No. 128
Dinsdag 1 Maart 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Herziening Lager-Onderwijswet.
EERSTE BLAD.
VAN MELLE'S KOEK, GEZOND EN LEKKER!
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
in.
Bovendien is er wel degelijk een rem,
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws,
Verzorg: Uw keel
dagelijks
Dlreotflur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT EL-EEN WERESAS.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers.1 Q.R5
Prijs der Advertentie*n:
14 regels f 1.20, elke rege' meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Minister Terpstra heeft op het voet
spoor van de Staatscommissie ook aan
dacht geschonken aan de organisatie van
het onderwijs.
Belangrijke veranderingen worden hier-
is niet voorgesteld.
Voor het gewoon lager onderwijs blijft
als regel de zevenjarige school voor het
openbaar onderwijs voorgeschreven en
voor het bijzonder onderwijs als subsidie
voorwaarde gesteld. Daarnaast blijft voor
de beide takken de mogelijkheid om het
zevende leerjaar afzonderlijk in te rich
ten.
Wat het uitgebreid lager onderwijs be
treft, wordt het wenschelijk geacht het
oude type der m.u.l.o.-school te doen her
leven; alleen moet het woord „meer" uit
de terminologie vervallen.
Voorgesteld wordt dus dat de wet
voortaan twee vormen voor de school voor
uitgebreid lager onderwijs zal kennen: de
sinds 1921 bestaande u.l o.-kopschool van
tenminste drie achtereenvolgende leerja
ren, aansluitende aan het zesde leerjaar
eener school voor gewoon lager onderwijs
en de school met vier tot negen achtereen
volgende leerjaren.
De minderheid van de Staatscommissie
heeft zich tegen dit denkbeeld met kracht
verzet.
Zij zien, blijkens een bijgevoegde nota,
geen enkele reden om den ouden toestand
te herstellen.
Indien er scholen gevonden worden die
het meest het karakter van zoogenaamde
standenscholen dragen, dan zijn het deze.
Terwille van de weinige leerlingen die in
den bovenbouw het meer uitgebreid lager
onderwijs moeten volgen, wordt h.i. het
onderwijs in bijna alle klassen van den
onderbouw reeds daarop ingericht. Dit
zal het onderwijs voor de andere leerlin
gen die slechts in zeven leerjaren het on
derwijs genieten schaden, daar ook zij be
handeld worden alsof zij hetzelfde eind
doel hebben.
Deze bezwaren worden door Minister
Terpstra niet gedeeld
Uit het feit zegt hij dat een be
langrijk aantal scholen zijn ingericht op
de wijze als in artikel 27, tweede lid, der
wet is toegestaan, waardoor nog maar
gebrekkig in den vorm der vroegere
m.u.l.o.-school wordt voorzien, blijkt, dat
aan een schoolype van dien aard behoefte
bestaat. De wet behoort naar zijne mee
ning niet de vrijheid om dergelijke scho
len in te richten, meer aan banden te leg
gen, dan strikt noodig is.
Van sommige zijden heeft men deze
bepaling als een belangrijke verslechte
ring voorgesteld.
Zoo schreef b.v. de paedagogische me
dewerker van „Het Vaderland", dat op
deze wijze allerlei onzuiver gewin kan
worden verkregen.
Aldus:
„Een hoofd van een lagere school,
met een akte Fransch uit de grijze oud
heid en een aanteekening voor wiskunde
op een hoofdakte, eveneens uit de grijze
oudheid, poot nu zijn heele hoogste klasse, I
geschikt of niet, in de eerste klasse van
„zijn" Ulo-school over, en vooruit, daar
gaat ie! Dat heet dan „voortgezet" onder-
wijsMaar het dient alleen om den
ouden baas aan de Ulo-marge en een ver
hoogd pensioen te helpen. Want er be
staat geen rem; immers, art. 18 zegt al
leen, dat de leerlingen het zesde leerjaar
moeten hebben doorloopen. Het praedi-
caat „met vrucht", het minste wat men
zou kunnen vergen, kon er niet eens op
overschieten!"
Een dergelijke bestrijding kan moeilijk
als ernstig worden aangemerkt.
