Nu. 24
Woensdag 28 October 1931
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
Agentschap Ass.-Mij
„De Nederlanden van 1845"
„Fatnm" - „Labor"
NBOD.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie.
dRILLEN
I als
ENZ.
:n n.v.
(rg.
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
it»luitend
iS wordt
|en kleine
S "gel»
taling.
i 0.85
>opt U veel
IVEN N.v.,
slburg.
CBANDEN
bij
EST,
|168.
lappen
svleesch,
fet Spek,
6. AN-
h, M'burg.
Istrekt:
40 cent
Spek 70
3E, Eigen-
VAS.
ad.
ÊRS, Var-
per blikje
bevelend:
Iele, Mid-
It., Mooie
11, Door
at., Kalfs-
C. FRE-
lelburg.
ptaleerev
GOES.
70, Ge-
|a Lams-
J per K.G.
[delburg.
Ge-
Graan,
Lever-
blend: J.
7.)
groote
Platte-
iriehoek-
Oude
frg.
sch.
E.G.
er K.G.
Irssingel
Potten-
Rund-
langels
rcapelle.
fanning
steunt,
Brouwe-
|ichting:
en.
rek., en
pN, IX
A. W.
bskerke.
1AAT.
a-motor
|30, een
I. J. DE
II, Mid-
tor en
werkt
INOOD,
a
1AAGD
Mest-
i no. 13.
3i&
[Br. m.
bureau
ITTE-
209,
gezm,
Goes.
5.)
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 14(55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f?
Losse nummers10.05
Prijs der Advertentien:
14 regels 11.20, elke regel meer 30 ct,
Bij abonnement belangrijke korting.
Ernstige aanklacht.
Dr F. Bakker, docent aan de oplei
dingsschool van de Geref. Kerken te
Djocja, heeft een rede gehouden waarin
hij, volgens het verslag in de „Standaard"
als de drie voornaamste moeilijkheden
aangaf: Nationalisme, Secularisme en Re
lativisme.
In verband met het secularisme of de
vervreemding van God zegt hij o.m.:
„Het Christendom moet niet alleen
openbaar worden in de leer, doch moet
ook naar buiten gezien worden. Nu is
het in Indië zoo, dat de doorsnee Wes
terling er maar op los leeft. De Inlan
der, die iederen Westerling ziet als een
dienaar van Christus, zegt dan, wan
neer de zending tot hem komt: „moet
ik worden als de Westerlingen, die
slechter zijn dan ik nu ben?" Een voor
aanstaand Egyptisch regeeringsambte-
naar, wien Dr Bakker eens vroeg hoe
de indruk was, die het gewone volk in
het Oosten van het Westen heeft, ant
woordde daarop alleen dit: „naakte
vrouwen, echtscheiding, dronkenschap
en vuile boeken."
Dat is wel een zeer ernstige aanklacht.
Zoo wordt het Christendom door hen
die zich trots als „Christenen" blijven
noemen, in Indië in miscrediet gebracht.
In Indië. Maar is het in ons land an
ders en beter?
VERKIEZINGEN IN ENGELAND.
Nederlaag der arbeiderspartij.
De verkiezingscompagne is in Engeland
buitengewoon rustig verloopen. Wie zich
op sensationeele onthullingen voorbereid
had gehouden, is bedrogen uitgekomen.
Het vorige lagerhuis, dat in 1929 geko
zen werd en samengesteld was uit 286
labours, 252 conservatieven, 58 liberalen,
11 Ulster-unionisten, 5 onafhankelijken, 2
nationalisten en 1 empirecrusader, werd
in het begin dezer maand door de natio
nale regeering ontbonden, uitsluitend met
het vooropgestelde doel een 'krachtige en
onwankelbare meerderheid voor een „pro
gram van nationalen heropbouw" in de
volksvertegenwoordiging bijeen te bren
gen.
Het aantal Candida ten, dat ditmaal ge
steld was, was betrekkelijk gering: 1236
tegen 1730 in 1919. Van deze zijn er reeds
68 verkozen verklaard, n.l. 49 conserva
tieven, 13 liberalen en 6 labours. Drie-
hoeksverkieizingen zijn, waar mogelijk,
vermeden, zoodat in de meeste gevallen
een „nationale" candidaat slechts tegen
over één tegencandidaat, in de meeste ge
vallen een labour -of een Lloyd George-
man staat.
