No. 199
Vrijdag 27 Mei 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
fcERSTE BLAD.
Het Platteland de dupe.
uit nummer bestaat uit 2 bladen
Bu tenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorslstrnnt 70, Goos.
Tol.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44453.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Por 3 mnnnden, franco por post, 13.—
Losso nununorsf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Dat er op alle openbare diensten en dus
ook op den dienst der Posterijen bezui
nigd wordt, wekt geen verwondering.
Al bet mogelijke moet worden gedaan
om dreigende tekorten te voorkomen of
bestaande tekorten te verminderen of
weg te werken.
Toch valt bet te betreuren, dat naar
bet schijnt bet platteland dat toch al in
zoovele opzichten bij de steden is achter
gesteld van deze bezuiniging weer spe
ciaal de dupe wordt.
Van meerdere plaatsen kregen wij be
richt, dat met ingang van beden de twee
de buitenbestellingen worden afgeschaft.
Het gevolg is dat een zeer groot deel
der plattelandsbevolking bet met één post
bestelling per dag moet doen en dat een
blad als „De Zeeuw" dat men tot nu toe
's avonds ontving, nu rustig tot den vol
genden dag op bet kantoor blijft liggen.
Wij willen niet onbillijk oordeelen.
Met tekorten kan niet worden gewerkt.
En de mogelijkheden om tot bezuini
ging te komen zijn beperkt.
Dat blijkt wel uit den geweldigen storm
die onder het spoorwegpersoneel is op
gestoken in verband met de voorgeno
men wijziging van de salarissen en de
arbeidsvoorwaarden.
Maar het is toch wel te betreuren,
dat bet platteland den last van deze pla
gen weer in de eerste plaats te dragen
krijgt.
Men heeft er daar toch ook belang bij,
dat men zijn zakenbrieven op tijd ont
vangt en dat men door de krant op de
hoogte blijft van wat er in de wereld te
koop is. Denk slechts aan marktberichten,
verkoopingen e.d.
De vraag is trouwens ook, of hier op
den duur de zuinigheid de wijsheid niet
bedriegt.
Het spreekt toch vanzelf, dat alle bla
den zullen trachten de posterijen zooveel
mogelijk uit te schakelen en dat ze zelf
zullen trachten te doen, wat de posterijen
naar bet schijnt niet kunnen doen.
Wij van onzen kant dit ook in ant
woord op tal van brieven die wij in ver
band met deze beperking ontvingen
zullen althans al het mogelijke doen, om
de kranten nog 's avonds bij de lezers te
bezorgen.
In alle gevallen zal dit niet gaan.
Maar wij hopen er wel in te slagen het
ontstane ongerief te beperken.
En intusschen dringen wij er bij de
Posterijen op aan om, óók in haar eigen
belang de belangen van de platte
landsbevolking niet uit het oog te ver
liezen.
V Smalende Godslastering.
De Tweede Kamer, nauwelijks gereed
gekomen met een wetsontwerp in \erbanu
met de economische crisis, heeft
'gisteren een aanvang gemaakt met de
openbare behandeling van een ontwerp,
dat verband houdt met de crisis op reli
gieus en moreel gebied.
Wij bedoelen bet ontwerp tot „Aanvul
ling van bet Wetboek van Strafrecht mot
voorzieningen betreffende bepaalde voor
godsdienstige gevoelens krenkende uitin
gen", kortweg aangeduid als bet ontwerp
op de Godslastering.
Wordt dit, door Minister Donner inge
diende ontwerp wet, dan zal krachtens art.
147 van bet Wetboek van Strafrecht met
een gevangenisstraf van ten hoogste drie
maanden of geldboete van ten hoogste
honderd en twintig gulden gestraft kunnen
worden hij, die 'zich in het openbaar, mon
deling of bij geschrift of afbeelding, door
smalende godslastering op voor
godsdienstige gevoelens krenkende wijze
uitlaat.
Opmerking verdient hierbij, dat niet
alle godslastering wordt strafbaar ge
steld. Het misdrijf moet in bet openbaar
gepleegd worden, en wel mondeling of bij
geschrift of afbeelding.
Verder blijkt uit de Memorie van Toe
lichting, dat niet alles, wat theologisch
onder het begrip „godslastering" te bren
gen ware, onder dit artikel zal vallen.
