No. 139 Maandag 14 Maart 1932 46e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland 52,50 EERSTE BLAD. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Buitenland. DE PRESIDENTSVERKIEZING IN DUITSCHLAND. De strijd onbeslist. Een tweede stemming noodzakelijk. /Zij zelfwerkend 17V« cent waschmiddel "X per pak. Belangrijkste Nieuws. Binnenland, Dlreoteur-Hooldredacteur; R. ZUIDEMA. Buroau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel.: Redactie en Administratie No. 11. Postrekening No. <4455. Bijkantoor te Middelburg. Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259. DeZeeuto VERSCHIJNT ELEEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, lranco per post, 2 3.— Losse nummere 20.05 Prijs der Advertentien; 1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 ct BIJ abonnement belangrijke korting. Het dure Lager Onderwijs. Men kent de beschuldiging, dat de bij zondere scholen het onderwijs in ons land onnoodig duur maken. Of men er al op wijst, dat niet het bij zonder, maar het openbaar onderwijs het peil van de uitgaven aangeeft, en dat het aantal kleine schooltjes bij het openbaar onderwijs veel grooter is dan bij het bij zonder onderwijs, het helpt alles niet; on verstoord gaat men voort met het bijzon der onderwijs ten deze in staat van be schuldiging te stellen. Des te meer trekt het de aandacht, dAt nu een onverdacht voorstander van het openbaar onderwijs het onhoudbare van deze beschuldiging in het licht stelt. In „Het Schoolblad", het orgaan van het N. O. G., schrijft de heer A. Feberwee, dat, wie objectief de oorzaak wil op sparen der ontstellende kostenstijging zon der onderwijsverbetering, allereerst er aan moet denken, dat: a. De overgroote meerderheid der la gere school-leerlingen en dus der lagere school-uitgaven moeten gezocht worden in de steden. b. Niet het bijzonder onderwijs, maar het openbaar onderwijs bijna geheel de kostennormen vast stelt, volgens de wettelijke voorschriften, binnen welke nor men het bijzonder onderwijs moet blijven. c. Alleen, waar geringe bevolkingsdicht heid gepaard gaat met het meervouding geloofsverschil, dit laatste kostenvermeer- dering door scholensplitsing kan veroor zaken in het algemeen. Dus niet in de steden en niet in de streken als Brabant en Limburg e. a. met een religieus gelijk gezinde bevolking. Logisch volgt uit het boven staande, dat de hoofdoorzaak der kostenstijging kort voor e n n a 1920 moet gezochtworden bij het openbaar onderwijs der steden. En de waarneming der feiten bevestigt, aldus de heer Feberwee, deze conclusie volkomen. In de publicaties van „Volksonderwijs" e. a. vindt men telkens, en niet zonder re den, voorbeelden van scholenversnippe ring op het platteland. Doch voor zoover mij bekend, nimmer over de veelvou dig ergerlijker en honderd voudig duurder versnippering in de steden, als Amsterdam. Wanneer echter even een bezoek gebracht wordt b.v. aan Tuindorp-Oostzaan, zal men daar in dat eene bijeenbehoorende tuindorp, vlak bij elkaar, ja muur aan muur gebouwd, onge rekend een weer afzonderlijk school tje voor de 7de en 8ste leerjaren, niet minder dan acht afzonderlijke, nieuwe en mooie schoolgebouwen aantreffen. Wat een sectarische geldverspilling en onderwijsbenadeeling toch!, zal de eerste gedachte zijn. Zeker, de ergerlijke geldver spilling en onderwijsbenadeeling is er in zoodanigen graad, dat die der plattelands- voorbeelden daarbij in het niet verzinkt. Maar ze mist hier elke godsdienstige be weegreden, de eenige voor ons volk aan vaardbare, als basis voor „de luxe der ge wetensvrijheid". Immers, de twee scholen, welke volgens de natuurlijke, paedagogische, didactische als economische wetten naar de grootst mogelijke eenheid en contact hier streef