No. 202 Dinsdag 31 Mei 1932 46e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland EERSTE BLAD. HET ST0RMGETIJ. MEER WERK VOOR DE DIAMANTINDUSTRIE. W VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR! Buitenland Binnenland. Dit nummer bestaat uit 2 bladen Dr H. C0LIJN OVER DE CRISIS. Belangrijkste Nieuws. Directeur-Hoofdredacteur: H. ZUIDEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel.: Rcdactlo en Administratie No. 11. Postrekening No. 44455. Bijkantoor te Middelburg. Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259. 'DeZeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Por 3 maanden, franco per post, I3.—> Losse nummers f 0.05 Prijs der AdvertentiSn: 1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct Bi] abonnement belangrijkr korting. In een door de A.-R. en de C.-H. Kies- vereeniging te Overschie belegde ver gadering hebben Zaterdag Dr Colijn en Prof. Slotemaker de Bruine het woord gevoerd over de huidige crisis. Aan het verslag van de als altijd be langrijke rede van Dr Colijn, ontleenen wij het volgende: Op zijn reizen door de verschillende landen van Europa verneemt hij telkens: „In ons land heerscht de crisis het ergst" en ook in eigen land spreekt elk volks deel ervan, dat het hem het slechtst gaat. Al is het een schrale troost te weten, dat ook anderen lijden, toch kan dit het oordeel meer bezonnen maken. De geweldige crisis, die thans de wereld teistert, onderscheidt zich van al de vorige door het feit, dat zij geen enkel hoekje overslaat. De crisis is doorgedrongen in alle bedrijfstakken. De groote scheepvaart, die van oudsher een belangrijken tak van volks bestaan uitmaakte, is nu al tien jaren lang in een toestand van depressie. Op onze betalingsbalans kwam de opbrengst van de scheepvaart voor met f200 mil- lioen. Thans worden de reserves opge teerd en is ongeveer de helft van de zee varende vloot opgelegd, en heeft dus min stens de helft van het personeel geen emplooi meer. De heer Mathijssen berekende in „Het Volk", dat 16 reederijen met 230 millioen kapitaal het vorige jaar niet minder dan 126 millioen haden verloren. Bij de binnenvaart kent men den treurigen toestand, dat het grootste deel van de vloot, nog wel met hypotheek be last, is' opgelegd. Van de Rijnschepen lig gen er 800—1000 stil. Bij de v i s s c h e r ij, trawl- en haring- visscherij, gaat het evenzeer slecht. Het water was steeds een der wegen van de volkswelvaart, doch laat ons nu in den steek. Op het land is het niet beter. Reeds wordt 40 millioen uitgetrokken voor den akkerbouw en weldra zal 100120 millioen uit het volksinkomen worden gehaald, om de melkveehouderij op de been te houden. En dan zijn de boeren op het zand nog niet geholpen.- Bij de i n d u s t r i e is het nog niet zoo nijpend, doch ook hier wordt de afzet minder en dikwijls met verlies geëxpor teerd. In de vorige phase van deze crisis schre ven 54 van 109 ondernemingen 115 mil lioen gulden op hun kapitaal als verlies af. Zij gingen de huidige inzinking ver zwakt in. Aan steun wordt ongeveer 300 millioen uitgekeerd, de land- en tuinbouw ontvangt 150 millioen. De Staat zelf heeft ongeveer 700 mill, per jaar noodig en de gemeen ten nog eenige honderden millioenen, zoo dat de vraag rijst of het inkomen van het Nederl. volk, waaruit dit alles betaald moet worden, dit zal kunnen dragen? Van de scheepvaart, de binnenschip- perij, den landbouw en de industrie is niet veel te verwachten. De groote banken hebben zich over 't algemeen goed gehou den, doch vele kleine gingen ten onder. De fondsen van 89 industriëele onder nemingen, genoteerd aan de Amsterdam- sche beurs, bedroegen een waarde van 5000 millioen gulden in Sept. 1929. In Ja nuari van dit jaar was die waarde