Het aantal hoofden „uit de grijze oud
heid" als hier beschreven zal al heel klein
zijn en dus ook de kans om „den ouden
baas" aan de u.l.o.-marge en een ver
hoogd pensioen te helpen.
Het is voorts toch ook niet alleen het
hoofd dat over de stichting van zulk een
school beschikt.
Daar komt toch waarlijk nog wel wat
meer voor kijken dan 't hier wordt voor
gesteld.
n.l. de eenigszins verscherpte voorwaar
den voor subsidieering.
Als er dan ook geen zwaardere bat
terijen in het vuur worden gebracht, zal
Minister Terpstra met de verdediging
van dit deel van zijn ontwerp, niet al te
veel moeite hebben.
Staatsraad Schokking.
Met Dr Schokking, die j.l. Vrijdag voor
het laatst de vergadering van de Tweede
Kamer bijwoonde en die vandaag als lid
van den Raad van State wordt geïnstal
leerd, is een man van meer dan gewone
beteekenis uit het practische politieke le
ven heengegaan.
Dr Schokking is een man van rijke er
varing, die een belangrijke periode in ons
staatkundige leven van zeer nabij heeft
meegemaakt.
Iemand, die in de politiek een belang
rijke rol speelde, die in zijn optreden van
zijn juridische opleiding terdege blijk gaf
en die toch vaak meer aan den em.-predi-
kant dan aan den politicus herinnerde.
Een man die goed wist wat hij wilde,
maar die door zijn overgroote voorzich
tigheid soms een weifelenden indruk
maakte.
Met veel talent heeft Dr Schokking de
laatste jaren de Chr.-Historische Unie ge
leid en de nogal heterogene Jjestanddee-
len in deze organisatie bijeengehouden.
Hij heeft de kunst verstaan om velen
die zich tot de Chr.-Historische Unie
aangetrokken gevoelden omdat zij van
een partijband niet wilden weten, in
partijverband te leeren marcheeren.
Het zich terugtrekken van Dr Schok
king uit de practische politiek beteekent
voor ons land in het algemeen en voor
de Ghr.-Hist. Unie in het bijzonder een
belangrijk verlies.
Terecht is de opmerking gemaakt, dat
de Unie er wel in zal slagen een man te
vinden om in Schokkings plaats te stem
men, maar dat het niet gemakkelijk zal
gaan hem door een evenwaardige kracht
te vervangen.
NAAR EEN RONDETAFEL-CONFE
RENTIE TE SJANGHAI?
Ten aanzien van den nieuwen toestand
in Sjanghai is de Volkenbondsraad te
Genève gistermiddag bijeengekomen voor
een bij verrassing bijeengeroepen plenaire
vergadering.
De Engelsche minister van Buitenland-
sche Zaken, Simon, deed in opdracht zij
ner regeering aan den Raad officieel een
mededeeling over de onderhandelingen,
die Zondag op een Engelsch oorlogsschip
in tegenwoordigheid van den Britschen
bevelhebber tusschen vertegenwoordigers
van de Chineesche en Japansche strijd
krachten hebben plaats gehad.
De onderhandelingen heb
ben tot een resultaat geleid
en beide partijen zijn het prin
cipieel eens geworden om
trent een overeenkomst tot
stopzetting der vijandelijkhe-
d e n.
De betreffende voorstellen
zijn aan de regeeringen in
Nanking en Tokio voorgelegd.
Voorgesteld werd daarom, dat in
Sjanghai onmiddellijk een conferentie bij
eengeroepen zal worden, waaraan China
en Japan en de vertegenwoordigers der
andere betrokken mogendheden deel moe
ten nemen.
Het doel der conferentie
moet zijn de stopzetting der
vijandelijkheden en het her
stel van den vrede in Sjang
hai.
Sato, de Japansche gedelegeerde, ver
klaarde
„Ik neem het plan aan, onder voor
behoud der goedkeuring mijner regee
ring."
De Chineesche gedelegeerde Yen deel
de een telegram zijner regeering mee,
volgens hetwelk deze het door den Engel-
schen admiraal Kelly gedane voorstel tot
wederzijdsche terugtrekking der troepen
doelmatig en aannemelijk acht.