Engeland leefde gisteren in de verkie
zingssfeer, een halve nationale feestdag
waarvoor uitgebreide maatregelen waren
getroffen. In theaters, bioscopen en res
taurants waren alle voorzorgen om eiken
binnenkomenden uitslag onmiddellijk aan
de gasten mede te deelen genomen; de
Engelsche omroep bleef tot vannacht 4
uur doorwerken; de verkeersmiddelen
waren tot laat in den nacht gemobiliseerd.
De koning zelf Was uit Sandringham te
Londen teruggekeerd en zou in Bucking
ham Palace de resultaten vernemen.
Er was spanning, geweldige spanning
in het geheele land.
Ondanks den dichten mist en ondanks
de slechte tijden, lieten de Londenaars
zich, de oude gewoonte getrouw, niet on
betuigd den verkiezingsnacht zoo genoe-
gelijk mogelijk door te brengen.
Uit de provincie waren vele duizenden
naar de hoofdstad gekomen. Hotels en
restaurants werden druk bezocht. Tijdens
muziek en maaltijden werden verkiezings
uitslagen bekend gemaakt, die, naar ge
lang van de politieke richting met gejuich
of gehoon werden begroet. Op de drukke
punten in de stad werden de uitslagen op
doeken geprojecteerd.
De mist was 'buitengewoon hinderlijk.
Reeds in de morgenuren hing boven Lon
den een dichte mist, welke het verkeer
zeer bemoeilijkte. Tegen den middag wa
ren de straten zoodanig in het duister ge
huld, dat zelfs de mistfakkels moesten
worden ontstoken.
Door de ongunstigs weersomstandig
heden werden ook de verkiezings-auto's
waarmede kiezers naar en van de stem-
bureaux worden gebracht, ernstig belem
merd. Later evenwel werd drukker ge
stemd.
Uit verschillende deelen van Londen
werd een record-deelneming gemeld,
soms wel meer dan 85 pet., een voor En
geland ongekende belangstelling.
•Ook te Glasgow en in andere industrie
streken in het Noorden werd druk ge
stemd.
De eerste verkiezingsuitslag, die bekend
werd, heeft voor het district Hornsey
(Middlesex) de herverkiezing van den
conservatieven candidaat opgeleverd. De
conservatieve meerderheid was van 9511
tot 33.600 stemmen gestegen.
De tweede uitslag, Salford South, geeft
ook een conservatieve overwinning.
Stockton en Accrington geven twee
nieuwe winsten voor de conservatieven.
En zoo ging het door.
Te Burnley is de Lahour-candidaat
Henderson, de leider der arbeiderspartij,
verslagen door den nationalen candidaat,
vice-admiraal Cordon Campbell.
De algemeene indruk was al spoedig,
dat de conservatieven belangrijke winst
behaalden ten koste van de labours.
Te Liverpool was de stand vroeger 6
cons, en 5 labours, thans 10 conservatie
ven en 1 labour.
Clynes, ex-uiinister van binnenlandsche
zaken der labourpartij, is verslagen.
Arthur Greenwood, ex-minister voor
Gezondheidswezen der labour-partij, Thom
Shaw (arb.), ex-minister van oorlog, Ben
Turner (arb.) eveneens ex-minister en
Morrison (lab.) ex-minister voor verkeers
wezen, zijn verslagen door de conserva
tieven.
Bijna geen enkele overwinning der Ar
beiderspartij werd gemeld. Kwam een uit
slag binnen, dan kon men reeds van tevo
ren met bijna zekerheid opschrijven: con
servatief gekozen, een conservatieve zetel
op de Arbeiderspartij veroverdIn
enkele gevallen: een nationaal-liberale ze
tel op de Arbeiderspartij veroverd. Blijft
dit zoo voortgaan, dan komen de conser
vatieven met een verpletterende meerder-
heid uit de stembus.
Bekwame leiders van de Arbeiderspartij
keeren niet meer in het Lagerhuis terug.
De „Daily Herald" meldde, dat alle
vroegere minister van de Arbeiderspartij
verslagen zijn, met uitzondering van
Lansbury. De stemming in de arbeiders
partij was zeer gedrukt en men sprak van
„een verschrikkelijke nederlaag".
De stand van vannacht half drie was:
Voor de regeering:
Conservatieven 193
Liberalen 24
Liberaal-Nationaal 11
Nationalen 2
Totaal 230
Tegen de regeering:
Arbeiderspartij 22
(Men zie verder onder telegrammen.)
De muiterijen aan boord van de Duiische
schepen in Rusland.