ge daald tot 1500 millioen. Een verdere da ling tot 1/6 der oorspronkelijke waarde is niet onwaarschijnlijk. In 1928 was de opbrengst uit Indische ondernemingen 1000 millioen gulden en in 1931 was dit cijfer teruggeloopen tot 300 millioen. Spr. acht het niet gemakkelijk om een juist begrip van deze bedragen in zich op te nemen. Hij wil dat met een voor beeld duidelijk maken. De in cultuur ge brachte bodem van Nederland mag ge rekend worden op 2 millioen H.A. De waarde van dezen grond met inbegrip van de gebouwen, mag in normalen tijd geraama worden op 3500 millioen gulden, dus juist het bedrag, dat op de fondsen van de 89 industriëele ondernemingen werd verloren binnen den tijd van drie jaren. Met deze feiten wil spr. niet aangeven, dat niet al de mogelijke steun moet wor den gegeven, waar die noodig is, doch wel, dat in ons oordeel voorzichtigheid moet zijn over wat wel en wat niet mogelijk is. I In 1804 bedroeg het inkomen van den Nederl. Staat 30 millioen en de rente van de nationale schuld enkel reeds 34 mil lioen gulden. In Den Haag werden toen 644, in Haarlem 500 groote huizen afge broken, omdat er geen bewoners voor te vinden waren. Thans is het zoo erg nog niet, doch het kan zoo erg wei worden. Dat het nog niet zoo erg is in ons land, is te danken aan het voorzichtig finan- ciëel beleid door den Nederlandschen Staat gedurende de laatste tien jaar ge voerd. Waar zouden we nu zijn, vraagt spr., als het oor geleend was aan de protesten van hen, die bezwaar hadden zoowel tegen het beleid van mij als Minister van Financiën, als tegen dat van Minister De Geer? Het weerstandsvermogen van ons volk is daaraan mede te danken en zoo erg als in 1804 is het nu nog niet, doch het kan het wel worden als geen spoedige verandering ten goede intreedt. Bestaat daarop uitzicht? Alvorens die vraag te beantwoorden, wil spr. eerst bij de-oorzaken in het kort stil staan, Wie de geschiedenis goed kent, is niet zoozeer verrast door de na-oorlogsehe ver schijnselen. Er is menig punt van vergelijking met periodes, volgende op vroegere oorlogen. Dit geldt van de tijden na den dertigjarigen oorlog, na de oorlogen van Lodawijik XIV, doch in 't bijzonder voor de jaren na de Fransc'he revolutie en den Nap oleonti schen tijd. Telkens trad ook toen een economische desorganisatie op. Crises in den landbouw, groote werk loosheid en verlaging van de vaste salari s sen en 'loonen deden zich voor. De paral lel niet de gebeurtenissen uit 'het begin van de 19de eeuw is al zeer nauw. Op den sehijnbloei van 18151816, volg de de inzinking van 18161821. Hierop kwam een credietinflatie en daarna nog een diepere economische inzinking, waar van de gevolgen zich langer dan 10 jaar deden gevoelen. In een rede te Alphen in 1922 gebonden, toen de eerste symptomen van de crisis zich vertoonden, heeft spreker gezegd, dat het wel 10 jaar zou duren alvorens- een lager stabiel vlak was bereikt. In 1932 is 'helaas dit stabiele vlak nog niet verkregen. De crisis is ditmaal wel van zeer langen duur en de oorzaken zijn bijzonder gecom pliceerd. Spr. wil slechts wijzen op eenige der belangrijkste, n.l le. de groote verandering in de produc tie-capaciteit der landen in de oorlogs jaren, waarbij1 gestreefd werd naar voor ziening in eigen behoeften; 2e. de vredesverdragen, die met een vol komen miskenning van bet economisch mogelijke, aan sommige landen niet te volbrengen betalingen oplegden; 3e. de gewijzigde handelspolitiek. Deze laatste oorzaak acht -spr. de voor naamste. Verschillende landen meenden door bijzondere maatregelen de crisis bui ten de grenzen te kunnen houden. Het ge volg is geweest, dat de crisis zich niet enkel verbreedde, doch ook verdiepte. Spr. wijst op onzen uitvoer van land en tuinbouwproducten en vraagt hoe er van koop en verkoop sprake kan zijin als de grenzen voor deze -goederenruil geslo ten worden? 