Een bloote ontkenning van het bestaan
van God of van zijn wezenseigenschappen
bij voorbeeld, waarbij niet gehoond of ge
spot wordt, valt niet onder de wettelijke
delictsomschrijving,
De vraag kan Tijzen of de Minister niet
verder had moeten gaan, en ook dezen
vorm van godslastering, die immers de
bron van het staatsgezag aantast, had
moeten strafbaar stellen. Oogenschijnlijk
zit er een inconsequentie in, wanneer men
dezen vorm van aanranding van de heer
lijkheid Gods ongemoeid laat, en een an
deren vorm, die weliswaar gTover is en
krenkender, wel gaat straffen.
Toch moet men voorzichtig zijn met het
trekken van consequenties. Want men mag
niet vergeten, dat onze Grondwet in art.
168 aan ieder waarborgt met volkomen
vrijheid zijn godsdienstige meeningen te
belijden, behoudens de bescherming der
maatschappij; en harer leden tegen de
overtreding der Strafwet.
En artikel IV van Ons Program spreekt
het uit, dat de Overheid, als daartoe in
volstrekten zin onbevoegd, zich te onthou
den heeft van elke rechtstreeksche be
moeiing met de .godsdienstige ontwikkeling
der natie; en dat de Overheid in de cons
ciëntie, voorzoover die het vermoeden van
achtbaarheid niet mist en haar uitspraak
met naime geen afbreuk doet aan de hand
having van 's lands onafhankelijkheid, een
■grens heeft te erkennen van haar macht.
Consciëntievrijheid, vrijheid van over
tuiging en belijden zijn dus zaken, die èn
in onze Grondwet èn in ons politiek pro
gram zijn neergelegd en op de bescherming
van welke geestelijke goederen wij1 niets
willen afdingen.
„Smalende godslastering" valt alzoo on
der het nieuwe artikel, en deze moet geuit
worden op een wijze, die krenkend is voor
godsdienstige gevoelens.
Het ontwerp laat ongemoeid de „liber-
tas conscientiae", zooals de vaderen dat
noemden en waaronder te verstaan is de
vrijheid van godsdienstige gezindheid.
Vrijgelaten wordt om aan die gezindheid
uiting te geven, hetzij door godsdienst
oefening, of door propaganda eener be
paalde godsdienstige overtuiging, wat de
ouden noemden: de „libertas exercitii".
Ja zelfs is vrijgelaten het 'bestrijden van de
religie. Alleen wordt verhinderd die vorm
van bestrijding van het Godsgeloof, welke
het karakter aanneemt van „hoonen en
smaden van en smalen op God", om de
woorden van den Minister te bezigen.
Hiermee wordt bereikt, ten eerste, dat
de godsdienstvrijheid in den ruimsten zin
des woor'ds wordt gehandhaafd en ten
tweede, dat het misbruik van die vrij
heid met straf wordt bedreigd. „Waar deze
geestelijke vrijheid voert tot bandeloos
heid", aldus de Minister, „wordt deze, in
het belang der vrijheid zelf met kracht
tegengegaan. 'Geschiedt dit niet, dan ont
staat sneller dan men zou denken het ge
vaar, dat, als terugslag, met de bande
loosheid de vrijheid wordt beknot".
DE RAMP VAN DE „GEORGES
PHILIPPAR".
Te Pori Said een helsche machine aan
boord gevonden.
Uit Parijs wordt gemeld:
De meeningen betreffende de oorzaken
van de ramp van het mailschip „Georges
Philappar", zijn in vakkringen nog steeds
zeer verdeeld.
De onderstelling van één der groepen,
dat het schip door misdadig toedoen is te
gronde gegaan, wordt thans door een
verklaring, afgelegd door een inspecteur
van het Suezkanaal, bevestigd. Deze be
vond zich bij het vertrek van de Georges
Philappar te Port-Said. Gollas, zoo heet
de inspecteur, verklaarde, dat het schip in
de haven van Port-Said aan een onder
zoek is onderworpen en dat daarbij aan
boord een helsche machine van
zeer groote explosieve kracht
is aangetroffen. Deze machine
was van een uurwerk voorzien en moest
ontploffen in hgt Suezkanaal. De ontdek
king oan deze misdaad werd streng ge
heim gehouden. Zij heeft alleen tot ge
volg gehad, dat de passagiers te Port-
Said niet aan land mochten gaan en
dat daar evenmin nieuwe passagiers aan
boord zijn genomen.
De vechtpartij in den Pruisischen
Landdag.