Te Kiel en te Holtenau begint men zich
ongerust te maken over de nog niet uit
Rusland teruggekeerde schepen, wier be
manning aan de jongste staking in Rus
land heeft deelgenomen. Enkele vliegtui
gen, die getracht hebben de schepen op
zee te ontdekken, zijn onverrichterzake
teruggekeerd.
Op het oogenblik zijn 16 of 17 schepen
niet van de reis teruggekeerd. Het ligt in-
tusschen voor de hand, dat ze niet tege
lijkertijd Petersburg en de overige Rus
sische havens aan de Oostzee verlaten
hebben. Bovendien kan hun reis door de
zware stormen der laatste dagen aanmer
kelijke vertraging hebben ondergaan.
De afnemende werkloosheid In Engeland.
Verwacht wordt, dat het aantal werk-
loozen deze week met 30.000 zal zijn ver
minderd. In de afgeloopen weken is het
werkloozencijfer resp. met 25.000 en
33.000 gedaald.
Men schat de jaarlijksche bezuiniging
voor de schatkist door deze vermindering
van het aantal werkloozen op omstreeks
anderhalf millioen pond sterling.
De verkiezingen In Zwitserland.
De officieele einduitslag der Zwitser-
sche verkiezingen is thans bekend ge
maakt.
De zetels zijn als volgt verdeeld:
Vrijzinnigen 52, verlies 6; Katholieken
44, verlies 2; Socialisten 49, verlies i;
Boerenpartij 30, verlies 1; Liberale demo
craten 6, onveranderd; Communisten 3,
winst 1; Sociaal politieke partij 2, verlies
1; Evangelische volkspartij 1, onveran
derd; Geneefsche economische partij 0,
verlies 1.
Beperking van den Invoer in Frankrijk.
Aangezien het jaarlijksche invoercon
tingent uitgeput is, zal vandaag in het
Fransche staatsblad een decreet worden
gepubliceerd, waarbij met ingang van 28
October de invoer in Frankrijk van jonge
ossen, jonge stieren, vleesch in blik en
boter wordt verboden.
De toestand op Cyprus.
Een telegram van den gouverneur van
Cyprus zegt, dat de toestand in de ste
den thans beter is. Te Nicosea zijn de
magazijnen wederom geopend.
De bisschop van Kyrenia is gearres
teerd. Voorts werdBn twee communisten
gearresteerd.
De totale verliezen, welke de opstande
lingen hebben geleden, bedragen tot dus
ver vier dooden en dertig gewonden. De
politie had 35 gewonden.
Een andeT bericht meldt:
De anti-Britsche stemming op Noord-
Cyprus neemt volgens de laatste berich
ten toe. De commissaris van het district
Paphos heeft bij wijze van voorzorg de
overbrenging van Britsche onderdanen
op de voor het eiland liggende oorlogs
schepen bevolen.
Het voor Famagusta aangekomen Brit
sche oorlogsschip „Colombo" heeft een
detachement matrozen aan land gezet,
welke de orde in de stad moeten handha
ven.
Vermindering herstelbetalingen.
Naar verluidt, zal Laval onmiddellijk
na zijn terugkeer de Fransche regeering
om machtiging verzoeken een conferentie
bijeen te roepen van de aan de kwestie
der herstelbetalingen geïnteresseerde mo
gendheden, met inbegrip van Duitsch-
land.
Deze conferentie zal tot taak krijgen
een beslissing te nemen inzake de moge
lijkheid van een verdere vermindering
der herstelbetalingen en een nieuw beta
lingsplan voor te bereiden, dat aan pre
sident Hoover ter goedkeuring zou moe
ten worden voorgelegd en in de plaats
moet treden van het op 1 Juli 1932 af
loop en de moratorium.
Naar algemeen wordt aangenomen,
zou deze conferentie eind November of
begin December in Parijs bijeenkomen.
Korte Berichten.
Terwijl in geheel midden-Europa de
temperaturen dalen en op vele plaatsen
vorst heeft geheerscht, neemt men in
Roemenië een warmtegolf waar, waar
door de temperaturen zoo hoog zijn als
des zomers. Maandag bedroeg de tem
peratuur te Boekarest 31 graden.
De Noord-Italiaansche Middelland-
sche Zee-kust is door hevige stormvloe
den ernstig geteisterd. De bevolking van
de visschersdorpen kon echter haar wo
ningen tijdig verlaten.
De Berlijnsche politie heeft huiszoe
kingen gedaan bij drie communistische
leden van den Rijksdag en bij een com
munistisch lid van den Pruisischen Land
dag. Bij deze gelegenheid werd weliswaar
wat materiaal in beslag genomen zonder
dat echter het bewijs werd geleverd, dat
de betreffende parlementariërs in ver
binding staan met terroristische groepen.
