Nu. 28
Maandag 2 November 1931
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Oit nummer bestaat uit 2 biaden.
&mfv - - neemt'
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 NOVEMBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44435.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abomema-t^prijs:
Per 3 maanden, franco nor post. |.V-
Losse nummers
Prijs der Advertentien;
1—4 regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bi] abonnement belangrijke korting.
Onder curateele.
Door de Regeering is thans een wets
ontwerp ingediend tot het verstrekken
van steun uit 's rijks kas voor de finan
ciering der kasbehoeften van de gemeen
ten.
De bedoeling is, dat aan gemeenten,
die ernstig bezwaren ondervinden in de
financiering harer behoeften steun zal
worden verleend, evenwel slechts onder
bepaalde door de ministers van Binnen-
landsche Zaken en van Financiën vast
te stellen voorwaarden.
Dat zal dus wel hierop neerkomen, dat
met name de gemeenten, waar de slechte
kaspositie een gevolg is van een slecht
financiëel beheer, onder curateele wor
den geplaatst.
„Het Volk" vindt dat verschrikkelijk,
en meent zelfs van een „dwangwet" te
mogen spreken.
Toegegeven kan worden, dat we hier
met een maatregel te doen hebben, die
in het algemeen geen toejuiching ver
dient
De gemeentelijke autonomie is een
kostelijke zaak, voor de ontwikkeling van
ons volksleven van de grootste beteeke-
nis
Steeds hebben wij dan ook gewaar
schuwd tegen maatregelen, die bedoelden
de autonomie der gemeenten in gevaar
te brengen en de gemeentebesturen on
der curateele te stellen.
De zaak wordt echter anders als de
gemeenten een dusdanige politiek voeren,
dat de benoeming van een curator nood
zakelijk wordt.
Wanneer iemand blijk geeft zijn zaken
door welke omstandigheden dan ook, niet
meer zelfstandig te kunnen beheeren,
dan wordt hij onder curateele geplaatst.
En met recht Maar dan moet men zich
ook niet verwonderen, wanneer met ge
meenten, waar de zaken in het honderd
dreigen te loopen, hetzelfde gebeurt.
Wij hebben 't steeds betreurd, dat ge
meentebesturen, die een voorzichtige fi-
nanciëele politiek wenschten te voeren,
zonder dat het algemeen belang zulks
vorderde, gedwongen werden de uitgaven
te verhoogen.
Maar wanneer 'tbij de gemeenten in
omgekeerde richting gaat en men dan
door den nood gedwongen bij het Rijk
om steun aanklopt dan is er voor een
verscherpt toezicht en een tijdelijke
onder curateele-stelling alle aanleiding.
ONZE GEMEENTEFIN ANCIEN.
Sterk toenemende uitgaven. Vermeerde
ring der schulden. Overschrijding der
begrootingen.
Mr A. van Doorninck, thesaurier-
generaal van het departement van finan
ciën, behandelt in „Econ. Stat. Berichten"
de toekomst der gemeentefinanciën.
Hij wijst er daarbij op, dat de totale
uitgaven van alle gemeenten tezamen
sinds 1925 met honderd millioen
gulden zijn omhoog gegaan.
„Men behoeft waarlijk geen geleerde te
zijn om te lfegrijpen, dat, nu door de
wereldcrisis de draagkracht ook van het
Nederiandsche volk met sprongen is ge
daald, niet alleen van een nog verder
gaande stijging der gemeente-uitgaven
geen sprake zal kunnen zijn, maar dat
alleen reeds door de gemeente-budgetten
dat volk een ondragelijken last
te torsen zou krijgen, indien niet in de
jaren van hoogconjunctuur tot ontwik
keling gekomen expansie thans door een
even snelle aanpassing aan de vermin
derde draagkracht wordt gevolgd.
