46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
flendribse Go's Bank N.V. Goes
Agentschap Ass.-Mq
„De Nederlanden van 1845"
„Fatnm" - „Lahor"
Buitenland.
Binnenland.
Staten-Generaal.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <«55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 25B.
2Zeeuw
VBBSeHWNT r-LKBN WERK5AO.
Abt»!?aesi€i«tppf§s:
Per 3 maanden,, franco per poe*, f 3,—
Losse nummers i 5A3
Prijs der AdvertentiSns
1-4 regels 11.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Het crisisdebat.
De waarde van een crisisdebat als thans
in de Tweede Kamer wordt gehouden, kan
in het algemeen niet worden ontkend.
De taak van de Volksvertegenwoordi
ging is mede, om zooals het eens werd
uitgedrukt te zijn een mond voor de
stommen.
De gevolgen van de crisis drukken
zwaar op een groot deel van ons volk.
En daarom kan het goed zijn dat de noo-
den en de behoeften van de bevolking
door het uitlokken van een speciale be
spreking onder de aandacht van de Re
geering worden gebracht, en dat aan den
anderen kant aan de Regeering inlichtin
gen worden gevraagd omtrent de houding
die zij ten opzichte van het orisisvraag-
stuk inneemt.
Het debat heeft nu drie dagen ge
duurd. Tal van sprekers hebben het woord
gevoerd, maar men kan niet zeggen dat
daarbij nieuwe gezichtspunten werden ge
opend.
Wel werden allerlei wenschen open
baar gemaakt, maar bepaalde voorstel
len werden daarbij behalve door den in-
terpellant en den heer Wijnkoop, wiens
motie niet ondersteund werd, niet ge
daan.
Gebleken is, dat de overgroote meerder
heid geneigd schijnt de leiding van de
Regeering te volgen, al zal bij de behan
deling van de begrooting, als de finan-
cieele kant van de zaak aan de orde komt,
bij bepaalde onderdeelen wel verschil van
meening blijken.
Duidelijk is nu reeds geworden, dat de
moties van den heer v. d. Tempel waarin
gevraagd wordt verhooging van de werk-
loozenuitkeeringen, verlenging van den
uitkeeringsduur der werkloozenkassen en
bevordering van de invoering der 40-
urige arbeidsweek al zeer weinig kans
hebben te worden aangenomen.
Wanneer de heer v. d. Tempel met zijn
interpellatie ook een politieke bedoeling
mocht hebben gehad, n.l. om de Roomsche
fractie aan den tand te voelen of het
stadium van „de uiterste noodzaak" reeds
zoo ongeveer is bereikt, dan zal 't hem
wel duidelijk zijn geworden, dat dit nog
niet het geval is.
Trouwens de Soc.-Democraten zullen
ook wel niets meer vreezen dan thans de
verantwoordelijkheid voor het bewind
mede te dragen.
Zij zouden toch slechts de keus hebben
tusschen het voeren van een onverant
woordelijke politiek tot groot nadeel spe
ciaal van de arbeidersklasse of tot het
publiek demonstreeren van de onhoud
baarheid der tot nu toe aangeheven leu
zen.
Hoe Oostenrijk bezuinigt.
Voor het begrootingsjaar 1932 zullen
in Oostenrijk nieuwe bezuinigingsmaatre
gelen worden ingevoerd. Zoo zullen, naar
de bladen melden, de 300 dienstauto's
worden afgeschaft en in plaats daarvan
ontvangen de ministers en hoogere amb
tenaren een bepaald bedrag voor het ge
bruik maken van auto's.
Verder zal de werktijd op de departe
menten van 7 op 8 uur daags worden ver
hoogd.
Het aantal universiteiten zal door sa
menvoeging van eenige hoogescholen tot
één universiteit verminderd worden. De
universiteit van Graz zal gesloten worden.
Mislukte aanslag op een sneltrein.
Bij een wegwerker voor de spoorweg
brug bij Komorn over den Donau ver
scheen kort vóór middernacht een man,
die informeerde, of de internationale
sneltrein BoedapestPraag vertraging
had. Toen de wegwerker de lijn volgde,
vond hij op de brug twee op de rails lig
gende steenen platen van ca. 70 K.G.
Door signalen slaagde de wegwerker er
in om den sneltrein op het laatste oogen-
blik tot staan te brengen.
Het conflict ChinaJapan.
De Japansche regeering bereidt haar
antwoord op de nota's der buitenlandsche
mogendheden in zake de toepassing van
het Kellogg-pact voor. Reuter meent te
weten, dat Japan de redenen zal herha
len, waarom het 't Kellogg-pact niet van
toepassing acht op het Mandsjoerijsche
conflict en er op zal wijzen, dat China
zijn verplichtingen niet nakomt, gezien de
anti-Japansche propaganda en de boycot,
die verre van vredelievend zijn.