De door Simon verstrekte mededeelin-
gen over de medewerking der Vereenigde
Staten te Sjanghai, werden bevestigd
door een brief van den Amerikaanschen
gezant Wilson, aan den secretaris-gene
raal van den Volkenbond, waarin mede
gedeeld woidt, dat de regeering der V. S.
gaarne van de gelegenheid gebruik maakt
om rich aan te sluiten bij ds actie der
mogendheden tot herstel van den vrede.
Deze loop van zaken was voor vele toe
hoorders zóó overweldigend verrassend,
dat zij ternauwernood hun ooren geloof
den. Er heerschte algemeen een onmis
kenbare vreugde.
Bij de onderhandelingen tusschen de
Chineesche en Japansche vertegenwoor
digers te Sjanghai werd in den beginne
geen overeenstemming bereikt. Daarna
diende evenwel de Engelsche gezant
nieuwe geheime voorstellen in.
De Chineezen namen deze voorstellen
aan, de Japanners stuurden de voorstel
len evenwel eerst door naar hun regee
ring.
Vandaag zal opnieuw gecon
fereerd worden, waarbij, naar
verluidt, definitieve overeen
stemming zal worden bereikt.
deren, die onder de nieuwe tariefwet val
len, nog voor 1 Maart aangebracht te heb
ben en ingeklaard te krijgen. Officieel trad
de nieuwe wet vannacht om 12 uur in
werking. Vandaag worden dus de nieuwe
rechten geheven. In den regel komen er
's Maandags 125 schepen te Londen bin
nen, maar gisteren wel tenminste 200 en
zoo was het in alle havens, vooral in het
Zuiden des lands. Zondag hadden de sche
pen met storm en hooge zee te kampen,
maar niettemin waren er tegen den avond
al zestig schepen te Londen binnengeloo-
pen, wat voor den Zondag een 'bijzonder
hoog getal is. Duizenden tonnen fruit,
groenten, melk in blik, margarine, spek,
boter, eieren, potten en pannen, glaswerk
en textielgoederen zijn te Huil aange
voerd. Te Liverpool worden extra groote
hoeveelheden graan, petroleum, sago, rijst,
Buitenland.
De Rijn-Scheldeverbinding. Een motie
van den Gemeenteraad van Rotterdam.
Jaarvergadering van Kinderzorg te Mid
delburg.
Memorie van Antwoord der begrooting
van Arbeid.
Binnenland.
De Amerikaansche vloot naar den Stillen
Oceaan.
De vijandelijkheden te Shanghai. Een
ronde tafel-conferentie in 't zicht?
Woelig Finland.
Ingezonden mededeclingcn.
De vijandelijkheden te Sjanghai.
Naar Reuter uit Sjanghai meldt, heb
ben de Japanners sedert gistermorgen
Tsjapei driemaal aangevallen. Zij lieten
artillerie en vliegtuigen in actie komen,
maar eiken keer deden de Chineezen een
tegenaanval en wisten zij het verloren ter
rein te hernemen. Gisteravond waren de
posities zoodoende hetzelfde als 's mor
gens. Men weet niet, hoeveel dooden en
gewonden er aan beide zijden zijn, maar
de gevechten waren bloedig.
De bomaanval met vliegtuigen op Tsja
pei heeft het aantal slachtoffers zeer doen
toenemen, vooral wat betreft de vrouwen
en kinderen.
De Japanners melden, dat zij na een
hevig bombardement Tsjapei zijn binnen
gedrongen.
Een groot aantal nieuw aangekomen
Japansche troepen is ook Maandag, on
danks de herhaalde protesten der neu
trale mogendheden in de internationale
nederzetting geland.
Maandagmiddag hebhen de Chineezen
een geslaagd contra-offensief uitgevoerd
ten Westen van Kiang Wan. Zij opende
op deze plaats een hevig vuur en rukten
in breede infanterielinies op tegen de Ja
panners. Het is hun gelukt een groot ge
deelte van het in de morgenuren verlo
ren terrein terug te winnen.
Het is den Japanschen troepen evenwel
gelukt bij Tsjapei het Chineesche front te
omsingelen.
