No. 144 Zaterdag 19 Maart 1932
46 e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
I
Verzuim niet tijdens de schoonmaak
Herziening Lager-Onderwijswet.
EERSTE BLAD.
MT VAN MELLE'S KOEK, GEZOND EN LEKKER!
Horloges
□it nummer bestaat uit 3 bladen.
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
C. JOOSSE,
St. Adriaanstraat - Goes
Binnenland.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Buioau: Lange Vorststraat 70, Goos.
Tol.: Rodactlo cn Admlnistratlo No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, Iranco per post, f 3.—
Losse nummers- - f 0,05
Prijs der Advertentiën:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
ZIJ DIE ZICH THANS ABONNEE-
REN ONTVANGEN DE TOT 1 APRIL
VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
(Slot).
Er is nog een punt, waarop wij bij de
bespreking van bet ontwerp tot wijziging
van de Lager Onderwijswet nog even de
aandacht dienen te vestigen: de lokali
teitsvergoeding voor bijzondere scholen.
Volgens de thans geldende wet wor
den de kosten van de stichting van een
schoolgebouw door de gemeente vergoed,
in verband waarmede de gemeente dan
ook moet worden gekend in de keuze van
het terrein en het te maken bestek.
De moeilijkheid die zich hierbij voor
doet is deze, dat het gevraagde subsidie
meestal moet worden toegekend op een
oogenblik dat er nog geen school bestaat,
zoodat het onmogelijk is precies na te
gaan aan welke eischen de te bouwen
school moet voldoen.
Toch dient de gemeente eenige zeker
heid te hebben dat de gevraagde gelden
werkelijk goed besteed zijn.
Vandaar dat bij de aanvraag om mede
werking der gemeente voor de stichting
van een school een verklaring ge-
eischt wordt waaruit blijkt, dat de school
bezocht zal worden door ten minste 40 tot
100 leerlingen, al naar gelang de grootte
der gemeente, terwijl voorts geen mede
werking wordt verleend, zoolang niet 15
pet. der stichtingskosten als waarborgsom
is gestort.
Deze waarborgsom, die bedoelt de ge
meente voor financieele schade te vrijwa
ren, vervalt voor een deel aan de ge
meente wanneer de school gedurende drie
achtereenvolgende jaren bezocht wordt
door minder dan twee derden van het
aantal leerlingen waarvoor zij bestemd
was. Wordt de school gedurende drie ja
ren bezocht door minder dan de helft van
dat aantal leerlingen, dan vervalt de
waarborgsom geheel aan de gemeente en
moet het gebouw aan haar worden te
ruggegeven.
Nn heeft met name de „verklaring" tot
heel wat onaangenaamheden aanleiding
gegeven. Omtrent de waarde van de ver
klaringen der ouders is herhaaldelijk ge
schil gerezen en tal van malen is daarop
een felle critiek uitgeoefend met de be
doeling de stichting van de gevraagde
school te bemoeilijken.
Maar dan is er nog iets anders.
Bij nuchtere beschouwing zal een ieder
moeten begrijpen, dat de beteekenis van
de verklaring der ouders, dat zij hunne
kinderen naar een bepaalde school zullen
zenden, zeer gering is.
De ouders geven een voornemen te ken
nen, dat in zijn uitvoering van allerlei
omstandigheden afhankelijk is. Zij kunnen
gaan verhuizen; zij kunnen van inzicht
veranderen enz., temeer, daar de ouders
door de gegeven verklaring in geen enkel
opzicht gebonden zijn.
Het is in verband hiermede, dat de
Staatscommissie, die naar deze zaak een
nauwkeurig onderzoek deed instellen, met
het voorstel is gekomen, de verklaring af
te schaffen, maar tegelijkertijd de rege
ling der waarborgsom te verscherpen.
„Aldus zal schade voor de openbare kas
kunnen worden gekeerd; aldus zal de me
dewerking der gemeente tot stichting van
een school niet in verband worden ge
bracht met een onmogelijken eisch tot be
wijs van een toekomstig feit, doch met het
van jaar tot jaar in werkelijkheid aanwe
zig aantal leerlingen; aldus zullen zij, die
het initiatief nemen tot schoolstichting,
het risico van mislukking dragen, terwijl
de medewerking der ouders niet zal be
staan in een tot niets bindende verklaring,
maar in het werkelijk ter school zenden
van hun kinderen".
