No. 89
Woensdag 27 Januari 1932
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
EERSTE BLAD.
Buitenland
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
te Zeeuw
VERSCHIJNT ELKBN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, 3.
Losse nummers i 0.05
Prijs der Advertentiën:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct,
Bij abonnement belangrijke korting.
Bijzondere Vrijwillige Landstorm.
Door de Soc. Democratische Kamer
fractie is een ■wetsontwerp ingediend, om
de bevoegdheid ex art. 35 Dienstplichtwet
gegeven aan de Regeering, om toe te staan
dat dienstplichtigen vrijwillig onder de
wapens verkeeren buiten de tijdperken,
waarin de wet hen daartoe dwingt, ie be
perken tot een maximum van 100 dienst
plichtigen en met gelijksoortige wijzi
ging in de reservewet van 100 reservisten.
„Het ontwerp, zegt het „Nederl. Week
blad", is gericht tegen den Bijzonderen
Vrij,willigen Landstorm ,de 70.000 man
nen, die naar hun devies, „als het
moet" gereed staan om gezag, troon
en kerk te schragen.
Zij zijn den Rooden een doorn in het
Oog, eenerzijds omdat zij het leven
de beeld zijn van de orde, en gezags-
lievendheid van het grootste deel der na
tie, en anderzijdsomdat, welnu, laten
we maar zeggen, omdat de Heeren Albar-
da Go. nog steeds de revolutie in het
hart dragen.
Wij hebben er al meer op gewezen, dat
Troelstra's revolutieplannen van 1918 nog
steeds niet waren ingetrokken.
Het is nu wel heel aardig, om van Mr
Troelstra na zijn dood alleen het goede
te memoreeren; ook wij hebben hem bij
momenten, bijv. zijn nationale hou
ding eind Juni 1914, bij de mobilisatie
onzer weermacht, ook als groote geest
erkend, maar zijn houding in 1918 was
meer dan een „vergissing", zij was en
blijft een gevaar voor onze natie, en deze
kwade werken" volgen helaas hem na.
Het onkruid door hem toen gezaaid in
den vaderlandschen akker, is nog niet uit
gewied. De S. D. A. P. is in haar
ziel nog steeds revolutio
nair en dat zij dat is, onderstreept zij
thans wel ten duidelijkst in dit wetsont
werp, dat zijn doelstelling heeft in den
wensch de slagboomen weg te nemen en
den revolutionairen overweg verder onbe
waakt te laten.
Zoo zien wij thans duidelijk dat alle
zoogenaamde gematigdheid ten spijt, ook
deze vos zijn haren wel verliest, maar
niet zijn streken.
Is het een poging tot afleiding van in
wendige partij-onlusten? Is het een doods
kreet van de stervende marxistische philo-
sophie?"
De partij-onlusten zullen waarschijnlijk
aan de indiening van dit ontwerp niet
vreemd zijn.
De leiding van de S. D. A. P., die het
gevaar van revolutiepogingen op dit
oogenblik zeer goed inziet, moet al het
mogelijke doen om de linksche elementen
zooveel mogelijk tevreden te stellen.
Daarom zijn er b.v. bij de bespreking
van het werkloosheidsvraagstuk de dikke
woorden en zijn er ook de mooie gebaren
bij de indiening van dit ontwerp, en dat
betreffende een wijziging van de mobili
satie-bepalingen.
Natuurlijk mag dit geen reden zijn om
deze ontwerpen niet welwillend te beoor-
deelen.
Wel het omgekeerde.
Uit alles blijkt, dat de leiding van de
S. D. A. P. zeer sterk onder den invloed
staat van de Communistisch gezinde ele
menten.
De leiders, inplaats van stevige leiding
te geven, vertoonen vaak veel overeen
komst met 1 ij d e r s, die worden opge
jaagd en voortgezweept.
Een bewijs, dat het revolutiegevaar
weer grooter is geworden.
Welnu, als het vuur dreigt, gaat men
de brandweer niet afschaffen.
Als de stormen de kusten bedreigen,
wordt de dijkwacht niet afgedankt.
En als het revolutie-monster den kop
gaat opsteken, wordt de bijzondere vrij
willige landstorm, de vredeswacht bij uit
nemendheid, niet naar huis gestuurd.
Integendeel! De waakzaamheid wordt
verdubbeld.
En de landstorm, die men in den rooden
hoek vreest en die men daarom gaarne zag
afgedankt, is als altijd paraat!
Uit Britsch-lndië.
