- No. 44
Vrijdag 20 November 1931
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Cq's Bank N.V. Goes
4*
EERSTE BLAD.
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Üit de Provincie
Belangrijkste Nieuws.
Brand- en Inbraakvrije
LIPS' KLUISINRiGHTING
WMiüt
ren zitten in
op, dat die
es wordt ge-
ook eens Iet-
voor Zeeland
3 ia toch ook
king bereikt,
ieuwdorp on-
en heer Sie-
)itterd. Als
v. d. H e u-
nomen, is
eter geen
bouwen,
aar vast-
wdorp meent,
loer en arbei-
let landbouw-
leker ook de
loon hangen
nog eens aan
n uit het ver
mist rekenen,
int ook bij de
fracties werd
staat het met
:esteld, maar
>mst aaneen-
rijpt niet, dat
stisch gewor-
ons doel niet
langer over.
En zeker de
moed' niet in
e werkgevers
udingen, dan
oeten doen.
;ekert, dat de
;ot het bitter
s groote ont-
ring eens be-
in te geven,
organisaties
le loonen vol-
eens uit Den
sun voldoende
in orde.
Ihr. Landarb.
Den Haag te
krachtig sa
st in Zeeland
anisaties ge-
't in overwe-
ren met de
wmaatschap-
de aanwezi-
het idee der
n. De Hoofd-
londen zullen
3 Prov. Land-
sn, voor
in den
kt men
knoops
lag om.
midden-
strijken,
rughals
ngestikt
kant,
Door de
Daarna
chtbaar
dat deze
zal men
snaadje
rbinden.
opening
andere
in het
lan den
el vast-
van de
Daarna
de zij-
ten van
n open
er voe-
i), mouw
irteeken
en voor
leken op
erlng in
ivertrek-
als den
baar bij
ïveloppe
riek.
jas, dat
vervaar-
ƒ0.75,
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
u
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. «455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELEEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummers 10.05
Prijs der Advertentien:
1—4 regels 11.20, elke regel meer 30 ct.
BI] abonnement belangrijke korting.
Donkere nacht.
De uitslag van de landdagverkiezingen
in Hessen, heeft in sterke mate da aan
dacht getrokken.
'tls ook geen kleinigheid wat daar ge
beurde.
Veel meer nog dan bij de Rijksdag
verkiezingen in Pruisen, het vorig jaar,
wijzen deze verkiezingen op een sterken
achteruitgang van de Soc.-Democraten en
op een geweldigen vooruitgang van de
Nat. Socialisten.
Bij de Rijksdagverkiezingen in Prui
sen liep het percentage der stemmen van
de Soc.-Democraten in vergelijking met
1928 terug van 29 op 23.2 pCt. De Nat.-
Socialisten daarentegen sprongen vooruit
van 2.9 naar 18.5 pCt. Het Centrum wist
zich toen ongeveer te handhaven, ter
wijl de Communisten van 11.9 tot 14.6
pCt. omhoog gingen.
Wat toen begon, heeft zich thans, maar
in veel sneller tempo, in Hessen voort
gezet.
De Soc.-Democraten, die hier in 1924
nog ruim 35 pCt. der stemmen kregen,
en in 1927 ruim 32 pCt., liepen nu terug
tot 21.4 pCt.
De Nat. Socialisten echter, die in 1924
nog slechts 1.4 pCt. der stemmen kregen
en in 1930 reeds tot 18.5 pCt. gestegen
waren, sprongen nu omhoog tot 37.1 pCt
Ook de Communisten hadden een flinken
vooruitgang te boeken. Van 5.4 in 1924
en 11.3 in 1928, kwamen zij nu op 13.6 pCt.
Uit deze cijfers blijkt, dat de belang
stelling voor de Soc.-Democraten zich
voortdurend in dalende lijn beweegt, ter
wijl de uiterste groepen, de Nat.-So-
cialisten aan de rechter- en de Commu
nisten aan de linkerzijde, bij den dag
sterker worden.
En de kans is zeer groot, dat dit bij
de Rijksdagverkiezingen in 1932 in ver
sterkte mate het geval zal zijn.
