No. 218
Zaterdag 18 Juni 1932
Dagblad voor de Provincie Zeeland
£ERST E BLAD.
Christelijk of algemeen
A. C. van der Rest
WW VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAARS
Buitenland
Binnenland.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
DeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, feaaoo per post, 13.
Losse nummers
SO.03
Prijs der Advorteniiën:
14 regels ïl.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
ZIJ DIE ZICH THANS ABONNEE-
REN ONTVANGEN DE TOT 1 JULI
VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS
Onder het opschrift: „Sectarisme of al
gemeenheid" wijdt de „Middelb. Crt" een
artikel aan wat wij onlangs schreven over
de noodzakelijkheid van organisatie onder
eigen banier.
Het blad is van meening, dat het heel
wat beter is, dat „geen organisatie naar
eigen beginsel" plaats heeft en het ver
trouwt, dat de meeste Zeeuwsche boeren
aan dezen drang naar voortgaande secta-
riseering krachtigen weerstand zullen bie
den.
Waar door de „M. Crt." geen nieuwe
gezichtspunten worden geopend, gaan wij
op dit onderwerp thans niet in den breede
in. Na wat hierover reeds geschreven werd
kunnen wij nu volstaan met een paar
korte opmerkingen.
En dan beginnen wij met er op te wij
zen, dat het niet juist is, de Christelijke
organisaties op maatschappelijk gebied als
sectaristische organisaties aan te
duiden.
Van een drang naar „sectarisatie" is
hier geen sprake.
Er is een tijd geweest in ons land
en het was waarlijk niet de slechtste tijd
dat er van een scheiding tusschen het
godsdienstige en het maatschappelijke le
ven nog geen sprake was.
„Ons volk heeft een bekend schrij
ver eenmaal gezegd was een gelukkig
volk, toen het de ploeg hanteerde en te
vens niet naliet te buigen voor bet Kruis.
Het was de tijd toen nog algemeen was de
opvatting, dat kruis en ploeg bij elkaar
behoorden, dat bet werken behoorde ge
paard te gaan met het bidden.
De gilden in hun bloeitijd b.v. waren
geen z.g. neutrale organisaties, waarin
van de godsdienstige vragen angstvallig
gezwegen moest worden om anderen niet
te hinderen. Integendeel. Algemeen betee-
kende in dien tijd: positief Christelijk.
Als men hier van sectarisme wil spre
ken een woord, dat wij in dit verband
liever niet gebruiken - dan zou men
moeten zeggen, dat de maatschappelijke
organisaties door bet z.g. neutrale stand
punt te huldigen op de sectaristische lijn
zijn gekomen en dat daartegen de positief
Christelijke organisaties zich bewegen op
de nationale lijn.
De „M. Crt." is van meening, dat de
algemeene organisaties, waar een zooda
nig fatsoenlijke geest heerscht, dat men
eikaars geestelijke, zedelijke of kerkelijke
overtuiging strikt eerbiedigt, verre de
voorkeur verdienen.
Dat klinkt heel mooi. Dat schijnt zeer
algemeen, of wil men, nationaal.
Maar het is in tegenstelling met wat
de „M. C." vreest, niet hetzelfde wat vroe
ger ook mogelijk is gebleken". En bo
vendien, het is in de practijk, wij hebben
daarop reeds eerder gewezen, niet be
staanbaar.
Als daar is een groep leden, die den
arbeid wensebt te heiligen door 't gebed
en die het Woord van God ook in het orga
nisatieleven in het middelpunt wenscht
te plaatsen, dan is hun dat niet vergund
terwille van de neutraliteit, of wil men
algemeenheid. Vast te houden aan eigen
beginsel, zou in strijd worden geacht met
goed fatsoen. Van de leden van een alge
meene organisatie wordt verwacht, dat zij
zich zullen voegen naar de vrijzinnige, in
den grond sectarische opvattingen. Dat zij
de eigen banier zullen loslaten en hun be
lijdenis geweld aandoen.
Gelukkig wordt dit steeds meer ver
staan. Ook in Zeeland. Niet alleen door
de arbeiders, maar ook door de midden
standers, de boeren en de tuinders.
Bij de „M. Crt" wekt dit toenemende
wrevel en ongerustheid, zegt zij. Wij ver
staan dat.