Naar uit Lodz wordt gemeld, zijn
gisteren de arbeiders van 18 textielfa^
brieken in staking gegaan. Deze staking
is uitgebroken tegen de bedoeling der
vakvereenigingsleiding in, en staat onder
leiding van 'n illegale en anonieme sta
kingscommissie. Men vermoedt, dat com
munisten de leiding op zich hebben ge
nomen.
Door een hevigen brand is Maan
dagavond te Buenos Aires in het cen
trum der stad een industrieel gebouw van
10.000 M2. oppervlakte in de asch ge
legd. Er hadden eenige ontploffingen
plaats en een duizendtal landbouwmachi
nes zijn in de asch gelegd. In het gebouw
was een onderneming gevestigd, die 2000
arbeiders in dienst had. Een aantal
brandweerlieden werd gewond.
Naar uit Madrid wordt gemeld,
heeft de storm, die over geheel Spanje
reeds eenige dagen woedt, ook gisteren
aangehouden. Op vele plaatsen ontston
den overstroomingen en sardvereehuivin
gen. Voor zoover tot dusverre bekend is,
hebben nog geen persoonlijke ongevallen
plaats gevonden.
De Duitsche rijksspoorwegen hebben
besloten tot loonsverlaging van 454 pet.
voor de arbeiders. Dit levert een bezuini
ging op van ongeveer 37 millioen mark
per jaar.
Belangrijke order voor de Nederl.
nijverheid.
Volgens ontvangen bericht is door de
Portugeesche regeering aan de Nederl.
Maatschappij voor Havenwerken te Am
sterdam toegewezen de bouw van eea
golfbreker in de haven van Leixoes Opor
to) voor een bedrag van rond 7 millioen
gulden.
De uitvoering van dit werk zal vijf ja
ren duren en geschieden in samenwer
king met de Engelsche firma Sir Lind
say Parkinson Co. Ltd. te Londen.
Van Gelder Zonen.
Moest de directie der Vereen. Ko
ninklijke Papierfabrieken Van Gelder Zo
nen te Velsen eerst de cellulosefabriek en
daarna de geheele fabriek (waarop 1100
arbeiders werken) des Zaterdags stop
zetten, thans is er volgens „Graficus"
eenige opleving te bespeuren en wordt er
weer normaal gewerkt.
Echter zal bij de minste inzinking de
fabriek Zaterdags weer stop gezet wor
den.
Desolate toestand in de rubber.
Het bestuur van den Ned.-Indischen
Plantersbond legde bij een audiëntie bij
den Gouverneur-Generaal cijfers met be
trekking tot de rubberindustrie over,
waaruit het treurig beeld van dezen eer
tijds zoo bloeienden tak van landbouw
bleek. De verwachting werd uitgespro
ken, dat zonder spoedige hulp van Re
geering binnen enkele maanden 75 pet.
der ondernemingen zullen worden geslo
ten, hetgeen naast armoede voor een deel
der inlandsche bevolking, de werkloos
heid van 800 a 1200 planters zou betee-
kenen.
De gemeenten en de nialaise.
Hulp van rijkswege?
De ministers van Binnenlandsche Za
ken en L. en van Financiën hebben zich
naar het „Handelsblad" verneemt, tot
Gedep. Staten der verschillende provin
cies gewend met het verzoek een rapport
in te dienen over den financieelen toe
stand van de onder hun college ressor-
teerende gemeenten.
Naar verluidt zou men binnenkort de
indiening kunnen verwachten van een
wetsontwerp, beoogende uit 's Rijks kas
op korten termijn gelden beschikbaar te
stellen, ten einde onder deze buitenge
wone omstandigheden de gemeenten, wel
ke daaraan behoefte hebben, aan kasgeld
te helpen, onder bepaalde voorwaarden,
door het rijk te stellen.
Het wetsontwerp zou een tijdelijk ka
rakter dragen.
Een gelukkige gemeente.
Bij de aanbieding van de gemeentebe
groting voor 1932 hebben B. en W. van
Leimuiden den raad medegedeeld, dat de
financieele toestand der gemeente zoo
gezond is, dat het aantal opcenten op de
personeele belasting kan worden verlaagd
tot 20. Opcenten op de gemeentefonds
belasting of vermogensbelasting worden
niet geheven.
Het dansvraagstuk.
