Onderwijs
Finantiëele Berichten
Gemengd Nieuws.
Leestafel.
Rechtzaken
Telegrammen.
Marktberichten.
Burgerlijke Stand.
Scheepstijdingen.
Beriijnsche Brieven
dat hij, als ds huuraanbieding wordt
De neerelag, gemiddeld over het geheele
land, bedroeg 9 mm. tegen 40 normaal.
In de 3 dekaden viel gemiddeld 4, 2 en
3 mm. In Noord- en Zuid-Holland en
West-Brabant viel 15 tot 20 pet. van de
normale hoeveelheid, in Zuid-Limburg
ongeveer 35 pet., in het overige deel van
het land 20 tot 30 pet. Een enkel onweers-
bericht kwam binnen van den 8, 18 20
en 23.
beiden te Amsterdam, voor ieder vrij
spraak.
Afloop Verkopingen en Aanbestedingen
Inschrijver» wam: Joe. Klaverman te
Bergen op Zoom f18400; N.V. Viseer
Smits Aann.-Mij, Papendrecht f 18159;
P. Volker f 18125; Gebr. Stouten, Ooster-
land f 14395; W. Gun ter, te Poortvliet
f 15200; M. v. d. Velde, Bruinisse f 19790;
G. K. Krijger, Poortvliet f 14627; J. Deur-
lo, Tholen f 15644; A. J. Verj aal J. de
Oude, Dreischor f 14800; J. Slager, Drei
schor f 15644; G. van Dijk, Hardinxveld
f 18230; J. Blijleven, Geertruidenberg
f 16.946; J. J. Jansen, Middelburg f 19500;
J. W. Nortier, Poortvliet f 15000; J. J.
Capelle, Bruinisse f 20993,50; F. v. d.
Hulk, Oosterland f 15400.
aanvaard, de rente van de grootboekkapi
talen ten name van kerk en pastorie i
f 6200, rentende 2 M pet., ter beschikking
stelt.
Graaf Bentinck is tot dit besluit geko
men, omdat hij van oordeel is, dat de
functies, op kerkelijk gebied door hem uit-
geoefend, haar waarde voor hem verloren
hebben, daar het onderling vertrouwen en
de samenwerking van vóór Maart 1931
niet meer kunnen bestaan.
Predikant en in algemee-
n e n d i e n st. Prof. dr J. de Zwaan te
Leiden stelt in „Koningin en Vaderland"
voor, dat de Hervormde Kerk zal over
gaan tot de aanstelling van predikanten
in algemeenen dienst. Prof. de Zwaan
kwam tot deze gedachte, omdat heel wat
Indische jongelui in Nederland tijdelijk
vertoeven, zonder dat er voldoende gees
telijk voor hen gezorgd wordt. „Thans
zal het vaak zoo zijn, dat zij van hier
vertrekken met den indruk van onder de
heidenen verbleven te hebben, althans in i
een wereld, die koud was van tempera
tuur, óók en vooral in het geeste-
lijke! Van het bestaan van Christus' kerk, j
erger van de liefde Gods in Christus, i
hebben ze bij ons weinig of niets ge
merkt. Tegen hun Christenlandgenoot in
de tropen kunnen zij met een superieur
lachje en met de deskundigheid van de
genen, die er zélf geweest zijn, optreden
en zeggen: Christendom.... niets van
gemerkt! Kerkdaar ging toewan
nooit naar toe! Pandita's? Ik weet niet,
hoe ze er uit zien zijn nooit bij ons aan
huis geweest. Zouden oud-zendelingen in
dit verband niet zeer nuttig kunnen zijn,
vraagt de hoogleeraar. De vraagstukken
van repatriatie, langdurig verlof, en der
gelijke, waren, dan op goede wijze tot
een oplossing gekomen."
Goes. Rijkslandbouwwinter-
school. Heden werden bevorderd van
de eerste tot de tweede klasse:
M. Boogerd, 's-Heer Arendskerke; S. J.
Dees, Wissenkerke; B. op 't Hoff, Krab-
bendijke; C. de Jager, Wolfaartsdijk; J.
E. Kole, Wemeldinge (herexamen); P.
Mol, Biezelinge; J. Murre, Baarland; P.