Zij, op haar standpunt, kan niet toe
juichen, dat het organisatieleven zich in
positief Christelijke richting ontwikkelt.
En dat bij haar een zekere wrevel opkomt
nu deze Christelijk nationale beweging
toch aan invloed wint, ook in Zeeland, nu
de Christelijke organisaties zich ontwik
kelen tot een macht, waarmee gerekend
moet worden en ook gerekend wordt, is
zeer verklaarbaar. Van een vrijzinnig or
gaan kan men niet verwachten, dat het
zou juichen als het vrijzinnige stempel
gaat verdwijnen.
Maar de Christelijke boeren en tuinders
en middenstanders en allen, die tot nu
toe aan een z.g. neutrale organisatie de
voorkeur gaven, zullen in dezen wrevel
en ongerustheid aanleiding vinden om
zich ernstig af te vragen of ze wel waar
lijk op den goeden weg zijn en of het niet
tijd wordt, dat zij zich organiseeren onder
de banier van Koning Jezus, van Wien
zij toch belijden, dat Hem gegeven is a 11 e
macht in hemel en op aarde.
Waf er zooal verrookt wordt.
In de vijfde aflevering van het Maand
schrift van het Centraal Bureau voor de
Statistiek, welke dezer dagen zal verschij
nen, komen eenige voorloopige cijfers voor
betreffende de hoeveelheden sigaren, si
garetten en tabak, die in 1931, volgens
de door het Departement van Financiën
verstrekte opgaven, zijn gebanderolleerd
en waarbij rekening is gehouden met de
van de aanvragers terugontvangen zegels.
Uit deze cijfers blijkt, dat in 1931 ver
kocht werden:
Sigaren 1.369.415 duizend stuks
Sigaretten 3.554.017 duizend stuks
Tabak 12.312.000 K.G.
De verkoopwaarde bedroeg:
Sigaren f 89.637.000
Sigaretten - 58.405.000
Tabak - 28.338.000
De totale verkoopwaarde nam toe van
ruim f 142 millioen in 1923 tot bijna f 152
millioen in 1924, liep in 1925 terug tot
ruim f 138 millioen om daarna weer te
stijgen tot even f 183 millioen in 1930,
waarop een daling is gevolgd tot ruim
f 176 millioen in 1931.
Er zou over deze cijfers heel wat te
zeggen zijn.
Zooals dan ook wel gedaan wordt.
De een berekent hoeveel met dit geld
voor de zending gedaan zou kunnen wor
den, een ander hoeveel ellende er door ge
lenigd zou kunnen worden en een derde,
hoeveel menschen in dit bedrijf hun brood
verdienen.
Wij laten dat alles rusten.
Maar we meenen er toch op te mogen
wijzen, dat een volk van plm. 7 millioen
zielen klein en groot, dat zich de weelde
kan veroorloven voor één genotmiddel
de tabak, per jaar 176 millioen gulden
uit te geven, toch wel in zeer bijzonder
gunstige omstandigheden moet verkee-
ren.
En de vraag komt op, of door velen niet
een onevenredig deel van hun inkomen
aan dit genotmiddel wordt uitgegeven.
Contra-revolutie in Chili uitgebroken.
Volgens berichten in de Amerikaansche
dagbladen zou te Santiago de Chili door
de mannen der contra-revolutie reeds een
volledige overwinning zijn behaald, zoo
dat de socialistische regeering onder Gro
ve reeds zou zijn afgetreden en zelfs een
nieuwe regeering onder leiding van een
hoog marine-officier zou zijn gevormd.
Tegen middernacht maakte de stad den
indruk van een slagveld. Het geratel der
machinegeweren bracht de bevolking in
een ware paniekstemming. Door de stra
ten trokken groote troepen communisten,
zonder dat men kon vaststellen of zij vóór
of tegen de regeering demonstreerden.
Troepen uit Noord- en Zuid-Chili zijn
op weg naar de hoofdstad,
De hoofdaanval op de stad wordt uit
Ingezonden Mededeellng.
Gediplomeerd Ass. Apotheker
Lange Kerkstraat 42 - Telef. 168
GOES
Geneesmiddelen - Homoeöpathie
Verband- en Verplegingsartikelen
Toiletartikelen
Speciale afdeellng Bandages
Wanneer U bij ons Uw Buikband,
Breukband of Spataderkous koopt,
is U verzekerd het beste te hebben I
Binnenland.
