No. 132
Zaterdag 5 Maart 1932
48e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
BE1TISJ
Herziening Lager-Onderwijswet.
EERSTE BLAD.
Buitenland
Staten-Generaal.
Belangrijkste Nieuws.
VAN MELLE'S KOEK, GEZOND EN LEKKER!
Binnenland.
Crisis steun
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
Directeur-Hoofdredacteur;
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiön:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
IV.
In onderwijskringen komt telkens weer
de vraag aan de orde of het toch niet ge-
wenscht is de gelegenheid te geven, dat
op de scholen voor gewoon lager onder
wijs ook vóór het zevende leerjaar on
derwijs in een vreemde taal kan worden
gegeven.
Men heeft indertijd het Fransch
want daar gaat het in hoofdzaak om
van de lagere school verbannen, omdat
men de z.g. „eenheidsschool" wenschte.
Het onderwijs op de lagere school moest
voor alle kinderen gelijk zijn.
Dit besluit heeft echter volstrekt geen al-
gemeene voldoening gegeven.
Het is er mee gegaan als met zoovele
leuzen die alleen mooi zijn zoolang ze als
leuze gebruikt kunnen worden.
De „eenheidsschool", 't was een prach
tig onderwerp voor volksvergaderingen,
om applaus uit te lokken.
Maar toen de leuze werkelijkheid was
geworden, waren er heel wat ijveraars
voor de „eenheidsschool" die b.v. stilletjes
hun kinderen naar een neutrale bijzon
dere school stuurden omdat ze in hun
hart met de eenvormigheid toch niet te
vreden waren en voor hunne kinderen
meer begeerden dan de eenheidsschool
kon geven.
De talrijke cursussen in moderne talen
ter aanvulling van de door de wet be
perkte leerstof der lagere school hebben
trouwens ook genoegzaam doen zien dat
in breeden kring de gedachte der een
heidsschool geen toejuiching vond.
De Staatscommissie was dan ook een
stemmig van oordeel dat de thans be
staande wettelijke beperking behoort te
vervallen, evenwel met dien verstande dat
het onderwijs in de gekozen vreemde taal
(Fransch, Duitsch of Engelsch) slechts
mag worden gegeven in het vijfde en zesde
leerjaar en dan niet meer dan drie uren
per week.
Dit voorstel is door Minister Terpstra
overgenomen.
Eveneens is de Minister meegegaan met
het denkbeeld van de Staatscommissie om
den gemeentebesturen de vrijheid te her
geven aan het hoofd der school al of niet
het onderwijs in een klasse op te dragen.
Het betreft hier de z.g. amulante hoof
den die bij het bijzonder onderwijs zijn
toegelaten.
De Minister is van oordeel dat de wet
gever zich wat deze kwestie betreft geen
partij moet stellen. Het is z.i. een taak die
aan het bestuur der school (het gemeente
bestuur) moet worden overgelaten. De ge
meenteraad is naar zijn meening de aan
gewezen autoriteit om, na overweging van
alle zich voordoende omstandigheden, in
elk bepaald geval te beslissen.
Van ingrijpende beteekenis is deze wij
ziging niet. Alleen op groote scholen kan
er aanleiding zijn het hoofd der school ge
durende meer of minder uren vrij te stel
len van lesgeven. Met het oog op de kos
ten zal van dit recht waarschijnlijk weinig
gebruik worden gemaakt, maar het ver
dient in elk geval toejuiching dat het
„g e 1 ij k recht" óók hier toepassing
vindt.
Een ander punt dat mede niet zonder
belang is betreft de beperking van het
minimum aantal lesuren in de verplichte
leervakken.
Dit minimum wordt teruggebracht van
22 tot 18 voor het eerste en tweede leer
jaar en tot 20 voor de hoogere leerjaren.
Deze wijziging mag met blijdschap wor
den begroet.
Het groote bezwaar tegen de huidige
wetgeving is toch, dat de vrijheid in het
gedrang dreigt te raken en dat het onder
wijs gebonden wordt waar het zich vrij
behoort te bewegen.
Daarom verdient het toejuiching, dat
de teugels worden gevierd, en dat de wet
gever zich wat betreft de inrichting van
de school en den aard van het onderwijs
zooveel mogelijk op den achtergrond
houdt.