Welke gevolgen dit zal hebben voor de
nationale- en de internationale politiek,
valt niet te zeggen.
Merkwaardig is, dat de Soc.-Democra
ten, die hun invloed zien tanen en die
zeer goed begrijpen, dat het wel niet meer
zal gelukken met het Centrum een meer
derheid te vormen, reeds thans verliefde
blikken werpen in de richting van de
Communisten. Schijnbaar is er tusschen
beide partijen een scherpe tegenstelling,
maar zoodra de nood aan den man komt,
begint het bloed te spreken en beginnen
de familiebanden te trekken.
En tegenover deze revolutionaire groe
pen, waarbij als het tot samenwerking
mocht komen, de Communisten wel het
grootste woord zullen hebben, staan dan
de niet minder revolutionaire Nat. Socia
listen, die hunkeren naar het oogenblik
dat ze door de vernederende vredesvoor
waarden, die Duitschland heeft moeten
teekenen, een streep kunnen halen.
Met schrik denkt men in Duitschland
aan de mogelijkheid, dat een van deze
uiterste groepen de macht in handen zal
krijgen.
Maar niet alléén in Duitschland.
Er zou misschien veel leed voorkomen
kunnen worden, als de schuldeischers
van Duitschland konden besluiten het
zware juk der herstelbetalingen te ver
nietigen, zoodat dit land zich in vrijheid
kan ontwikkelen, maar de kans, dat dit
zal gebeuren, is vooralsnog zeer gering.
Wie dit kleine stukje van de buiten-
landsche verhoudingen bekijkt, kan dan
ook op de vraag: wat is er van den
nacht?, geen ander antwoord geven dan:
het is nog nacht. Stikdonkere nacht.
Crisismaatregelen in België.
De interpellaties betreffende de mid
delen om de crisis in de industrie te be
strijden beantwoordend, zeide de Belgi
sche minister van arbeid, dat alles, wat
de regeering kan doen, is middelen te zoe
ken om de ellende van de crisis te ver
zachten.
De minister van openbare werken zei-
de, dat honderd millioen francs zullen
worden uitgetrokken voor het Albertka-
naal. Bovendien stelt de regeering zich
voor het werk niet door machtige machi
nes te doen uitvoeren, doch door een
groot aantal werklieden.
De minister van vervoer wijst erop, dat
bet spoorwegmaterieel een geheele ver
nieuwing zal ondergaan en dat het. net
zal worden verbeterd. In den tijd van
twintig jaar zullen hieraan tweehonderd
millioen francs worden besteed. Het ma
teriaal zal in België worden omgebouwd
of geconstrueerd.
Protectionistisch Engeland.
Verwacht wordt, dat vandaag de anti-
dumpingswet de koninklijke goedkeuring
zal ontvangen.
Een opmerking van den minister van
handel, Runciman, dat het ministerie van
handel tijdens het weekend niet zal stil
zitten, bracht de leden van het parlement
tot de overtuiging, dat Zaterdag de eerste
verordeningen van de nieuwe wet zullen
worden uitgevaardigd en dat Maandag
morgen reeds voor zekere artikelen in
voerrechten betaald zullen moeten wor
den.
De Engelsche huisvrouwen en de land
bouwproducten.
In zijn kwaliteit van voorzitter van de
commissie, die de nu loopende Buy-Bri-
tish-week organiseert, heeft Sir John Gil-
mour een beroep gedaan op de Engelsche
huisvrouwen om meer Engelsche land-
bouwvoortbrengselen te koopen. Er waren
150.000 arbeiders minder op het land
werkzaam dan slechts 10 jaar geleden en
dit aantal kwam slechts voor een klein
deel op rekening van verbeterde machi
nes en organisatie. De voornaamste oor
zaak was de voorliefde van Engelsche
huismoeders voor buitenlandsche produc
ten, die goed konden zijn, maar niet be
ter dan de Engelsche. In groenten in
blikken was de Engelsche industrie zelfs
in drie jaar tijds nummer één geworden
en toch werden nog meer buitenlandsche
blikken verkocht. Als ieder van de 10
millioen Engelsche huismoeders slechts
2 pond per jaar meer aan Engelsche
landbouwproducten wilde besteden, zou
de landbouwcrisis vanzelf in korten tijd
opgehouden zijn.
