No. 193
Vrijdag 20 Mei 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
naasappel'
saus
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD.
Buitenland
Bij twee pakjes >l-7iP^-pu(l(ling
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franoo per post, 13,—
Losse nummers10.03
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels 11.20, elke regel meer 30 ct
BI] abonnement belangrijke korting.
Het „vlegelplan".
Een van onze lezers in Zeeuwsch-Vlaan
deren verzoekt ons, nogmaals de aan
dacht te vestigen op het z.g. „vlegelplan".
Men weet wat daarmee bedoeld wordt,
n.l. aan den steun van tarwebouw te ver
binden de voorwaarde, dat het graan met
de hand gedorscht moet worden.
Bedoelde lezer is van meening, dat in
de naaste toekomst ongeveer 80 pet. van
de landarbeiders slechts 5 maanden per
jaar werk zal hebben.
Daarom moet er iets voor de arbeiders
gedaan worden. En dat kan naar hij oor
deelt het best door het maalpercentage
van de tarwe te brengen op b'.v. 40 pet.,
mits het dorschen plaats heeft met de
vlegel.
In Zeeuwsch-Vlaanderen, westelijk deel,
waar ongeveer 7000 H.A. tarwe werd uit
gezaaid, zou dit, naar hij berekent, betee-
kenen, dat ongeveer 1500 landarbeiders
gedurende 12 weken f 10 per week zouden
kunnen verdienen.
Wij achten ons niet in staat de practi-
sche uitvoerbaarheid van een dergelijk
vlegelplan te beoordeelen.
Gaarne vestigen wij echter op dit denk
beeld dat reeds eerder gelanceerd werd,
de aandacht, eenvoudig omdat naar het
ons voorkomt in dezen benarden tijd elk
plan dat tot leniging van den nood mis
schien zou kunnen bijdragen, in elk geval
nauwgezette overweging verdient.
Ontstellend.
Van ontstellende cijfers sprak onlangs
een schrijver in de „Vrijzinnig Demo
craat".
En van z ij n standpunt het was een
volbloed aanhanger van de Openbare
School met recht.
Du statistiek leert toch, dat terwijl het
aantal kinderen dat het lager onderwijs
volgt, toeneemt, het aantal leerlingen van
de openbare school nog steeds terugloopt.
De schrijver noemt dit ontstellend,
daar, zegt hij, „voor ons Vrijz.-Dem. nog
steeds het Openbaar Onderwijs geldt als
het onderwijs, dat voor ons volk het beste
moet worden geacht. De geweldige ver
deeling, die in de jeugd wordt geforceerd,
achten wij, voor de toekomstige maat
schappij niet gewenscht.
Waar nu voor ons de verdediging van
het Openbaar Onderwijs een programpunt
uitmaakt, mogen we niet lijdelijk toezien,
dat de O. S. meer en meer terrein verliest.
Er moet actief worden opgetreden. Niet
langer mogen we toezien, in het vertrou
wen dat éénmaal het ideaal, één school
voor één volk, weer verwezenlijkt zal wor
den. Wij moeten opkomen voor de rechten
van de O. S., aan de gedachte, die aan de
O. S. ten grondslag ligt, in ruimeren kring
bekendheid geven. Zoo mogelijk en waar
noodig moet voor onze diverse afdeelin-
gen de beteekenis van de O. S. voor onze
Volksontwikkeling uiteengezet worden,
waarnaast vanzelf de bijzondere school
ook bekeken moet worden. Waarom
vraagt met bijzonder onderwijs? Wat is
het beginsel der bijzondere school? Deze
vragen moeten onze aandacht bezig hou
den, en dan moeten wij het aantal verde
digers der O. S. grooter maken."
Zijn de cijfers van de statistiek voor
dezen schrijver ontstellend, voor ons is
niet minder ontstellend wat hij in verband
daarmede opmerkt.
Ontstellend is dat men in dezen tijd
nog kan komen met de afgezaagde bewe
ring dat de bijzondere school de natie ver
deelt.
Ontstellend is dat iemand zoo weinig
werkelijkheidsbesef blijkt te bezitten, dat
hij meent te mogen vertrouwen dat een
maal het ideaal, één school voor één volk
en dan natuurlijk de openbare school
verwezenlijkt zal worden. En dat, ter
wijl ons volk toch reeds sinds jaren blijk
geeft van de openbare school niet gediend
te zijn.
