No. 164
Donderdag 14 April 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
MT VAN MELLE'S KOEK, OVERAL VERKRIJGBAAR
Binnenland.
Staten-Generaai
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
DR J. TH DE VISSER
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststroat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 1L
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELEEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentie n:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bi] abonnement belangrijke korting.
Een groot man is van ons heengegaan.
Op ruim 75-jarigen leeftijd is na korte
ongesteldheid overleden Dr J. Th. de Vis
ser, Minister van Staat, oud-lid van de
Tweede Kamer en oud-Minister van On
derwijs.
Dr de Visser was niet alleen een in
vloedrijk staatsman, maar tevens een ge
vierd prediker.
Zelf heeft hij het altijd als zijn grootste
eer beschouwd, dat hij Evangeliedienaar
is geweest en steeds was het hem een
voorrecht als hij van tijd tot tijd in de
bediening des Woords mocht voorgaan.
Maar in breede kringen van het volk
was hij toch het meest bekend als staats
man, in welke functie hij èn als Kamer
lid gedurende ongeveer 25 jaren, èn als
Minister van 1918 tot 1925 aan land en
volk geen geringe diensten heeft bewezen.
De idealen van Dr de Visser lagen aan
vankelijk niet op politiek gebied. Zijn ide
aal was de Kerk te dienen, maar, zooals
hij eens aan een verslaggever verklaarde,
God heeft het zoo geleid, dat hij, mede
door zijn arbeid voor de school en het
maatschappelijk leven, ten slotte op het
pad der politiek gevoerd werd.
Dr de Visser ontving zijn opleiding aan
de Universiteit te Utrecht, waar hij, na
dat hij eerst in de rechten had gestudeerd,
in 1880 tot doctor in de Theologie werd
bevorderd.
Na zijn promotie diende hij achtereen
volgens de gemeenten te Leusden, Almelo,
Rotterdam en Amsterdam, gedurende wel
ken tijd hij, bevreesd als hij was, dat in
de kringen van „Patrimonium" met de be
langen der Ned. Herv. Kerk niet voldoen
de werd gerekend, den stoot gaf aan de
oprichting van den Christ. Nationalen
W erkmansbond.
In 1897 werd hij, als vrucht van de
actie, gevoerd door den een jaar te voren
opgerichten Chr. Historiscben Kiezers-
bond, gekozen tot lid van de Tweede Ka
mer.
Deze Bond, als welks geestelijke vader
Dr A. W. Bronsveld kan worden aange
merkt, droeg een specifiek Ned. Herv. en
anti-papistisch karakter, terwijl overigens
het program uiterst vaag was, zoo vaag,
dat de heer van Koetsveld terecht de op
merking maakte, dat het door een ieder,
zelfs door den atheïst en den socialist kon
onderschreven worden.
Erkend werd in het program, dat in
het Evangelie van Jezus Christus begin
selen liggen opgesloten, die behooren ge
ëerbiedigd te worden op elk levensgebied.
Slapper en vager kon het al niet en het
duurde dan ook niet lang, of de band, die
de mannen van den Kiezersbond omslo
ten hield, rafelde uiteen.
Dr de Visser naar de Tweede Kamer af
gevaardigd met de speciale bedoeling Dr
Kuyper en de rechtsche coalitie te bestrij
den, kwam al spoedig tot ander inzicht.
Bij de verkiezingen in 1901 stond hij
schouder aan schouder met de andere
rechtsche partijen en dat is hij blijven
doen.
Zelfs is de veronderstelling niet te ge
waagd, dat, wanneer in 1925 Dr de Visser
in de Chr. Hist. Unie de leiding had ge
had, de politieke toestand thans een an
dere zou zijn geweest.
Met kracht en overtuiging heeft Dr de
Visser zoowel in als buiten 't parlement
de Ghr.-Hist. beginselen en in 't bijzonder
het goed recht van het Christelijk onder
wijs verdedigd en het werd hem gege
ven als Minister de kroon te zetten op
den strijd der rechtsche partijen voor de
bijzondere school, door een nieuwe school
wet tot stand te brengen waarin de paci
ficatie-idee belichaamd was.
Er zou van het leven en den veelvul-
digen arbeid vaon dezen rijkbegaafden
man, ook op sociaal gebied, nog veel te
zeggen zijn.
Als president, als staatsman, als publi
cist stak hij ver boven de massa uit.