Ook èen record]
In October hebben niet minder dan 512
banken in Amerika de betalingen ge
staakt. Samen hadden zij 66 millioen de
posito's. Dit is een record. In de tien
eerste maanden van het jaar hebben
1753 banken de betalingen gestaakt met.
1462 millioen deposito's, of 4 pet. van het
totaal van alle bankdeposito's in Ameri
ka. Later hebben 220 van die banken ech
ter de zaken kunnen hervatten.
Rumoerige tooneelen in het Sklarek-
proces.
Gisteren is het getuigenverhoor in het
Sklarek-proces begonnen. Als eerste ge
tuige werd verboord de 65-jarige hande
laar Novarra, de voorganger van Kieberg
als directeur van het gemeentelijk in
koopbureau.
Deze verklaarde, dat hij met Böss een
onderhoud heeft gehad, toen deze nog
geen burgemeester was. Böss had een
coupon van 50 meter stof willen hebben
voor een mark per meter. Toen getuige
Böss er op opmerkzaam had gemaakt, dat
dit een beetje weinig was, had hij deze
geantwoord dat bij voor zijn familie niet
zooveel kon uitgeven. Ook mevrouw Böss
heeft hierover onderhandeld. De advocaat
Bahm vraagt: „Heeft niet ook de vrouw
van wethouder Weil een pelsmantel van
de K. V. G. gekregen, die niet betaald is?"
Novarra: „Jawel".
Bahm: „Waarom werd deze pels niet
betaald?"
Onder algemeen gelach merkt de voor
zitter op: „Misschien bestonden er toen
tijdens de inflatie zulke kleine bankbil
jetten niet meer."
Bij het verdere verloop van de zitting
kwam bet tot rumoerige tooneelen. Toen
advocaat Bahm een verklaring wilde af
leggen, begon Leo Sklarek te lachen,
waarop Bahm opgewonden uitriep: „Het
is ongehoord hoe Sklarek zich gedraagt.
Wij zijn hier toch niet in een kroeg."
Leo Sklarek kreeg hierop een heftigen
woedeaanval en schreeuwde met luide
stem: „De directeuren van de Stadsbank
Hoffmann en Schmidt, die door advocaat
Bahm verdedigd worden, hebben zich al
tijd bij ons ingedrongen. Het waren vam
piers. Uitgezogen hebben zij ons."
Hoffmann verklaarde, dat de Sklareks
de beste klanten van de Stadsbank ge
weest zijn en derhalve werden zij in zijn
huis altijd bijzonder gefêteerd. Terwijl
hijzelf meestal sigaren van 20 en 25 Pfen
nig rookte, had hij voor de Sklareks al
tijd sigaren van een Mark op tafel gezet.
Met zijn vinger dreigende zeide Hoff
mann: „Mijnheer Sklarek, wij spreken el
kaar nog nader. Met de pels, die U mij
verkocht hebt, hebt U mij ook bedrogen.
Ik verwacht in de toekomst niet meer
dergelijke toespelingen". Hierop sprong
Sklarek van zijn plaats en riep uit: „Al
les hebt U van ons kosteloos gekregen,
zelfs bij de oude jas een leeren broek naar
maat, met de bijvoeging „Grüss Gott".
Onder algemeen gelach maakte de
voorzitter een einde aan de discussie.
Onder groote spanning begint dan het
verhoor van den vroegeren Oberbürge-
meister van Berlijn, dr Böss. Hij ver
klaart, dat bij geen enkele persoonlijke
relatie met de Sklareks heeft gehad. Ook
zijn vrouw had zich nooit iets door de
Sklareks cadeau laten geven.
Korte Berichten.
Een Cbineesche rooverbende heeft
bij verrassing de stad Tunengliao overval
len en ingenomen. De kleine Japansche
bezetting, bestaande uit veertig man,
werd geheel uitgemoord.