den, zijn bijzondere scholen, een zeer groo- te Christelijke en groote Katholieke school. Doch de zes andere? Dat zijnopen bare schooltjes met resp. 4, 5, 5, 5 en 7 klassen, totaal dus 32 klassen, welke in elke andere stad buiten Nederland in één, hoogstens in twee scholen zouden zijn sa mengebracht. Doch nu, onder verdubbe ling van alle uitgaven voor leermiddelen, administratie etc., vermeerdering der uit gaven voor gebouwen en personeel, in zes dure gebouwen geplaatst, met niets dan nadeelen voor het onderwijs, de kinderen en de ouders". Ontkend kan niet worden, dat ook bij het bijzonder onderwijs onnoodige ver snippering voorkomt met als gevolg een niet gemotiveerde uitzetting van de uit gaven. Maar in het algemeen kan niet wor den gezegd, dat de bijzondere scholen het onderwijs duur maken. Wel staat vast, dat de kosten van het bijzonder onderwijs per leerling, als regel beduidend lager zijn, dan bij het openbaar onderwija. Wie objectief de zaken beoordeelt, zal het oordeel van den heer Feberwee onderschrijven. Ingezonden Mededeellng. EEN PRACHT FIETSI Fabrikante: Firma Gebr. Kaan, Mid delburg. Verkrijgbaar in iederen goeden rijwiel handel. De uitslag van de gisteren in Duitsch- land gehouden presidentsverkiezingen luidt: Totaal aantal uitgebrachte stemmen: 37.660.394 Hindenburg 18.661.736 Hitier (Nat. socialist) 11.338.571 Thalmann (Communist) 4.982.079 Düsterberg (Stahlhelm) 2.557.876 Winter 111.470 Ongeldig 8645 Hindenburg blijft 168.452 stemmen be neden de volstrekte meerderheid, zoodat een tweede stemming op 10 April noodig is geworden. Ter vergelijking volgen onderstaande cijfers (in millioenen): 1930: 1932: Hindenburgpartijen 20.4 18.7 Hitier 6.4 11.3 Communisten 4.5 5.0 Duitsch-nationalen 2.4 2.5 De uitslag is, zooals in politieke krin gen in groote lijnen werd verwacht. Zoo goed als niemand verwachtte de ver kiezing van Hindenburg bij eerste stem ming. Daarentegen is de opvatting vrij algemeen, dat de verkiezing van Hin denburg bij tweede stemming ver zekerd is. De laatste moet in ieder geval worden afgewacht. De „Vorwarts" herinnert aan de pro fetie van Goebbels, waarbij Hitier min stens 15 millioen en wellicht ook 18 mil- lioen stemmen zou krijgen en Hindenburg hoogstens 11 millioen. Hitier zelf ver klaarde, dat hij meer en Hindenburg minder dan 11 millioen zou krijgen. Hindenburg heeft meer stemmen ver worven dan de grootste optimisten had den verwacht. Zijn verkiezing bij tweede stemming schijnt verzekerd. Zooals be kend, behoeft Hindenburg bij die stem ming om gekozen te worden niet de ab solute meerderheid, maar slechts de rela tieve meerderheid der stemmen te heb ben. Hoe het ook zij, de sterke groei van de Hitler-partij is, ook voor wat de bui tenlandsche politiek betreft, beangstigend. Dat zelfs Von Hindenburg het niet bij eerste stemming halen kon, zegt toch wel wat. In alle deelen van Duitschland is, on danks een zeer levendige verkiezings propaganda en tal van vergaderingen aan den vooravond van den stemmingsdag, de Zondag overal rustig verloopen. Ook in Berlijn is het rustig gebleven, afgezien van hier en daar kleine botsin gen tusschen politieke tegenstanders. Het percentage van de opkomst be draagt 85. De politie was overal direct bij de hand, waar het dreigde spaak te loopen. Van Zaterdagmiddag twee tot Zondag middag vijf uur waren ongeveer 350 per sonen gearresteerd. Door de politie waren uitgebreide maat regelen genomen om de orde te hand haven. Ook in de overige deelen van Duitsch land is het rustig geweest. Evenals in de hoofdstad werd er druk gestemd. Op deze algemeene rust maken slechts enkele plaatsen een uitzondering. Zoo heeft te Moers voor het gebouw van een katholieke krant een botsing plaats gehad tusschen