M. G. v. Nieuwenhuijzen, Oudelande (her
examen); Chr. Wisse, Anna Jacobapol-
der. Afgewezen 4.
Het diploma werd uitgereikt aan:
J. Burger, Wemeldinge; J. Goetheer,
Wolfaartsdijk; H. Janse, Wolfaartsdijk;
P. J. van Langeraad, Dreischor; C. van
der Linde, Dreischor; D. A. van Nieuwen
huijzen, N.- en St Joosland; G. P. A. van
Nieuwenhuijzen, Fijnaart; M. A. v. Nieu
wenhuijzen, Goes; P. de Regt, Biezelinge;
P. Scheele, Biezelinge; C. Steendijk, Sta-
venisse en D. P. Woutersen, Krabbendijke.
De voordracht voor onderwijzeres
aan de Open'b. lagere school te Nieuwdorp
gemeente 's-H. Arendskerke, bestaat uit
de dames C. J. Doets te Middelburg; A. F.
Appel te Vlissingen en N. F. Joosae te
Middelburg.
Wisselkoersen.
Amsterdam, 23 Maart, 2.30 u.
Berlijn 59.1059.20
Brussel 34.6334.67
Londen 9—9.10
Parijs 9.73—9.78
New York 2.48Vi2.48%
De nieuwe 5 pct.-leening te Arnhem.
Naar wij vernemen is bij de op 21 dezer
gehouden inschrijving op f 2.000.000 5 pet.
obligatiën Arnhem van 1932 het geheele
aangeboden bedrag door inschrijvers ge
nomen.
Het weer in Februari. Aan
het maandelijksch overzicht over Februari
j.l. van de weersgesteldheid, samengesteld
door het Kon. Ned. Met. Instituut te De
Bilt, ontleenen wij het volgende algemeene
overzicht:
Gedurende de geheele maand war. de
luchtdruk hoog in West-Europa. Van 1
tot 4, op den 8en en van 21 tot 24 trok
ken depressies door het N.O. en lag het
centrum van den hoogen druk over het
Westen of Noordwesten. Van 5 tot 7 ver
plaatste het zich naar het vasteland en
lagen depressies in het W. en N. Van 9
tot 26 bedekte de hooge druk het geheele
W., van 27 tot 29 verplaatste hij zich naar
het N. en lag een depressie over Spanje.
In de eerste dekade waren vooral N.W.-,
in de tweede en derde vooral N.O. winden
veel talrijker dan normaal. De gemiddelde
windkracht was in de tweede dekade be
neden normaal. Over de geheele maand
berekend was er een luchtverplaatsing
boven de normale van 2.3 Beaufort uit het
N.N.O.
Gemiddeld over de geheele maand wa
ren de overdagtemperatuur, het gemid
delde maximum en het gemiddelde mini
mum respectievelijk 0.8 gr., 0.5 gr. en 0.8
gr. beneden normaal. In de 3 dekaden
waren de afwijkingen respectievelijk 0.4
gr., 0.7 gr., 1.1 gr., 1.9 gr., 1.5 gr.,
2.6 gr., 0.9 gr., 0.8 gr., 1 .gr. De
hoogste temperatuur 10.8 gr., werd waar
genomen te De Bilt op den 3, de laagste,
13.4 gr. te Sittard op den 13 Het aantal
dagen met een minimumtemperatuur be
neden het vriespunt was op de 5 hoofd
stations gemiddeld 4 boven normaal. In
het begin der tweede dekade was enkele
dagen de ijsvorming voldoende voor
schaatsenrijden.
Het aantal uren zonneschijn op de
hoofdstations bedroeg 96 tegen 67 nor
maal, de 3 dekaden telden respectievelijk
30, 29 en 37 uren.
Het Lam Gods, door Dora Rap-
pard. Bewerkt voor Nederland en
Koloniën door J. H. Kuyper.
Dit boekje, waarin de verschillende
Schriftgegevens omtrent het lijden van
Jezus tot één eenheid zijn samengevat,
heeft geen andere pretentie, zegt Ds Bar-
key Wolf, die een „woord vooraf" schreef,
dan die uiterst moeilijke: eenvoudig te
zijn.
