No. 143
Vrijdag 18 Maart 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Buitenland
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Dlreoteur-.Hooidredacteur:
R. ZUIDEMA.
Buioau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Rcdactlo en Administratie No. 11.
Postrekeninq No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
DeZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers
10.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ci
Bij abonnement belangrijke korting.
ZIJ DIE ZICH THANS ABONNEE-
REN ONTVANGEN DE TOT 1 APRIL
VERSCHIJNENDE NUMMERS GRATIS.
Denemarken en de ontwapening.
Bij hun propaganda voor nationale on-t
wapening, verwijzen de Soc.-Dem. spre
kers en schrijvers steeds weer naar Dene
marken, waar onder een socialistische re
geering tot ontwapening is overgegaan.
Denemarken ontwapend! Het is maar
de vraag wat men onder ontwapening ver
staat!
Nog gisteren meldde het Soc.-Dem.
hoofdorgaan, dat tusschen de regeerings-
partijen, bestaande uit sociaal-democraten
en links-radicalen, benevens de partij van
de gematigde linkerzijde, inzake de mili
taire uitgaven overeenstemming werd be
reikt.
En dus worden nu leger en vloot afge
schaft
Neen, de overeenstemming betreft een
vernieuwing van het Deense he
verdedigingsstelsel.
Behalve de 2000 man garnizoenstroepen
die uit vrijwilligers bestaan, zullen jaar
lijks 8000 man onder de wapenen worden
geroepen.
Dat heet nu ontwapening.
En dan is er nog de vloot, waaromtrent
wordt gemeld, dat de chef voor den ma-
rine-vliegdienst Graudjean een contract
heeft afgesloten met Hawker Ltd. voor de
levering van twee Hawker-Horseby-toe-
stellen. Beide zijn voorzien van de groot
ste bestaande Armstrong Leopardmotoren
van 820 P.K. en zullen met hun beman
ning van 3 personen, machinegeweren en
torpedo 4500 kg. wegen. Zij woTden zoo
wel met pontons als met wielen geleverd,
moeten een snelheid kunnen bereiken van
206 km. in het uur en kosten elk niet
minder dan Kr. 150.000.
Het meest moderne oorlogstuig dus,
zooals ons land het waarschijnlijk niet
kent.
Toch heet ons land, dat in verhouding tot
Denemarken voor leger en vloot veel min
der uitgeeft, een militairistisch land, ter
wijl Denemarken, waar naar verhouding
de militaire uitgaven volstrekt niet ge
ring zijn, wordt voorgesteld als een land
dat ontwapent.
Zoo wordt de wereld bedrogen.
Zoo wordt willens en wetens de massa
misleid.
De wapenstilstandsconferentle
Sjanghai.
te
Op een bijeenkomst verleden Maandag
te Sjanghai zijn de gezanten van Ameri
ka, Engeland, Frankrijk en Italië aldaar
tezamen met de vertegenwoordigers der
Ghineesche en Japansche regeeringen tot
een voorloopige evereenstemming geko
men over de grondslagen van discussie
der te houden wapenstilstandsconferen
tie.
Deze grondslagen zouden drieërlei zijn:
le. de Chineesche troepen moeten blij
ven waar zij zich thans bevinden;
2e. de Japansche troepen moeten terug
genomen worden tot binnen de internatio
nale concessie en de wegen buiten de in
ternationale concessie waan zij zich op 28
Januari bevonden voordat de Japansche
aanval tegen Sjanghai begon;
3e. een gemengde commissie met neu
trale leden zal toezicht op de naleving der
bepalingen houden.
De Donau-besprekingen.
De besprekingen welke te Genève door
de vertegenwoordigers der belanghebben
de Staten zijn gevoerd over de plannen
voor economische hulp aan de Donaulan-
den, zijn in hoofdzaak beëindigd.
Als voorloopig resultaat mag worden
vastgesteld, dat men thans besloten heeft,
de kwestie langs diplomatieken weg ver
der te behandelen, waarbij het de bedoe
ling is, dat voorshands eerst de vier
belanghebbende groote mogendheden
(Duitschland, Engeland, Frankrijk en Ita
lië) tot een accoord trachten te komen.
De kwestie van een financieele hulpactie,
eventueel door middel van een Volken-
bondsleening, wordt thans besproken.
Huiszoekingen bij de Nazi's In geheel
Pruisen.
Gistermorgen zijn in geheel Pruisen op
last van Severing, den minister van bin-
nenlandsche zaken, bij alle bureaux en
gouwleidingen van de nat. soc. partij
huiszoekingen gehouden om na te gaan
of er onwettig propaganda-materiaal aan
wezig zou zijn. Op den verkiezingsdag wa
ren de z.g. S. A.-formaties van de N. S.