nationaal-socialisten en leden van de rijksbanier. Er vielen talrijke scho ten; de tegenstanders gingen elkaar met alle mogelijke voorwerpen te lijf. Van het krantengebouw bleef op de benedenver dieping geen ruit heel. Door «teken en slagen werden tien menschen gewond, van wie twee ernstig. De politie greep met een zeer sterke macht in. Op den straatweg van Burg naar Wil ster raakten nationaal-socialisten en le den van de rijksbanier met elkaar slaags. Door messteken en schoten werden drie personen zeer ernstig gewond. Een ern stige botsing tufeschen politieke tegen standers heeft in Schwerin plaats gehad. In Hueckeswagen is Zondagmorgen tusschen nationaal-socialisten en commu nisten gevochten. Twee communisten werden op slag gedood, een derde com munist werd zoo ernstig gewond, dat hij enkele uren later den geest gaf. Na afloop van een massa-demonstratie van het IJzeren Front trachtten commu nisten te Siegen op het marktplein te de- monstreeren. Toen de menigte geen ge hoor gaf aan een bevel van de politie om het plein te ontruimen, doch integendeel schoot en met steenen wierp, trokken de agenten hun gummi-knuppels en beant woordden het vuur. Japan zal zijn troepen uit Sjanghai terugtrekken. Volgens bericht uit geloofwaardige bron zal een gedeelte der Japansche troe pen uit Sjanghai worden teruggetrokken zonder de ronde-tafel-conferentie af te wachten. Reuter meldt uit Sjanghai dat het offi cieels Chineesche persagentschap zegt, dat Japansche vliegmachines Vrijdag bo ven Hangtsjau hebben gevlogen en met machinegeweren hebben geschoten, waar door twee personen gewond werden. Briand's uitvaart. Bij de uitvaart van Briand heeft Tar- dieu, de minister-president, in naam van Frankrijk, in tegenwoordigheid van de afgezanten der zeven en vijftig volkeren, die te Genève zetelen, zijn groet gebracht aan het stoffelijk overschot van Aristide Briand. Briand's leven schetsend, herinnerde Tardieu er aan, hoe zijn carrière aanving met het ontsteken van het vuur der ge rechtigheid in het hart des volks, tegen over het schouwspel der sociale ongelijk heden. De politieke rol van Briand en zijn rol tijdens den oorlog werden vervolgens in treffende woorden in herinnering ge bracht. Intiatiefnemer van een politiek van sancties in 1921, weldra voorstander van een verzoeningspolitiek, volgde hij gedu rende 8 jaren door stroomingen en tegen- stroomingen recht vooruit, zonder een oogenblik zich af te wenden, zijn groot- sche doel: den vrede, den duurzamen vrede van Europa en de wereld. De uitvaartplechtigheid voor het de partement van buitenlandsche zaken, wel ke meer dan een uur 'n onafzienbare menschenmenigte in eerbiedige ontroe ring hield, eindigde met het troepen- defilé. Het was drie uur geworden eer de stoet den Quai d'Orsay kon verlaten. Het voorbij trekken van den stoet werd langs den geheelen weg met den groot sten eerbied gadegeslagen. Tegenover het sterfhuis werd even halt gehouden, waarna de stoet zich naar het Trocadero omboog. Daar reed de lijkwagen uit den stoet, omgeven door de familie en de regeering, benevens de buitenlandsche vertegen woordigers. Alleen de familie, de leden van de re geering en de buitenlandsche vertegen woordigers, werden op het kerkhof toege laten wegens de geringe ruimte. De bijzetting in den grafkelder, waar het stoffelijk overschot blijft tot het naar Cocherel wordt overgebracht, had in allen eenvoud plaats. Brltsche vlootbeperklng. In een gepubliceerden dienstorder van de Britsche admiraliteit worden, in aan sluiting op de besprekingen in het lager huis, de bezuinigingsmaatregelen en de daaruit voortvloeiende wijziging van de Atlantische en de Middellandsche Zee- vloot bekend gemaakt. Bij de Middellandsche Zeevloot zal het aantal slagschepen