No. 112
Donderdag 11 Februari 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
WBT VAN MELLE'S KOEK, GEZOND EN LEKKER!
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, lranco per post, 13.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentien:
1—4 regels fl.20, elke regel meer 30 ct
BI] abonnement belangrijke korting.
V Helder; ook verdraagzaam?
De heer G. G. Roos, lid van het hoofd
bestuur van den Vrijheidsbond, hield voor
de af deeling Wassenaar van dien Bond
een, naar de voorzitter aan het slot ver
klaarde, helder en verdraagzaam betoog
over het lage onderwijs in Ne
derland.
De heer-Roos ving aan met er op te
wijzen, dat het met het lager onderwijs
in ons land is vastgeloopen en dat het
wetsontwerp-Terpstra ons niet uit de
moeilijkheden zal redden. Om tot verbe
tering te komen moet het mes er dieper
in worden gezet dan dit wetsontwerp aan
geeft.
Met belangstelling hebben we nagegaan,
op welke wijze dit volgens den liberalen
spreker zou kunnen geschieden.
Na lezing van het verslag moeten we
erkennen, dat het betoog inderdaad alles
zins helder was.
Maar ook verdraagzaam?
Geconstateerd werd, dat het openbare
onderwijs er slechter voor staat dan het
bijzondere.
Dat is ongetwijfeld juist.
De openbare school heeft geen plaats
in het hart van ons volk en waar er voor
deze school nog belangstelling bestaat,
zorgt een deel der openbare onderwijzers
er wel voor, dat cr van die belangstelling
niets overblijft.
Niet juist is echter, dat, zooals de heer
Roos betoogde, het bijzonder onderwijs
bevoordeeld wordt.
Het omgekeerde is het geval.
De openbare school wordt nog altijd
op de eerste plaats gesteld.
Bij de bijzondere scholen mogen de kos
ten per leerling nooit meer bedragen dan
bij de openbare school. En ze zijn als re
gel ook veel en veel lager.
Deze zuinigheid bij het bijzonder onder
wijs wordt echter volstrekt niet altijd be
loond.
Het komt b.v. voor, dat een school, die
door haar zuinigheid aan een gemeente
duizenden guldens bespaart, zoodra de
wet daartoe ook maar eenige kans geeft,
op alle manieren wordt beknibbeld.
Men juicht het toe, als de bijzondere
scholen niet het onderste uit de kan
trachten te krijgen. Maar daarentegen
wordt er angstvallig voor gewaakt, dat
de bijzondere school, ook al zijn haar
uitgaven nog zoo laag, geen cent meer
krijgt dan haar wettelijk toekomt en wordt
in twijfelachtige gevallen altijd gerekend
naar den kant van de gemeente.
De kosten van het onderwijs zijn in ons
land onevenredig hoog.
Maar dat is niet het gevolg van be
voorrechting van het bijzonder onderwijs.
Toch moet er bezuinigd worden.
Dit zou kunnen gebeuren, door b.v. bij
de inrichting van de scholen de noodige
soberheid te betrachten en voorts door
de uitgaven op een of andere wijze te
limiteeren, en voor bepaalde groepen van
scholen, openbare zoowel als bijzondere,
een maximum te stellen, waarboven niet
mag worden uitgegaan.
Dit laatste wil de heer Roos echter niet.
Hij wil het mes er dieper inzetten,
maaralleen bij het bijzonder onder
wijs.
Thans zijn er voor de stichting van
een bijzondere school tenminste 40 leer
lingen noodig, terwijl er in een gemeente
een openbare school moet komen al zijn
er slechts 12 leerlingen.
Dit laatste moet, naar de heer Roos
meent, zoo blijven.
Maar voor het bijzonder onderwijs zou
het cijfer verhoogd kunnen worden.
De oplossing is heel eenvoudig:
„Wanneer de aantallen leerlingen voor
de oprichting van bijzondere scholen
grooter worden gesteld, dan verminderen
de bijzondere scholen, de openbare wor
den grooter en de verbetering is er met
één klap".
Dat klopt precies.
Het is zoo hélder als glas.
Maar ook verdraagzaam?
Van liberaal standpunt bezien mis
schien wel.