De hoofdmacht der Amerikaansche vloot
naar den Stillen Oceaan.
Bijna de geheele Amerikaansche At
lantische vloot heeft plotseling bevel ont
vangen zich te verzamelen in de vloot-
bases San Pedro en San Diego (Galifor-
nië), ten einde deel te nemen aan de
groote manoeuvres in den Stillen Oceaan.
Deze maatregelen kwamen zelfs voor
de hoogere marine-officieren onverwacht.
Zij wezen evenwel categorisch de onder
stelling van de hand, dat deze maatrege- j
len ook maar iets te maken zouden heb
ben met den kritieken toestand te Sjang
hai. i
Naar Reuter nader meldt, zullen de
Ver. Staten nu in den Stillen Oceaan in
totaal 199 oorlogsschepen hebben, d.w.z.
12 linieschepen, 17 kruisers, 33 duikboo-
ten, 81 torpedobootjagers, 3 vliegtuigsche
pen, 53 hulpvaartuigen.
Financieele moeilijkheden voor Duitsche
gemeenten.
De uitgaven van de Duitsche gemeenten
voor de openbare weldadigheid zijn in de
jongste maanden zoo sterk gestegen, dat
vele hunner zich in financieele moeilijk
heden bevinden. De uitgaven der Duit
sche gemeenten voor weldadige doelein
den zullen vermoedelijk in den loop van
dit jaar anderhalf millioen mark bedra
gen. In de tweede helft van Februari zijn
ongeveer 15 kleinere Duitsche steden door
de stijging dezer uitgaven in ernstige
moeilijkheden geraakt. De meeste dezer
steden zijn gelegen in Pommeren en in
Silezië. De Pruisische regeering heeft in
al deze gevallen een staatscommissaris
naar de betreffende steden gezonden en
daar waar dit inderdaad noodzakelijk
bleek de noodige geldmiddelen ter be
schikking gesteld.
Vandaag de nieuwe tariefwei in
Engeland.
Er is sinds de vorige week een wedloop
van schepen ontstaan op de Engelsche ha
vent om tijdig binnen te zijn, teneinde goe
en bloem aangebracht, benevens groote
ladingen hout uit Scandinavië en fruit en
groenten uit Spanje.
De Tairoa, die Zaterdag de Theems is
binnengevallen met een lading boter en
kaas uit Nieuw Zeeland, ter waarde van
205.000 pond, zal bet eerste schip zijn, dat
„Rijkszuivelproducten aanvoert onder
Rijksvoorkeurrechten."
Snowden heeft nog tevergeefs in het
Hoogerhuis gewaarschuwd voor den
sprong in het duister, dien Engeland
thans heeft genomen. Het was een groote
rede van een groot vrijhandelaar, die in
dezen tijd van economische verwarring
niets van zijn principes had vrijgegeven.
Hij voorspelde, dat het nieuwe geslacht,
dat thans onder het stelsel van protectie
zal opgroeien, de ketenen, waarmede dit
stelsel Engelands handel boeit, zal verbre
ken, zoodra 'het geleerd heeft, wat protec
tie zeggen wil.
Toen eindigden de debatten met de aan
neming van de wet. De koninklijke goed
keuring is nog gisteravond afgekomen.
Finland woelig.
Uit alle deelen van Finland worden te
Helsingfors berichten ontvangen over
ernstige onlusten. Te Mantsale, ongeveer
50 K.M. ten Zuiden van Helsingfors, heb
ben zich ernstige incidenten voorgedaan.
Ongeveer vierduizend bewapende Lap-
po-aanhangers hebben Zondagavond een
aanval gedaan op een socialistische ver
gadering van mannen, vrouwen en kin
deren.
De leiders der beweging verklaren, dat
nog 20 tot 30.000 bewapende mannen
zich in Mantsale concentreeren. Men
vreest, dat zij naar Helsingfors zullen
oprukken.
De regeering is Zondagavond in buiten
gewone kabinetszitting bijeengekomen. Na
afloop van de zitting heeft de minister
president Fahlgren geweigerd een ver
klaring over den toestand af te leggen.
Hij zeide slechts: „De regeering weet
wat zij doet".