D. A. P. gereed voor het eerste sein. Hier
toe hadden zij uit Munchen opdracht ge
kregen. Men krijgt den indruk, dat vele
leiders in ernst van plan waren tot maat
regelen van geweld over te gaan.
In de gouv. Ollenburg (Holstein) was
de aanwijzing gegeven aan de Storm-Af-
deeling om zich voor langen tijd met pro
viand te voorzien. Het plan bestond om
de S.A. afdeeling op vrachtauto's naar
Berlijn te vervoeren.
Er waren pamfletten gereed waarin de
politie aangemaand werd geen wapenge
weld tegen S.A. leden aan te wenden.
De verzamelpunten der afdeelingen wa
ren overal aangegeven met de route van
hun opmarsch. De leiders moesten zorg
dragen voor requisitie van brood, vleesch
en peulvruchten. Telegraaf- en telefoon
kantoren moesten door bepaalde gendar
merie-roepen onmiddellijk, op het eerste
sein, bezet worden.
Zoodra het wachtwoord „Grootmoeder
overleden Max" uitgegeven zou worden,
traden al de voorschriften en bevelen in
werking.
Al deze toebereidselen wezen duidelijk
op het voornemen, gereed te zijn voor den
burgeroorlog.
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld,
dat het rijk in het geheel niet betrokken
is bij de actie tegen de nationaal-socia-
listen in Pruisen en dat van de zijde van
het rijk ook geen opdracht of advies tot
een dergelijke actie is gegeven.
De actie wordt in geheel Pruisen vol
gens de opdracht der Pruisische regee
ring uitgevoerd.
Het persbureau van de N.S.D.A.P. deelt
officieel mede:
De nationaal-socialistische Duitsche ar
beiderspartij verklaart reeds thans, dat zij
alle mogelijke juridische maatregelen zal
nemen, alsmede aanklachten zal indienen
tegen schending van de grondwet, tegen
het ongehoorde optreden van het Pruisi
sche ministerie van binnenlandsche za
ken, dat bedoeld is om de door de N. S. D.
A. P. op zoo voorbeeldige wijze gehand
haafde rust en orde in gevaar te bren
gen en een onruststemming bij het pu
bliek te veroorzaken.
Korte berichten.
Lloyd George zal over een paar da
gen een boek laten verschijnen, onder den
titel: „De waarheid over de herstel- en
oorlogsschulden".
De commissaris voor Hessen-Nassau
heeft het nationaal-socialistische Frank
furter Volksblatt tot 23 Maart verboden
wegens een artikel dat o.a. beleedigingen
aan het adres van den Rijkspresident be
vatte.
De nationaal-socialistische minister
van Binnenlandsche zaken van Brunswijk,
heeft de sociaal-democratische Volks-
freund opnieuw voor den duur van vier
weken verboden.
De Rosa heeft gistermorgen in ge
zelschap van een van zijn verdedigers
de gevangenis te Brussel verlaten.
De regeering van IJsland heeft be
sloten concessie te verleenen voor het
brouwen van bier, hetwelk geen hooger
percentage alcohol dan 4 pet. mag be
vatten. Voor de concessie zal Kr. 40.000
betaald worden, terwijl aan belasting
40 0re per liter geheven zal worden. De
regeering gaat hier toe over in de eerste
plaats om 's rijks financiën te sterken en
ten tweede om de geheime brouwerijen
tegen te gaan, welke op IJsland een groo-
ten omvang hadden genomen.
Het Twentsch textielconflict.
DE NOOD DER BOEREN.
Een landbouw-delegatie bij de Koningin.
De Koningin heeft gistermorgen in
audiëntie ontvangen de heeren Nysingh,
voorzitter van het Kon. Ned. Landbouw-
comité, Verheggen, voorzitter van den
Kath. Ned. Boeren- en Tuindersbond en
prof. dr Diepenhorst, voorzitter van den
Ghr. Boeren- en Tuindersbond.
De heeren hebben de zorgen en moei
lijkheden van den landbouw uitvoerig uit
eengezet, der Koningin verzocht in het
bijzonder Haar aandacht te willen wijden
aan de veehouderij en de gemengde be
drijven en daarbij de hoop uitgesproken,
dat, kon het zijn spoedig, van regeerings-
wege maatregelen zouden worden geno
men om aan den daarin heerschenden
nood tegemoet te komen.