„Voor het oog van den lezer trekt hier
de lijdensgeschiedenis van den Zaligma
ker, als in een visioen voorbij. Hij leeft
van dag tot dag, van den vroegen Palm
zondagmorgen tot den laten avond van
den opstandingsdag toe, méé in het ont
zettend drama des lijdens, waarin het
Lam Gods, dat de zonde der wereld weg
neemt, het uitgangs- en middelpunt is.
En menigmaal zal de lezer moeten be
kennen: ik wist niet dat er zulke schat
ten van troost in deze Schriftgedeelten
lagen.
In dit boekje zijn de teksten over het
lijden des Heeren (tijdrekenkundig ge
rangschikt. Het geeft dus geen beschou
wingen over het lijden, maar alleen het
Woord van God.
Uitgave J. N. Voorhoeve, Den Haag.
Stemmen des Tijds. Maandblad voor
Christendom en Cultuur. Uitgave: N.V. G.
J. A. Ruys' Uitg. Mij. te Zutfen. De Maart
aflevering van dit tijdschrift geeft de vol
gende bijdragen: Goethe-herdenking door
Dr G. van der Leeuw; Duurzaam geluk,
door Dr H. Schokking; Crisis-curiosia
uit vroeger tijd, door P. A. Wansink; Is
raëlitische psychologie (slot), door Drs H.
G. Funke, Julius Willem Bilderdijk, door
Henriette J. van Gelderen; Boekbespre
king en Leestafel.
Politieke Gids.
Van de Politieke Gids samengesteld
door I. Stap en uitgegeven door de N.V.
„De Graafschap" te Aalten verscheen
reeds een tweede druk.
En 'tis een „veel vermeerderde" druk.
Van de in verschillende bladen en tijd
schriften gegeven opmerkingen is door
den samensteller een dankbaar gebruik
gemaakt.
Bij de Troonrede zijn nu ook enkele
persbeschouwingen opgenomen. Van de
Ministers wordt een korte biografie gege
ven, benevens een foto. Verder is opgeno
men een parlementair overzicht 1930
1931, door J. H(ollander) en een korte sa
menvatting van de Kieswet, terwijl voorts
nog in het kort wordt aangegeven hoe een
wet tot stand komt.
Een en ander is oorzaak, dat deze Gids
nog beter aan het doel beantwoordt dan
bij de eerste uitgave.
Bij het doorbladeren trof het ons, dat
wel de A.R.J.A. wordt vermeld, maar dat
het Verband van A.R. propagandaclubs
niet genoemd wordt. Vermoedelijk een
vergissing, die bij een volgende druk wel
hersteld zal worden.
Laudamus. Bijeengebracht door
M. van Woensel Kooy, bewerkt voor
vierstemmig gemengd koor. Rotter
dam, N.V. J. M. Bredee's Uitg. Mij.
Een nieuwe liederenbundel, die te be
schouwen is als een vervolg van de „Oude
en Nieuwe zangen".
Deze eerste bundel is met blijdschap in
onze kringen ontvangen. Velen hebben
de oude en nieuwe zangen liefgekregen.
Nu is er vraag naar meer liederen. En
er rust, zooals het in de voorrede heet,
nog een groote voorraad middeleeuwsche
melodieën in de archieven en er is ook
nog een onuitputtelijke voorraad Neder-
landsche, Protestantsch-geestelijke liede
ren uit de 17e en 18e eeuw.
Vandaar deze nieuwe bundel, die een
schat van liederen brengt, bewerkt voor
vierstemmig gemengd koor.
Het lijdt geen twijfel of deze bundel
zal door velen met blijdschap worden
begroet. Moge zij waarlijk vreugde bren
gen aan hen, die zingen willen.
Rechtbank te Middelburg.
Door de Rechtbank te Middelburg wer
den heden de navolgende vonnissen uit
gesproken:
Diefstal: J. P., 38 j., koopman te Goes,
f25 of 10 d. h.
Verduistering: J. V., 35 j., smidsknecht
te Zoutelande, vrijspraak.
Overtreding Jachtwet: C. de W., 37 j.,
landbouwer te 's Heerenhoek, bevestiging
vonnis, waarvan hooger beroep met uit
zondering van de straf, f 25 of 10 d. h.
Overtreding Motor- en Rijwielwet: M.