Feiten die spreken.
In de „Maasbode" zagen wij de aan
dacht gevestigd op een treffend artikel
van den Soc.-Democratischen Gedeputeer
de in Gelderland, den heer L. B, Keur-
schot.
Gelijk bekend wordt door den linker
vleugel van de S.D.A.P. op een meer revo
lutionair optreden aangedrongen.
Welnu, daartegen wordt door den heer
Keurschot met klem gewaarschuwd.
Hij wijst er op, dat er veel veranderd
is de laatste jaren. Dat de arbeiders nu
niet alleen wat hebben te winnen, maar
ook te vei liezen.
En dan geeft hij deze opsomming van
wat in den loop der jaren tot stand kwam:
„1. Veiligheidswet. 2. Leerplichtwet. 3.
Ongevallenwet. 4. Woningwet. 5. Phos-
phorluciferswet. 6. Beroepswet. 7. Kin
derwetten. 8. Arbeidscontract. 9. Onder
zoek vaderschap. 10. Pandhuiswet. 11.
Drankwet. 12. Arbeidswet. 13. Invalidi
teitswet. 14. Radenwet. 15. Ziektewet.
16. Werkloosheidsbesluit. 17. Landarbei-
derswet. 18. Ouderdomswet. 19. Nijver
heidsonderwijswet. 20. Vleeschkeurings-
wet. 21. Warenwet. 22. Gezondheidswet.
23. Lager-Onderwijswet. 24. Pensioen
wetten. 25. Land- en Tuinbouwongeval-
lenwet. 26. Arbeidsgeschillenwet. 27.
Ambtenarenwet. 28. Winkelsluitingswet.
De schrijver teekent hierbij aan:
Hoewel de blik slechts een vluchtige
is er zijn veel meer wettelijke be
palingen in het belang der arbeiders
klasse tot stand gekomen; men denke
slechts aan de militaire wetten, aan de
belastingwetten, de onteigeningswetten
voor werkverschaffing en volkshuisves
ting e.d. toch kan aan het voor
gaande lijstje niet elke beteekenis wor
den ontzegd, ook al zijn er in onzen
kring, die dat bij wijze van sportbeoefe
ning dagelijks doen."
Na dan verder een korte becijfering te
hebben gegeven van wat een deel van doze
wetten aan de gemeenschap kost ver
volgt hij:
„Negen en zestig millioen,
negen honderd acht en der'ig
duizend gulden zal de naleving en
de uitvoering van eenige der genoemde
sociale wetten in het jaar 1932 aan den
Nederlandschen Staat kosten, waarbij na
drukkelijk moet worden opgemerkt, dat
de ontzaglijke bedragen voor crisis-onder
steuning, werkverschaffing en werkver
ruiming uit andere begrootingsposcen
worden betaald.
Met inbegrip van den steun aan de
bieten- en bloembollencultuur waar
in tevens een belangrijk stuk werkver
ruiming schuilt heeft de crisisonder
steuning de Nederlandsche schatkist in
1931 ongeveer 125 millioen gul
den gekos t."
Inderdaad geen kleinigheid.
En dan is nog geen rekening gehoudeD
met wat door Provinciën en Gemeenten
gedaan wordt.
De heer Keurschot heeft volkomen ge
lijk als hij er op wijst, dat er zeer veel
veranderd is om de positie van de arbei
dersklasse te verbeteren.
En het merkwaardige is dat dit alles
gebeurde zonder dat we ooit een socialis
tisch Kabinet hadden en zonder dat de
S.D.A.P. in het parlement ooit de meer
derheid had.
Al de hier genoemde wetten
en maatregelen zijn afkomstig
van niet-socialistische, in
hoofd zaak rechtsche Kabi
netten.
China en Japan.
Voor het eerst sinds geruimen tijd ont
waakte Shanghai gistermorgen zonder
kanongebulder.
Te Shanghai hoopt men, dat het zaken
leven, dat sedert het uitbreken van de vij
andelijkheden nagenoeg tot stilstand was
gekomen, thans weer zal opleven.