De toestand van de gewonde afgevaar
digden is bevredigend. De sociaal-demo
craat Jürgensen, die met de vechtpartij
in het geheel niets te maken had, is er,
zooals bekend, het ergste aan toe. Hij
heeft klaarblijkelijk een inktkoker of een
lade van een lessenaar tegen het gelaat
gekregen en hierdoor is zijn gezicht van
het oog tot de kin opengescheurd. Ook het
kaakbeen is ernstig gekneusd. Ten slotte
heeft bij ook nog een bloedige wonde aan
het hoofd opgeloopen. Alles is geheel on
verwachts gebeurd. Jürgensen heeft geen
flauw vermoeden, door wien hij zoo lee-
lijk is toegetakeld.
Men heeft de vraag gesteld, waarom
geen politie tusschenbeide is gekomen. Het
antwoord op deze vraag is eenvoudig: de
politie mag den landdag slechts betreden,
indien zij door den president van het Huis
wordt ontboden
Gevaar voor hongersnood in
Mandsjoerije.
Uit Charbin wordt gemeld, dat in de
gevechten tusschen de Japansche troepen
en die der vroegere Chineesche regeering
zoo groote schade is toegebracht aan de te
velde staande gewassen, dat Mandsjoerije
met hongersnood wordt bedreigd. Uit alle
deelen van Mandsjoerije komen berichten,
die zeggen dat de bezaaide oppervlakte
niet meer bedraagt dan 50 pet. van bet
vorig jaar en dat bet zelfs twijfelachtig
is, of de oogst ook maar de helft zal op
leveren van het vorig seizoen, betgeen
nauwelijks voldoende zou zijn ter voeding
van de bevolking. Gebrek aan geld maakt
den toestand nog neteliger dan hij reeds
is. Vele rijke kooplieden zenden hun fa
milieleden buitenslands en brengen bun
kapitaal naar een of andere buitenland-
sche bank over.
Oestercultuur te Nieuwpoort.
Een der visschershavens, te Nieuw
poort, welke nimmer in gebruik is ge
weest, zal in een oesterkweekerij wor
den herschapen. Een concessie is, met
dit doel, aan een Nederlansche onderne
ming verleend.
De overstroomingen in Engeland.
Naar de correspondent van de „Daily
Herald" meldt, nemen de overstroomin
gen, welke zes graafschappen van Enge
land teisteren, nog steeds niet af. De toe
stand van de getroffen bewoners dreigt
wanhopig te worden.
Tien duizend mijnwerkers zijn zonder
werk wegens de sluiting van acht van de
voornaamste kolenmijnen in het Don-
casterdistrict, dat eveneens geheel onder
water staat.
Het dorp Arksey is thans geheel van
de buitenwereld afgesloten. Naar uit Not
tingham gemeld wordt, is het water van
de Trent in de laatste dagen wederom
snel gestegen. De electriciteitsvoorziening
is gestaakt.
In Zuid-Engeland duren de overstroo
mingen voort. In een der steden steeg het
water zoo hoog, dat 2500 personen ge
dwongen waren hun huizen te verlaten en
in hooger gelegen stadsgedeelten een toe
vlucht te zoeken.
Het water in de Theems staat buiten
gewoon hoog.
De betalingskwesties.
De Engelsche minister van buitenland-
sche zaken, sir John Simon, heeft in het
lagerhuis bevestigd, dat de overeenkomst
inzake de terugbetaling aan de Ver-
eenigde Staten van de schuldbedragen,
welke zijn opgeschort, zal worden getee-
kend.
De minister zeide, dat volgens het
voorstel van Hoover alle betalingen tus
schen de verschillende regeeringen, voort
vloeiende uit herstel- en oorlogsschulden,
waren opgeschort voor het tijdvak van 1
Juli 1931 tot 30 Juni 1932.
Ter conferentie, welke verleden jaar
Augustus te Londen is gehouden, werd
overeengekomen, dat de aldus opge
schorte betalingen zouden worden ver
richt in tien gelijke annuiteiten te be
ginnen met 1 Juli 1933, vermeerderd met
den interest.
De protocols waren te Londen getee-
kend.
De Parijsche correspondent van de
„Times" weet te melden, dat tusschen
Frankrijk en de Vereenigde Staten on
derhandelingen gaande zijn ten aanzien
van de wederopname van de betalingen
van de oorlogsschulden na afloop van het
Hooverjaar.
Van welingelichte zijde wordt verno
men, dat een overeenkomst tot stand zal
komen, gelijk aan die met Engeland door
de Vereenigde Staten zal worden geslo
ten.