En ontstellend is niet minder, dat, na
alles wat in den loop der jaren over de
beteekenis van de bijzondere school ge
schreven en gezegd is, thans in 1932 de
vraag aan de orde wordt gesteld wat toch
wel de reden is waarom bijzonder onder
wijs gevraagd wordt en wat het beginsel
is der bijzondere school.
Het mag toch als bekend worden veron
dersteld, dat de Scholen met den Bijbel
zijn opgericht, omdat terecht werd inge
zien, dat het Evangeliezout bij het onder
wijs en de opvoeding niet gemist kan
worden.
En dat later z.g. neutrale bijzondere
scholen zijn gesticht is een gevolg van het
feit, dat de openbare school in tal van
plaatsen een anti-nationaal karakter
kreeg.
Dat deze dingen zelfs bij ijveraars voor
de openbare school nog niet bekend schij
nen te zijn is ontstellend.
De „Phillppar-ramp".
Er wordt weinig hoop gekoesterd, dat
één van de 70 passagiers, die nog als ver
mist verondersteld worden, nog in leven is
De „Georges Philippar" staat nog in
brand en drijft snel Noordwaarts.
Een Nederlandsche doctor (bedoeld zal
hier wel zijn Dr van Tricht), die aan
boord van de „André Lebon" met zijn
vrouw te Aken aankwam, vertelde, dat zij,
gewekt door rook aan boord van de „Geor
ges Philippar", naar de naast gelegen hut
ijlden, waar hun twee kinderen en hun
kinderjuffrouw sliepen.
De hut was echter in vlammen gehuld
en de ouders zagen him kinderen nooit
weer. Zij werden zelf in een toestand van
diepe verslagenheid gered.
In een persoonlijk interview gaf dr van
Tricht het volgende relaas van den brand.
Zoodra ik zag, dat er iets niet in orde
was en dat het geheel schip met rook ge
vuld was, haalde ik mijn vrouw uit de
hut naar het dek en snelde daarna naar
de hut van mijn kinderen, die ik reeds
met vlammen omringd zag. Mijn vrouw
begaf zich in de eerste reddingsboot, daar
bevel was gegeven, om alle vrouwen en
kinderen te laten voorgaan.
Het Russische stoomschip deed al het
mogelijke om den overlevenden zooveel
mogelijk comfort te verschaffen.
Een der geredde Engelschen bevestigt,
dat er geen paniek aan boord van de
„Georges Philippar" heeft geheerscht; de
bemanning van het schip heeft zich voor
beeldig gedragen. Zij zorgde er voor, dat
de vrouwen en kinderen het eerst werden
gered.
Naar de meening van dezen ooggetuige
is het verlies aan menschenlevens in
hoofdzaak toe te schrijven aan de om
standigheid, dat de slapende passagiers
niet spoedig genoeg werden gewekt, met
het gevolg, dat zij bij hun ontwaken in
hun hutten als in een val gevangen zaten
hermetisch van de buitenwereld afgeslo
ten door waterdichte deuren.
De „Messageries Maritimes" hebben het
eerste officieels rapport van kapitein Vick
van de „Georges Philippar" gepubliceerd.
De kapitein meldt daarin, dat hem op 16
Mei, des nachts om 2 uur werd medege
deeld, dat een passagier brand in zijn
hut had gemeld. De kapitein begaf zich
terstond naar de plaats van den brand en
moest vaststellen, dat het vuur zeer snel
om zich heen greep, hoewel alle blus-
schingsmaatregelen genomen waren.
Hij liet daarop het schip stoppen en S.
O. S.-seinen uitzenden. Het radio-station,
het reserve-station en de electrische gene
rator geraakten bijna gelijktijdig in brand.
De passagiers van dit dek, die door het
vuur verrast werden en niet meer uit hun
hutten konden komen, zijn gestikt. Enke
le passagiers, die in zee sprongen, konden
worden gered.
De kapitein meldt verder, dat hij twee
reddingsbooten en 4 kleine booten kon
uitzetten. De passagiers hielden zich kalm
en de officieren en de bemanning gedroe
gen zich bewonderenswaardig.