Naar aanleiding van de bij hem ingeko
men antwoorden van de drie groote orga
nisaties van werknemers in de textielin
dustrie inzake het conflict in de industrie,
had de burgemeester van Enschede deze
organisaties tot een conferentie samenge
roepen teneinde in de gelegenheid te zijn
haar standpunt nader te vernemen. De
besturen der bedoelde organisaties hebben
aan de oproeping gehoor gegeven en de
burgemeester zal thans, na overweging
van het gehoorde, nagaan, of en zoo ja,
welke stappen hij inzake het conflict zal
doen.
De conferentie, welke 2 uur geduurd
i heeft, had gisterenmiddag in Den Haag
plaats.
Bezuiniging op defensie-uitgaven.
Naar aanleiding van 'n persbericht, dat
de regeering, in verband met de noodza
kelijke bezuiniging van 's rijks uitgaven,
binnenkort een beslissing zal moeten ne
men omtrent de vraag, of de africhting
van het leger geheel in handen zal blijven
I van beroepsofficieren en lager kader, of
dat deze zal geschieden door het verlofs-
personeel, m.a.w. in de richting zal gaan
van het Zwitsersche stelsel, in welk ge
val geleidelijk een zeer groote afvloeiing
van beroepspersoneel zou moeten plaats
hebben, wordt de aandacht gevestigd op
de passage voorkomende onder het hoofd
Landmacht (regeeringsbeleid, reorganisa
tie) in de Memorie van Antwoord op het
voorloopig verslag der Tweede Kamer no
pens de defensie-begrooting voor 1932,
waarin de minister van defensie onder
meer meedeelt, dat aangezien hij er niet
ten volle van overtuigd is, Jat de vredes-
samenstellingen van de onderdeelen der
infanterie- en der artilleriebrigades zoo
danig zijn, dat aan de eischen, welke de
opleiding van de dienstplichtigen en de
mobilisatievoorbereiding stellen, zoo doel-
treffelijk mogelijk wordt voldaan, en dat
daarbij niet meer beroepspersoneel wordt
betrokken, dan strikt noodzakelijk is, on
der voorzitterschap van den chef van den
generalen staf een commissie heeft inge
steld, welke te dier zake een onderzoek
heeft aangevangen.
Voorts heeft de minister in deze memo
rie van antwoord gezegd, dat hij nopens
de vraag, of nochtans met minder be
roepspersoneel kan worden volstaan, zich
zijn oordeel moet voorbehouden, tot hij
het rapport van vorenbedoelde commissie
zal hebben ontvangen en bestudeerd.
Dit rapport is nog niet ingekomen. In
middels wordt opgemerkt, dat deze zaak
niets uitstaande heeft met het Zwitser
sche stelsel.
Het Meubel- en Behangersbedrijf.
De onderhandelingen tusschen de be
trokken partijen van werkgevers en werk
nemers in het meubel- en behangersbedrijf
over een eventueel nieuw contract hebben
een zoodanige wending genomen, dat het
geheel een gecompliceerd karakter drijgt
te krijgen.
Ter verduidelijking diene het volgende.
Tot 15 Maart gold een contract voor het
geheele land, zoowel voor de patroons als
de arbeiders.
Over het nieuwe contract zijn de werk
geversverenigingen het niet eens kunnen
worden met als gevolg, dat de Katholieke
werkgeversgroep „St. Reinoldus" aan de
drie werknemersgroepen een eigen con
tract aanbood. Dit contract is, zooals ge
meld, door de Katholieke en Christelijke
arbeidersorganisaties aangenomen, echter
door den modernen gezellenbond verwor
pen.
Tegenover de verslechteringen in het
contract door de algemeene patroonsver-
eenigingen in de meubelindustrie en het
behangersbedrijf gewenscht, staan de drie
arbeidersorganisaties aaneengesloten.
De zaken staan zoo, dat, wanneer deze
week geen overeenstemming wordt bereikt,
de moderne bond Maandag over de heele
linie in staking gaat, de Katholieke en
Christelijke bonden bij de neutrale werk
gevers. Het eventueele conflict zal evenwel
voornamelijk bij* de 'groot-meubelindustrie
het meest algemeen zijn.
Waar de communisten de meerderheid
hebben.
Te Moerfelden in Hessen, waar de meer
derheid van den gemeenteraad uit com
munisten bestaat, en ook de burgemeester
tot de communistische partij behoort, is
het tot ernstige ongeregeldheden geko
men, daar sedert weken de werkloozen
geen ondersteuning bekomen.