Nieuwe crisis In de Engelsche mijn-
Industrie?
In een rede te Harrow bij Londen zeide
Runciman dat hij een onderhoud heeft
gehad met een deputatie van het Mijn-
werkersverbond en dat het duidelijk is
dat, wanneer er geen regeling tot stand
komt betreffende de organisatie der
steenkoolindustrie vóór 8 Juli, het land
gedompeld zal worden in een nieuwe
mijncrisis.
De nationale mijnwerkersfederatie en
de mijnwerkersleden van het Lagerhuis
zijn sterk misnoegd over de bepalingen
van het wetsontwerp op de mijnen, voor
zoover deze bekend zijn. De leden der
federatie zeggen, dat het ontwerp alles
geeft aan de eigenaars der mijnen en
niets aan de mijnwerkers
Geen Kabinetscrisis in Duitschland.
In beurskringen waren geruchten in
omloop over een ontslag van dr Brü-
ning. Men noemde zelfs den naam van
zijn opvolger.
Deze geruchten zijn volkomen valsch.
Deze indruk wordt ook bevestigd door
het resultaat der besprekingen, die staats
secretaris Meissner met den Rijkspresi
dent te Neudeck gevoerd heeft. De pre
sident heeft een reeks van wenschen, die
de aanvulling van het kabinet en de
nieuwe noodverordening gelden. Reeds
het feit, dat Meissner den kanselier deze
wenschen medegedeeld heeft, is er een
bewijs voor, dat aan een kabinets- of
kanselierscrisis niet gedacht moet wor
den.
Korte Berichten.
In Derbyshire (Eng.) zijn gisteren
lichte aardschokken waargenomen, die
geen noemenswaardige schade hebben
aangericht, en die de deskundigen ver
klaren als gevolg van de geweldige over
stroomingen, die dat graafschap vorige
week geteisterd hebben.
In Griekenland is een nieuw kabinet
gevormd.
Tusschen communisten en natio-
naal-socialisten is het in verscheidene
deelen van Berlijn tot botsingen geko
men.
Te Hamburg hebben gisternamid
dag weder ernstige, door communisten
uitgelokte, relletjes plaats gehad. Toen
de politie de voor de nieuwe arbeids
beurs demonstreerende werkloozen uiteen
wilde drijven, werd zij beschoten. Een
agent werd door verschillende kogels aan
het hoofd en de borst getroffen. Hij was
onmiddellijk dood. De politie maakte
daarop eveneens van de wapens gebruik.
Een betooger werd neergeschoten; ver
schillende communisten werden in hech
tenis genomen.
Majoor Ede heeft op een vraag naar
aanleiding van de a.s. hervatting der door
het moratorium van Hoover opgeschorte
oorlogsschulden aan Amerika geant
woord, dat Engeland tot 1 Juni vorig jaar
326 millioen pond aan Amerika betaald
en zelf 202 millioen van Duitschland en
andere landen ontvangen had.
In de wijk der katoenfabrieken te
Bombay is gister weer een kort doch he
vig gevecht tusschen Muzelmannen en
Hindoes ontstaan, waarbij 3 personen ge
dood, 9 ernstig en ongeveer 40 licht ge
wond werden.
Minder postbestellingen.
Mevrouw BakkerNort, lid van de
Tweede Kamer, heeft den Minister van
Waterstaat gevraagd:
Is de Minister niet van oordeel, dat de
Directeur P.T.T. in dezen tijd een te ruim
gebruik maakt van zijn bevoegdheid om
het aantal postbestellingen te verminderen
en de uren voor het openstellen van ver
schillende post- en hulppostkantoren te
beperken?
Is het juist dat overwogen wordt tal van
hulppostkantoren in stations en postkan
toren in hulppostkantoren om te zetten, en
de automatiseering van den telefoondienst
door te voeren, waardoor tal van ambte
naren overbodig zullen worden en het aan
tal wer'keloozen zeer vergroot zal worden?
Is de Minister niet van meening, dat
bovengenoemde 'belemmeringen van een
vlug postverkeer het herstel van het eco
nomisch leven in den weg staan?
En is de Minister bereid een gedetail
leerd overzicht te publiceeren van de reeds
genomen en in voorbereiding zijnde maat
regelen op dit gebied?
Pluimvee voor Engeland.
De Minister van Landbouw heeft in het
Lagerhuis medegedeeld, dat er voorloopig
geen maatregelen tegen den invoer van
pluimvee uit Nederland en Rusland zullen
worden genomen.