Volgens een verklaring van het Lon-
densche Bureau van de Messageries Ma
ritimes bedraagt het aantal passagiers en
leden van de bemanning, dat gered is, in
totaal 717. Van ongeveer 50 personen weet
men nog niets af. Sommige passagiers,
welke men aan boord waande, hadden het
schip reeds in Colombo verlaten.
De vechtpartijen te Bombay.
Ofschoon ook gisterochtend opnieuw
onlusten zijn uitgebroken, zijn er toch
aanwijzingen, dat de bloedige gevechten
welke thans reeds zes dagen aanhouden
en tot dusver aan 111 personen het leven
hebben gekost, terwijl er 1100 gewond
werden, spoedig geëindigd zullen zijn.
De politie heeft een hoeveelheid wape
nen ontdekt, welke met een bakkerswagen
vervoerd werden. De wapenen: messen,
dolken en bijlen, waren verborgen onder
het brood.
De wagen werd voortgeduwd door een
mohammedaan, die zich als Hindoe had
Ingezonden Mededeellng.
PUDDINGPABRIEK »j4-7-PO/.J5K- GRONINGEN
verkleed. De menigte was woedend bij het
ontdekken van dit wapentransport. De
mohammedaan slaagde er echter in nog
te ontsnappen.
De raddraaiers worden krachtig ver
volgd en heele huizenblokken zijn door de
troepen omsingeld terwijl de politie huis
aan huis doorzocht. Ieder, die in het be
zit wordt gevonden van geplunderde have,
wordt aangehouden en voor 14 dagen in
arrest gesteld, tot het onderzoek is afge-
loopen.
Tot nu toe bedraagt het aantal slacht
offers van de gevechten tusschen Hindoes
en Mohammedanen in totaal 117 dooden
en 1130 gewonden. De toestand is nog zoo
ernstig, dat de Britsche verzekerings
maatschappijen voor een risicoverzeke
ring voor den termijn van een maand, de
betaling vragen van een premie, welke ge
woonlijk voor twee jaar vastgesteld is.
Post- en telegraafstaking in Griekenland.
In den nacht van Woensdag op Don
derdag zijn de beambten van den post- en
telefoondienst, wegens een loongeschil, in
staking gegaan. Het bedrijf kan slechts
gedeeltelijk door beambten van het ver-
keersministerie gaande worden gehouden.
De regeering heeft de arrestatie van de
stakingsleiders bevolen en een besluit af
gekondigd, waarbij alle stakende beamb
ten werden ontslagen
Eedsafschaffing In Ierland aangenomen.
De Dail Eireann van den Ierschen Vrij
staat heeft de discussies over het wets
ontwerp tot afschaffing van den eed van
trouw hervat. Zij verwierp met 77 tegen
69 stemmen een amendement van de op
positie, waarvan het doel was handha
ving van het Engelsch-Iersche verdrag.
Na verwerping van een tweede amende
ment der oppositie nam de Dail met 77
tegen 69 stemmen het wetsontwerp in
derde lezing aan.
Het wetsontwerp gaat thans naar den
Senaat.
VreeselIJke gruwelen In Liberia.
Woensdag is de bijzondere commissie
van den volkenbond bijeengekomen, ten
einde het rapport te behandelen van de
deskundigen, die door Groot Brittannië,
de Ver. Staten en Frankrijk naar Liberia
zijn gezonden, teneinde een onderzoek in
te stellen naar de toestanden aldaar.
De vertegenwoordiger van de neger
republiek gaf in de zitting der commissie
toe, dat er verschrikkelijke wreedheden
hadden plaats gevonden. Deze bar-
baarschheden waren begaan door de
grenstroepen van Liberia, die 44 dorpen
in brand hadden gestoken. 81 mannen,
49 vrouwen en 19 kinderen zijn vermoord,
terwijl bij het in brand steken der dorpen
nog tal van andere personen levend wer
den verbrand.
In hun rapport deelen de deskundigen
nog mede, dat ruim 12000 menschen de
wildernis in gevlucht zijn, waar zij zonder
behoorlijke voedselvoorziening en zonder
onderdak blijven, aangezien zij de autori
teiten vreezen.