Tot de gevaren van meer algemeenen
aard, die de financiën onzer gemeenten
bedreigen, behoort verder de splitsing der
gemeentebegrootingen in een gewonen-
en een kapitaaldienst. Op het verkeerde
inzicht, dat de gemeentebesturen hebben
bij het brengen van uitgaven ten laste
van den kapitaaldienst, heb ik bij her
haling gewezen en ik volsta dus, wat dit
punt betreft, met te constateeren, dat ook
thans nog de gemeentelijke begrootings-
wetgever in zijn begeerte om veel meer
tot stand te brengen dan hij uit zijn
loopende begrooting kan betalen, onver
minderd voortgaat met allerlei op zich
zelf wellicht nuttige zaken ten laste van
den kapitaaldienst, d.w.z. voor het groot
ste gedeelte ten laste van de toekomst,
m
D'rt jaar geen catarrh i
*ZS, 45 en 65 ct«,
te financieren, daarbij voorbijziende, dat,
indien de productiviteit dezer zaken klei
ner is dan de lasten der deswege te slui
ten geldleeningen, voor den belasting
betaler het nadeelig verschil een verzwa
ring van druk beteekent.
Het feit, dat door de dalende conjunc
tuur de productiviteit van vele dezer ge
meentelijke kapitaalgoederen (de ge-
mee ntewoningen bijv.) sterk afneemt, het
geen nadeelen met zich brengt, die groo-
ter zijn dan de voordeelen der door con
versie verkregen rentebesparingen, maakt
deze situatie natuurlijk nog ernstiger.
Ondanks dit alles is er van verlaging
van gemeenteschuld geen sprake en is
m*"i zelfs sedert eenigen tijd bezig op
dezen verkeerden weg nog verder te gaan
uoor naast den kapitaaldienst nog een
de; de onderdeel, den crisisdienst, in het
leven te roepen, die niet door nieuwe
daarvoor gelijktijdig aangewezen gewone
middelen, maar uit Ieeningsgeld wordt
gefinancierd, ofschoon daarbij van eenige
productiviteit natuurlijk heelemaal geen
sprake is.
Dat een op deze wij ze slui
tend gemaakte begrooting vol
komen waardeloos en zelfs
door haar misleiding gevaar
lijk is, schijnt niet tot het be
sef der gemeentebesturen door
t.e d r i n g e n."
Mr van Doorninck wijst dan verder op
de ontzaglijke stijging der gemeentelijke
schulden en de regelmatige overschrijding
der begrootingen.
In 1925 werden de gezamenlijke gemeen
telijke begrootingen met ruim f27 millioen
overschreden en in 1929 zelfs met ruim
f43 millioen.
„Alles tezamen genomen kan de con
clusie slechts deze zijn, dat het met de
gemeentefinanciën snel bergafwaarts
blijft gaan. Op welk punt dit afglijden
zal worden gestuit, kan niemand voor
spellen; vast staat echter, dat de gewel
dige wereldcrisis dat punt heel wat na
derbij heeft gebracht.
De onlangs afgekondigde noodverorde
ning in Duitschland, die voor de Duit-
sche gemeenten de autonomie volledig
heeft opgeheven en de landsregeeringen
heeft gemachtigd alle maatregelen te
treffen, welke voor het brengen van even
wicht in de gemeentelijke huishoudingen
noodig zijn, moge tot waarschuwing
strekken, waarop een gemeenbeleid moet
uitloopen, dat men de eischen van de
algemeene volkswelvaart geen voldoen
de rekening houdt."
JapanChina.
Vrijdagnacht zijn. weer twee Japansche
poli tie-beamb ten te Moekden door onbe
kenden doodgeschoten.
Een Russisch bericht uit Peking meldt,
dat Japansche troepen den spoorweg van
Simpinkai naar Taonan hebben bezet.
Het station Simpinkai ligt aan den Z.-
Mandsjoerijschen spoorweg, ongeveer in
het midden tusschen Moekden en Tsjang-
tsjoeng, terwijl Taonan ongeveer 100 k.m.
ten noordoosten van Moekden nabij de
grens van Oost-Mongolië ligt.
De opstand op Cyprus.
In de dorpen en kleine steden van bei
eiland komen talrijke gevallen van plunde
ringen en brandstichtingen voor.
Vrijdag heeft opnieuw een botsing
plaats gehad tusschen opstandelingen en
regeeringstroepen, waarbij 15 personen
gedood en 50 gewond zijn.
Men verwacht op Cyprus, dat de gou
verneur zoo spoedig mogelijk de bestaande
grondwet buiten werking zal stellen en de
door de bewoners van Cyprus gekozen
wetgevende vergadering zal ontbinden.
De verordening, die wordt verwacht, zal
de geheele macht in handen leggen van
den gouverneur en de 9 benoemde ambte
naren.
De gouverneur van Cyprus heeft scher
pe maatregelen getroffen, om de orde te
herstellen. Volgens een Grieksch blad zou
den alle burgemeesters op Cyprus in hech
tenis zijn genomen.
