar
karakter: een rechtzaak kent voortaan
slechts twee instanies en bij een tweede
behandeling eener strafzaak moeten de
cliënten kiezen tusschen revisie of hoo
ger beroep. Voor jeugdige cliënten zal
voortaan de rechter zonder het hof van
schepenen uitspraak kunnen doen.
Met het optreden van het kabinet-von
Papen kan van een nieuwe lente en een
nieuw geluid in geen enkel opzicht wor
den gesproken. Het nieuwe systeem open-
haart zich in de maatregelen, die de in
terne spanning verhoogen en het door
Brüning met groote voorzichtigheid in
toepassing gebrachte systeem begint onder
von Papen op een wijze te drukken, dat
het volk zuchtend gewaar wordt: nieuwe
mannen, nieuwe lasten!
Berlijn, 16 Juni 1932.
I1- A
W,