Op het eilandje Foula, dat behoort
tot de Shet-eilanden ten Noorden van
de Schotsche kust, worden de ongeveer
honderd inwoners door hongersnood be
dreigd, aangezien tengevolge van hevige
stormen sedert twee maanden geen le
vensmiddelen op het eiland zijn aange
voerd. Er zijn maatregelen getroffen om
de ongelukkigen naar een van de hoofd
eilanden over te brengen.
De werkgeversbond in de Zuid-
Beiersche textielindustrie heeft besloten
met ingang van 6 December de loonen
met 16 procent te verlagen. Deze maatre
gel zal ongeveer 23.000 textielarbeiders
treffen.
ELECTRISGHE KACHELS in tien
tallen modellen bij: J. M. Polderman,
Goes. Tel. 129. (Adv.)
Goes. Gisteravond hield de A.R. Kies-
vereeniging haar 66ste jaarvergadering.
De opkomst was bevredigend.
Nadat de vergadering was geopend
werden door den voorzitter, den heer Zui-
dema, enkele woorden gewijd aan de na
gedachtenis van den oud-voorzitter en
eere-voorzitter den heer Bastmeijer, wiens
heengaan voor de vereeniging een groot
verlies beteekent en wiens persoon en ar
beid onder ons in dankbare herinnering
zullen blijven voortleven.
In het jaarverslag van den secretaris,
den heer Dekker, werd herinnerd aan den
verkiezingsarbeid voor de Provinciale
Staten en den Gemeenteraad, terwijl mede
in herinnering werd gebracht het over
lijden van den heer Bastmeijer. Het le
dental liep, doordat te Kloetinge een af
zonderlijke kiesvereeniging werd opge
richt, eenigszins terug, maar gelukkig
meldden zich ook weer nieuwe leden
aan, zoodat, toen het verslag werd vast
gesteld, het ledental 134 bedroeg. Jammer
dat een zeer groot percentage der leden
zelden of nooit de vergaderingen bezoekt.
Het verslag van den penningmeester,
den heer Arnoldi, was niet ongunstig.
Ondanks de vele uitgaven in verband met
de verkiezingen, is er toch een batig sal
do van f33.26.
Door de commissie voor het nazien
der boeken werd bij monde van den heer
Verburg gewezen op de groote bedragen,
die aan het Centr. Comité en Centrale
moeten worden afgedragen, In verband
hiermede kon worden meegedeeld, dat op
de e.k. vergadering van de Centrale een
voorstel aan de orde komt om de con
tributie te verlagen.
Beide verslagen werden met dank aan
de functionarissen goedgekeurd.
Bij de daarna volgende verkiezing van
bestuursleden vond de voorzitter gelegen
heid een woord van dank te brengen aan
den heer Buitenhuis, die doordat te Kloe
tinge een eigen vereeniging werd opge
richt, als bestuurslid aftrad.
De heeren M. Arnoldi en W. L. B. J.
Dekker werden herkozen. In de vacature
Buitenhuis werd gekozen de heer J. M.
Broekstra.
Tot afgevaardigden naar de Centrale
werden herkozen de heeren Mr Goedbloed
en Zuidema en gekozen de heer Dekker.
De verdere verkiezingen werden uitge
steld tot een volgende vergadering.
Vervolgens werd het woord gegeven
aan Ds W. H. van 'der Vegt, die een
warme priacipieele toespraak hield over
Christendom en politiek. Daar deze toe
spraak, die met veel belangstelling werd
beluisterd, waarschijnlijk in haar geheel
in ons blad zal worden opgenomen, ge
ven we hier geen verslag van het gespro
kene.
Door verschillende leden werden vra^-
gen gesteld, die door Ds v. d. Vegt wer
den beantwoord, waarna deze, na een
kort slotwoord van den voorzitter, met
dankzegging eindigde.
Staande de vergadering werden drie
nieuwe leden ingeschreven.
O. en W. Souburg. Donderdagmiddag
kwam de Raad bijeen. Er was veel belang
stelling op de publieke tribune. Ingekomen
is weer een adres van dhr Bos. De voor
zitter stelt voor dit weder als de vorige
maal voor kennisgeving aan te nemen.