'Op dit terrein heerscht dik wijls een grenzelooze verwarring. De menschen, die meenen den invoer te kunnen tegengaan en den uitvoer te 'doen voortgaan, verkeeren in een droomwereld. De genezing -moet op het zelfde terrein ge zocht worden waar de ziekte is ontstaan. De welvaart is ingezonken -door afsper- ring der -grenzen en kan slechts weder- 'keeren als bij iedereen de deuren en ven sters weer opengaan en de landen ruil van eikaars goederen toelaten. De kwaal is van internationalen aard en kan niet door nationale maatregelen ge nezen worden. De arbeid, die in deze richting is onder nomen en waaraan ook spr. een aandeel mocht hebben, leverde nog weinig vrucht, doch daarom moeten we niet moedeloos worden. Wat voor alle landen van Europa niet mogelijk bleek, moet nu worden na gestreefd voor groepen van volken. De maatregelen, die door onze Regee ring genomen en overwogen worden, zijn daarmede niet in strijd, doch men mag daarvan niet verwachten genezing van de ziekte. Al deze steun aan tarwe- en bietenver bouwers, aan scheepvaart, melkveehou derij enz. legt niet meer dan een nood verband. Zoolang niet het wereldgoederenverkeer is hervat, moeten wij in eigen land stre ven om de bestaande bronnen van volks welvaart in stand te houden. Daarbij' be denke men echter, dat niet alles wat men wenscht, mogelijk is. Naarmate het volks- inkomen vermindert, neemt de mogelijk heid om steun te bieden af. Het is gemak kelijk om in een vergadering te zeggen, de melk moet 7 ct. per L. doen en de boter moet f 2 per k.g. kosten, doch men moet de middelen aangeven, de adressen wijzen, waar het geld te halen is. Met het kweeken van verwachtingen is het Nederlandsche volk niet geholpen. Niettemin moet al 'het mogelijke worden gedaan. Daartoe zullen alle volksklassen een of fer hebben te brengen, zoowel de rijken van wat ze overhielden alsook de anderen. Als resultaat moet daarvan verwacht worden, dat het levensniveau, waarop op nieuw -de verhoudingen ingesteld zullen worden, niet onbelangrijk lager zal komen te liggen dan in de jaren, die direct aan de oorlogsjaren voorafgingen. Yelen zien de vrucht van een gestagen arbeid van 30 a 40 jaren wegvloeien en dat is hard. Om het hart te bewaren voor wrevel is meer noodig dan de mensch zelf heeft, daarvoor is noodig de genade van God- Het is moeilijk het eenvoudig Godsver trouwen, dat 't Godsbestuur recht en goed recht blijft achten, ook als het mij zelf slecht gaat. te bewaren. Geen regeering noch volkenbond kan dat geven. ■De rust voor 't hart, kan temidden van de moeilijke levensomstandigheden slechts gevonden worden door het geloof, dat met het Wilhelmus-lied 'doet zingen Mijn schild en de betrouwen Zijt Gij, o God, mijn Heer! Ingezonden Mededeeling. EEN WERELDAANBOD. Gegarandeerd echte diamanten ringen (14 karaats goud) zijn verkrijgbaar voor 475 Batco-de Wereldcoupons, die verpakt worden bij vele welbekende internationale sigarettenmerken van hooge kwaliteit. Of U Egyptische-, Amerikaansche- of Virginia-sigaretten rookt, sta er op Batco-de Wereld-coupons er bij te krijgen. Brüning heeft kunnen doen om Duitsch- land te redden, deed hij. Thans verdwijnt hij van het tooneel. Met het oog op den volkswil, die een sterkere wending van de verantwoordelijke rijkspolitiek naar rechts wenscht, hield de rijkspresident een nieuwe noodveror dening op de basis van een kabinet van dr Brüning niet mogelijk. Het is nog volkomen onzeker, wie de nieuwe kanselier zal zijn. Er wordt reeds een heele rij namen genoemd. Naar het schijnt, hebben Freiherr von Gayl, Brandes en graaf Westarp de meeste kansen. Mag men de