Maar gelukkig heeft de liberale ziens
wijze, wat verdraagzaamheid betreft, vrij
wel afgedaan in ons land.
STAATSRAAD SCHOKKING.
De „Nederlander" maakt met ingeno
menheid melding van de benoeming van
Dr Schokking tot lid van den Raad van
State.
Maar, zegt het blad, de Chr.-Hist. Unie
denkt ook en zelfs vooral aan an
dere dingen.
„Thans zien wij slechts twee dingen: hij
houdt op, lid van de Kamer en fractie
leider te zijn; hij houdt weldra op, lid van
het hoofdbestuur en partij-leider, voorzit
ter te wezBn.
De twee feiten temperen de blijdschap,
die anders onzen trots geheel zou verge
zellen.
In elk der beide functies heeft hij be
langrijk saambindend werk gedaan; op
de beide plaatsen zal hij zéér worden ge
mist."
En na dan een overzicht te hebben ge
geven van zijn vele werkzaamheden:
„Al dit waardevolle en rijke herinnert
met groote dankbaarheid de Unie zich, nu
Schokking terugtreedt uit de leidende
plaatsen.
Inderdaad, wij zien hem gaan niet zon
der trots. Maar andere gevoelens hebben
verre de overhand.
Wij zijn bereid, een zeer zeer hartelijken
gclukwensch te spreken. Maar wij zijn
niet bereid, ja niet in staat om te eindi
gen met een gelukwensch. Want dan volgt
o zeker de hartelijke dankbaarheid jegens
Schokking. Maar ook volgt het gevoel, dat
wij hem missen gaan.
Voor het moment klinkt dit het meeste
dc-or."
De benoeming van Dr Schokking tot
Staatsraad, hoe eervol ook, beteekent in
derdaad voor de Chr.-Hist. Unie een groot
verlies.
Hij vormde het saambindende element
voor allerlei heterogene bestanddeelen.
Het zal, oppervlakkig gezien, niet ge
makkelijk zijn een opvolger te vinden die
zoozeer het algemeene vertrouwen geniet
en die zoozeer de kunst verstaat, als dat
ncodig is, het stormstillende woord te
spreken.
Wie prijs stelt op samenwerking van de
rechtsche partijen zal het zich terugtrek
ken van Dr Schokking uit de practische
politiek mede niet met blijdschap begroe
ten.
De groots Japansche aanval op Woesoeng
weer afgeslagen.
De Japanners hebben Woensdag voor
de eerste maal het Kiangwan-station en
de Kiangwan-forten waar Ghineesche
troepen waren geconcentreerd gebombar
deerd. De Ghineezen beantwoordden dit
bombardement allereerst met hevig artil
lerievuur, later zijn talrijke Chineesche
vliegtuigen opgestegen, die de Japansche
bombardementsvliegtuigen met machine
geweervuur bestookten tot deze terugtrok
ken.
De toestand bij de Woesoengforten is
nog steeds onveranderd. Terwijl de Ja
panners een nieuw groot offensief voor
bereiden, werken de Chineezen met een
koortsachtige haast aan de versterking
hunner stellingen.
Ook langs het noordelijk van de for
ten gelegen Woesoengkanaal hebben de
Chineezen thans loopgraven aangelegd en
machinegeweren opgesteld, waardoor den
Japanners de weg stroomopwaarts naar
Sjanghai volkomen is afgesneden.
De Japanners hebben eenige malen ge
tracht bruggen over het kanaal te slaan,
doch de Chineezen maakten de doorvoe
ring dezer pogingen door herhaaldelijk
vuren onmogelijk.
De landingspoging der Japansche troe
pen op een onbeschermde plaats bij Woe
soeng is door Chineesche troepen verij
deld. De Japanners zullen thans nog en
kele oorlogsschepen concentreeren, ten
einde een nieuwe poging te ondernemen.
Tusschen de gezanten van Engeland en
Amerika en den Chineeschen minister
president zijn lange geheime besprekingen
gevoerd, die volgens de geruchten een
verlichting van den toestand te Sjanghai
ten doel hadden.