Naar verluidt, wordt verwacht, dat de
volkenbondsraad in verband met dit rap
port voorstellen zal indienen, strekkende
tot het benoemen van een specialen com
missaris met toestemming der Ver. Staten,
die het bestuur in Liberia zou overnemen
en de republiek onder protectie zou plaat
sen van den volkenbond.
Hef noodweer boven Munsterland.
Het noodweer, dat op Tweeden Pink
sterdag boven Munsterland woedde, ver
nielde in de gemeente Havixbeck 3680
morgens winterzaad. Tachtig procent van
de 30.000 vruchtboomen zijn verwoest.
Van de 400 landbouwbedrijven, welke
door het noodweer getroffen zijn, zijln
slechts 17 tegen hagelschade verzekerd.
De schade te Havixbeck wordt, wat be
treft het winterzaad, geschat op 552.000
R.M. en wat de vruchtboomen betreft op
240.000 R.M. Bovendien is natuurlijk
groote schade aangericht door overstroo
ming, vernieling van gewassen enz. Mi
nister Schiele, die gisteren te Munster ver
toefde, sprak namens de Rijksregeering
woorden van deelneming met de zwaar
getroffen landbouwers en beloofde zoo
veel mogelijk steun van de zijde der re
geering.
Circus Glelch wordt niet In Engeland
toegelaten.
De Britsche regeering heeft den te Lon
den vertoevenden directeur van het circus
Gleich, den heer Jostmann, medegedeeld,
dat de regeering nogmaals alle bizonder-
heden inzake de voorgenomen rondreis
van het circus Gleich door Engeland, ern
stig heeft nagegaan, doch dat geen motie
ven naar voren zijn gebracht, welke een
wijziging in de vroeger genomen beslis
singen zouden rechtvaardigen. Dienten
gevolge kan het Ministerie van Arbeid
geen bewijs van toegang tot het land ver
strekken.
Korte berichten.
i Het personeel van posterijen, tele
grafie en telefoon in Griekenland, dat
reeds lang ontevreden was en met sta^
king dreigde, heeft thans besloten inder
daad daartoe over te gaan. De regeering
heeft gezorgd, dat de dienst door militai
ren kan worden gaande gehouden.
Een rijke Australiër, de 65-jarige
Watson, die een paar dagen geleden te
Parijs was aangekomen, is Woensdag het
slachtoffer geworden van twee internatio
nale oplichters, die hem een bedrag van
4 millioen francs afhandig wisten te ma
ken.
Op initiatief van den nieuwen secre
taris van de Boedapester orde van advoca
ten zullen dezer dagen duizend advocaten
te Boedapest naar het ministerie van ju
stitie trekken, waarna een deputatie den
minister zal opzoeken, ten einde dezen
in een petitie-van de ellende te overtuigen,
waarin thans de Hongaarsche advocaten-
stand verkeert.
Naar 3venska Dagbladet meldt, zijn
in de zaak-Kreuger binnenkort nieuwe
arrestaties te verwachten. Het moeten in
dit geval eenige vooraanstaande menschen
van het concern betreffen, die in nauwe
betrekking met Kreuger stonden.
De minister van binnenlandsche za
ken verklaarde, dat de politie te Sevilla
in de wijk Santa Cruz een werkplaats voor
de vervaardiging van bommen heeft ont
dekt, waar zich 700 bommen bevonden,
met kruit en schroot geladen en alle voor
zien van een slaghoedje met een daaraan
verbonden lont, d.w.z. voor het gebruik
gereed.
In 24 dorpen in de provincie Se
villa hebben de landarbeiders het werk
gestaakt. In twee plaatsen werden de
gendarmes door stakers aangevallen. De
gendarmes maakten van hun wapens ge
bruik, waardoor een arbeider werd gedood
en verscheidene gewond.
Gedurende vier dagen heeft in de
bosschen tusschen Lachhammer en Grü-
newalde een geweldige brand gewoed,
welke vermoedelijk is aangestoken. Men
schat het geteisterde gebied op een opper
vlakte van 1000 morgen.
De Koningin-Moeder.
Gistermiddag kwart voor twaalf is de
Koningin-Moeder met klein gevolg per
auto van Amersfoort ten paleize Soestdijk
aangekomen voor haar jaarlijkech zomer
verblijf aldaar.