J. K., 48 j., handelsreiziger te Vlissin
gen, bevestiging van het vonnis waarvan
hooger beroep, f 1 of 1 d. h.; C. v. S., 53 j.
autohandelaar te Goes, bevestiging van
het vonnis waarvan hooger beroep met
uitzondering van de straf, f 10 of 5 d.h.
Onttrekken van een kind aan het daar
over gesteld gezag: J. V., 34 j., stuca-
door «a A. v. d. L., 39 j.t huishoudster,
Overtreding Jachtwet: C. S., 38 j., ar
beider te Zonnemaire, vernietiging von
nis waarvan hooger beroep, f 15 of
10 d. h.
Overtreding Motor- en Rijwielwet: J.
K., 24 j., handelsreiziger te Amsterdam,
bevestiging van het vonnis waarvan hoo
ger beroep, f 25 of 25 d. h.
Mishandeling: A. A. V., 36 j., werkman
te Vlissingen, 2 maanden gevangenisstraf
voorwaardelijk.
De Kanter en Hordijk's Bank.
De Rechtbank te Middelburg deed he
den uitspraak inzake J. A. W. v. R., 63
jaar, wonende te 's Gravenhage, vroeger
te Goes; J. W., 68 j., wonende te Goes,
eu W. A. P. L. F. v. B., 52 j., wonende
te Goes, respectievelijk Directeur en Pro
curatiehouders van de Kanter Hor
dijk's Bank N.V. te Goes, verdacht van
verduistering.
De Rechtbank sprak alle drie de ver
dachten vrij.
Verder deed de Rechtbank uitspraak in
zake W. A P. F. L. v. B., 52 jaar, en J.
A. W. v. R., 53 jaar, respectievelijk Di
recteur en Procuratiehouder van voor
noemde Bank, verdacht van valschheid
in geschrifte.
Ook in deze zaak sprak de Rechtbank
beide verdachten vrij.
Uit den trein gevallen?
ROOSENDAAL. Dinsdagavond laat
toen de trein van Parijs van het station
was vertrokken, vond men op de rails een
zekere Lammens, woonachtig te Roosen
daal, in bewusteloozen toestand. De man
was klaarblijkelijk uit den trein geval
len. Ernstig gewond werd hij in het zie
kenhuis te Roosendaal opgenomen. L.
verklaarde niet te weten hoe hij op de
rails terecht was gekomen. Vermoedelijk
heeft hij zitten slapen. Door de politie
wordt een onderzoek ingesteld.
Ernstige auto-botsing.
MUIDEN. Hedenmorgen te 5 uur is op
den Muider straatweg een vrachtauto van
de fa. Deutekom te .Amsterdam aangere
den door een vischauto uit IJmuiden. Een
hevige botsing volgde. In de vischauto be
vonden zich twee chauffeurs, die beiden
uit de auto werden geslingerd. De onge
veer 25-jarige A. P. Speeds werd op slag
gedood; de andere chauffeur, de ongeveer
30-jarige W. Wandering, werd ernstig
gewond. De chauffeur van de vrachtauto
bleef ongedeerd. Door de politie wordt
een onderzoek ingesteld.
De doodslag op Ameland.
LEEUWARDEN. De rechtbank te
Leeuwarden heeft vonnis gewezen in de
zaak tegen Ds J. L. A. te St. Anna ter
Muiden, beschuldigd van doodslag op zijn
echtgenoote op Ameland. De rechtbank
achtte den doodslag bewezen, maar nam
aan dat verdachte in staat van krankzin
nigheid heeft gehandeld. De rechtbank
gelastte daarom zijn opname in een
krankzinnigengesticht voor den tijd van
1 jaar en daarna ter beschikkingstelling
van de regeering.
TOKIO. Officieel wordt medegedeeld,
dat de Japansche regeering voornemens
is alle Japansche troepen uit Sjanghai
terug te roepen, zonder de resultaten van
de verdere onderhandelingen af te wach
ten. Slechts een klein garnizoen zal ach
terblijven ter bescherming van de Japan
sche concessie.
EEN DEEL VAN AMERIKA DOOR EEN
ERNSTIGE TORNADO GETEISTERD.
Het aantal dooden bedraagt 230.
NEW YORK. Geleidelijk krijgt men
thans een overzicht van de verwoestingen
die de tornado in verschillende streken
heeft aangericht.