Dhr Leenhouts zegt, dat de meening van
Bos is, dat hem onreoht wordt aangedaan,
daar de helft der sloot hem toebehoort.
Spr. vraagt of dit waar kan zijn.
De voorzitter zegt, dat de heining nu is
geplaatst op de helft der sloot, welke de
grens is van zijn eigendom.
Dhr Goedbloed is van meening, dat Bos
in het ongelijk staat. Deze is eigenaar ge
worden toen de toestand reeds veranderd
was en bij kan dus niet bewijzen waar de
grens ligt.
'Dhr Suurmond beeft bewijs van Bos
ontvangen, dat de grens ligt op de helft
der sloot, volgens bet kadaster.
Dhr de Priester zegt, dat hij niets geeft
om deze minderwaardige adressen. Adress.
heeft niet den goeden weg bewandeld door
B. en W. te passeeren. Hij wil een nieuw
onderzoek instellen.
Dhr Suurmond gelooft, dat B. en W.
wel wat voorbarig zijn geweest bij het
dempen en wenscht dat B. en W. alsnog
een objectief onderzoek zullen instellen.
Het voorstel van B. en W. wordt aan
genomen, tegen de heeren Lorier en Suur
mond.
Verhuur grond Kanaalstraat. Dhr
Janssen vraagt of de prijs niet aan den
lagen kant is. De voorzitter meent dat de
prijs billijk is te noemen.
Weth. Cijsouw zegt, dat de andere
grond van de gemeente destijds bij in
schrijving is verpacht en daarom meer
opbracht.
Dhr Lorier vindt de pacht het tegen
overgestelde van laag.
Weth. Jacques zegt, dat de pachter ge
noegen neemt met den voorgestelden prijs.
Het voorstel wordt hierna aangenomen.
Het voorstel om te bepalen, dat ieder jaar
een gemeenteverslag wordt opgemaakt,
wordt aangenomen.
Aan de orde komt nu het verzoek der
zwemvereeniging Luctor et Emergo, be
treffende uitbreiding kleedkamer enz.
Dhr de Priester wil 'het verzoek afwij
zen, hoewel hij sympathiek staat tegen
over deze vereeniging. Hij vraagt of er
toch niet wat kan geschieden, bijvoor
beeld door werkloozen hier eenig werk te
laten verrichten. Dit zal niet veel kosten
meebrengen.
Dhr Goedbloed kan zich hiermee ten
volle vereenigen en zou gaarne zien, dat
de gemeente garant was voor f 1000 bij
leening.
Weth. Jacques kan 'het voorstel-de
Priester steunen, doch geen garantie ge
ven voor een teening.
Weth. Cijsouw vindt ook de garantie
gevaarlijk.
Dhr Suurmond vraagt: Kan Souburg
niet samenwerken met Vlissingen, daar
de afstand niet zoo gTOot is.
Het voorstel om afwijzend te beschik
ken, wordt aangenomen met 10 tegen 1
stem (die van dhr Goedbloed).
Het verzoek van den Ned. Bond van
Koffiehuishouders om afschaffing belas
ting op biljards, komt nu in behandeling
en wordt afgewezen.
Behandeling verzoek van de Soc.-Dem.
fractie, overgenomen door B. en W., om
adhaesiebetuiging aan het adres der Ver.
van Ned. Gemeenten tot niet aanneming
van het wetsontwerp tot tijdelijke kortin
gen op de uitkeeringen enz.
Dhr Suurmond wil afwachten hoe deze
zaak zich verder zal ontwikkelen en wil
den Minister niet bemoeilijken in het ne
men van besluiten om de financiën in
evenwicht te brengen.
Weth. Jacques ziet in het wetsontwerp
een aanval op de gemeenteinkomsten.
Dhr de Priester had de bestrijding van
de Anti-Rev, allerminst verwacht. Dit be
sluit grijpt in in de autonomie der ge
meenten. De Standaard, en Rotterdammer
schrijven anders dan dhr Suurmond voor
stelt. Spr. doet een beroep op de leden om
het voorstel van B. en W. te steunen. Dit
Binnenland.
Nederland en de invoerbeperking in
Frankrijk.