De Lappo-aanhangers zouden voorne
mens zijn naar Helsingfors op te rukken
en van de regeering de ontbinding van
alle sociaal-democratische organisaties in
Finland te eischen.
De sociaal-democratische partij is de
sterkste in het parlement.
De bevelhebber van het Finsche leger,
generaal Sihoo heeft maatregelen geno
men, om een opstand te onderdrukken.
Het verluidt, dat een generaal het bevel
der bewapende Lappo-mannen op zich
heeft genomen.
Het aantal gewapenden wordt reeds op
vijfduizend geschat. Elk uur komen ech
ter versterkingen aan.
De correspondent van „Svenska Dag-
bladet" te Helsingfors heeft zich telefo
nisch met de leiders te Manstale in ver
binding gesteld, doch op zijn vragen
slechts ten antwoord gekregen: Spoedig
zal alles duidelijk zijn.
De Lappo-leiders eischen de afzetting
van landpresident Jolanda en van den
minister Born, evenals de ontbinding van
de socialistische arbeidersorganisaties.
Hitler's eerste aanval.
Hitier heeft Zaterdagavond de ver
kiezingscampagne geopend met een rede
te Berlijn:
Gij weet allen, aldus spreker, dat het
ditmaal om veel meer gaat dan om een
candidaat voor het presidentschap; dit
maal wordt gestreden voor de vernieti- 4
ging van don negenden November 1916.
Dat men na 13 jaar is gaan inzien, dat
de ons opgelegde lasten onmogelijk zijn,
is enkel een gevolg van onze ontelbare de
monstraties.
Het is heel mooi te zeggen: Ik ben de
hoeder van de grondwet maar dc Duit
sche rijkspresident moet meer doen, hij
moet ook de hoeder zijn van het Duitsche
volk.
Wij hebben eens den generaal-veld
maarschalk gehoorzaam als opperste
krijgsheer gediend en hebben hem ver
eerd. Wij willen, dat zijn naam voor het
Duitsche volk behouden blijft als de naam
van den leider in de groote worsteling.
Daar wij dat echter willen en wenschen,
zien wij thans den plicht den ouden ge-
neraal-veldmaarschalk toe te roepen:
„Oude man, je bent voor ons te herinne-
ringswaardig dan dat wij zouden dulden,
dat achter jou zich diegenen zouden stel
len, die wij willen vernietigen. Hoezeer
het ons dus ook spijt, je moet op zij, want
de anderen willen dien strijd en wij wil
len dien ook."
Ingezonden Mededeeling.
Gorge! droo§
25, <i5 en 65 et.
Korte berichten.
Uit Nantes wordt gemeld, dat de
democratisch-republikeinsche bond van
het departement Beneden-Loire zich heeft
beziggehouden met de candidaturen voor
de komende Kamerverkiezingen. Beves
tigd wordt, dat Briand in het derde kies
district van Nantes weer candidaat ge
steld zal worden.
De Weensche politie heeft gisteren
een werkplaats ontdekt, waar valsche
bankbiljetten van 100 schilling gemaakt
werden. De vervalschingen werden ge
pleegd door een student in de chemie,
een electro-technicus, een winkelier, een
fotograaf en een chemicus, die allen in
hechtenis zijn genomen.
De algemeene staking, welke door
de communisten voor Portugal was afge
kondigd, schijnt te zijn mislukt. De re
geering heeft alle noodige maatregelen
getroffen. Overal wordt er gewerkt behal
ve in verscheiden metaal-fabrieken.
Volgens de jongste stedelijke statis
tiek werden in het jaar 1931 in Boedapest
16.341 menschen geboren, terwijl het aan
tal sterfgevallen 16.560 bedroeg. In het
jaar 1929 overtrof het aantal geboorten
dat der sterfgevallen nog met 1500.
In Italië wintert het weer erg. Voor
den tweeden keer dezen winter is de top
van den Vesuvius met sneeuw bedekt.
Mevrouw Gandhi, die onlangs tot
zes weken gevangenisstraf was veroor
deeld, heeft haar straf in de gevangenis
van Sabarmati uitgezeten en is op vrije
voeten gesteld.