De gouverneur heeft een oproep tot de
bevolking gericht om binnen 48 uur de
gewone werkzaamheden te hervatten.
Verder is bekend gemaakt, dat een
ieder, die openbare gebouwen of werken
tracht te verwoesten, terstond ter dood
gebracht zal worden.
Om Edisons's nalatenschap.
William Edison, een van de drie zoons
uit het eerste huwelijk van d'en beroem
den uitvinder, heeft medegedeeld, dat hjj
d'e geldigheid zal betwisten van het tes
tament van zijn vad'er, waarbij deze het
grootste d'eel van zijn fortuin, dat op 12
millioen diollar geschat wordt, vermaakt
aan zijn beide zoons uit zijn tweede
huwelijk.
Een groote Internationale conferentie in
December.
De politieke correspondent van de „Pe
tit Parisian" meldt, dat minister-president
Laval, na zijn terugkeer te Parijs met
verschillende Europeesohe regeeringen in
contact zal treden, om inlichtingen te
verstrekken over zijn besprekingen te
Washington.
In d'e eerste plaats zal hjj met Duitsch-
land' in verbinding treden en het is zelfs
mogelijk, d'at hij direct met rijkskanselier
Brüning per telefoon contact zal zoeken,
i Zeker is ook, d'at de Engelsche regee
ring, die tijdens het bezoek van lord
Reading voor het vertrek van Laval naar
Washington van het Fransche standpunt
op d'e hoogte werd gesteld, spoedig een
vertegenwoordiger naar Parijs zal zen
den, om van de verdere ontwikkeling
van d'en toestand op de hoogte te blij
ven. De vraagstukken der oorlogsschul
den en herstelbetalingen zullen onmiddel
lijk na Lavai's aankomst het onderwerp
uitmaken van besprekingen en het is
waarschijnlijk, d'at in December a.s. een
groote internationale conferentie zal wor
den gehouden.
Massa-arrestatie van communisten.
De politie te Sofia is op het spoor geko
men van een communistische samenzwe
ring en haar van Moskou uit geleide ter
roristische centrale.
Op verschillende plaatsen te Sofia wer
den uitgebreide archieven en naamlijsten
in beslag genomen, waardoor het moge
lijk was, ongeveer zestig arrestaties te
verrichten.
Er werden o.m. advocaten, journalis
ten, studenten en eenige vrouwen gear
resteerd.
Ontploffing in een Schofsche mijn.
Tien mannen omgekomen.
Zaterdagmiddag half twee, tien minu
ten voordat de laatste tien mijnwerkers
de Bowhill-mijn te Lochgelly (Schotland)
zouden verlaten, heeft naar de „Telegr."
meldt, een mijngasontploffing plaats ge
had, waardoor de tien mannen om het
leven zijn gekomen.
Gewoonlijk werken er ruim 1400 mijn
werkers in de mijn, doch er waren op het
oogenblik, dat de explosie plaats bad, in
den op 600 M. diepte gelegen gang slechts
tien mannen aanwezig. Talrijke vrouwen
en kinderen verdrongen zich voor den
ingang van de mijn, om nadere berich
ten omtrent den omvang van de ramp
te vernemen.
Direct werd begonnen met het zenden
van reddingsploegen.
Hartverscheurende tooneelen speelden
zach af, toen eindelijk na 24 uur de eer
ste lijken naar boven konden worden ge
bracht. De redders hadden urenlang moe
ten werken om de neergestorte mijnstut-
ten en stukken steenkool weg te ruimen.
De lijken waren deerlijk verminkt en
gedeeltelijk verkoold. Zij werden neerge
legd in het magazijn van het mijngebouw,
dat tot lijkenhuis was ingericht.
In Engeland zijn dit jaar 73 mijnwer
kers om het leven gekomen.
Het nieuwe bewind in Engeland.
De openingszitting van het Lagerhuis,
die den lOden November plaats vindt, zal
slechts kort zijn.
Einde der maand zal het parlement tot
na Nieuwjaar worden verdaagd. De eerst
volgende zitting zal dan waarschijnlijk
in Februari worden bijeengeroepen.
Nu ook het resultaat van de verkie
zing der Londensche universiteit bekend
is, ontbreken nog slechts twee uitslagen.