Een nieuwe vorm van lijdelijk verzet is
gisteren op de spoorlijn van Bengalen
naar Nagpur ontdekt, waaT alle telegraaf
lijnen waren doorgesneden en verschei
den seininrichtingen onklaar gemaakt.
Het verkeer met Benares en Calcutta is
den geheelen dag gestremd geweest.
Tijdens de viering van den Onafhanke
lijkheidsdag zijn te Bombay 75 congres
leden gearresteerd.
Te Calcutta zijn op den onafhankelijk
heidsdag 100 menschen gearresteerd, o.w.
een twintigtal vrouwen.
De oorlogsdreiging in het Oosten.
Toenemende spanning te Shanghai.
Bevestigd wordt, dat Charbin ieder
oogenblik door de Japanners kan worden
bezet.
Dinsdagmorgen zijn ernstige onlusten
uitgebroken in bet Chineesche stadsdeel
van Charbin.
'Groote demonstratieve optochten trok
ken de straten der stad door. De leiders
eischten een oorlogsverklaring aan Ja
pan. De militairen stonden machteloos
tegenover de groote menigte.
Uit Londen wordt nog gemeld: Volgens
berichten uit Japansche bron is de voor
hoede van de Japanners reeds voor de
stad Charbin aangekomen, zoodat de be
zetting van de stad binnenkort wordt ver
wacht.
Te Moskou heeft het bericht nopens de
gebeurtenissen te Charbin groote onrust
teweeg gebracht. Verklaard wordt, dat
het optreden van Japan te beschouwen
is als een verder vergrijp tegen de Rus
sische belangen in het bijzonder ook wat
den Oost-Ohineesc'hen spoorweg betreft.
Volgens berichten uit Shanghai is het
aantal Chineesche troepen aldaar door
de troepenconcentraties van de laatste
dagen tot 17.000 man gestegen. Het sta
tion Cheng Joe wordt door 7.000 man be
waakt.
De sterkte der Japansche troepen is
opgevoerd tot 4000 man, die de belang
rijkste strategische punten van het haven
gebied bezet hebben. De toestand is uiterst
gespannen.
•Omtrent de aanneming van het Japan
sche ultimatum is nog steeds geen over
eenstemming bereikt en de Chineesche
bevolking is bevreesd voor een bezetting
van bet eigenlijke stadsgebied, indien de
Chineesche burgemeester er niet spoedig
toe besluit, het ultimatum aan te nemen.
In deze dagen van spanning vergadert
te Genève de Volkehbondsraad. Gisteren
is voortgezet de behandeling van het Ja-
pansch-Ghineesc'he conflict in Mandsjoe-
rije. Deze zitting, die twee en een half
uur duurde, werd niet bijgewoond door
den Japanschen en den Chineeschen ver
tegenwoordiger.
Besloten werd, dat de particuliere be
sprekingen tussohen den Japanschen en
den Chineeschen vertegenwoordiger te
Genève 'hervat zullen worden. Uitvoerig
hield men zich bezig met den kritieken
toestand, die op bet oogenblik te Shang
hai heerscht.
Ten aanzien van dit conflict bevindt de
volkenbondsraad zich in de grootste moei
lijkheden. Sommige raadsleden
geven min of meer openlijk toe,
dat zij niet weten wat zij doen
moeten. Engeland en Frankrijk zouden
er niets voor voelen om de sanctie-maat
regelen van art. 15 van het Volkenbonds
pact tegen Japan toe te passen.
Uitspraak in het groote Russische spoor
wegproces.
Gisteren is te Moscou uitspraak ge
daan in het groote proces tegen de spoor
wegbeambten, die in staat van beschul
diging waren gesteld in verband met het
groote spoorwegongeluk te Kossino bij
Moskou, waarbij 68 personen werden ge
dood en 133 gewond. Vijf spoorwegbe
ambten werden veroordeeld tot gevange
nisstraffen van 5 tot 10 jaar; drie be
klaagden kregen 1 iy2 jaar gevangenis
straf en 3 beambten werden vrijgespro
ken. Naar men zich herinnert, was aan
vankelijk tegen eenige beklaagden de
doodstraf geëischt. In de toelichting op
het vonnis wordt geconstateerd, dat de
beambten fouten hebben gemaakt en
daardoor mede schuld hebben aan het
ongeluk De grootste schuld treft echter
de beheerders van den spoorweg Moskou
Kazan. Dezen hebben zich niet over
tuigd van de aanwezigheid van de noo-
dige technische bekwaamheid bij de be
ambten. Derhalve is tegen eenige ambte
naren yam da hoofdadministratie een
proces wegens plichtsverzuim aanhangig
gemaakt
Engelsche invoerrechten op landbouw
producten.