De Vrijheidsbond en de tarieven.
Buitenland.
Protectie 'in Engeland'.
Crisismaatregelen in België.
Het Sklarek-proces.
verhuurt loketten In haar
VRAAGT IMUCHTIféGEN
wordt aangenomen met de stemmen der
A.R. tegen.
Behandeling gemeentebegrooting 1932.
Dhr Suurmond vraagt of het niet wen-
sohelijk is om eerst de belastingvoor
stellen te behandelen, daar dan voor
komen wordt de kans dat de geheele be
groeting wordt verworpen.
De voorzitter leest een schrijven van
Gedep. Staten voor waarin bepaald wordt
dat jaarlijks een vijfde deel van het op
te nemen bedrag voor werkloozenzorg
moet worden afgelost en f4000 ale jaar-
lijksche post moet gehandhaafd.
Tot het houden van algemeene beschou
wingen geven zich op de heeren Suur
mond en de Priester.
De 'heer Suurmond (A.R.) wijst op de
ongunstige omstandigheden waaronder we
leven.
üit de toelichting bij de begrootiiig
blijkt onze positie als gemeente niet benijd
denswaardig. Indien spr. de beschouwing
juist heeft begrepen dan zal de gewone
dienst van 1931 sluiten zonder een na-
deelig slot, maar dan hebben we ook alle
reserves opgeteerd en zal in den kapitaal-
dienst toch altijd nog een post blijven van
vermoedelijk f 10.000, welke zal moeten
worden gedekt door een leerting, wat we
dan crisis-leening noemen. Spr. acht deze
leening niet zoo bedenkelijk als wel de
voorgestelde crisisleening voor 1932.
Terneuzen. De afdeeling Oost Z.-Vlaan
deren van het Alg. Nederl. Verbond heeft
het loffelijk initiatief genomen tot het
organiseexen van een Bi Iderdijk''-avond,
teneinde qp die wijze in breedereai kring
d!e aandacht op dezen merkwaardigen
mensch ons meest veelzijdige genie
en onze tweede dichter te vestigen.
De bijeenkomst werd geopend door den
voorzitter, Ir H. G. C. Cohen Stuart,
waarna d'e spreker van dezen avond, de
heer Willem Niestadt uit Den Haag het
woord verkreeg.
Allereerst teékende hij Bilderdijk als
dichter, zulks door de rede van August
Heyting, voorzitter van heit Bildercüjk-
oomité 1931.
Van dezen man, die op zoo tal van ge
bieden beeft uitgeblonken, vieren wij dit
jaar zeer bizondere data; vandaar ook,
dat hij thans weer meer op den voorgrond
geplaatst wordt.
De vele verdiensten van Bilderdijks
muze werden in deze rede op juiste
wijze naar voren .gebracht, waarbij' ge
wezen werd op de satire, de beschrijvende
en de religieuse poëzie, Bilderdijks faam
om zijn heldendichten, zijn leerdichten
(De ^jekte der Geleerden b.v.) enz.
Het is eindelijk tijd zoo besluit
deze rede dat ons geheele volk met
vreugde worde doordrongen van het be
sef, dat Bilderdijks werk tot het schoonste
in d'e Nederlandsche poëzie mag gerei-
kend worden, waarmede ons volk op
nieuw een edele rang kon innemen in de
wereldlitteratuur.
Vooral aan dichter-denkers heeft een
volk op .den duur behoefte. Het is tijd,
dat de benepensten onder onze moderne
beoordeelaars ophouden met bun totaal
onbelangrijke aanmerkingen op de Tarra,
welke ook in Bilderdijks werk gevon
den wordt.
Wij, die bier bijeen zijn gekomen, wij
aanvaarden Bilderdijk, wij1 getuigen van
Hem, wij brengen bom huld'e en zeer
'grooten dank en dragen hem uit tot zijn
'eigen, zijn Dietse volk.
Na deze inleidende rede beeft dhr Nie
stadt vele van Bilderdijks mooiste ver
zen voorgedragen op een wjjze. die allen
lof verdient. Zojn keuze bepaalde hjj zóó,
dat de toehoorders zich eenigszins een