De stand is nu: vóór de regeering (con
servatieven, nationale Arbeiderspartij, li-
beralen-Samuel en liberalen-Sim cm) 554
zetels; tegen de regeering: {Arbeiders
partij, Onafhankelijken en liberalen-Lloyd
George) 59 zetels.
De bewapeningsvacantle.
Het Fransche ministerie van buiten-
landsche zaken heeft aan het secretariaat
van den volkenbond het antwoord van de
Fransche regeering op het voorstel inzake
een bewapeningsvacantie voor den tijd
van een jaar toegezonden.
In haar antwoord deelt de Fransche
regeering mede, dat zij, als de bewape
ningsvacantie door de aan Frankrijk
grenzende landen in acht wordt genomen,
eveneens bereid is, binnen de door
de volkenbondsvergadering aangenomen
grenzen en onder de in het begeleidend
schrijven omschreven voorwaarden, ge
noemd voorstel te aanvaarden.
Het Duitsche antwoord op het voor
stel van het secretariaat van den volken
bond voor een vacantie in de bewape
ning is verzonden.
In politieke kringen neemt men aan,
dat het antwoord van Duitschland toe
stemmend luidt en daarin gewezen wordt
op de bijzondere positie van Duitschland
tengevolge van de bepalingen van het
verdrag van Versailles.
Tot nu toe hebben op de uitnoodiging
van den volkenbond geantwoord. Lu
xemburg, Egypte, Rusland, Albanië, Zwit
serland, Japan, Spanje, Letland, Tsje-
cho-Slowakije, Chili, België, Nederland,
Hongarije, Nieuw-Zeeland, Australië, De
nemarken, Italië en de Vereeaigde Sta
ten.
Ook de Poolsche regeering heeft zich
bereid verklaard het voorstel te aanvaar
den.
Bijna alle regeeringen hebben in haar
antwoord-nota voorbehoud gemaakt, de
meeste dit, dat het voorstel ook door de
naburige staten aangenomen zal wor
den.
Sterfte-overschot in Pruisische steden.
Het aantal huwelijken in Pruisen is in
het tweede kwartaal van dit jaar ruim
8 pet. geringer geweest dan in het over
eenkomstige kwartaal van 1930. De groot
ste achteruitgang, n.l. bijna 23 pet. is voor
Berlijn vast te stellen. In Opper-Silezië
en Oost-Pruisen is het aantal huwelijken
nog iets grooter geweest dan verleden
jaar. Het aantal geboorten was in het
tweede kwartaal 10 pet. lager dan verle
den jaar. Het aantal sterfgevallen is
eveneens verminderd, wat niet belet, dat
er in vele steden een sterfte-overschot is.
Duitsche heldenhulde in België..
Verleden jaar, op Allerheiligendag,
kwam een groep Duitschers ter bede
vaart naar de graven van de gesneuvel
den, aan den IJzer.
Dit jaar had deze vrome plechtigheid
een grootere uitbreiding aangenomen.
De groep omvatte afvaardigingen van
de spoormannen, van de geestelijkheid en
van den gemeenteraad van Aken, afge
vaardigden van verschillende bonden van
oorlogsverminkten, van staats- en ge
meentebedienden en ambtenaren, van
werklieden en van dagbladschrijvers.
In de kerk te Yperen en op verschil
lende begraafplaatsen werden godsdien
stige liederen uitgevoerd. Na de Mis te
Yperen werden bloemen aan den voet van
het Yperen monument gelegd, terwijl
treurzangen werden uitgevoerd ter eere
van de Belgische gesneuvelden.
Ook werden bloemen gebracht op de
graven van de Engelsche dooden, op de
begraafplaats „Tyne Cote".
Korte Berichten.
In het Zwarte Woud' heeft een onge>-
weigerde te onderhandelen over den ver
koop van een half millioen halen koffie
aan de Sovjets, daar zij vreest, dat de
Sovjetregeering deze aankoopen zal aan
wenden om de Europeesche markten te
d'umpen.
In het Zwarte Woud! heeft een onge
woon sterke sneeuwval plaats gehad',
welke vergezeld ging van Westerstormen.
Op d'e meeste plaatsen ligt reeds li/s c.M.
en hier en d'aar zelfs 2i/a c.M. sneeuw.
De temperatuur is aanzienlijk gedaald en
was 8 h 10 graden onder nul.
In Silezië heeft het hevig gestormd.