In de Zuidelijke Staten zijn volgens
tot nu toe ontvangen berichten 230 per
sonen gedood en meer dan 1000 gewond.
Naar gemeld wordt bedraagt het aantal
dooden in Alabama 180, in Georgia 30
en in Fennessee 17.
Duizenden menschen zijn dakloos, ve
len hebben alles verloren.
Er zijn hulpcomité's gevormd om den
eersten nood te lenigen. Overwogen wordt
of het Congres geen maatregelen tot fe
deratieve hulpverleening zal hebben te
nemen. Het ergst is het gebied van Ala
bama geteisterd. Hier werden ontzettende
verwoestingen aangericht.
De tornado werd gevolgd door hevige
regens, die het reddingswerk ten zeerste
belemmerden.
Biggekerke. Dinsdagmiddag werd door
Notaris Mr P. Loeff van Koudekerke ten
verzoeke van de Erven de Wed. P. de
Visser, publiek verkocht: een huis met
schuur, erf en tuin, op het dorp, wijk A
9, groot ongeveer 10.18 A (88 R.). Koo-
per werd dhr Kr. de Witte voor f 3330.
Door notaris Blaupot ten Gate is
Dinsdag in café „Spoorzicht" te Arne-
muiden publiek verkocht: 1.43.40 H.A. of
3 G. 196 R. bouwland te Middelburg, bij
„Waldamme"; kooper L. Davidse Pz., al
daar, voor f2250; 2.04.70 H.A. of 5 G.
65 R. bouwland, aldaar; kooper A. Bie-
rens te Koudekerke voor f 1750.
Poortvliet. Door het bestuur van het
Waterschap Poortvliet werd heden aanbe
steed het stichten van een gebouw voor
electrische polderbemaling met bijkomen
de werken.
Tot op heden is het werk niet gegund.
Door het zelfde bestuur is aanbesteed
het leveren van 900 scheepston Basalt of
I'orfiersteenslag 1/3 c.M. op de havens
Strijenham, Scherpenisse en St. Anna-
land franco op den wal. Er werd als volgt
ingeschreven:
Basalt Mij. te Rotterdam f 3.45 Strijen
ham, f 350 Scherpenisse, f 3.50 St. Anna-
land; Jac. de Dreu te Goes resp. f 3.39,
f3.46, f3.49; Rauw en Stark en Co.,
Utrecht, resp. f 3.60, f 3.68, f 3.89; Ned.
Basalt Mij. te Zaandam resp. f 3.55, f 3.60,
f 3.60; N.V. Haagsche Basalt Mij. te Den
Haag voor alle havens f 3.80; N.V. „De
Hoop" te Terneuzen idem f 3.36; Centrale
Natuursteenhandel, Zeist, idem f 3,65;
M. v. d. Berg, Bruinisse, idem f 4.23; C.
M. Zwagemaker, St. Maartensdijk, idem,
f 3,75.
Gegund aan N.V. „De Hoop" te Ter-
neuzen voor f 3.36 per ton.
Voor de lever, van 150 scheepston grint
ten behoeve van het Waterschap Poort
vliet schreven in:
Levering op den wal Scherpenisse, resp.
van Maasgrint of Duitsch grint.
L. M. Geluk, Tholen f 1.64 en f 1.75; A.
J. den Breejen, Hardinxveld f 1.79 en
f 1.99 C. de Haan, Werkendam f 1.48 en
f 1.55; L. A. Rijkers, Werkendam f 1.45
en f 1.45.
Gegund aan L. A. Rijkers te Werken
dam voor f 1.45 per ton.
GOES, 23 Maart 1932. Groentenveiling:
Witlof 1417, Spinazie 1822, Spruiten
918, Idem 2e soort 6—8, Snijsla 22, Stoof-
sla 21 gulden, Wijnpeen f 0.90, Kroten
f0.70f2.40, Sjalotten f3.50, Stekuien
f3.40, Aardappelen f3.30f3.50, alles per
100 K.G. Prei f5, Radijs f2.50, beiden per
100 bos. Kropsla 2e soort f 3.30f 5.20,
Bloemkool f 14, Roode kool f 4, Groene
Savoye kool f 0.20—f 0.70, Witte kool f 5.20
Knolselderij f2.60, Prei 2e soort fO.10
f 0.90, alles per 100 stuks. Bloemen Hor
tensia's f 0.51 per pot.