De Chinees Dr Sze heeft een bezoek ge
bracht aan Briand te Genève, naar ge
meld wordt met de bedoeling op den
raadspresident sterken druk uit te oefe
nen om de onderhandelingen te bespoedi
gen. Dr Sze zou namelijk de moeilijkheden
hebben uiteengezet, waarvoor de regee
ring te Nanking zich op het oogenblik
geplaatst ziet. De regeering van Canton
schijnt ongeduldig te worden en heeft blijk
gegeven van haar voornemen om zelf de
zaak in hemden te nemen, indien Nanking
niet spoedig tot resultaten mocht komen.
Men vermoedt, dat het in de bedoeling
van de Japansche delegatie ligt de onder
handelingen zoo veel mogelijk te vertra
gen ten einde tijd te winnen en aldus de
kans te loopen, dat een of andere gebeur
tenis in China, Japans positie komt ver
sterken.
Vaste datum van het Paaschfeest.
De vierde verkeersconferentie van den
Volkenbond nam een door de redactie
commissie voorbereide resolutie aan, met
betrekking tot de kalenderhervorming,
waarin zij Zich uit economische en sociale
overwegingen uitspreekt ten gunste van
een vasten datum voor het Paaschfeest.
De meerderheid van de conferentie was
van oordeel, dat de datum van het Paasch
feest zou moeten worden vastgesteld op
den tweeden Zondag in April, doch de
conferentie meende, dat de definitieve
vaststelling van den datum tot de be
voegdheden van de kerkelijke autoriteiten
behoorde, aan wie volgens de aangeno
men resolutie de Volkenbondsraad de be
slissing overlaat.
Korte Berichten.
Naar uit Oslo wordt gemeld, worden
verschillende Noorsche invoerverboden
verwacht in het bizonder voor luxe arti
kelen, doch ook voor groenten.
Het aantal werkloozen in de Vereen.
Staten wordt thans op 5.600.000 geschat.
Dit aantal komt ongeveer overeen met
het maximum dat in den vorigen winter
in de Vereen. Staten is bereikt.
Gisteren hebben 10.000 belangstel
lenden de bibliotheek van het laborato
rium, waar het stoffelijk overschot van
Edison op een baar is geplaatst, bezocht.
Walker, de burgemeester van New York
heeft tegen heden, den dag der begrafenis,
om 7 uur 's avonds, de bevolking „een mi
nuut stilte" verzocht.
In geheel Spanje hebbeu voortdu
rend botsingen plaats tusschen ami-cle-
ricale en katholieke studenten. Overal, in
het bijzonder aan de universiteiten, wor
den protestdemonstraties der katholieken
gehoud'en. Zeer groote manifestaties heb
ben plaats gehad te Sevilla, Valencia,
Sarragossa en Barcelona.
Van de bij de ontploffing in de mijn
Mont Cenis verongelukte mijnwerkers zijn
gisteravond nog drie aan hun wonden
overleden. Het aantal dooden bedraagt
thans 15.
Stookt Nederlandsche kolen!
Het bestuur van de afd. Heerlen van
den Ned. Ghristenvrouwenbond wekt alle
Nederlandsche huisvrouwen op te helpen
de mijnstreek van ons land te bewaren
voor de ellende der werkloosheid, door
Nederlandsche kolen te stoken. „Aan onze
mijnen zijn werkzaam 41.000 mannen,
waarachter hun gezinnen staan. Het gaat
hier dus om het belang van tienduizen
den, en gij kunt allen helpen. Laat de
werkloosheid, die ook de mijnwerkers be
dreigt door de maatregelen van het bui
tenland, hier geen slachtoffers maken.
Comité tot leniging van crisisnood.
Jhr S. van Citters, lid van de Eerste
Kamer, te Brommen, heeft zich op uit-
noodiging van Prinses Juliana bereid
verklaard, op te treden als voorzitter van
het in het leven te roepen comité tot le
niging van crisisnood.
Lidmaatschap Tweede Kamer.
Bij de Tweede Kamer is bericht ingeko
men van den heer G. J. van Kempen (lib.)
dat hij om gezondheidsredenen ontslag
neemt als lid van de Kamer.
De heer Van Kempen zal worden opge
volgd door prof. dr B. G. Eerdmans te
Leiden.
Nederlandsch-Belglsch overleg.
Van Maandagochtend tot Dinsdagmid
dag heeft mr Van Gauwelaert, burge
meester van Antwerpen, lid van de Bel
gische Kamer en minister van Staat, te
's Gravenhage vertoefd, en dat wel in ge
zelschap van de heeren baron Van Zuy-
len, Delmer, Brabant en Goris.