Volgens de voorgestelde regeling zal
voor de kleinere scholen de waarborgsom
van 15 pet. op 30 pet. worden gebracht,
terwijl bij daling van het getal leerlingen
gedurende drie achtereenvolgende jaren
beneden het wettelijk minimum de helft,
en beneden drie-vierde gedeelte van dal
minimum de geheele waarborgsom ver
beurd ia.
De minderheid van de StaaticommiMie
kon zich met deze voorstellen die in-
tusschen door den Minister zijn overge
nomen, niet vereenigen. Zij wenschte niet
alleen de verklaring te behouden, maar
bovendien wenschte zij de aanwijzing van
een onpartijdig overheidslichaam, b.v. het
college van Ged. Staten, om te beoordeelen
of de stichting van een bijzondere school
al dan niet noodig is.
Het stelsel van autorisatie dus.
Het verwerpelijke van dit stelsel werd
in bet verslag der Staatscommissie duide
lijk als volgt aangegeven:
„Vast staat, dat een stelsel, waarbij de
stichting en dus bij naleving van de wet
telijke voorwaarden de bekostiging uit de
openbare kassen van bijzondere scholen
van het goedvinden van eenig publiek
orgaan werd afhankelijk gesteld, recht
streeks zou ingaan tegen de
grondwettelijke vrijheid van
onderwijs, welke juist hierin bestaat,
dat het geven van bijzonder onderwijs aan
geenerlei publieke autorisatie of goedkeu
ring zal onderworpen zijn.
De Grondwet laat de beoordeeling van
de wenschelijkheid of noodzaak der stich
ting aan de stichters zelve. Tegen
elk denkbeeld om van het oordeel van
eenige publieke autoriteit de stichting van
bijzondere scholen afhankelijk te stellen,
verzet zich ook de omstandigheid, dat
voor zoodanige beoordeeling geen objec
tieve maatstaf te vinden is. Zelfs zijn er
nog velen, die elk bijzonder onderwijs,
anderen, die b.v. elk niet confessioneel bij
zonder onderwijs overbodig achten".
Zoo is het.
En het stemt tot tevredenheid, dat Mi
nister Terpstra hiermede zijn volle in
stemming betuigde en dat hij in de memo
rie van toelichting op zijn ontwerp nog
nadrukkelijk verklaarde, dat de in de
Grondwet gewaarborgde vrijheid van on
derwijs niet toelaat, dat bet geven van bij
zonder onderwijs van eenigerlei publieke
autorisatie of goedkeuring afhankelijk ge
steld wordt.
Slechts eene opmerking willen wij hier
aan toevoegen.
Deze. Het voorstel van de minderheid
der Staatscommissie wijst er op, dat er
metterdaad gevaar bestaat
voor devrijheid van onderwijs
indien het volgend jaar de linkerzijde de
meerderheid mocht behalen.
Daarom dienen wij nu reeds te begrij
pen, dat het bij de verkiezingen in 1933
mee gaat, om het recht en de vrij-
heid van het bijzonder onder
wijs.
Ingezonden Mededeeling.
Voor GENEESMIDDELEN 't best,
naar A. C. VAN DER REST
Ass. Apotheker.
GOES.
Een electriciteits-staking.
Te Antwerpen heerscht sedert enkele
dagen groote ontevredenheid tegen de
electriciteits-maatschappij, welke haar ta
rief tot 2,17 fr. per kilowatt heeft ge
bracht, hetgeen een verhooging van 61
procent beteekent.
Vooral de winkeliers en industrieelen,
maar ook de huismoeders worden ten
zeerste getroffen door dezen maatregel,
welke door niets gewettigd is, daar de
maatschappij in het afgeloopen jaar nog
een winst maakte van 57 millioen.
In deze omstandigheden hebben ver
schillende organisaties van winkeliers, in
dustrieelen en burgers een gemeenschap
pelijke actie op touw gezet.