worden verminderd van 6 tot 5 en de flotilles torpedojagers van 4 op 3. Zij zal slechts de beschikking krijgen over één vliegtuigmoederschip. Van de Atlantische vloot, die voortaan de thuisvloot zal heeten, zullen 3 van de 10 slagschepen worden teruggetrokken en een met 25 pet. van de huidige sterkte verminderde bemanning in reserve wor den gehouden. Ingezonden Mededeellng. Zou het wel goed zijn7 Het is maar een Hollandsch wasch- middel en het is veel goedkooper dan het geïmporteerde buitenlandsche. Zoo denken honderden, bewust of onbe wust enze koopen het duur dere buitenlandsche. Probeert U het toch. Probeert één maal het uitstekende Hollandsche Probeert het en oordeelt zelf. Op de overige 7 slagschepen en op de 3 torpedobootflotilles zal de bemanning in vredestijd worden teruggebracht tot 4/5 der huidige sterkte. Voorts zal een vliegtuig moederschip der thuisvloot in reserve worden gesteld. De boycot in Britsch-lndië. De organisatie van fabriekseigenaars publiceert thans cijfers, waaruit blijkt, dat de invoer van de Britsche stukgoede ren in Britsch-lndië in 1931 in totaal 357 millioen yards minder heeft bedragen, dus de helft van de hoeveelheid in 1930 en een kwart van den invoer in 1929, voor de boycot aanving. Het verlies aan afzet van Britannië is grootendeels Japan ten goede gekomen. Ondanks de zwaardere heffing van rechten, is de Japansche invoer thans ongeveer gelijk aan de Britsche. De Belgische spoorwegen en de crisis. In antwoord op een socialistische inter pellatie, in het Belgische parlement is door den minister van transportmiddelen, dr Van Isacker, verklaard, dat het verlies door de Belgische spoorwegen op het per sonenvervoer geboekt, sedert 1928 meer dan verdubbeld is. Van 240 millioen frank steeg het tot 525 millioen. Ten einde dit tekort zooveel mogelijk te doen afnemen wordt thans naar een in grijpende moderniseering van de spoor wegexploitatie gestreefd. Dit jaar nog zal een besluit worden genomen inzake de electrificeering van de lijnen Antwerpen- Brussel en Brussel-Aarlen. Verder wordt een zeer ruim gebruik van automotorwa gens op de locale lijnen, in de verschil lende provinciën, in uitzicht gesteld. Korte berichten. De Duitsche reederijen hebben aan alle betrokken ministeries van het rijk en de landen een telegram gezonden, waarin zij mededeelen, dat 50 pet. van de Duit sche trawlervloot thans opgelegd is, terwijl nog meer schepen zullen volgen. Onmiddellijke invoering van de door hen gevraagde maatregelen is noodzakelijk, om volkomen ineenstorting van het zee- visscherijbedrijf te voorkomen. De studenten van alle faculteiten te Athene zijn uit ontevredenheid over een verordening van het Grieksche ministerie van onderwijs in staking gegaan. Twee Spaansche militaire vliegtui gen zijn bij een oefentocht met elkaar in botsing gekomen en in zee gevallen. De inzittenden van beide vliegtuigen zijn ver dronken. Omtrent de aardbeving op Cephalo- nië meldt men uit Athene, dat te Argostoli een groot aantal huizen is ingestort. De telegrafische en telefonische verbinding tusschen Cephalonië en Patras is verbro ken geweest, doch over Zante weer her steld. De aangerichte schade is zeer groot. In vele plaatsen zijn 75 pet. van de huizen vernield of ernstig beschadigd. De bevol king verliet de huizen en kampeert onder den blooten hemel. Mac Donald kwam Zaterdagavond uit Newquay, in Corn wallis, waar hij voor herstel vertoefde na de oogoperatie, die hij onlangs heeft ondergaan, te Londen terug. Voor het Japansche consulaat te Chi cago is een groote protestdemonstratie ge houden. Tijdens botsingen tusschen betoo- gers en de politie werden talrijke perso nen gewond en twee politie-agenten ge dood. Ingezonden Mededeellng. Om mooie witte tanden te