De Rijkslandbouwconsulent te Londen,
ir B. Gerretsen deelt het volgende mede:
Zoodra het Parlement op 2 Februari
a.s. weer bijeenkomt, zal er een wetsvoor
stel worden ingediend, waarbij een in
voerrecht van 10 a 15 pet. zal worden
voorgesteld voor alle in Groot-Brittannië
ingevoerde producten, waaronder ook zul
len vallen boter, kaas, eieren en andere
landbouwproducten met uitzondering van
tarwe en vleesch (varkensvleesch, rund-
vleesch, schapen- en lamsvleesch enz.).
Eenige andere artikelen, die niet in Groot-
Brittannië kunnen worden geproduceerd,
zullen eveneens vrij zijn.
Verder bestaan er plannen om een ta-
rievencommissie te benoemen, die spe
ciale invoerrechten zal voorstellen voor
luxe-artikelen en eenige artikelen die
evengoed in Groot-Brittannië zouden kun
nen worden geproduceerd.
De reden, dat vleesch er niet onder
valt, is waarschijnlijk, dat er voor bacon
en dergelijke producten andere plannen
bestaan.
Het oproer in de Dartmoorgevangenis.
In het Engelsche ministerie van bin-
nenlandsche zaken heeft Maandag een
speciale spoedzitting plaats gehad, tër be
spreking van de incidenten in de gevan
genis te Dartmoor (Eng.).
Uit het onderzoek is tot nu toe reeds
komen vast te staan, dat de muiterij is
voorbereid door en ten deele het gevolg
is van revolutionaire propaganda. Een
der belhamels is een berucht inbreker, die
Maandag tegenover de autoriteiten be
langrijke bekentenissen aflegde omtrent
het ontstaan der muiterij.
De voorbereidingen inzake de muiterij
werden door geheime teekenen van cel tot
cel doorgegeven en besproken tijdens de
gemeenschappelijke werkzaamheden en
de rusturen der gevangenen.
De muiters waren voornemens den
gouverneur der gevangenis te dooden.
Deze kon zich evenwel tijdig in een cel
begeven tot de onlusten voorbij waren.
Eenige gevangenen bedreigden nog
Maandag de bewakers. Overigens is even
wel de rust hersteld.
Elf mijnwerkers gedood.
De mijnramp te Llwynypai (Zuid-Wales)
heeft elf slachtoffers geëischt. Onder hen
zijn twee arbeiders, die tot de reddings
brigade behooren, welke na de ontploffing
in de op 300 Meter diepte gelegen gaan
derij naar de ingesloten mijnwerkers ging
zoeken.
Het is gebleken, dat op het oogenblik
der exploisie 80 arbeiders aan het werk
waren in de mijn. De meesten konden zich
in veiligheid stellen. Het instorten van
een gang sneed de anderen den weg af.
Zij stierven aan gasverstikking. De twee
verongelukte redders waren de eersten die
afdaalden. In de geheel met mijhgas ge
vulde gaanderij zijn zij bedwelmd en aan
de gevolgen overleden. Ook een dokter,
die een bewustelooze met kunstmatige
ademhaling hielp, moest wegens vergif
tiging naar boven worden gebracht.
Twee arbeiders liggen met aangetaste
longen in het ziekenhuis.
Engelsche duikboot vergaan?
Naar de Engelsche Admiraliteit mede
deelt, is men zonder bericht van de duik
boot M 2, die gistermorgen om 10.30 bdj
Portland ondergedoken is. Verschillende
torpedobooten en onderzeeërs nemen aan
de opsporing deel.
(De M 2 is in 1920 voltooid. Zij heeft
aan de oppervlakte een waterverplaatsing
van 1450 ton en onder water 1950.
Een dergelijk vaartuig is in 1925 in het
Kanaal vergaan, waarbij 68 menschen
verdronken zijn. Ongeveer evenveel zijn
er ook thans aan boord.)
De gisting in Spanje.
Uit Sarogossa zijn verscheidene com
pagnieën infanterie, met mitrailleurs
naar de provincies Temel en Huexa ver
trokken om communistische oproeren te
onderdrukken.
Aan het ministerie van binnenlandsche
zaken wordt verklaard, dat volgens uit
alle deelen des lands ontvangen berichten
overal volkomen rust heerscht. Te Barce
lona gaat de arbeid normaal zijn gang.