Een vergadering heeft plaats gehad,
waarbij gesproken werd over de maatre
gelen, welke tegen de maatschappij zou
den kunnen genomen worden. Gesugge
reerd werd, gedurende een week een sta
king te proclameeren, maar daarvan werd
voorloopig afgezien. Besloten werd een al-
geheele staking af te kondigen voor Dins
dag 22 dezer 's avonds van 7 tot 9 uur.
Gedurende dezelfde uren zullen de win
keliers en particulieren een protest
optocht houden door de straten der stad.
En wanneer deze eerste daad niet helpt,
dreigen de Antwerpenaren het nog straf
fer aan te pakken.
De trein-overval bij Antwerpen.
Uit het onderzoek is gebleken, dat de
dieven, die den postwagen van den trein
Willebroeck-Antwerpen plunderden, hun
buit hebben verdeeld op het schietterrein
te Kiel (Antwerpen).
Na uit den wagen gevlucht te zijn, blij
ken de bandieten over den muur van het
schietterrein geklauterd te zijn om in alle
veiligheid de postzakken te ledigen. Al
thans de zakken werden daar terug gevon
den.
Vervolgens zijn zij, volgens de sporen
naar den weg gegaan, waar zij waar
schijnlijk een wachtenden auto gevonden
hebben om hen in hun vlucht te helpen.
Ofschoon de beste speurders aan het
werk zijn gesteld, heeft men nog geen
spoor der bandieten gevonden.
Parijsch bankier gearresteerd.
De Parijsche bankier Barrault is gear
resteerd wegens frauduleuze handelingen.
Hij had op het einde van het vorige jaar
van den Zweedschen bankier Hogmann,
die met Ivar Kreuger bevriend was, 30
millioen francs Kreuger-obligaties in de-
Titans-Jordanië wordt door een ont
zettende sprinkhanenplaag bedreigd. Het
geheele land bidt vurig om eenigen regen
en men hoopt innig, dat de wind niet naar
het Oosten zal draaien, omdat anders
groote zwermen sprinkhanen uit Moan en
andere streken het land zouden bezoeken.
De hoofdkrater van de Etna is weer
in werking. De rand van den krater is
ongeveer 3 M. lager geworden. De leider
van het Etna-laboratorium hoopt, dat de
gloeiende lava slechts tot den rand zal
komen en dan weer zal dalen.
Binnenland.
Eerste en Tweede Kamer op recès.
Interpellatie-Wijnkoop over de houding
van Nederland in het Japan-China ge
schil.
De Eerste Kamer nam verschillende op-
centen-verhoogingen aan.
Inkrimping van Rijkspersoneel?
Buitenland.
Chamberlain over de Valera's verklarin
gen.
De Eerste Kamer.
Naar gemeld wordt, ligt het in het voor
nemen van den voorzitter van de Eerste
Kamer, de Kamer weder bijeen te roepen
tegen Woensdag 30 Maart a.s. des namid
dags om twee uur, ter behandeling van
Ingezonden mededeelingen.
pot ontvangen. Veertien dagen later werd
bekend, dat deze obligaties op de New-
Yorksche beurs verhandeld waren, om
een baisse-aanval tegen de Kreuger-aan-
deelen mogelijk te maken.
De bankier heeft een bekentenis afge
legd.
De Valera's dreigementen.
In den loop van een rede, die hij te Bir
mingham hield, sprak Chamberlain over
de onlangs afgelegde verklaringen van De
Valera, die zich kristalliseeren in een
weigering om den eed van trouw af te
leggen en de grondbelasting aan Groot-
Brittannië te betalen. Chamberlain zeide,
dat de Britscbe regeering nog geen enkele
officieele mededeeling daarover had ont
vangen, maar hij wilde nu al haar stand
punt tegenover een dergelijke politiek uit
een zetten opdat daarover geen twijfel
meer zou bestaan. Hij was van meening,
dat elke gedachte aan eenzijdige wijziging
of verwerping van overeenkomsten, die op
plechtige wijze tusschen Groot-Brittannië
en Ierland tot stand gebracht waren, de
Engelsche regeering zorg zou baren. In
dien werkelijk ernstig gevolg werd gege
ven aan dergelijke gedachten, dan zouden
de gevoelens van bitterheid en de mee-
ningsverschillen weer opnieuw opkomen,
waarvan men hoopte, dat zij voorgoed
vergeten waren.