krijgen en om den leelijken tandaanslag te verwijderen, gebruikt men met goed gevolg de bekende goede Chlorodont-tandpasta. Eea proef overtuigt. Per tube 35 cent. Binnenland. De NederlandBelgië onderhandelingen. Het kortingswetje. Memorie van Ant woord aan de Eerste Kamer. Nog verdere salarisverlaging van het Rijkspersoneel? Overeenstemming inzake de mijnwerketra- loonen bereikt. Buitenland. De presidentsverkiezing in Duitschland. Trekt Japan zijn troepen te Shanghai terug? Briands uitvaart. Zweedsch lucifersmagnaat pleegt zelf moord. De gevolgen voor de financieei- eceonomi3che wereld. Verdere verlaging der Rijkssalarisscn? Dezer dagen werd een en ander mede gedeeld over geruchten inzake verdere sa larisverlaging en andere bezuinigings maatregelen, naar aanleiding van even- tueele voorstellen der commissie-Weiter. Het orgaan van de Centrale van Ver- eenigingen van Personeel in 's Rijks dienst meldt thans, dat de genoemde commissie voorstelt: salarisbesparing van 10 a 12 pet., te bereiken door o.m. sala risverlaging, op wachtgelds Lelling en ont slag. De commissie zou alvast in overwe ging geven in het vervolg geen tijdelijke ambtenaren en arbeidscontracters dan bij gebleken noodzakelijkheid meer vast aan te stellen. Radiotelefoondienst Nederland Ned.-lndië. Met ingang van 15 Maart a.s. worden in het radiotelefoonverkeer met Ned.- lndië do volgende wijzigingen gebracht: Indien een gesprek niet op den ge- wenschten dag kan worden gevoerd, kan het op verzoek zoowei van den aanvrager als van den opgeroepene kosteloos op een anderen dag, binnen 14 dagen daarna, worden overgezet. De gewone gesprekken kunnen op den spreekdag worden aangevraagd tot het einde van den middagdienst toe; indien de afwikkeling niet meer kan plaats vin den, wordt het gesprek volgens de be staande bepalingen kosteloos overgezet. De voorbereidingskosten voor een ijlge- sprek worden verlaagd tot f2.50. Alle gesprekaanvragen worden voortaan zoo spoedig mogelijk doorgegeven en het extra-recht voor directe doorgifte van meer dan 2 dagen tevoren ingediende gespreksaanvragen vervalt. Loononderhandelingen in het mijnbedrijf. Zaterdag kwam de Contact-commissie voor het mijnbedrijf opnieuw bijeen ter bespreking van de voorstellen der mijn- directies om de arbeidersloonen op 1 April a.s. met 10 pet. te verlagen. Na breede besprekingen gaven de ver tegenwoordigers der samenwerkende or ganisaties te kennen, dat zij niet accoord konden gaan met een verlaging van 10 pet. ineens, doch bereid waren op hun heden te houden besturenconferenties het voorstel te doen, een verlaging van 5 pet. op 1 April en een tweede verlaging van 5 pet. op 1 Juni te aanvaarden. Naar aanleiding van deze mededeeling werd besloten Maandag 14 Maart alsnog een laatste bijeenkomst te houden. Het pondenverlies van de Ncderiandsche Bank. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot dekking van het verlies van de Nederlandsche Bank, geleden in het boekjaar 1 April 193131 Maart 1932. De regeering deelt in de memorie van toelichting mede, dat het door de Bank geleden pondenverlies, in verband met de pondentransactie, welke met. Neder- landsch-Indië is gesloten, zich zal bewe gen tusschen f 28,5 millioen en f 30 mil lioen. Dit verlies zal in de eerste plaats gedekt worden uit het bedrijfsoverschot, dat, afgezien van het pondenverlies, te verwachten is. Voorts zullen de algemeene en de bijzondere reserves tol bepaalde be dragen woiden verminderd. Het daarna nog resteerende verlies van ruim f 20 mil lioen zal, volgens een stelsel van geleide lijke afschrijving, worden gedekt. In ver band met een en ander wordt een tijdelijke nieuwe winetverdeeling voorgesteld.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1932 | | pagina 1