Binnenland.
De Tweede Kamer bespreekt de straf
baarstelling van Godslastering.
Vermindering der postbestellingen ten
plattelande.
Groote brand te Echteld.
Buitenland.
Overstroomingsschade in Engeland.
De ramp van de Georges Philippar. Een
bom aan boord gevonden.
Geen kabinetscrisis in Duitschland.
Nederlandsche Christelijke
Ambtenarenbond.
Gistermiddag is in het Palace Hotel te
Hilversum de 17e jaarlijksche vergadering
van. den Nederlandschen Ghristelijken
Ambtenarenbond door den voorzitter, den
heer H. van Narren, geopend.
Na een rondrit door deze gemeente had
de officieele ontvangst in het raadhuis
plaats.
Verscheidene autoriteiten waren aanwe
zig. Burgemeester Lambooy heette de aan
wezigen hartelijk welkom en zei om. dat
hij', waar Hilversum zelf zoo'n uitmuntend
corps ambtenaren beeft, deze gelegenheid
heeft aangegrepen om den band tusschen
ambtenaren en overheid nauwer toe te ha
len. Hij wees op de groote kracht, die er
uitgaat van een goede organisatie en goede
leiding.
Uit de uitgebrachte verslagen bleek, dat
de 'bond in 1931 goed vooruit ging. Het
ledental steeg tot boven 4200, een stijging
van ongeveer 10 pet.
De verlies- en winstrekening over 1931,
sluitende op een bedrag van f33.513.68,
de balans per 31 December j.l. sluitende
op een bedrag van f 19.913.63 werden
evenals de begrooting voor 1932 sluitende
op een bedrag van f39.192.25, goedge
keurd, zoo ook het jaarverslag van den
secretaris en de verschillende verslagen
van het ondersteuningsfonds en het per
manente comité.
De vergadering werd besloten met een
causerie van den heer H. Amelinik over
„Het werk van Genève".
Rapport bezuinigingscommissie.
Naar het Nederl. Correspondentiebu
reau in Den Haag verneemt, zou het in
de bedoeling liggen, dat het tweede deel
van het rapport der commissie-Weiter
nog deze week aan de regeering zal
worden aangeboden.
Gebruik van Nederlandsche producten.
In een te Deventer gehouden vergade
ring van vertegenwoordigers der Kamers
van Koophandel en Fabrieken voor
Twente, Noord-Overijsel en Salland en
afgevaardigden van de Departementen
Deventer, Zwolle en Enschede van de
Nederl. Maatschappij voor Nijverheid en
Handel is men het in beginsel eens ge
worden over een eventueel spoedig te on
dernemen nationale actie ter bevordering
van het gebruik van in Nederland ver
vaardigde producten.
Candidaten voor de Eerste Kamer.
Naar het „Hbld." verneemt, zal de Li
berale fractie van de Prov. Staten van
Zuid-Holland bij de a.s. verkiezing voor
de Eerste Kamer resp. ir J. Kosters (af
tredend), mr P. Drooglever Fortuin, bur
gemeester van Rotterdam en mr H. J.
Knottenbelt als no. 1, 2 en 3 op de lijst
candideeren, terwijl voor een der volgen
de plaatsen prof. mr dr G. M. Verryn
Stuart van de Rotterdamsche Handels-
hoogeschool ernstig in aanmerking zou
komen.
Het blijkt dus de bedoeling te zijn, al
dus het blad, nu mr Rink zich niet meer
beschikbaar stelt, de tweede zetel, die
Zuid-Holland opleverde, door mr Droog-
leever Portuin te doen innemen.
In een te Utrecht gehouden vergade
ring van Vrijz.-Dem. leden van Prov.
Staten werden, naar de „Zw. Grt." meldt,
voor de aanstaande verkiezing van leden
van de Eerste Kamer de candidatenlijsten
als volgt samengesteld:
Groep Drente-Overijsel-Gelderland: i.
J. B. Westerdijk (aftr.); 2. S. L. Louwes;
3. J. M. Otten; 4. mevr. J Marcus-Nijland;
5 mr M- S. Kalma; 6. H. A. Zwijnenberg.
Voor Zuid-Holland: 1. mr M. Slingen-
berg (aftr.); 2. Jan Schilthuis; 3. mr W.
H. M. Werker; 4. mevr. W. A. L. Ros-
Vrijman.
Deviezenrestrictle in Duitschland.
Naar aanleiding van talrijke bij haar
binnenkomende klachten van exportsure