Interpellatie over de werkloosheid in de
Tweede Kamer.
Loonkorting door het spoorwegpersoneel
aanvaard.
Het oud-Kamerlid A. Colijn overleden.
De Zeppelin-vlucht.
De crisis-pachtwet op 1 Juli in werking.
Buitenland.
Contra-revolutie in Chili.
Ontploffing op een Engelsch oorlogs
schip.
Ingezonden Mededeeling.
Duitsch-Belgisch grensincident?
In de Duitsche pers wordt nogal herrie
gemaakt, dat enkele dagen geleden een
achttal Belgische sergeanten in een café
over de Duitsche grens, waar zij niet lan
ger dan tien minuten verbleven, een glas
bier waren gaan drinken. De onder-offi
cieren, die van een schermwedstrijd in
Luxemburg terugkeerden, waren in uni
form, maar droegen geen wapens.
Thans echter deelt een Luiksch blad on
der protest mee, dat op 10 Juli j.l. de be
woners van het grensdorpje Langfeld,
tusschen Raeren en Petersgenfeld, werden
opgeschrikt door het verschijnen op hun
grondgebied van ongeveer 35 Schupo's
te paard; dezen waren oogenschijnlijk niet
gewapend, doch droegen allemaal een
Duitsche stafkaart. Gedurende eenigen tijdi
is deze groep, die zich vermoedelijk van
Rotgen naar Aken begaf, op Belgisch ge
bied gebleven; zelfs passeerde deze ruite
rij een huis, waarop te lezen stond: „Ko
ninkrijk België".
Ontploffing op Engelsch oorlogsschip.
Volgens te Londen ontvangen berich
ten heeft in de haven van Montreal aan
boord van het Britsche, 6000 ton me
tende, stoomschip „Gymbeline" een ern
stige ontploffing plaats gehad, welke
brand veroorzaakte. Er zouden 30 arbei
ders zijn gedood of gewond.
Volgens de laatste berichten zijn 17
personen, o.w. talrijke brandwachts om
het leven gekomen, terwijl nog tien per
sonen worden vermist.
Er zijn tot nog toe tien lijken gebor
gen; men vermoedt dat er nog 13 in de
olieruimen gebleven zijn. Het aantal ge
wonden bedraagt drie-en-zestig.
het Zuiden verwacht. De Amerikaansche
bladen weten er nog aan toe te voegen,
dat een gedeelte, van het garnizoen van
Santiago' naar de contra-revolutionairen
is overgeloopen.
Directe berichten uit Santiago ontbre
ken. De verdere berichten kreeg men nog
telefonisch uit Buenos Ayres.
Latere berichten melden:
De contra-revolutie is zonder bloedver
gieten verloopen. De gematigden zijn thans
aan het bewind. Davila verklaarde, dat de
regeering alle internationale verplichtin
gen zal naleven.
Naar beweerd wordt, heeft men de hand
gelegd op docnvotca, daaruit blijkt, dat
Grave geld kreeg van de Sovjets. De poli
tie heeft huiszoeking gedaan in de com
munistische kringen; vijftig personen wer
den gearresteerd; alle bekende leiders van
het communisme worden gezocht. De com
munistische beweging is onwettig ver
klaard.
Men weet nog niet, of Montero, de vroe
gere president, zal terugkeeren.
Verscheidene honderden Engelschen,
die reeds maatregelen genomen hadden
om zoo spoedig mogelijk te vertrekken in
verband met de vrees voor een bloedige
sociale revolutie, besloten thans in het
land te blijven.
De conferentie van Lausanne.
Aanvankelijk had men gedacht, dat de
conferentie van Lausanne in twee of drie
weken zou geëindigd zijn en dan door
een conferentie te Londen zou worden
gevolgd.
Gister is echter in de verklaring van
de vijf schuldeischerstaten, die ze aan
de uitgenoodigde mogendheden afgegeven
hebben over een voortduren van het
Hoover-moratorium twijfel aan deze op
vattingen over de conferentie van Lau
sanne gewekt. De herstelbetalingen zullen
volgens deze verklaring niet meer behoe
ven voldaan te worden voor den
duur van deze conferentie,
die de algeheele oplossing van 't vraag
stuk zal moeten brengen.