Te Sollana hebben de stakers eenige po
gingen tot sabotagepleging gedaan door
de telefoonleidingen door te snijden. Te
Sevilla wordt gestaakt, doch onder vol
maakte rust. In de provincie zijn ver
scheidene arrestaties verricht.
Korte berichten.
Naar uit New-York wordt gemeld,
is de aartsbisschop van Guadalajara
(Mexico), Jiminez, waar de godsdienst
strijd weer in alle hevigheid is ontbrand,
plotseling onder geheimzinnige omstan
digheden aangehouden en per vliegtuig
naaT een onbekende bestemming ont
voerd.
Te Lodz hebben 20.000 arbeiders bij
de textielfabrieken het werk neergelegd,
daar de toch reeds onvoldoende loonen
gedurende* de laatste maanden nog met
30 pet. zijn verlaagd. De stakende textiel
arbeiders hebben zich solidair met het
eveneens stakende trampersoneel ver
klaard. Het tramverkeer staat reeds sinds
acht dagen geheel stil.
Het totale deficit op de Engelsche
begrooting bedraagt thans 134 millioen.
Reuter meldt uit Phoenix in Arizona
dat de „Kauwgomkoning" William Wrig-
ley daar in den ouderdom van 71 jaar is
overleden.
HET TWENT$CHE TEXTIEL-
CONFLICT.
De werkgevers houden vast aan een
10 pet. loonsverlaging.
De werkgevers houden vast
aan een 10 pet. loonsverlaging.
Gistermiddag had onder leiding van
den Rijksbemiddelaar, ir H. A. van IJs-
selsteijn, in het Departement van Arbeid,
een conferentie plaats met partijen, be
trokken bij het conflict in de Twentsche
textiel-industrie.
Naar aanleiding hiervan ziet de Rijks
bemiddelaar er van af om, zooals aanvan
kelijk zijn voornemen was, een bemidde-
lingsraad te vormen, omdat de werkge
vers hem hebben medegedeeld, dat zij een
loonsverlaging van 10 pet. in elk geval
economisch noodzakelijk achten en zij van
dit percentage onder geen beding wen-
schen af te wijken.
Aan de „Teleg-r." wordt hieromtrent
nog gemeld, dat de rijksbemiddelaar in
de conferentie met de vertegenwoordigers
der vakorganisaties, een overzicht heeft
gegeven van de reeds eerder gedane en
bekende pogingen om tot een oplossing
van het geschil te geraken. Hij stelde nu
als mogelijkheden om alsnog tot een ver
gelijk te komen voor: een uitspraak door
middel van arbitrage, c.q. het instellen
van een bemiddelingsraad.
Van de zijde van den Alg. Ned. Bond
van Textielarbeiders „De Eendracht", de
Christelijke organisatie „Unitas", de R.K.
organisatie „St. Lambertus" en de Poli
tiek Onafhankelijke Organisatie van
Textielarbeiders werd verklaard, dat er
hoegenaamd geen bezwaren waren tegen
de instelling van een raad zooals de rijks-
bemiddelaar dezen wenschte, omdat men
een uitspraak niet zou vreezen.
Bij de bespreking met de vertegenwoor
digers der Enschedesche en Twentsch-
Geldersche Fabrikanten-vereenigingen,
welke nu volgde, deelden de werkgevers
mede, dat zij de 10 pet. loonsverlaging een
economische noodzakelijkheid oordeelen
en de invoering daarvan zouden handha
ven, afgezien van alle pogingen tot na
dere bemiddeling.
Het blad vernam voorts nog, dat ir
Van IJsselsteijn aan de vertegenwoordi
gers ter conferentie medegedeeld heeft
thans te zullen overwegen of hij gebruik
zal maken van zijn bevoegdheid, om aan
den minister van Arbeid voor te stellen
een aigemeene enquête naar den toestand
in de textielnijverheid te doen houden.
Dreigend arbeidsconflict te Oss.
De Rijksbemiddelaar prof. mr P. J. M.
Aalberse heeft gisteren geconfereerd met
partijen, betrokken bij het dreigend con
flict bij de N.V. Zwanenberg's fabrieken
te Oss.
Tusschen partijen werd overeenstem
ming bereikt op één punt na, n.l. het in
de nieuwe collectieve arbeidsovereen
komst vast te stellen uurloon. Besloten is
dit punt te onderwerpen aan arbitrage.
Het conflict is hiermede voorkomen.
Loonsverlaging in de meubelindustrie.