Korte berichten.
De Engelsche overheid is van plan
krachtige maatregelen te nemen tegen den
boycot van Engelsche goederen. Men is
van plan den geheelen katoenhandel te
Bombay onder officieel toezicht te stellen,
terwijl bovendien, zooals tijdens den oor
log ook reeds gebeurd is, een gedeelte der
zaken onteigend zal worden
Het tekort op de Oostenrijksche be
grooting over 1930 bedraagt 275 millioen
schilling. Hiervan is 200 millioen door
leeningen op korten termijn gedekt en 75
millioen uit kasmiddelen. Ondanks de ge
weldige bezuinigingen heeft het vierde
kwartaal toch nog een tekort van 59 mil
lioen opgeleverd.
De gemeenteraad van Gent heeft aan
de regeering een protest tegen de even-
tueele oprichting van vestingwerken, in de
streek ten Zuiden van deze stad, doen
geworden.
In het Zuid-Westen van Frankrijk
is een auto, waarin 6 personen gezeten
waren, in de Garonne gestart. Slechts één
der inzittenden kon worden gered De
overige vijf zijn verdronken.
Naar uit Riga vernomen wordt,
hebben de Sovjet-autoriteiten besloten, uit
1600 huizen in Leningrad de liften te ver
wijderen en het metaal, waarvan zij ver
vaardigd zijn, om te smelten voor indu-
strieele doeleinden.
De Finsche visschers, die op een ijs
schots naar zee afgedreven waren, zijn
thans allen gered. Vliegtuigen hebben hen
gedurende den geheelen tijd van levens
middelen voorzien. Ondanks de doorge
stane ontberingen, bevinden de meesten
zich in goeden toestand.
alle metalen; als vest en polsmodel
uiterst lage prijzen - jarenlange garantie
Nederlanders uit België gezet.
De Antwerpsche correspondent van de
„Maasbode" meldt:
De Belgische overheid is in de laatste
weken druk bezig met scherpte de wette
lijke maatregelen toe te passen, welke zij
eenigen tijd geleden heeft vastgesteld om
de werkloosheid in België te bestrijden.
Deze bestaan in het weren of reglemen
teeren van vreemde arbeidskrachten.
Zooals men weet, heeft een vreemdeling
die hier aan den arbeid wil, toestemming
noodig van het ministerie van buitenland-
sche zaken, en het ministerie van arbeid
en nijverheid. Tot nu toe werden, voor
wat de Nederlandsche arbeidskrachten be
treft, deze bepalingen zoo goed als niet
toegepast, zeker niet ten opzichte van
werkkrachten uit de grensgemeenten.
Thans is daarin plotseling verandering
gekomen. Verschillende Nederlanders heb
ben van den Belgischen veiligheidsdienst
aanzegging gekregen België te verlaten.
Gewoonlijk wordt den betrokkenen slechts
een paar dagen gegund om naar het va
derland terug te keeren. Enkele gevallen
zijn zeker kenschetsend. Een jongeman,
die met zijn ouders zes jaar lang in Bel
gië woonde en kort geleden met de familie
naar Nederland verhuisde, om vervolgens
alleen terug te keeren naar België, heeft
bevel gekregen onmiddellijk zijn koffers
te pakken. De persoon in kwestie bekleed
de een positie in een industrie, welke nog
niet lang geleden uit Nederland naar Bel
gië was overgebracht en die verscheiden
Belgischen arbeiders werk verschafte. De
Nederlander schijnt in het bedrijf moei
lijk te vervangen te zijn.
Een ander geval: een viertal schilders
uit Roosendaal is sedert eenige dagen aan
het werk in een dorp in de streek van
Antwerpen. Zij verblijven niet ter plaatse,
maar gaan eiken avond naar Roosendaal
Deze week hebben zij plotseling van de
openbare veiligheid bevel gekregen op te
trekken en niet meer te verschijnen. Door
ingrijpen der plaatselijke overheid is hun
nog toegestaan de week vol te maken.