Korte Berichten.
De Beiersche regeering heeft het
dragen van partij-uniformen voor het
gansche land Beieren tot 30 September
a.s. verboden.
De commissie tot steun in het over-
stroomingsgebied van China heeft naar
Londen geseind, dat de bevolking van alles
verstoken is en zich met gras en boom
schors voedt. Zij' verkoopt zelfs haar kin
deren, zes Chineesche dollars voor een
jongen en tien voor een meisje. De toe
stand is vreeselijk.
Weer is een Vlaamsche dienstweige
raar, zekere Simoens, uit Antwerpen, aan
gehouden en voorloopig in de gevangenis
aldaar opgesloten.
In den Beierschen Landdag hebben
de Nazi's een helsch lawaai ontketend. Zij
riepen van alles door elkaar, schreeuw
den, tierden en floten.
Toen zij weigerden de zaal te verlaten,
verscheen politie en recherche in de zaal,
die de meeste nazi's stuk voor stuk naar
buiten bracht. Toen alle nazi's uit het
huis verwijderd waren kon de zitting rus
tig voortgang vinden.
In het Mecklenburgsche dorp Lü-
blow zijn in den tijd van een uur 22 woon
huizen, stallen en schuren afgebrand.
Talrijke varkens zijn in de vlammen om
gekomen.
Voorts is veel huisraad en een groote
hoeveelheid landbouwmachines verloren
gegaan.
Prins Leopold en prinses Astrid zijn
Donderdagmorgen om 5 uur met den Ne-
derlandschen boottrein uit Marseille, te
rug van de lange reis naar het Oosten, te
Brussel aangekomen, waar zij opgewacht
werden door koning Albert en hofdignita-
rissen.
Het wederzien tusschen den koning en
zijn kinderen was buitengewoon hartelijk.
A. Colijn t
Gisteravond half acht is de burgemees
ter van Nieuwer-Amstel, de heer A. Co
lijn, in den ouderdom van 61 jaar over
leden.
De heer Colijn, een broer van Dr H.
Colijn, was vroeger lid van de Tweede
Kamer voor het district Enkhuizen en is
15 jaar burgemeester van Nieuwer Am-
stel geweest. Voorts was hij sedert 1907
lid van de Provinciale Staten van Noord-
Holland. Maandag j.l. heeft hij zijn zilve
ren jubileum als Statenlid gevierd.
Van de anti-revolutionaire Statenfractie
was de heer Colijn voorzitter.
Luchtpost voor Indië.
Te beginnen met de post voor het vlieg
tuig, dat 30 Juni a.s. van Schiphol ver
trekt, wordt het luchtrecht, dat boven
de gewone poften en rechten verschul
digd is voor de verzending naar Ned.-
Indië gewijzigd, in dien zin, dat voor
stukken van 5 tot 10 gram het luchtrecht
verlaagd wordt tot 50 cent.
Het luchtrecht wordt dan derhalve
voor stukken t/m 5 gram: 30 cent; boven
5 t/m 10 gram: 50 cent; boven 10 t/m
20 gram: 75 cent.
Asfaltbeton of klinkers.
Het lid der Tweede Kamer de heer
Ebels heeft den minister van Waterstaat
gevraagd:
Moet uit het antwoord van den Minis
ter op de dezerzijds gestelde vraag van 13
Mei worden afgeleid, dat de prijsverla
ging der klinkers als gevolg van de met
de N.V. „De Vlamovenstraatklinker" te
Zeist verkregen overeenstemming van
dien aard was, dat de bestrating met klin
kers van het wegvak de GrebbeWage-
ningen voordeeliger werd dan het aan
brengen van een asfaltbetonverharding
op dat wegvak?
Indien die vraag bevestigend wordt be
antwoord, is de minister dan bereid een
berekening over te leggen, waaruit dit
voordeel blijkt?
Loonkorting door spoorwegpersoneel
aanvaard.