Naar uit Shanghai wordt gemeld, heeft
een hooggeplaatst officier van het Chinee-
sche leger een verklaring afgelegd om
trent het terugtrekken der Chineesche
troepen in een tweede verdedigingslinie,
waarbij hij uitéénzette, dat, wanneer op
deze linie de strijd weer zou worden her
vat, de Japanners niet meer zouden be
schikken over de voordeelen, die zij op het
eerste front hadden genoten, waar zij ge
steund waren door hun vloot.
De Japansche infanterie, aldus deze
Chineesche officier, zal dan geen wegen
meer hebben voor het transport der tanks,
der zware artillerie, terwijl het Chinee
sche leger in de onmiddellijke nabijheid
oorlogsmunitie en versterkingen zal vin
den.
Het Chineesche leger zal den strijd
voortzetten, aldus eindigde de officier, de
strijd is nog slechts aan het begin.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat in Tsja-
pei 5000 huizen in de asch zijn gelegd,
terwijl gedurende den strijd van de af-
geloopen weken 8000 burgers zijn gedood.
De meeste lijken liggen nog in de stra
ten.
Voor het eerst heeft de Volkenbond gis
teren aan de houding van de Japanners
krachtig weerstand geboden. Van het be
gin af aan, aldus het Hbld., bleek dat
Hijmans, die eveneens tot voorzitter der
algemeene commissie der buitengewone
Volkenbonds vergadering werd gekozen,
niet van plan was door Japansche drog
redenen om den tuin geleid te worden.
Een nieuw telegram uit China, meldend
dat niettegenstaande de verzekering der
Japanners dat op 3 Maart het vuur zou
worden stopgezet, een hevig gevecht nog
aan den gang is, noopte Hijmans tot de
woorden: Deze toestand kan niet langer
voortduren.
Het hielp den Japanschen gedelegeerde
Sato ditmaal niet zijn verzekering te her
halen, dat de Japansche troepen definitief
de vijandelijkheden staken.
Dr Yen van zijn kant kwam met nieu
we telegrammen voor den dag waarin
werd gewezen op het landen van ongeveer
35000 Japansche manschappen op 40 km.
van Sjanghai. De Chineezen zijn over
tuigd, dat de Japanners met het stopzet
ten van de vijandelijkheden in Sjanghai
alleen beoogen de Chineesche troepen van
versterking uit Nanking, door in den tus-
schentijd Japansche troepen tusschen
Nanking en Sjanghai te doen landen, af
te sluiten.
De ten slotte door de Volkenhondsver-
gadering aangenomen resolutie betee-
kent een scherpe Volkenbondscontrole op
de Japansche actie.
Korting op verzoek.
In de Eerste Kamer heeft minister De
Geer medegedeeld, dat tal van Kamer
leden hebben verzocht op hun vergoeding
een korting, overeenkomstig de salaris
korting der ambtenaren toe te passen.
Zelfs heeft een weduwe van een Ka
merlid den minister van Financiën ver
zocht, tien procent van haar grondwette
lijk pensioen te korten.
EERSTE KAMER.
De Rijksbegrooiing.
Gisteren kwamen de Ministers van Bin-
nenlandsche Zaken en Financiën aan het
woord.
Minister Ru. y s de Beeren-
brouck betoogde, dat het kabinet is
samengesteld uit bewindslieden, 'die de
beginselen belijden, levende aan de rech
terzijde. Het dienovereenkomstig gevoerd
beleid is door de crisis niet principieel
gewijzigd.
Verder wees hij er o.a. op, dat een van
de grootste gevaren, waartegen de regee-
ring heeft te strijden, is een misplaatst
vertrouwen in haar onbeperkte macht.
Spr. wijst op den toestand van de scheep
vaart; geheele industrieën dreigen stop
te worden gezet en dikwijls schijnt het,
dat het laagste punt nog niet is bereikt.
Overal waar de regeering haar blikken
wendt, ziet ze achteruitgang, inzinking en
verarming.
Ten opzichte van den landbouw is be
dachtzaamheid noodig als het gaat om het
overbrengen van den druk op andere be
volkingsgroepen. Dit geldt ook voor con-
tingenteeringen: actie brengt reactie. De
regeering staat voor tientallen van maat
regelen, van baar verlangd. Zij moet er op
Binnenland.
De Ministers van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw en van Financiën in de
Eerste Kamer aan het woord.