Men mag wel aannemen zegt het
„Hbld.", dat het bezoek van dit gezel
schap aan Den Haag niet zoozeer plaats
vond, omdat men gaarne eens in de Ne
derlandsche residentie wilde verpoozan,
dan wel omdat men er kwam, aangezien
men er „zaken" te doen had. Anders uit
gedrukt: het ligt voor de hand, dat de
heer Van Gauwelaert met de heeren die
hem vergezelden hier ter stede met een of
meer daartoe geautoriseerde personen be
sprekingen heeft gevoerd; dat het hier
dus nader overleg omtrent het Neder-
landsch-Belgische vraagstuk betrof.
De veiligheid op den weg.
Wegens het in den laatsten tijd veel
vuldig voorkomen van verkeersongeluk
ken door de schuld van auto- of motor
rijders, die onder den invloed van ster
ken drank verkeeren, heeft de commissa
ris der Koningin in Friesland voor de
afgifte van rijbewijzen een nieuwe rege
ling getroffen voorloopig in afwachting
van een algemeene regeling, die aan het
ministerie van Waterstaat wordt over
wogen, volgens welke regeling voort
aan omtrent alle aanvragers van een rij
bewijs inlichtingen bij justitie en politie
zullen worden ingewonnen, teneinde het
verkrijgen van rijbewijzen door personen
die misbruik maken van sterken drank,
zooveel mogelijk te voorkomen.
Overleg tusschen Regeering en
bedrijfsleven.
De middenstand vraagt ook gehoord
te worden.
De Ned. R. K. Middenstandsbond zond
het volgende schrijven aan de Ministers
van Binnenlandsche Zaken en Landbouw
en van Arbeid, Handel en Nijverheid:
„Uit een persbericht vernamen wij, dat
de Regeering, naar aanleiding van een
verzoek van de Rijkscommissie voor de
werkverruiming toezegde een bijeenkomst
te zullen beleggen met vertegenwoordi
gers van werkgevers- en werknemers
organisaties, ten einde in gemeen overleg
na te gaan, wat in deze tijden kan wor
den gedaan om het bedrijfsleven voor ver
dere inzinking te behoeden.
Tot onze verwondering mochten wij tot
deelname aan dit overleg waarmede naar
wij vernamen, inmiddels een aanvang ge
maakt werd, geen uitnoodiging ontvan
gen.
Het komt ons voor, dat ook de mil-
denstandsbedrijven ten zeerste geïnteres
seerd zijn bij het onderwerp dezer be
sprekingen: de voorkoming van verdere
inzinking van het bedrijfsleven. Verder
wil het ons uit verschillend oogpunt voor
komen, dat, bij het beramen van midde
len en wegen hiertoe kwalijk kan worden
vermeden te treden in onderwerpen, die
ten nauwste de belangen van vele mid-
denstandsbedrijven raken. In verband
met een en ander zal het o.i. kunnen wor
den verstaan, dat ook de georganiseerde
middenstandsbedrijven prijs stellen in dit
overleg te worden betrokken.
Gaarne mogen wij u dan ook verzoe
ken alsnog de gelegenheid te willen ope
nen tot deelname van de centrale mid
denstands-organisaties aan deze bespre
kingen.
De goudclausule in hypotheekacten.
De Broederschap der Notarissen in Ne
derland heeft aan hare leden een circulai
re betreffende de goudclausule doen toe
komen, waaraan wij het volgende ontlee-
nen:
In de laatste weken wordt er bij de no
tarissen door geldschieters weer sterk
op aangedrongen om in akten van hypo
thecaire geldleening een z.g. goudclausule
op te nemen. Het is u bekend, dat zich
dit ook voordeed in 1922. Het hoofdbe
stuur heeft zich toen laten voorlichten
door mr G. Vissering. Het hoofdbestuur
heeft vervolgens, na overweging van de
verschillende adviezen, gemeend het opne
men van een goudclausule met nadruk
te moeten ontraden. De destijds voor dit
standpunt aangevoerde argumenten gel
den ook nog heden ten dage. Het dage-
lijksch bestuur adviseert dan ook den le
den der broederschap met den meesten
nadruk, ook thans niet over te gaan tot
het opnemen in de akten van hypothe
caire geldleening van een goudclausule,
omdat daaraan allerlei bezwaren en moei
lijkheden verbonden zijn.
In de eerste plaats zijn er zeer ernstige
wettelijke bezwaren. De artikelen 1793 en
Bescherm Uw keel 1 g^<S
verzorg haardagelijks - gor-^^kijE
-
gel droog
25, 45 en 65
1794 B.W., met elkaar in verband be
schouwd, bevatten gewichtige argumenten
tegen de rechtsgeldigheid. Doch hoe men
hierover ook denke, algemeen wordt op
grond van het bepaalde in art. 1221 B.W.
aangenomen, dal; hypotheekverleening
voor een in goudswaarde of in vreem
de valuta uitgedrukt bedrag nietig is.