In het voorgebergte heeft zich reeds een
dichte sneeuwlaag gevormd. Op sommige
plaatsen ligt de sneeuw reeds 30 a 50 c.M.
hoog. Daar de sneeuw ook in de dalen
ligt kan de ski- en rodelsport reeds be
oefend worden.
Mr R. J. H. Patijn over de gemeente
financiën.
Naar aanleiding wan de berichten over
ge-
Binnenland.
Wetsontwerp tot steun aan gemeenten.
Een gedwongen leening?
Buitenland.
De bewapeningsvacantie.
Weer een internationale conferentie in
December.
meenten den laatsten tijd ten aanzien van
haar kaspositie ondervinden, heeft het
Hbld. een onderhoud gehad met mr R. J.
H. Patijn.
Hierbij zeide de heer Patijn o.m. het
volgende:
Beleggingsgeld is er hier te lande nog
in overvloed te vinden. Dit kan men o.a.
ook nog opmaken uit de jongste plaatsing
'van sehatkistpapier. Het is dan ook m.i.
buiten kijf, dat gemeenten ruimschoots
geld zullen kunnen krijgen, mits zij eerst
terugkeeren van de dwalingen, begaan
door hen, die de gemeentekassen op on
verantwoordelijk zware lasten hebben
gebracht.
In de pers is melding gemaakt van een
wetsontwerp, dat op komst zou zijn,
waardoor de Regeering aan gemeenten
kasgelden zou kunnen verstrekken op be
paalde voorwaarden. Ik kan natuurlijk
over den inhoud van een dergelijk nog
niet bekend wetsontwerp (inmiddels in
gediend) geen oordeel uitspreken, maar
ik wil wel zeggen, dat ik het, indien de
Regeering aldus inderdaad de bevoegd
heid zou krijgen het hare in de goede
richting te doen, mede een zeer heugelijk
feit zou willen noemen als de wet daar
toe de mogelijkheid opent.
Er behoeft m.i. geen oogenblik twijfel
te bestaan dat na een gezonde reorgani
satie der gemeentefinanciën, het oude
stevig gefundeerde gemeentelijke crediet
zich ten volle zal demonstreeren, maar
dan dient er nu ook, gelijk ik al zeide,
eerst orde op de zaken gesteld te wor
den.
Dat zich nu de schoone gelegenheid
voordoet, om zulks gedaan te krijgen,
beschouw ik aldus mr Patijn tot besluit
van het onderhoud als een lichtpunt
te midden van de vele narigheid, die wij
nu eenmaal om ons heen zien. Ziedaar
het goede gevolg van de huidige situatie,
een gevolg, dat dus in mijn oogen alle re
den tot verblijding biedt, tot toeneming
van bet noodige vertrouwen.
Uit hef boekdrukkersbedrijf.
Het district Deventer van de Federatie
der Werkgeversorganisatiën in bet Boek
drukkersbedrijf heeft de wenschelijkheid
uitgesproken, dat ten spoedigste de loon-
commissie, bedoeld in art. 26 der collec
tieve arbeidsovereenkomst bijeen zal ko
men, ten einde te komen met voorstellen
tot herziening van de loonen in verband
met de gedaalde indexcijfers.
Het district zal een motie in dezen
geest indienen op de algemeene vergade
ring der Federatie op 3 November.
De financleele toestand der gemeente
Rotterdam.
Naar de „Maasbode" verneemt, heeft
de bespreking tusschen de regeering en
het dagelijksch bestuur van de gemeente
Rotterdam een voor die gemeente bevre
digend verloop gehad. Er is een voorioo-
pige regeling getroffen, welke nader zal
worden omgezet in een definitieve, welke
dan ook voor de andere gemeenten zal
gelden.
Al zal het, dank zij deze regeling voor
Rotterdam mogelijk zijn zijn financieele
verplichtingen te voldoen, zoo volgt hier
uit echter nog niet, dat nu ook alles op
den ouden voet kan voortgaan. En zoo
is het dan ook te verwachten, dat het met
de uitvoering van openbare werken enz.
zoo niet geheel, dan toch voor een zeer
belangrijk gedeelte tot stilstand zal ko
men.
In verband hiermede vernemen wij, dat,
voorloopig althans, de regeling hierop
neerkomt, dat de gemeente de uitkeerin-
ges van het Rijk. waar zij rssht op heeft,