De Tweede Kamer over de Indische be
grooting.
Vergadering van de V. P. Z.
Buitenland.
De Volkenbond over het conflict Japan-
China.
De motie-Hiemstra (steun aan werk-
loozenkassen) werd z.h.s. aangenomen.
De motie-Joekes (het toepasselijk ver
klaren van de crisisregeling voor steun
aan werkloozenkassen mede voor 't bouw
bedrijf werd aangenomen met 51 tegen
24 stemmer.
Indische begroeting.
Vervolgens kwam aan de orde do Indi
sche begreoting.
De heer Cramer (S. D1.) erkende,
dat de financieele omstandigheden van
Indië zeer ongunstig zijn. Hij wist echter
raad. Een motie werd ingediend, om op
de militaire uitgaven 25 pet te bezuinigen,
terwijl hij er op aandrong, dat de kosten
van de koloniale vloot ten laste van het
moederland zullen gebracht worden.
De heer Van Boetselaerv. Dub
beldam (C. H.) waarschuwde de bezui-
nigingspolitiek niet te doen ontaarden in
afbraakpolitiek.
Naarmate de omvang der werkloosheid
toeneemt, wordt het gevaar grooter, dat
de Europeanen tot armoede vervallen en
daartegenover kan de regeering niet on
verschillig staan. Vandaar dat zij stimu-
leerend en ordineerend optreedt. En in
Ingezonden mededeelingen.
Korte berichten.
De Fransche Kamer heeft gisteren
de legerbegrooting, die ongeveer 150 mil
lioen francs hooger is dan verleden jaar,
definitief afgehandeld.
Na een urenlange huiszoe
king te Klagenfurt heeft de politie
ten huize van een werklooze on
der den vloer een omvangrijke wapenop
slagplaats ontdekt van de communistische
arbeidersweermacht, en wel een machine
geweer, karabijnen, bajonetten en muni
tie. De man en de leider van de commu
nistische arbeidersweermacht zijn gear
resteerd.
De spoorwegtarieven voor land- en tuin
bouwproducten voor export naar het
buitenland.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
Duys inzake de verlaging van spoorweg
tarieven voor land- en tuinbouwproduc
ten, bestemd voor den export naar het
buitenland heeft de minister van water
staat geantwoord:
Uit den aard der zaak en zooals ook op
grond van de bedoelde begrootingsdebat-
ten moeilijk anders kon worden verwacht,
wenscht de minister omtrent verlaging
van spoorwegtarieven voor tot export be
stemde land- en tuinbouwproducten geen
beslissing te nemen dan nadat hij zal heb
ben kunnen kennis nemen van het rap
port der bepaaldelijk voor deze zaak inge
stelde commissie, welk rapport hem zeer
tot zijn leedwezen nog niet heeft bereikt.
Daar bedoeld rapport, waarvan de
vaststelling o.m. door ziekte van den
voorzitter dier commissie is vertraagd,
thans zeer binnenkort zal worden uitge
bracht, vertrouwt hij zijn beslissing te de
zer zake spoedig te kunnen nemen.
De bruggen bij Moerdijk en Dordrecht.
Naar het Dagbl. van Noord-Brabant
uit geloofwaardige bron verneemt, zou
aan het betrokken departement te 's Gra-
venhage besloten zijn met den bouw der
brug over het Hollandsch Diep bij Moer
dijk reeds in 1933 aan te vangen, en daar
mede in 1937 gereed te zijn.
Met de bouw der brug bij Dordrecht
zou, aldus het blad, begonnen worden in
1935. Ook deze brug zou dan in 1937 ge
reed kunnen komen,
rekenen, dat voorzichtigheid moet betracht
worden bij de elkaar vaak opheffende en
tegenstrijdige-maatregelen, van haar ge
vorderd.
Spr. betoogt, dat van onbillijkheid je
gens Denemarken bij de vleeschcontingen-
teering geen sprake kan zijn, als men de
overvloedige invoercijfers van de laatste
jaren nauwkeurig beziet.
Niet alle aanvragen voor contingentee
ring van verschillende artikelen komen
voor overweging in aanmerking. Groote
voorzichtigheid is steeds geboden.