VLISSINGEN. Veiling van 22 Maart.
Reinee d'Or 12, Brederode 27, Veldsla
1739, snijsla 4647, dunsel 43, uien 7,5
8, spinazie 1730, spruiten 1525,
Wijnpeen 55,5, Witlof 2024 ct. alles
p. kilo. kipeieren 2930 ct. p. 10 stuks.
Roode kool 13, savoye kool 25,5, sla
10 ct. alles p. stuk; Radijs 4,55, prei
25, Narcis 11 ct. alles p. bos; poters 23,
aardappelen 4041 ct. p. 10 kilo.
ROTTERDAM, 23 Maart. Ter Rotter-
damsche Veiling Warmoezierstraat 37
39 waren aangevoerd 325.000 eieren. Prij
zen f2.60f4.05; eendeieren f2.50—
f 3.10.
MIDDELBURG. Bevallen: W. G. den
HollanderRoseboom, d.; C. Smaardijk
Poerstamper, z.; E. C. A. de Meijer
Jansen van Rosendaal, d.
Overleden: C. J. A. M. van Heume,
80 j. wed. J. A, Lahr.
Stoomvaart-Mij. Nederland.
POELAU BRAS, uitr,. 22 van Suez.
JOHAN VAN OLDENBARNEVELT, uitr.,
21 van Belawan.
TARAKAN, uitr,, 21 van Sabang.
POELAU TELLO, uitr., p. 20 Gibraltar.
P. C. HOOFT, uitr., p. 21 Gibraltar.
Rotterdamsclie Lloyd.
.TACATRA, thuisr., 21 van Marseille.
SIANTAR, uitr., pass 22 Malta.
SOEKABOEMI, uitr., 21 van Genua.
GAROET, uitr., pass. 22 Gibraltar.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
Verwachting tot den avond van 24
Maart:
Zwakke tot matige, oostelijke tot zui
delijke wind, licht tot half bewolkt, wei
nig of geen regen, weinig verandering
in temperatuur.
Stand van hedenmiddag 3 uur:
Licht op voor fietsers:
Donderdag 6 u. 44.
HET HARNACK-HAUS IN DAHLEM.
Het hotel der geleerden. Een be
langrijke stichting van de Kaiser
Wiihelm-Gesellschaft. Haar be-
teekenis voor 'tpractische leven.
De „Kaiser Wiihelm-Gesellschaft zur
Förderung der Wissenschaften" heeft ten
doel, iedere wetenschap door practische
ondersteuning te bevorderen. Speciaal de
natuurwetenschap werd door het oprich
ten van instituten voor wetenschappelijk
onderzoek bedacht. Toen men in 1911 het
honderdjarig bestaan van de Beriijnsche
universiteit vierde, kwam de toenmalige
keizer Wilhelip II op de gedachte, zulk 'n
waardevolle organisatie in het leven te
roepen. Hij raadpleegde den kanselier,
den Pruisischen minister voor onderwijs
en al dadelijk verklaarden vele welgestel
de burgers zien bereid, tot dit voortreffe
lijk doel een vaste bijdrage per jaar ter
beschikking te stellen. Bijzondere bijdra
gen van grooten omvang vormden de fi-
nanciëele basis van een zeer uitgebreid
program. Men wilde den geleerde, die in
het dagelijksch leven door zijn onderwijs-
plichten gebonden is, de mogelijkheid bie
den, geheel ongestoord en zelfstandig te
werken.
Men wist, dat het laboratorium der uni
versiteiten meestal geheel op practischen
arbeid is ingericht; voor wetenschappelijk
onderzoek ontbrak veelal het benoodigde
materiaal. Bovendien beschikte de univer
siteit niet over de middelen, welke voor
het aankoopen van de nieuwste „Errung-
enschaften der Technik" vereischt worden.
In andere staten, Amerika, Engeland en
Frankrijk vooraan, had men reeds meer
dere instituten voor dergelijk wetenschap
pelijk onderzoek ingericht. Adolf van Har-
nack, de bekende theoloog, werkte een
soortgelijk plan voor Duitschland uit. Ter
zelfder tijd werden soortgelijke vroegere
ontwerpen van Leibnitz en Humboldt voor
den dag gehaald.