informaties van de „Voss. Ztg gelooven, -dan heeft de rijkspresident Zondag in zijn korte onderhoud met Dr Erüning drie eisel.en gesteld: lo. de regee- ïing moet het ontwerp-noodverordening intrekken; 2o. -ie kanselier brengt 'geen personeelveranderingen in zijn kabinet; 3o. het roer wordt naar rechts omgeworpen. Is dit juist, dan hebben 'de stille raad gevers van den heer Von Hindenburg in Neudeck inderdaad geen half werk ge daan en dan is te begrijpen, dat Dr Brüning opstapte. Men kan er zich slechts over verwon deren, dat 'de rijkspresident de enorme verantwoording op zich heeft genomen zulk een conflict uit te lokken, -kort vóór de conferentie van Lausanne. Binnenland. De herziening der L.O.-wet. Een luchtdienst TwenteAmsterdam. Dr H. Colijn over de economische crisis. Buitenland. De kabinetscrisis in Duitschland. Nat. soo. partij 24 (19); Centrum 7 (9). Totaal 46. De nat. soc. partij heeft thans dus de absolute meerderheid in den Oldenburg- schen landdag veroverd. Korte berichten. Het leven van den multimillionair Edward F. Swift te Chicago, den zoon van den stichter der wereldberoemde slachterijen en vleeschwarenfabrieken, heeft een droevig einde gevonden. De 64- jarige wierp zich uit een venster van zijn op de zesde verdieping gelegen woning en was op slag dood. Het Amerikaansche nijverheidsver- bond heeft over de malaise in het bedrijfs leven in de Unie een statistiek gepubli ceerd waaraan de volgende cijfers kun nen worden ontleend. In den loop der laatste twee jaar zijn de salarissen van de hoogst geplaatste beambten in de in dustrie met 20 pet. verlaagd. Voor de ove rige employe's bedraagt dit gemiddeld 16 pet. De bedrijfsresultaten zijn met meer dan 26 pet. achteruit gegaan. Volgens mededeeling van het Brazi- liaansche ministerie van binnenlandscha zaken zijn een achttal oud-ministers, als mede een aantal officieren gearresteerd, onder beschuldiging van deelneming aan een complot tegen de regeering. Zij zijn op den kruiser Don Pedro gevangen ge zet. Nog andere arrestaties zullen volgen. Ingezonden Mededeeling. DE KABINETSCRISIS IN DUITSCHLAND. Niet geheel onverwacht komt het be richt, dat rijkskanselier Brüning het ont slag van zijn ministerie heeft moeten aan bieden, maar toch als een sensatie van den eersten rang. Door de nieuwe noodverordening, wel ke dezer dagen moest uitgevaardigd wor den, was een conflict tusschen rijkspresi dent von Hindenburg en het rijkskabinet ontstaan, dat steeds feller vormen aan nam. Toen gemeld werd, dat de onderhande lingen tusschen de twee mannen niet tot een dadelijk resultaat geleid hadden, lag de conclusie voor de hand. Toen de Ministerraad dan ook gister morgen bijeenkwam, was het voor de hand liggende besluit om in zijn geheel af te treden, indien rijkspresident von Hindenburg op het standpunt bleef staan al heel spoedig genomen. Door het steeds opdringen der natio- naal-socialisten, werd de roep om een meer rechtschen koers, ten minste in Duitschland's binnenlandsche politiek, steeds sterker Brüning zelf heeft er trouwens meer malen op gezinspeeld, dat vroeg of laat de consequentie uit den volkswil zou moeten getrokken worden. Men hoopte slechts, dat een dergelijke gebeurtenis tot na de conferentie van Lausanne zou kun nen worden uitgesteld. Dat Duitschland door deze gebeurtenis in een nog meer beangstigender toestand is gekomen, valt wel niet te loochenen. Ruim twee jaar, sinds 30 Maart 1930, heeft de nu afgetreden rijkskanselier Brü ning zijn verantwoordelijk ambt als leider van Duitschlands politiek gedragen. Van den eersten dag af heeft hij met geweldige financieele en economische moeilijkheden te kampen gehad. Het grootste deel van zijn bewindspe riode heeft Brüning met noodverordenin gen moeten