Twee provinciale ambtenaren zijn in
verband hiermede naar Moerfelden gezon-
Ingezonden Mededeellng.
,Weet U dat Holland in 1931 ter
bestrijding an werkloosheid en ar
moede ruim 150 millioen heeft uitge
geven.
Weet U dat in 1931 voor ruim 3
millioen gulden aan zelfwerkende
waschmiddelen uit het buitenland
werd geïmporteerd.
Weet U dat Holland een minstens
even goed product levert, dat belang
rijk goedkooper is.
Overtuigt U zelf één maal en koopt
Vet Hollandsche, /j'
zelfwerkend 17V« cenf
waschmiddel per pak.
Probeert het en oordeelt zelf.
den, van wie er één als commissaris zou
optreden.
Bij; hun aankomst hadden zich talrijke
communisten voor het stadhuis opgesteld,
•die den ambtenaren beletten het stadhuis
binnen te gaan.
Ook waren alle telefoonlijnen stuk ge
sneden.
Uit Darmstadt werd een afdeeling po
litie ontboden, die bij haar aankomst met
een hagel van steenen werd begroet, zoo
dat zij tenslotte van de vuurwapenen ge
bruik maakte. Niemand is echter gewond.
Middelburg. In de gisteren gehouden
vergadering van de Coöp. Vereen. Ijsfa
briek alhier bleek uit de jaarverslagen
van secretaris en penningmeester dat de
fabriek zeer goed fleureert. Het dividend
kon worden vastgesteld op 5 pet. De ver
gadering herkoos tot bestuurslid den heer
P. de Pagter en tot lid van den Raad van
Toezicht den heer G. Wolders.
Schore. Donderdagavond is hier na een
rede van dhr A. M. Overhoff opgericht
een afd. van de S.D.A.P met aanvankelijk
12 leden. Voorzitter A. van Gent, secreta
ris J. Goossens, penningmeester St. Stroo-
snijder.
Hansweert. De voetbalwedstrijd ge
speeld door Hansweert 1 en 2 tegen Vi
tesse van Kruiningen werd door laatst
genoemde met 32 gewonnen.
De dekknecht E. van de motorboot
„Advendo" had het ongeluk over boord
te vallen. Een tijman op de sluis zag het
ongeluk en mocht het genoegen smaken
den drenkeling te redden.
Wemeldinge. Gisternamiddag liepen al
hier twee motorschepen „De twee Gebrs."
van St. Maartensdijk en de „Gomdis" van
Rotterdam op elkaar. Eerstgenoemd
schip kreeg belangrijke averij aan het
voorschip. Laatstgenoemd schip kreeg een
lichte beschadiging. „De twee Gebr.", die
uitgaande was, is teruggekeerd om de
schade vast te stellen.
Domburg. Woensdagavond vergaderde
de Gemeenteraad. Bij de behandeling van
de rekening van den Vleeschkeurings-
dienst van den keuringskring Oostkapelle
vroeg dhr de Visser, of het niet mogelijk
zou zijn, dat de keurloonen verlaagd zou
den worden, gezien het batig slot, dat die
rekening elk jaar opleverde. Besloten werd
om dien wensch kenbaar te maken aan
het Gemeentebestuur van Oostkapelle. De
rekening werd goedgekeurd. Besloten
werd om aan Ged. Staten instemming te
betuigen met een aan dat college gericht
adres inzake invoerkeurloonen te Middel
burg te heffen. De Commissaris der Ko
ningin vraagt voor 1 April een beslissing
te nemen inzake aansluiting bij een zie
kenhuis voor verpleging van lijders aan
besmettelijke ziekten. De Walchersche
plattelandsgemeenten vragen uitstel van
de verplichting tot aansluiting. U. en W.
meenen echter, dat de toestand voor Dom
burg als badplaats eischv, dat hier een
voorziening wordt getroffen. Dhr Geldof
is tegen aansluiting bij Bethesda te Vlis-
singen Dhr Brand is ook voor aansluiting
bij Middelburg en tegen aansluiting bij
Bethesda. Dhrn De Visser en De Pagter
verklaren zich tegen het thans nemen van
een besluit in dezen. Na eenige discussie
wordt een voorstel van dhr Geldof, om in
principe te besluiten tot aansluiting bij
een ziekenhuis, aangenomen met 5 tegen
2 stemmen, dia van dhrn De Visser en De
Binnenland.
De nood in de veehouderij. Een audiëntie
bij H. M. de Koningin.
De Indische begrooting door de Tweede
Kamer aangenomen.
De Eerste Kamer nam het Kortingswetje
aan.
Geen Ministercrisis.