Binnenland.
De Tweede Kamer nam de contingentee-
ringsontwerpen aan.
De nood der melkveehouders in Friesland.
Buitenland.
Post- en telegraafstaking in Griekenland.
De vechtpartijen te Bombay.
De verhouding tusschen Engeland en
Ierland.
DE LUCHTPOSTVERBINDING NAAR
INDIE.
Verkorting met één dag gedurende den
zomerdienst
Met ingang van 2 Juni zal gedurende
de maanden Juni, Juli en Augustus het
vliegtuig van don Lichtdienst Amster
damBandoeng des Donderdagsmorgens
te circa 4 uur van Schiphol vertrekken.
Het zal daardoor mogelijk zijn den eer
sten dag hot traject AmsterdamSofia af
te leggen en den tweeden dag Marsa-
Matruh te bereiken, waardoor over den
geheelen afstand AmsterdamBandoeng
een dag zal worden gewonnen.
In verband hiermede moet de luchtpost
correspondentie zoo tijdig gepost worden,
dat deze uiterlijk Woensdagavonds te
Amsterdam aankomt.
De Woensdagsavonds te Rotterdam en
's Gravenhage ter post bezorgde Indische
luchtpostcorrespondentie, welke niet meer
met de gewone middelen van vervoer kan
worden verzonden, zal per auto naar
Schiphol worden vervoerd. Vertrek van
Rotterdam te 24 uur.
DE NOOD IN DE MELKVEEHOUDERIJ
Het Kon. Nederlandsch Landbouwco-
mité heeft gisteren een telegram aan den
minister van economische zaken en arbeid
gezonden waarin dringend verzocht wordt
in verband met den meer dan treurigen
toestand van de melkveehouderij, in af
wachting van het tot stand komen van de
wet tot steun aan de melkveehouderij,
voorloopig maatregelen tot steun, onder
meer door ontlasting van de botermarkt,
te nemen.
De crisis in land- en tuinbouw.
Het lid der Tweede Kamer de heer
Braat heeft de ministers van Economi
sche Zaken en Arbeid en van Justitie ge
vraagd:
Zijn de ministers bereid mede te deelen
of door hen reeds wetgevende maatrege
len zijn voorbereid en in uitzicht kunnen
worden gesteld om verkoopingen bij exe
cutie van land- en tuinbouwbedrijven of
van daarbij behoorende inventarissen te
gen te gaan, wanneer blijkt, dat de betrok
ken land- of tuinbouwer of eigenaar van
die bedrijven niet aan zijn financieele ver
plichtingen voldoen kan door de crisis in
die bedrijven?
Zoo niet, zijn de ministers dan bereid
zoo spoedig mogelijk bedoelde maatrege
len voor te bereiden?
De loonkorting ie Amsterdam.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
gistermiddag de voordracht van B. en W.
tot verlaging van de loonen der werklie
den met 24 tegen 20 stemmen aange
nomen.
Van de soc.-democraten hebben de hee-
ren mr Van den Bergh W. Polak en Os-
sendorp er vóór gestemd.
Aanvankelijk was een grooter deel der
Soc.-Dem. fractie voornemens voor het
voorstel te stemmen.
Een op het laatste oogenblik gehouden
vergadering van de Federatie der S. D.
A. P. heeft de meeste leden echter van dit
voornemen teruggebracht.
Grondprijs en vermogensbelasting
Het lid der Tweede Kamer de heer Van
Rappard heeft den minister van Finan
ciën gevraagd:
Is het den minister bekend, dat, hoewel
in het algemeen een aanzienlijke daling in
de grondprijzen is ingetreden, toch de
prijzen, die hier en daar bij verkoop van
boerderijen nog worden besteed, door
koopers-niet-landbouwers die het meer
om een veilige, dan wel om een rentege-
vende belegging te doen is, belangrijk
hooger zijn dan overeenkomt met de
slechte uitkomsten van het landbouwbe
drijf?
Is de minister niet van oordeel, dat,,
waar dergelijke sporadisch voorkomende
verkoopen een grooten invloed uitoefenen
op de gemiddelde aan de Inspecteurs der
registratie bekende verkoopsprijzen, wel
ke wederom de basis vormen voor de aan-