God heeft Dr de Visser rijk gezegend
en in hem heeft Hij land en volk willen
zegenen.
Toen de nu overleden staatsman in
1927 zijn 70sten verjaardag vierde kon
Dr de Geer dan ook met recht gewagen
van den dank der natie en het ver
wonderde niet, dat hij bij die gelegenheid
door H. M. de Koningin bevorderd werd
tot commandeur in de orde van den Ne-
derlandschen Leeuw, en dat later zijne
groote verdiensten werden erkend door
zijne benoeming tot Minister van Staat.
Thans is ook Dr de Visser, die in zulk
een belangrijk tijdperk in de politieke ge
schiedenis van ons vaderland in de voor
ste gelederen stond, weggenomen.
Van de actieve politiek had hij reeds
in 1929 afscheid genomen.
Toch laat hij een ledige plaats achter
die niet gemakkelijk zal zijn te vervullen.
Toen Dr de Visser ter gelegenheid van
zijn 70sten verjaardag gehuldigd werd
eindigde hij zijn dankwoord op deze wijze:
De menschen waren altijd zoo goed
voor mij, meer dan ik verdiend heb; God
was goed voor mij. Ik dank de menschen
maar ik eindig met dank aan God, die
mij sterkte en steunde.
Zoo mogen wij ook dit artikel besluiten.
Met dankbaarheid gedenken wij wat Dr
de Visser voor land en volk geweest is.
En wij danken God die ons dezen man
heeft geschonken en die hem bij zijn veel-
vuldigen arbeid sterkte en steunde.
KRACHTIG OPTREDEN TEGEN DE
DUITSCHE NATIGNAAL-SOCIALISTEN
Hitler's strijdformaties in geheel
Duitschland verboden.
De rijkspresident heeft een noodveror
dening onderteekend, waardoor de „Sturm
-Abteilungen" en de „Schutz-Staffeln" al
gemeen verboden worden.
De beraadslagingen van het Rijkskabi-
net, welke eenige uren hebben geduurd,
zijn geëindigd met het besluit tot een
noodverordening, waarbij de nationaal-
socialistische SS- en SA-fonnaties met in
gang van heden worden verboden.
De Rijksminister van Binnenlandsche
Zaken, Groener, zou zich persoonlijk met
allen nadruk voor het verbod hebben ver
klaard en zijn in functie blijven van de
uitvaardiging er van afhankelijk hebben
gesteld.
De ontbinding dezer organisatiesv is
noodzakelijk overeenkomstig de principes
van den Staat, de openbare veiligheid en
orde te handhaven en het Staatsgezag te
beschermen tegen verdere ernstige inbreu
ken. De genoemde organisaties zijn, zoo
als bekend, in alle uiterlijke dingen tot in
bijzonderheden, een navolging van de mi
litaire formaties. Zij beteekenen een par
ticulier leger, een partijleger, ook al zijn
zij ten deele ontwapend. Honderdduizen
den zijn met de verplichting tot onvoor
waardelijke gehoorzaamheid, ten deele met
een kazame-achtige huisvesting in actie
groepen ingedeeld, welke als militairen of
politie-beambten kunnen optreden en zijn
opgetreden.
Reeds het bestaan van een zoodanige
strijdorganisatie, welke een Staat in den
Staat vormt, is een bron van voortduren
de onrust voor de vreedzame burgerij. Het
is uitsluitend een Staatszaak een ge
organiseerde macht te onderhouden.
De ontwikkeling leidt tot botsingen en
ten slotte tot toestanden, welke overeen
komen met burgeroorlog.
De ontbinding der organisaties moet
plaats hebben volgens de instructies van
den Rijksminister van Binnenlandsche
Zeiken.
De verordening heeft geen betrekking op
de N.S.D.A.P. zelf. Zij heeft binnen het
kader der wetten dezelfde vrijheid van
werkzaamheid als alle andere partijen.
Van Berlijn uit, waar hij deelneemt aan
de conferentie der ministers van Binnen
landsche Zaken, heeft de Brünswijksche
minister van Binnenlandsche Zaken Klag-
ges, verklaard:
„De ons heden voorgelegde noodveror
dening is een even verrassende als ingrij
pende maatregel. Ik zie mij genoopt, daar
tegen ten sterkste te protesteeren.
Nader wordt gemeld:
De sluiting van de Nat. Soc. lokalen
is in het geheele Rijk rustig verloopen.