regeeren. Het jaar 1931 is voor Duitschland een jaar van ineenstortingen geweest. Wat Men kon den grijzen veldmaarschalk zeker nergens beter bewerken dan op zijn eigen landgoed Neudeck, te midden van de jonkers, die in zijn onmiddellijke om geving wonen. Maar men is toch verbaasd dn de Ber- lijnsche pers te lezen, dat de rijkskanselier de laatste weken herhaaldelijk heeft ge tracht den heer Von Hindenburg te be wegen hem in Neudeck te ontvangen, zon der dat de rijkspresident daarop is inge gaan. Dat teekent den 'graad der verwijde ring, die tusschen beide vroeger zoo innig samenwerkende mannen dan toch blijk baar was ontstaan. Von Hindenburg is inmiddels de bespre kingen over den toestand, in het leven ge roepen door het aftreden vam het kabinet Brüning, begonnen. Hij ontving eerst den voorzitter van den rijksdag Loebe, daarop de sociaal-demo cratische leiders Wels en Dr 'Breitsc'heid en vervolgens Adolf Hitler. Men verwacht dat de rijkspresident den nieuwen rijkskanselier reeds Woensdag zal benoemen, zoodat, indien zich geen al te groote moeilijkheden voordoen, het nieuwe kabinet op (het einde van de week gevormd zal zijn. Het 'heet in de bedoeling van Von Hin denburg te liggen weer een kabinet der middenpartijen te doen vormen, zoodat graaf Westarp, die tot de volksconserva- tieven behoort, wel 'het meest in aanmer king komt. De rijkspresident zou volgens andere be richten niet voornemens zijn, één der par tijleiders met de kabinetsformatie te be lasten, doch zou de opdracht willen geven aan een persoonlijkheid, die 'het volle ver trouwen waardig is en die 'geen kabinet zal vormen, dat aan 'bepaalde politieke partijen verbonden is. Verkiezingen In Oldenburg. Zondag hebben in Oldenburg de ver kiezingen voor den landdag plaats gehad. De samenstelling van den nieuwen land dag zal er op grond van de officieele berekening als volgt uitzien: (Tusschen haakjes de vorige aantallen zetels) D.N. V.P. 2 (2); S.P.D. 9 (11); S.A.P. 0 (0); Communisten 2 (3); Nationale vereeni- ging 0. Staatspartij 1 (1); Landvolk 1 (1); De radicale vakorganisaties te Se- villa hebben de algemeene staking afge kondigd. Het congres der Belgische mijnwer kers heeft besloten de voorstellen tot ver laging van de loonen der mijnwerkers met 5 pet. te aanvaarden. Gisternacht zijn te Belgrado twee bommen ontploft. Eén voor het nieuwe gebouw van de skoeptsjina, en één in de nabijheid van het station. Een derde bom werd gevonden in de nabijheid van het redactiegebouw van de „Politica", doch kon onschadelijk gemaakt worden, vóór zij tot ontploffing kwam. Ongeveer tezelf- der tijd werd op straat een man gearres teerd, die in een doos een vierde bom bij zich droeg. Wat de gezondheidstoestand van Mac Donald betreft, zoo meldt Reuter, dat de premier bijna geheel is hersteld en dat het zeer wel mogelijk is, dat hij eerder dan verwacht werd naar Londen zal terug keeren. Burgemeesters. Bij Kon. besluit van 25 Mei is aan E. J. Bergsma, op zijn verzoek, met ingang van 15 Juli, eervol ontslag verleend als burge meester der gemeente Enschede, met dankbetuiging voor de vele en gewichtige diensten, door hem als burgemeester be wezen. B. Schuurman, f Zondag is te Meppel in den ouderdom van ruim 75 jaren overleden de heer B. Schuurman, oudste lid in jaren van het college van Ged. Staten van Drenthe. De heer Schuurman was langen tijd lid van den raad en wethouder van Meppel en werd daarna voor de A.R. Partij als lid van de Prov. Staten gekozen, die hem in 1919 tot Gedeputeerde benoemden. De nood In den landbouw. Door den Christelijken Boeren- en Tuindersbond werd het volgende telegram aan den minister van Economische Zaken gezonden:

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1932 | | pagina 1