Volgens een Chineesch bericht zijn er
60.000 man Chineesche troepen gecon
centreerd om de stellingen bij Tsjapei en
Woesoeng te verdedigen.
Dinsdag zijn nog twee Japansche tor
pedo-jager», zoomede een Amerikaansche
torpedojager, te Sjanghai aangekomen.
Hierdoor bedraagt het aantal buitenland-
sche oorlogsschepen te Sjanghai thans
100.
De groote verschepingen van wapens
en munitie uit Washington naar het verre
Oosten duren nog steeds voort. Er valt
wat te verdienen!
Het voorstel van afgevaardigde Fish
(New York), waarbij voorzien werd in een
verbod van dezen uitvoer is, op voorstel
vanstaatssecretaris Stimson 4erug ge
wezen.
Volgens een bericht uit Sjanghai gaan
de Japansche vliegtuigen, ondanks de
protesten voort met boven de internatio- j
nale concessie te vliegen.
Baldwin heeft gistermiddag in het La
gerhuis gezegd in antwoord op een vraag,
dat de pogingen om een neutrale zone te
Sjanghai te scheppen, worden voortgezet
en eenige desbetreffende voorstellen bij
den Volkenbondsraad in studie waren.
Meer kon spr. er niet van zeggen, daar
het succes natuurlijk niet van de Engel-
sche of een andere regeering alleen af
hing.
Dartmoor en in Zuid-Devonshire is veel
sneeuw gevallen. Behalve de Kanaalboot
FolkestoneBoulogne moesten alle dien
sten op Frankrijk en België gestaakt wor
den, De haven van Dover is gesloten. Vis-
schers hebben in allerijl in alle havens
een toevlucht gezocht. Verlies van men-
schenlevens is nog niet gemeld.
Het wrak van den Engelschen onderzeeër
Uit Londen wordt gemeld:
Namens de admiraliteit deelde de on
derminister van marine mee, dat door de
plotseling ingetreden felle koude de dui
kers hun arbeid voor het lichten van de
M II hadden moeten staken. De pogingen
zouden echter onmiddellijk hervat worden
als de storm bedaard zou zijn, want men
kan nog slechts gissen waaraan de oor
zaak van het ongeluk te wijten was ge
weest en de admiraliteit had natuurlijk
liever zekerheid, mede uit preventief oog
punt. Het wrak zou intusschen reeds lang
gelicht zijn, als het niet toevallig tusschen
eenige andere wrakken beland was ge
raakt, die de bergingsoperaties ten zeerste
belemmeren.
Buitenland.
Het kortingswetje door de Eerste Kamer
aangenomen.
Du Tweede Kamer over de verdere Zui-
derzee-drooglegging.
Binnenland.
De presidentsverkiezing in Duitschland.
De aanval der Japanners weer door de
Chineezen afgeslagen.
Sneeuwstormen in Engeland.
Nieuwe contingenteeringen in Frankrijk.
afgegeven vergunningen, moeten vóór 15
dezer bij de douane zijn ingeklaard.
De interpellaties over het geval-Kors.
Als besluit van de interpellatie in de
Belgische Kamer over de verboden vre-
desbetoogingen te Kortrijk en Leuven en
de terugwijzing aan de grens van den Ne-
derlandschen geestelijke, prof. Kor3, had
den Dinsdag de Vlaamsch nationale afge
vaardigden Romsee en Declercq een mo-
Ingezonden mededeellngen.
De ontwapeningsconferentie.
In de zitting van gistermorgen der
ontwapeningsconferentie te Genève heeft
de Italiaansche minister van buitenland-
sche zaken, Grandi, een rede gehouden,
welke zich door buitengewone openhar
tigheid kenmerkte en veel opzien wekte.
Grandi drong aan op gelijke rechten
voor alle staten en herinnerde nadruk
kelijk aan de verplichting, welke de mo
gendheden op zich namen door het ver
drag van Versailles, het pact van den
volkenbond en het verdrag van Locarno,
om de ontwapening van Duitschland te
beschouwen als de inleiding voor de alge
meene ontwapening.