De regeering is versterkt in haar over
tuiging dat haar taak buitengewoon zwaar
is. Zij aanvaardt gaarne de vergelijking
met de regeeringstaak in 1914. Zij houdt
zich voor den geest de eenvoudige Neder
landsche woorden „doe wel en zie niet
om." Ze zal trachten, het schip van Staat
veilig door de woelige zee te loodsen.
Minister DeGeer wees er o.a. op,
dat het feit, dat de inkomstenbelasting
steeds achter de gebeurtenissen moet aan
komen, bij de inkomstenbelasting in '33
nog duidelijker tot uiting zal komen dan
met 1 Mei '32; op dezen datum zal 't cul
minatiepunt zeker niet bereikt worden.
Evenzeer is de vermindering der divi
dend- en tantièmebelasting nog niet vol
doende doorgewerkt. Misschien is het 1
Mei 1934 nog erger dan in 1933. Hij wijst
op het gevaar, in dezen tijd een groote
vlottende schuld te hebben, en bepleit daar
om een voorzichtige financieele politiek, te
meer daar moeilijk te ongunstig over de
financieele toekomst der komende jaren te
oordeelen valt. Spr. noemt voorbeelden
van ontzettende verarming bij bezitters
van landgoederen, eigenaren van mooie
villa's, enz., als symbolen van de alge
meene verarming in alle kringen. Struis
vogelpolitiek thans te voeren, zou straks
tot noodlottige gevolgen noodwendig moe
ten leiden. i
TWEEDB KAMER.
Regeling van werkzaamheden.
In de vergadering van gisteren werd
besloten a.s. Dinsdag te behandelen het
ontwerp tot verbooging van eenige accijn
zen, het beffen van een invoerrecht op
zuidvruchten en afschaffing van opcenten
op de grondbelasting.
Stemmingen.
De motie-Hiemstra (tarieven bij de
werkverschaffing) werd verworpen met
53 tegen 22 stemmen.
het uiterste geval zal scheepsgelegenheid
beschikbaar moeten worden gesteld.
Spr. erkende de noodzakelijkheid van
salariskorting, maar hij sprak de hoop
uit, dat de pensioenen onaangetast zullen
blijven.
Hun, die de leuze: „Indië los van Ne
derland" prediken, wees spr. erop, dat het
er voor Indië thans wel treurig zou uit
zien, als het thans financieel op zichzelf
zou moeten staan.
Verder werd nog het woord gevoerd
door den heer Feber (R. K.), waarna
de vergadering werd verdaagd tot a.s.
Dinsdag.
Ingezonden Mededeelüng.
aan boeien pluimveehouders.
Oliefabrieken N.V., Amsterdam,
steunt de pluimveeteelt door voorloopig
tot Mei 1932 crisis pluimveevoeder te
leveren tot zelfkostende prijzen. Het ei
van goede legkippen kost hierdoor slechts
ongeveer l'/s cent aan voeder, waardoor de
pluimveehouderij nog loonend kan blijven:
Bertels' Crisis Kunstkorrel No. 1
28 °/o eiwit en vet, volledig dagrantsoen
v. losloopende kippen op de boerderij f 4.25
Bertels' Crisis Kunstkorrel No. 2
34°/o eiwit en vet, Ochtendvoeder voor hen
die nog graan wenschen bij te voerenoo
verzoek ook in meelvormf 4.50
(Gem. graan bevat slechts 12% eiwit en vet).
Bertels' Crisis Opfokvoer Ia
voo Kuikens 1—30 dagen oud. f5.90
Kuiken droogvoederbak in iederen zak gratis.
Be tels' Crisis Opfokkorrel II a
voor kuikens 4—8 weken oud f5
Na 8 weken uitsluitend KunsCkorrel No. 1
Bertels' sierlijke Oranje voederb.
toereikend voor 25 kippen p. stuk f 1.50
Prijzen per 50 K.G, exclusief vracht af
Amsterdam. Deze rationeele kunstkorrel-
vc eding waarborgt krachtige groei, groot
weerstandsvermogen, méér en groote
kwaliteitseieren, waarbij dieren ie en 2e
leg en verder in betere conditie ^blijven.
Brochure pluimvee en eierlijsten grati3.
Bestel bij Uw leverancier in Uw plaatst
indien daar niet voorradig direct a d. fabriek.