Te Berlijn was men er gisteravond 10 uur
mee gereed. Het gevonden materiaal is
naar het politie-presidium gebracht, waar
het nauwkeurig onderzocht wordt.
Ook uit andere deelen van het land
wordt gemeld, dat door de politie derge
lijke maatregelen zijn genomen.
Voor zoover berichten uit Frankfort
en omgeving binnen gekomen zijn, is het
daarbij nergens tot incidenten gekomen.
Te Frankfort zijn 12 tehuizen gesloten en
de bewoners elders ondergebracht.
Woensdagavond, toen het verbod van
S.A. en S.S. te Darmstadt bekend was ge
worden, ontstonden op eenige plaatsen in
de stad samenscholingen, welke hier en
daar een ernstig karakter aannamen.
De politie is paraat en doorkruist in
auto's de stad. Er werden verscheidene
personen gearresteerd. Hier en daar werd
van de gummiknuppel gebruik gemaakt
teneinde de samenscholingen uiteen te
drijven.
Het bruine huis te Munchen is cok
bezet.
Te Hamburg kwam het tot een incident.
Toen de politie het huis binnen ging, was
dit volkomen onder traangas gezet. De
ruiten der laagst gelegen kantoorlokalen
werden door de politiebeambten ingesla
gen. Zes aanwezige nationaa.l-socialisten
waarvan enkele leden van het stadsparle-
ment, werden per politieauto naar het
stadhuis overgebracht.
In stad en land Brunswijk werd Woens
dag het verbod der S.A.- en S.S.-formaties
nog niet ten uitvoer gelegd.
Ook in Saksen zijn nog geen maatrege
len genomen.
hoofdzakelijk bestaat uit onoplosbare ka
lium silicaten, die onschadelijk zijn voor
de planten. Indien echter de aschregen
blijft aanhouden, komen de grasvelden
voor het vee zoo dik onder de aschlaag te
zitten, dat het vee geen voedsel meer zal
kunnen vinden.
Uit Valparaiso wordt gemeld:
De vulkanische uitbarstingen nemen
langzamerhand af. Ijskoude regendrop
pels doen de lucht opklaren en gaan het
verstikkingsgevaar tegen. Vliegers hebben
geconstateerd, dat vele plaatsen zijn ver
laten en rijke oogsten zijn vernietigd. De
geheele omgeving geeft den aanblik van
een kerkhof. Men vreest, dat vele men
schen die woonachtig zijn in afgelegen
plaatsen in de buurt van het gebied der
uitbarstingen, zijn gedood.
Korte berichten.
Een officieel telegram van de In
dische regeering te Nieuw-Delhi meldt,
dat berichten in de bladen over een cor-
Binnenland.
De Tweede Kamer over de pachtovereen
komsten.
H. M. de Koningin te Aalsmeer.
Dr J. Th. de Visser overleden.
Vleeschinvoerbeperkingen verlengd.
Vijf en twintigjarig bestaan van den
Zuid-Bevelandschen slagershond.
Jaarvergadering der Gewestel. Organisa
tie Zeeland van Patrimonium.
Buitenland.
Krachtig optreden tegen de Nazi's in
Duitschland.
De ontwapeningsconferentie tot Maandag
onderbroken.
De Zondagsrust in Engeland.
De vulkanische uitbarstingen in Zuid-
Amerika nemen af.
Ingezonden Mededeeling.
De ontwapeningsconferentie.
De beschouwingen ter Ontwapenings
conferentie zijn voorloopig onderbroken
tot Maandagmorgen.
Het presidium der conferentie zal mor
gen bijeenkomen ter uitwerking der tal
rijke afzonderlijk ingediende voorstellen.
De Volkenbondsraad is ook tegen mor
gen bijeengeroepen ter behandeling van
afzonderlijke voorstellen der financiëele
commissie in zake hulpmaatregelen ten
behoeve van Oostenrijk, Hongarije, Bul
garije en Griekenland.
De onverwachte onderbreking der be
schouwingen ter Ontwapeningsconferen
tie tot Maandag wordt algemeen in ver
band gebracht met de aanstaande komst
van den Amerikaanschen staatssecretaris
Stimson en van Rijkskanselier Brüning.
De Zondagsrust in Engeland.