Italië verklaart zich bereid, mede te
werken om tot een algemeene verminde
ring der bewapening te geraken en stelt
voor, wat de vlootbewapening betreft,
gelijktijdige afschaffing van alle linie
schepen en duikbooten, benevens van
moederschepen voor vliegtuigen; wat de
landbewapening betreft, afschaffing van
het zware geschut en van tanks en, wat
de luchtbewapening betreft, afschaffing
van bombardeervliegtuigen.
Voorts stelt Italië in het algemeen de
afschaffing van alle aanvalsmiddelen
voor het voeren van een chemischen en
bacteriologischen oorlog voor.
Met nadruk verlangde Grandi gelijke
rechten voor alle staten.
De Duitsche presidentsverkiezingen.
Seldte en Düsterberg, de leiders van
den Stalen Helm hebber rijkspresident
Hindenburg, die eerelid van deze organi
satie is, bezocht met het doel hem over
zijn candidatuur voor het rijkspresident-,
schap te spreken. Reeds dadelijk verluid
de, dat Seldte en Düsterberg aan Hinden
burg den raad hadden gegeven zich niet
te candideeren. Zulks wordt thans beves
tigd.
Hoe heeft nu Hindenburg op dien raad
gereageerd? Daarover zijn de berichten
nog tegenstrijdig. Volgens een bepaalde
lezing moet Hindenburg gezegd hebben:
„Ik candideer toch!"
Volgens inlichtingen uit meestal goed
ingelichte bron zou daarentegen Hinden
burg, na het onderhoud met Seldte en
Düsterberg, alle lust om zich nog candi-
daat te laten stellen, hebben verloren.
Hindenburg zou nog uitsluitend de candi-
daat zijn van het centrum, staatspartij en
sociaal-democraten en dat staat hem niet
aan.
Naar verluidt is de gemeen
schappelijke candidaat van
het Harzburger front nie
mand anders dan de gewezen
kroonprins.
Winter in Engeland.
De winter heeft thans laat maar hevig
over bijna geheel Engeland zijn intrede
gedaan met snerpende koude, een nijdi-
gen Oostenwind en zware sneeuwstormen,
vooral in Yorkshire en Derbyshire. Op de
Hooge Piek ligt de sneeuw meer dan een
meter na een onafgebroken sneeuwjacht
van 14 uur, maar ook op de heide van
De onrust in Brltsch-lndië.
Uit Bombay wordt gemeld, dat in Ah-
medabad de boycotbeweging met her
nieuwde intensiteit wordt voortgezet.
Het congres-comité te Gujerat heeft,
openlijke inbreuk plegend op de ordon
nanties, een schrijven gericht tot in aan
merking komende firma's waarin werd
medegedeeld, dat het congres den boycot
aanvaardt tegen Britsche goederen en
machinerie, als tijdelijken „oorlogsmaat
regel".
Alle orders voor zes nieuwe kt.toen-
fabrieken in Ahmedabad, welke tezamen
geschat worden op bijna 7 lakhs roepies
zijn geannuleerd.
Amerika verbiedt vooriooplg geen
wapenuitvoer.
Volgens een Reutertelegram uit Was
hington heeft de commissie van buiten-
landsche zaken van het huis van afge
vaardigden op dringend voorstel van
Stimson het onderzoek van de door den
afgevaardigde Fish ingediende resolutie,
waarin wordt voorgesteld het zenden van
wapenen en munitie naar oorlogvoeren
de landen te verbieden, voor onhepaalden
tijd uitgesteld.
De nieuwe verhooging der douanetarieven
In het nieuwe financieele plan tot her
stel van het verbroken evenwicht der
Belgische begrooting van 1932 is ook
een verhooging van sommige douaneta
rieven voorzien.
Uit goede bron verneemt de „N. R.
Ct.", dat deze verhooging, voor sommige
artikelen, ongeveer 15 pet. zal bedragen.
Er zal evenwel naar gestreefd worden de
levensmiddelen en kleeren, voor zooveel
dit geen weeldeartikelen zijn, zoo weinig
mogelijk te belasten.
Nieuwe contingenteeringen in Frankrijk.
Het „Journal Officiel" van 7 dezer be
vat een presidentieel besluit, waarbij
de invoer van doperwten, slaboontjes,
peentjes en tomaten wordt gecontingen-
teerd.