Men herinnert zich, dat de Personeel-
raad bij de Nederlandsche Spoorwegen
korten tijd geleden aan de directie heeft
medegedeeld, dat de vijf vakorganisaties
zich niet met het voorstel der directie kon
den vereenigeri waarbij aan de wen-
schen van het personeel gedeeltelijk te
gemoet werd gekomen. Het gevolg van dit
besluit is geweest, dat de directie haar
oorspronkelijke voorstellen bij de regee
ring heeft ingediend, waarbij voor het
personeel tweemaal in dit jaar een sala
risverlaging van 5 pet. (n.l. met 1 Juli
en met 1 Oct.) werd voorgesteld.
Thans blijkt, naar het „Hbld" meldt,
het personeel echter te hebben ingezien,
dat het verstandiger zou hebben gehan
deld, indien men het bemiddelingsvoor
stel maar had geaccepteerd (loonkorting
van 5 pet. per 1 Juli, en per 1 Oct. over
wegen of met Jan. 1933 opnieuw 5 pet.
korting noodzakelijk zou zijn).
Vrijdagmiddag vergaderden n.l. de vijf
vakorganisaties onder leiding van den
Personeelraad, in welke bijeenkomst met
algemeene stemmen werd besloten 't com
promisvoorstel der directie alsnog te aan
vaarden.
Luchtpcstcorrespondentie per trein.
Met ingang van 1 Juli a.s. kan aan de
bagagebureau's van de Spoorwegen be
halve gewone binnenlandsche correspon
dentie, ook voor het buitenland bestemde
luchtpostcorrespondentie worden afgege
ven. Deze zal, overeenkomstig de aanwij
zing van den afzender naar Amsterdam
of Rotterdam worden vervoerd, ter door
zending met de van Schiphol of Waalha
ven vertrekkende luchtdiensten.
Heeft de afzender geen aanwijzing ge
geven, dan geschiedt het vervoer naar
Amsterdam.
Aangezien de controle van de stukken
door den postdienst niet bij de aanbie
ding kan geschieden, heeft de aanneming
door bagagebureau's plaats op risico van
de afzenders.
De verkiezingen van leden der
Eerste Kamer.
De liberale candidaten voor het lid
maatschap van de Eerste Kamer zijn:
Groningen, Drenthe, Over
ijssel, Gelderland: 1 mr. H.
Smeenge te Amsterdam (aftr.); 2. Joan
Gulderman te Oldenzaal (aftr.); 3. H. D.
Louwes te Ulrum Gr.); 4. inr A. G. A. rid
der van Rappard te Tiel, lid der Tweede
Kamer; 5. J. L. Nysingh, in de Wijk; 6.
prof. dr B. D. Eerdmans te Leiden; 7. mr
H. E. Ovink te Haren; 8. mr A. C. van
der Feltz te Voorst.
Zuid-Holland; 1. ir. J. Koster te
Heerlen (aftr.)2. mr P. Droogleever For-
tuyn, burgemeester van Rotterdam; 3. mr
H. J. Knottenbelt, lid der Tweede Kamer;
4. mr dr M. M. G. Schumann, Den Haag;
5. mej. dr E. C. van Dorp te Bloemendaal;
6. prof. dr G. M. Verrijn Stuart te Rotter
dam; 7. mr L. Trouw te Brielle.
Bezuinigingsmaatregelen bij het onderwijs
Men schrijft aan de N. Rott. Crt.;
De regeering overweegt, zeer binnen
kort in te voeren een verhooging van den
toelatingsleeftijd van leerlingen op de la
gere scholen van 5 Vt tot 6 jaar. De in
voering van dezen maatregel zou in twee
étappes van drie maanden geschieden,
n.l. in den loop van dit jaar een verhoo
ging van drie maanden en in 1933 even-
zou.
Het is ons bekend, dat de minister van
onderwijs onlangs een onderzoek heeft
doen instellen naar de vraag, hoeveel
leerlingen in 1931 beneden de 6 jaar op
de openbare, zoowel als bijzondere schol
len zijn toegelaten, en hoeveel besparing
het zou gegeven hebben, als die leerlin
gen niet waren toegelaten. Volgens som
migen zou ook om paedagogische rede
nen een besluit als dit moeten worden
toegejuicht.
Pacht in het rentambt Klundert-
Ni ervaart.
Op de vragen van het lid der Tweede
Kamer den heer Van der Sluis:
1. Is het juist, dat aan de pachters
van het rentambt Klundert-Niervaart is