Het Engelsche Lagerhuis bespreekt een
wetsontwerp tot regeling van de publieke
vermakelijkheden op Zondag, waarbij
voorgesteld wordt aan de plaatselijke
autoriteiten machtiging te geven om ver
gunningen af te geven voor de opening
van bioscopen op Zondag en het geven
van muziekuitvoeringen, het houden van
tentoonstellingen, openbare debatten,
enz., hetgeen zou neerkomen op een lega
lisatie van den tegenwoordigen, feitelij
ken toestand. Het ontwerp is niet toepas
selijk op schouwburgen, die des Zondags
gesloten blijVen. Indien het wetsontwerp
niet aangenomen wordt, zal van 1 Octo
ber af geen enkele bioscoop des Zondags
geopend mogen zijn. De regeering heeft
geen positie gekozen. Zij laat de afge
vaardigden vrij te stemmen, zooals zij
willen. Men verwacht, dat het wetsont
werp in tweede lezing zal worden aan
genomen.
Nieuwe dreigende loonconflicten in
Engeland.
De betrekkingen tusschen werkgevers
en werknemers in de Engelsche katoen
industrie, welke naar men weet reeds
sinds geruimen tijd tamelijk gespannen
zijn, schijnen thans weer op een. nieuw
loonconflict te zullen uitloopen.
De onderhandelingen over het meer-
weefstoelen-systeem zijn volkomen mis
lukt. Kans op nieuwe onderhandelingen
over deze kwestie bestaat nauwelijks en
den laatsten tijd hebben de werkgevers
weer het denkbeeld van een loonsverla
ging naar voren gebracht, maar het is
niet erg waarschijnlijk, dat te dien aan
zien overeenstemming zal worden ver
kregen.
De „Zepp" terug te Friedrichshafen.
Gisterochtend omstreeks 10 minuten
over achten (plaatselijke tijd) verscheen
de „Graf Zeppelin" boven het vliegveld
te Friedrichshaven en tien minuten later
was de luchtreus vlot geland, na zijn
tweeden tocht naar Zuid-Amerika.
Niettegenstaande de ongunstige weers
omstandigheden is de terugreis van Per-
nambuco naar Friedrichshaven in 100
uur volbracht.
De vulkanische uitbarstingen In
Zuid-Amerika.
Te Mendoza is het ongemeen koud.
Prof. Marrero te Buenos Aires heeft mee
gedeeld, dat de asch, welke al anderhal-
ven dag te Buenos Aires was gevallen,
respondentie tusschen Lord Willigdon,
den onderkoning, en Gandhi nopens de
voorwaarden voor diens vrijlating vol
komen uit de lucht gegrepen zijn. Er is
geen enkel contact tusschen den onder
koning en Gandhi geweest, die in de ge
vangenis te Poena opgesloten blijft.
De vroegere Thüringsche minister
president, Dr Frick, heeft een rede ge
houden, waarin hij vooral uitweidde over
de Presidentsverkiezing van 10 April en
verklaarde, dat de N.S.D.A.P. de geldig
heid der verkiezing betwisten zou, om
dat de door de Rijksgrondwet gewaar
borgde verkiezingsvrijheid niet geëerbie
digd zou zijn.
In een paar der Noord-Oostelijke
staten van Brazilië bestaat als gevolg van
de langdurige droogte gebrek aan levens
middelen. In sommige districten heerscht
zelfs hongersnood. De regeering heeft
maatregelen genomen om de bevolking
van water en levensmiddelen te voorzien.
Gisteravond van 8 tot 10 uur is te
Antwerpen een nieuwe lichtstaking ge
houden als protest tegen de verhooging
der electriciteitsprijzen. Alle koffiehuizen
en winkels in het centrum der stad namen
aan deze eigenaardige protestbetooginjg
deel. Incidenten deden zich niet voor.
Dinsdag en ook Woensdag heeft het
nog fel gesneeuwd op de hooge plateaux
der Ardennen, waar de thermometer weer
onder het vriespunt is gedaald. Te Ber-
trix, in de provincie Luxemburg, bereikte
de sneeuwlaag een dikte van 20 c.M.
1 Gistermorgen is het buitengewone
congres der Duitsche vakbonden, het z.g.
Reuzencongres, geopend.
Uit het financieele verslag van dè
stad Berlijn blijkt het tekort op de be
grooting per 31 Maart ruim 98.5 millioen
mark te hebben bedragen. Dit tekort wordt
in hoofdzaak veroorzaakt door het dalen
van de belastingopbrengst en van de ont
vangen gelden van het rijk en van Prui
sen, alsmede door de crisis-uitgaven voor
de werkloozen, die op 31 Maart tot bijna
het dubbele van het vorige jaar gestegen
zijn.