Wat deze mensehen vooral tegen de
borst stuit is het feit, dat de maatregel
uitgaat van de veiligheid, waartegen zij
toch niets misdaan hebben. Van den an
deren kant begrijpen zij niet, waarom zij
niet in de Belgische grensgemeenten mo
gen arbeiden, terwijl omgekeerd toch ver
schillende Belgische, werklieden in Ne
derlandsche grensgemeenten hun brood
verdienen.
hoofdstuk III der rijksbegrooting voor
1932. Indien de memorie van antwoord
betreffende hoofdstuk VIII tijdig zal zijn
ingekomen, zal ook de begrooting van de
fensie in die week aan de orde worden ge
steld, terwijl het bovendien in het voorne
men ligt afdeelingsonderzoek te doen
houden, onder andere met het oog op het
wetsontwerp inzake wijziging van de de
partementale indeeling, hetwelk vóór 1
Mei a.s. zal moeten worden afgedaan.
Staking wegens loonsverlaging.
De arbeiders, werkzaam bij de vleesch-
warenfabriek van de firma Tieleman
Dros te Leiden zijn gistermorgen in sta
king gegaan.
De firma had een loonsverlaging aan
gekondigd van 10 pet., toe te passen aldus
5 pet. direct en de tweeede 5 pet. verla
ging op een nader te bepalen tijdstip.
De slagersgezellen, voor de groote meer
derheid georganiseerd, hebben deze loons
verlaging algewezen. De staking omvat 75
arbeiders, terwijl slechts vier arbeiders
de fabriek in zijn gegaan.
Uitvoer kippen- en eendeneieren.
In een Nota naar aanleiding van het
verslag der Tweede Kamer over het wets
ontwerp tot wijziging en aanvulling van
de wetten betreffende de in- en doorvoer
en den uitvoer van kippen en eendeneie
ren zegt de minister, dat ook hij het van
belang acht, dat, mede in verband met de
bestaande moeilijkheden, zoo spoedig mo
gelijk zal kunnen worden overgegaan tot
vaststelling van den algemeenen maatre
gel van bestuur en de uitvoeringsvoor-
schriften met betrekking tot den uitroer
van kippen- en eendeneieren.
De nood onder de schippers.
Naar gemeld wordt hebben de vijf schip-
persorganisaties, gevestigd te Amsterdam,
Rotterdam en Groningen, die onlangs een
uitvoerig betoog vergezeld van verschei
dene maatregelen terzake van nood onder
de schippers aan de regeering hebben ge
richt, zich opnieuw met een urgentie-pro
gram tot Den Haag gewend.
Ingezonden Mededeeling.
Uw handen ook vooral 's avonds In te wrl|ven met Purol, dan blijven ze, ondanks al het
natte en ruwe werk, toch gaaf en zacht. PUROL doos 30 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
INKRIMPING
VAN RIJKSPERSONEEL.?
Wachtgeld bij eventueel ontslag.
In de laatst gehouden vergadering der
Centrale Commissie van Overleg bij het
Rijk werd aan de Regeering de wensch
kenbaar gemaakt, om het personeel, dat
krachtens het K. B. inzake de arbeids
overeenkomst voor vaste aanstelling in
aanmerking komt, een aanstelling uit te
reiken. In antwoord hierop deelt minister
Ruys de Beerenbrouck mede, dat thans in
afwachting van de voorstellen der Bezui
nigingscommissie inzake inkrimping van
de personeelsformaties der Rijksdiensten,
bezwaarlijk hieraan kan worden voldaan.
Het standpunt der regeering te dezen
aanzien is uiteengezet in een schrijven
aan de Departementen van Algemeen Be
stuur. Dat schrijven luidt volgens een pu
blicatie in „Ons Weekblad", orgaan van
den Ned. Bond van personeel in over
heidsdienst als volgt:
Zooals UEd. bekend is, zijn van de Be
zuinigingscommissie binnenkort voorstel
len te verwachten tot inkrimping van de
personeelsformaties der Rijksdiensten.
Maatregelen van die strekking zullen
ongetwijfeld noodig zijn om de ingrijpen
de bezuiniging, waartoe de buitengewone