Buitenland.
Het accoord inzake Shanghai.
Huiszoekingen bij de Nazi's in Pruisen.
Pagter, daarna wordt besloten met 4 te
gen 3 stemmen, die van dhrn De Visser,
De Pagter en Reijnhoudt, tot aansluiting
bij het Gasthuis te Middelburg.
Naar aanleiding ven een ingekomen
verzoek stellen B. en W. voor, om de
toeslag in do huishuur voor de huurders
der Volkswoningen, die werkloos zijn, voor
de weken, waarin die werkloosheid valt,
met f 0,25 te verhoogen. Dhr Brand wil
deze verhoogde toeslag ook uitstrekken
tot allen, die een inkomen van minder dan
f 1000 hebben. Dhr Reijnhoudt zegt, dat
men rekening most houden met do finan
ciën der gemeente. Dhr Geldof zag liever
een andere regeling getroffen en wil een
huurtoeslag voor alle werkloozen. Dhr
Brand stelt thans voor een toeslag te ge
ven van 25 cent voor inkomens van f .1000
tot f 1200, 50 cent voor inkomens bene
den f 1000, en voor inkomens beneden
f 800 75 cent. Dit voorstel wordt aange
nomen met 6 tegen 1 stem, die van dhr
De Visser. Met algemeene stemmen wordt
daarna het voorstel van B. en W. tot ver
laging van de pacht der Volkstuintjes van
4 op 3 cent per vierk. M. aangenomen.
Dhr De Visser stelt voor, hen, die een
volgend jaar voor pacht in aanmerking
komen en hun zelfde tuintje willen be
houden, daartoe gelegenheid te geven. Met
algemeene stemmen aangenomen.
B. en W. stellen voor een crediet van
f 500 beschikbaar te stellen tot het doen
opmaken van een plan met kostenbereke
ning door het Rijksbureau van Drinkwa
tervoorziening, voor den aanleg van 'n wa
terleiding. De voorz. dringt sterk op aanne
ming van het voorstel aan. Een water
leiding is z. i. een levensbelang voor Dom
burg. Verschillende heeren zijn het er mee
eens. Dhr De Visser verklaart zich sterk
tegen het voorstel en wijst op de slechte
uitkomsten in Schouwen-Duiveland en op
Tholen, waartegenover de voorzitter op
merkt, dat het thans alleen gaat om het
opmaken van een plan. Dhr De Pagter
meent, dat de kosten eener waterleiding
voor deze gemeente veel te hoog zullen
zijn. Het voorstel tot het doen opmaken
van een plan wordt daarna aangenomen
met 5 tegen 2 stemmen, die van dhrn De
Visser en De Pagter.
Een uitvoerige gedachtenwisseling ont
spint zich daarna over de onttrekking aan
den erfpacht van een perceel grond voor
het terrein van de voormalige gasfabriek.
Met 6 tegen 1 stem, die van dhr Brand,
wordt besloten dat gedeelte, tegen even
redige vermindering aan de erfpacht te
onttrekken en een strook van 1 M. langs
den weg te bestraten, terwijl het overige
gedeelte verhard zal worden.
Ingekomen was nog een verzoek van
de verschillende vakbonden tot het ver
ruimen der werkverschaffing en om po
gingen bij de Regeering aan te wenden
tot het doen vallen van de bouwvakarbei
ders onder de crisisregeling. Besloten
werd een adres aan de Regeering te rich
ten, waarin aangedrongen wordt om de
bouwarbeiders te doen vallen onder die
maatregelen, die gelden voor andere ar
beiders in crisis-bedrijven. Een uitvoerige
discussie ontspon zich verder over het
eerste verzoek. Dhr Reijnhoudt deelde
mede, dat de daarin voorkomende mede-
deeling omtrent het voortrekken van de
ongeorganiseerden boven de georganiseer-
den onjuist was, daar thans 11 georgani-
seerden tegenover 4 ongeorganiseerden
te werk waren gesteld, terwijl tegenover
5 georganiseerden 8 ongeorganiseerden
waren opgezegd. Dhr Geldof acht 't nood
zakelijk, dat de werkverschaffing beter
dan tot nog toe wordt voortgezet. Des
noods moet een leening worden gesloten.
De voorzitter en de wethouders zetten in
den breede uiteen, dat geen voldoende gel
den meer op de begrooting zijn om op de
ze wijze voort te gaan en dat een geldlee-
ning voor deze gemeente niet zal worden
goedgekeurd. Dhr Geldof wijst verschillen
de objecten voor werkverschaffing aan, 't