Naar de „Nederlander" van bevoegde
zijde verneemt, heeft de Regeeringscom-
missie in zake het dansvraagstuk in de
afgeloopen week haar rapport aan den
minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw, die in samenwerking met zijn
ambtgenoot van Justitie, de bedoelde
commissie in het leven riep, ingezonden.
Het schijnt in de bedoeling te liggen, om
binnenkort het reeds gedrukte rapport
openbaar te maken.
Bond van landpachters.
De studiecommissie uit den Bond van
Landpachters heeft een nieuw urgentie
program ter vaststelling aan het hoofdbe
stuur aangeboden.
Besloten werd aan het bondsbestuur nog
voor te stellen, zoo mogelijk in iedere pro
vincie één der bondsbestuursleden aan te
wijzen, die onder leiding van en in sa
menwerking met den algemeenen secreta
rie de propaganda regelt.
Binnenland.
Een onderzoek naar den financieelen toe
stand der gemeenten.
Het drama te Ovezand. Veroordeeling tot
vijf jaar.
Buitenland.
Nederlaag der arbeiderspartij in Enge
land.
Weer een conferentie over de herstelbe
talingen?
De toestand op Cyprus.
Eveneens zal aan het bondsbestuur
worden geadviseerd, te trachten in iedere
provincie een bureau op te richten ter
voorlichting der leden betreffende ver
pachtingen, te huur of te koop zijnde boer
derijen, pachtkwesties enz. Deze bureaux
behooren onder leiding van een bonds-
bestuurslid te komen.
Moeilijkheden credietvoorziening.
Het Tweede-Kamerlid de heer Kor-
tenhorst heeft aan dien minister van
Arbeid!, Handel en Nijverheid, de vol
gende vragen gesteld:
Heeft het die aandacht van den minister
getrokken, dat het onder de tegenwoor
dige omstandigheden voor vele onderne
mingen onmogelijk is geworden, credieten
ta verkrijgen onder verband van schepen
en van onroerend' goed?
Is de minister niet van oordeel, dat
het hierdoor in vele gevallen onmogelijk
is geworden, om zoowel in aanbouw zijn
de schepen on bouw- en aanverwante wer
ken ta voltooien, alsook om nieuwbouw
ter hand' te nemen, met gevolg, dat de
werkgelegenheid in die bedrijven, in ge
vaar wordt gebracht en bovendien aan
vele andere daarmede verband houdende
ondernemingen het voortbestaan onmo
gelijk wordt gemaakt?
Is de regeering bereid, in overleg te
tred'en met de directie der Nederlandscfae
Bank en mei, de daarvoor in aanmerking
komende bankinstellingen, teneinde te be
vorderen, do,t een tijdelijke organisatie
in het leven wordt geroepen, waardoor
deze soort van credietverleening weer
mogelijk wordt gemaakt?
Uitvoering Ziektewet.
Het Tweede Kamerlid de heer B r a a t
heeft den minister van Arbeid, H. en N.
de volgende-vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat de Raad
van Arbeid te Apeldoorn den werknemer
K. van Splunter uitkeering der ziektegel-
den geweigerd heeft, omdat zijn werkge
ver gedurende zijn ziekte hem het volle
loon heeft uitbetaald?
Is de minister bereid, maatregelen te
nemen, dat voornoemden werknemer als
nog zijn rechtmatige uitkeering worde
toegekend, en hij het percentage van zijn
loon in de vorige vraag bedoeld, dat hem
als leening door zijn patroon werd ver
strekt, kan restitueeren?
Besmettelijke Ziektewet
Het Tweed'e Kamerlid de heer K r ij g e r
heeft aan de Ministers van Binnenland
sche Zaken en van Arbeid!, H. en N.
de volgendo vragen gesteld:
Z\jn de ministers niet van oordeel, dat
d'e uitvoering van art 18 van de wet
van 21 Juli 1928 (besmettelijke Ziekte
wet), vele gemeenten, vooral die tenplat-
tenknde, financieel zeer zal bezwaren,
althans in zeer vele gevallen méér dan
in de huidige omstandigheden toelaatbaar
mag worden geacht?
Z\jn de ministers bereid te bevorde
ren, dat uitvoering van art. 18 van de
hierbovengenoemd'e wet worde uitgesteld
tot betere omstandigheden verhooging van
Lasten toelaatbaar maken?
Proef met koplichten
bij het spoor voldoet niet.
Sinds 10 Februari 1930 had de Directie
der Nederl. Spoorwegen voorgeschreven,