Het totaal-contingent voor doperwten,
slaboontjes en peen bedraagt 3750 quinta-
len, dat voor tomaten 300 quintalen.
Van eerstbedoeld contingent zijn 2700
quintalen toegewezen aan België-Luxem-
burg en 750 quintalen aan Italië, terwijl
voor „andere landen tezamen", waaron
der ook Nederland, overblijft een contin
gent van 300 quintalen.
Van een contingent voor de tomaten-
conserven zijn 2820 quintalen toegewe
zen aan Italië en 180 quintalen aan alle
andere landen tezamen. Invoervergunnin
gen worden niet verleend.
Het contingent voor den invoer van bo
ter is gebracht op 2400 quintalen voor het
eerste trimester van 1932. Het resteerende
contingent moet vóór 15 April a.s. zijn in
gevoerd en zal worden verdeeld onder de
importeurs, die reeds een aanvraag heb
ben ingediend volgens de voorwaarden,
vastgesteld bij het besluit van 19 Decem
ber j.l.
Hoeveelheden boter, verzonden op reeds
tie ingediend, waarbij het regeeringsver-
bod, uitgevaardigd tegen het optreden van
de zeer hoogstaande buitenlandsche spre
kers op bedoelde vergadering, wordt be
treurd. Twee katholieken, een Brusselaar
en een Waal, stelden daartegenover een
motie van vertrouwen in de regeering.
Deze laatste is Woensdagmiddag door
do Kamer aangenomen met 83 tegen 71
stemmen en 2 onthoudingen. Een der
blanco-stemmen kwam van den leider der
katholieke Vlaamsche fractie. Van Cau-
welaert, die verklaarde niet neen gestemd
te hebben om de regeering niet in moei
lijkheden te brengen en niet ja gezegd te
hebben, omdat hij het blijft betreuren, dat
iemand als prof. Kors aan de Neder-
landsch-Belgische grens werd teruggewe
zen.
Korte berichten.
De regeering van Uruguay heeft den
president der republiek, dr Terra, bui
tengewone volmacht verleend, om bijzon
dere maatregelen te nemen tegen de
steeds grooter succes boekende propa-
ganda-actie der communisten.
Volgens een bericht uit Charkow
heerschen in de Oekraine hevige sneeuw
stormen. De spoorwegverbinding tus
schen Charkow en Kiew is verbroken.
Bij aankomst van den Berlijnschen
sneltrein te Parijs stelden de postambte
naren vast, dat één der postzakken in den
postwagen was geopend en dat een be
drag van 500.000 papierfranken was ge
stolen. Van de daders ontbreekt tot dus
verre nog ieder spoor.
Wolff meldt uit Köslin (Pommeren)
dat gisteren door den N.O. storm een vis-
scherspink is omgeslagen, die het ha
ventje van Merz wilde verlaten. Alle drie
opvarenden zijn verdronken.
Bennett, de Canadeesche premier,
heeft in het parlement te Ottawa meege
deeld, dat hij een wet zou indienen om
met ingang van 1 April alle salarissen
van ambtenaren, van minister tot bode,
met 10 procent te verlagen.
Gisteren zijn ongeveer twintig lieden
te Hamburg saamgeschoold voor het Ja
pansche consulaat, waar zij een commu
nistisch lied aanhieven en een hunner
een steen, in een rooden doek gewikkeld,
door een raam wierp, terwijl drie ande
ren eveneens steenen door de deur en de
ramen wierpen. Dadelijk zette personeel
van het consulaat de daders na, die ech
ter ontkwamen. Later heeft echter de poli
tie één hunner opgepakt.
In de gemeente Moirax (Fr.) is een
boerenfamilie, die uit vier volwassenen
van meer dan 50 jaar en twee kinderen
bestond, in een slaapkamer vermoord ge
vonden. Van de daders ontbreekt elk
spoor.
Officieel wordt medegedeeld, dat de
bekende „handshaking"-recepties op het
Witte Huis, waarbij iedereen, die een be
zoek aan den president der Vereenigde
Staten wenschte te brengen, in de gele
genheid werd gesteld hein da hand te