Met de wijziging van den staat en de
grondwet werd na de omwenteling door
de Kaiser Wiihelm-Gesellschaft rekening
gehouden, toen zij het protectoraat van
den voormaligen keizer voor vervallen
verklaarde. De verstrekte medewerking
van het Duitsche rijk en den Pruisischen
staat komt tot uiting in de bestuursforma-
tie; de senaat, die uit 44 leden bestaat,
wordt tegenwoordig samengesteld uit 20
senatoren, welke op de algemeene verga
dering worden gekozen en 20 senatoren,
welke voor de rijksregeering door het mi
nisterie van binnenlandsche zaken, voor
de Pruisische regeering door het ministe
rie voor kunst en wetenschap worden aan
gewezen. Hiervan moeten minstens vijf
lid van het genootschap zijn.
Op het oogenblik omvat de Kaiser Wii
helm-Gesellschaft 33 instituten, Aan het
meer theoretisch onderzoek is het Kaiser-
Wilhelm-instituut voor biologie in Dah-
lem gewijd, dat de algemeene experimen-
teele biologie bevordert. Hier werken Cor-
rens, Goldschmidt, Hartmann en Mangold.
Wat verderop ligt het instituut voor de
cellen-physiologie onder Otto Warburg.
Een derde instituut staat onder leiding
van Eugen Fischer en is gewijd aan de
anthropologic en erfelijke belasting. Het
instituut voor biochemie wordt door Neu-
berg geleid, die een speciale afdeeling voor
de biochemie van tabak heeft ingericht.
Het instituut voor experimenteels the
rapie stond oorspronkelijk onder leiding
van von Wassermann, die op het gebied
der geslachtsziekten een wereldreputatie
genoot. Voorloopig staat het onder beheer
sedert Wassermann's overlijden van
den directeur van het instituut voor bio
chemie. De Deensche kanker-specialist. Fi
scher was hier kortelings op bezoek en
zette met zijn Duitsche collega's zijn waar
devol onderzoek voort. Op het gebied van
chemie geven Hahn en Meitner in Dahlem
den toon aan. Daarnaast bevindt zich een
instituut voor physicalische chemie en
electrochemie onder Haber, Freundlich,
Ladenburg en Polanyi
Onder leiding van Einstein en von Laue
bestaat het Kaiser Wilhelm-instituut voor
physiek in Berlijn.
Het centrum van al deze en nog veel
andere wetenschappelijke instituten is het
statige Harnack-Haus, dat nu alweer bij
na drie jaar geleden, den 7den Mei 1929,
werd geopend. Hoe menigmaal ben ik al
wandelend, aan dit gebouw voorbijgeko
men en heb ik mijzelf afgevraagd: wat zou
dat zijn? Een instituut voor theologie?
Een hotel voor theologische geleerden?
Een wetenschappelijke sociëteit? Zonder
meer waagde ik mij niet naar binnen. Peis
toen ik hoorde van een voordracht, welke
kortelings door een landgenoote, Mejuf
frouw Duyvis, in het Harnack-Haus over
haar indrukken in Mexico en Guatemala
werd gehouden, wendde ik mij tot Me
vrouw Carrière-Bellardi, de directrice van
het Harnack-Haus om nadere informatie
Het Harnack-Huis der Kaiser Wiihelm-
Gesellschaft is een lang gezocht tehuis
voor de gasten der vereeniging. Hier
wordt geheel gratis een wetenschap
pelijke ruilhandel gedreven, welke de
wetenschap ten goede komt. Reeds bij
het betreden van de Bismarck-hall krijgt
men den indruk van voorname gastvrij
heid. Hier zitten de geleerden der gansche
wereld uit te rusten van de vermoeienis
sen, welke het leven in een stad als Ber
lijn met zich meebrengt. Hier ontmoeten
zij de collega's, wier werk reeds in verre
landen hun volle belangstelling wekte.
Hier kunnen zij het resultaat van eigen
studie met dat van vooraanstaande vak
lui vergelijken, hun kennis verrijken en
straks in het eigen land anderen hiermee
dienen,