Ui! de textielnijverheid.
De N.V. H. van Puijenbroek's textielfa
brieken te Tilburg en Goirle heeft aan een
300-tal werklieden ontslag verleend. Reeds
Dinsdag hebben 200 personen den arbeid
niet meer hervat; de overigen volgden
Woensdag.
Nederlandsche kolenlevering aan
Duitschland.
Reuter seint uit Londen, dat de „Mining
Association" er de aandacht op heeft ge
vestigd, dat vele Duitsche gemeentelijke
bedrijven zich thans tot Nederland wen
den voor hun steenkolen. Berichten uit
Hamburg melden, dat schepen daar on
langs Nederlandsche steenkool hebben go-
lost voor de Berlijnsche electrische cen
trale, en de Hamburgsche gasfabriek en
electrische centrale, die vroeger nooit Ne
derlandsche steenkool gebruikten.
De „Mining Association" vindt het zeer
opmerkelijk, dat deze opdrachten tot leve
ring van steenkool in het buitenland zijn
geplaatst bij een der concurrenten, i.e. de
Nederlandsche steenkoolindustrie, als de
Britsche steenkool door regeeringsmaat-
regelen in Duitschland geweerd wordt.
Dr Ir G. W. Lely. f
De Minister van Waterstaat heeft
schriftelijk zijn deelneming betuigd aan de
nagelaten betrekkingen van wijlen Dr Ir
G. W. Lely, door wiens overlijden, naar
de minister schreef, de rijkswaterstaat
een zijner ijverigste en meest toegewijde
medewerkers heeft verloren.
Uitvoer van fruit en groenten.
Het bestuur van de Rotterdamsche ver-
eeniging van fruit- en gioentenexporteur3
schrijft in een adres aan den Minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw:
De deviezentoewijzing voor April vooral
is gebleken een zeer ernstige belemmering
voor den export van onze producten naar
Duitschland te zijn. Ook lijdt uit dienself
den hoofde de import van zuidvruchten
en dergelijke, waarvan doorvoer naar ons
natuurlijk achterland, Rijnland en Roer
gebied, zeer ernstige schade. Inzonderheid
wordt hierdoor getroffen de haven van
Rotterdam, die zich in den loop der laat
ste jaren tot een internationaal centrum
van verkoop had ontwikkeld en waarvan
nu tengevolge van de noodlottige deviezen-
regeling de doorvoer tot bijna niets is in
gekrompen. Hamburg en Bremen nemen
thans de plaats in van Rotterdam. Do se
dert jaren gekweekte relaties in het Duit
sche achterland zien zich noodgedrongen
verplicht, zich voor hun behoeften aan
zuidvruchten in Hamburg en Bremen te
voorzien.
Met nadruk mogen wij: uwe Excellentie
er op wijzen, dat de huidige deviezenrage-
ling een algeheels vernietiging beteekent
van onzen eigen producten-uitvoer als
mede van de her-export van zuidvruchten.
De rampzalige gevolgen, die hierdoor voor
onzen land- en tuinbouw, scheepvaart en
expeditiebedrijven en onze spoorwegen
zullen intreden, zijn vooralsnog niet te
overzien.
Uit de metaalnijverheid.
In de laatste vergadering van de fa
brieksteden van het personeel van de Kon.
Ned. Machinefabriek v.h. E. H. Bege-
man te Helmond, heeft de directie moe
ten mededeelen, dat het niet mogelijk is
onder de tegenwoordige omstandigheden
het bedrijf in de constructiewerkplaats
voort te zetten. In verband hiermede is de
directie genoodzaakt in de volgende maand
het geheele personeel van deze afdeeling
geleidelijk te ontslaan. Ook in de afdee
ling machinefabriek en gieterij bestaat een
tekort aan werk, zoodat ook hier verdere
inkrimping van personeel noodzakelijk is.
TWEEDE KAMER.
Regeling loopende pachten.
De Tweede Kamer heeft gisteren de be
handeling van het wetsvoorstel-
Eb e 1 s houdende bijzondere maatregelen
ten aanzien van loopende pachtovereen
komsten voortgezet.
Wij zullen niet de geheele discussie
trachten weer te geven, maar alleen de
hoofdzaak meedeelen.