De werkgevers in de meubelindustrie
hebben voorstellen ingediend bij de sa
menwerkende arbeiders-organisaties.
De*e voorstellen houden jg IpesitTOriir
Binnenland.
Het conflict in de textielindustrie. De
rijksbemiddelaar aan het werk.
Rede van den heer Chr. v. d. Heuvel te
Goes.
Buitenland.
Engelsche duikboot gezonken.
De toestand in Shanghai. Een optreden
van Engeland en Amerika?
De Engelsche tariefplannen.
ging van 7 cent per uur voor de groote
plaatsen.
Andere wijzigingen aangaande de so
ciale bepalingen zijn eveneens in de voor
stellen opgenomen.
Rumoerige pachtersbijeenkomst.
Bij een weilandsverpachting van het
Weeshuis te Tiel, waarbij ongeveer 400
pachters aanwezig waren, hebben alle
pachters, omdat niet voldaan werd aan de
wenschen van den bond van Landpach-
ters, onder protest de vergadering verla
ten.
De voorzitter van de af deeling Neder-
Betuwe van den bond van landpachters
voerde het woord. Hij zette de wenschen
van den bond uiteen, waarop hij door een
der regenten werd beantwoord. Daarop
verlieten alle aanwezigen de zaal. Een
dergelijk feit is bij een verpachting in ons
land nog nooit voorgekomen.
Record barometerstand.
Het Amsterdamsch filiaal van het
K.N.M.I. meldt:
Sinds 1888 was de hoogste barometer
stand te Amsterdam waargenomen, 786.6
herleid tot zeeniveau en 0 gr. C. Deze
stand kwam voor 23 Januari 1907. Gis
terenochtend te 11 uur 10 minuten werd
eenzelfde stand waargenomen; of deze af
lezing nog wordt overtroffen is niet te
zeggen. Sinds 1888 is 34 maal een stand
waargenomen boven 780 m.m. en wel in
November 5, in December 7, Januari 12,
Februari 9 en in Maart 1 maal.
Door het Kon. Ned. Meteor. Instituut
te De Bilt wordt nog het volgende mede
gedeeld:
In den morgen van 26 Januari heeft de
barometerstand in ons land een hoogte
bereikt, die sedert 1849, het begin der
waarnemingen van het Meteorologisch
Instituut, niet is voorgekomen.
Te De Bilt was de hoogste stand, ge
reduceerd tot zeeniveau 786.2 m.M., te
Den Helder 186.7.
De tot nu toe waargenomen maxima
waren 786.0 te De Bilt en 786.2 te Den
Helder en kwamen voor op 17 Jan. 1882.
Minister Deckers te Belawan.
Bij aankomst van de „Sibajak" te Be
lawan werd ministers Deckers, aan boord
begroet door den gouverneur van Suma
tra's Oostkust, den heer H. Ezerman, den
burgemeester van Medan, mr. J. Wesse-
link, en door Schout-bij-Nacht J. Osten.
Het gezelschap begaf zich met een extra-
trein naar Medan, alwaar de lunch werd
gebruikt in hotel De Boer. Aan deze lunch
namen voorts deel de hoofd-admini-
strateur van de Deli Mij., de directeur, de
administrateur en de secretaris van de
Deli Spoorweg Mij. Te Sabang werd mi
nister Deckers ontvangen door den gou
verneur van Atjeh, den gouvernements
secretaris en den troepencommandant. In
verband met den beperkten tijd werd geen
rondrit ondernomen.
Beveiliging van de spoorwegen.
Het Eerste Kamerlid, de heer P. Molt-
maker, heeft de volgende schriftelijke vra
gen tot den minister van Waterstaat ge
richt
Heeft de minister kennis genomen van
de laaghartige aanslagen op spoortrei
nen, die in de afgeloopen week rondom
Amsterdam hebben plaats gevonden?
Is de minister niet van meening, dat
naast de opsporing van de daders dier
aanslagen, die, waren deze gelukt, per
soneel en publiek zoo noodlottig zouden
hebben getroffen, alles in het werk moet
worden gesteld om in de toekomst de
mogelijkheid daarvan te voorkomen, al
thans tot het kleinst mogelijke minimum
te beperken?
Indien de minister biermede instemt,
is er dan geen aanleiding ernstig na te
gaan, welke gevolgen de ergerlijke bezui
nigingen krijgen, speciaal bij den dienst
van weg en werken der Ned- Spoorwegen
doorgevoerd?
Heeft de ssfeifits? SS de swsrwsgiss,