In de tweede plaats is het uiterst moei
lijk een goudclausule goed te formulee
ren, daar altijd voor oogen gehouden moet
worden, dat betaling in goudgeld of goud
uitgesloten is, omdat dit niet in voldoende
hoeveelheid beschikbaar, althans ver
krijgbaar is, en dat de waarde van een
gulden, in wettig betaalmiddel voldaan,
wettelijk altijd gelijk is aan de waarde van
een tiende gedeelte van een gouden tien
guldenstuk. Dit heeft er dan ook wel toe
geleid, betaling in vreemde valuta te be
dingen, waarbij echter dient bedacht te
worden, dat behalve het bezwaar dat hy
potheek voor een in vreemde valuta uit
gedrukt bedrag niet kan worden verleend,
er geen vreemde munt bestaat, wier waar
de een grootere stabiliteit heeft dan de
gulden tot dusver getoond heeft te be
zitten.
Ook bedenke men, dat het opnemen
van goudclausules er toe medewerkt, het
vertrouwen in de stabiliteit van het Ne
derlandsche ruilmiddel te ondermijnen.
Het notariaat mag daartoe niet medewer
ken, want angst is de meest verderfelijke
factor in deze.
TWEEDE KAMER.
Interpellatie over den economischen
toestand.
De interpellatie-Van den Tempel is gis
teren voortgezet.
'De heer Vos (Lib.) betoogde, dat wan
neer de industrie weder opleeft, vele blij
vende slachtoffers der crisis buiten de be
drijven zullen blijven. Spr. wenscht, dat
de arbeidsbemiddeling in studie zal nemen
wat voor deze slachtoffers kan worden
gedaan, waarbij vooral maatregelen die
nen te worden genomen ter bescherming
van de jeugd. Spr. bestreed het protec
tionisme, waarvan hij veel nadeel ver
wacht en drong er bij de regeering op
aan, overleg te plegen met de midden
standsorganisaties om over de 'heele linie
te komen tot verlaging van de kleinhan
delsprijzen.
De heer Bakker (C.H.) noemde als
oorzaken der crisis de ontzettend zware
oorlogsschulden en den ongemotiveerden
levensstandaard der volken. Oprichting
van een nationaal steuncomité juicht spr.
toe. Hij drong er op aan, dat plaatselijke
comité's gevormd worden om kleine zelf
standigen te kunnen steunen.
Ook werkverschaffing op groote schaal
zal noodig zijn; alles moet in het werk
worden gesteld om den af zee der productie
te bevorderen. De landbouw heeft groot
belang bij een koopkrachtige arbeiders
bevolking; maar is het daarvoor noodig,
dat de tegenwoordige loonstandaard alom
wordt gehandhaafd? Het loonvraagstuk is
internationaal en als in het buitenland de
loonsverlaging is geaccepteerd, zal Neder
land wel moeten volgen.
T.a.v. de planmatige productie, door
den heer Van den Tempel aanbevolen,
■merkte spr. op, dat die in den landbouw
onmogelijk is.
De heer Kuiper (R.K.) acht de alge
meene loonsverlaging ongemotiveerd, aan
gezien de kleinhandelsprijzen nog niet vol
doende gedaald 'zijn. Spr. zou ten aanzien
van de werkloozenverzekering geen onder
scheiden willen maken tusschen de crisis-
en de andere werkloosheid. De regeering
diene een algemeene regeling te treffen.
De heer Oud (V.D.) waarschuwde te
gen het gevoel, dat de wereld zou staan
aan den rand van den afgrond. Voor wan-
hoopsstemminjg is geen plaats. Niemand
weet, of deze werkloosheid permanent zal
zijn, omdat men de toekomstige ontwikke
ling van de dingen niet kent. Spr. gelooft
niet, dat men de maatschappij planmatig
van bovenaf kan organiseeren. Wij staan
hier voor een internationaal vraagstuk en
men ziet, wat 'n ontzaglijke moeite 't kost,
op internationaal gebied een kleinigheid
te bereiken. Zelfs met een werelddictator
is geen „Planwirtsohaft" mogelijk
Verder werd door den heer Oud aan-
Binnenland.
De Tweede Kamer over de crisis.
Valsch-munterij te Rotterdam.
De broederschap van notarissen tegen de
goudclausule in hypotheekakten.
Buitenland.
Het conflict ChinaJapan.
gedrongen overleg te plegen met het be
drijfsleven om tot kostprijsverlaging te
komen. De ingediende moties kan hij niet
steunen.
De heer W ij n k o o p (Comm.) diende
een motie in waarin o.a. vol loon gevraagd
werd voor werkloozen. Deze motie werd
niet gesteund.
De heer v. Voorst tot Voorst
(R.K.) nam het op voor den landbouw en
drong aan op beperking van den invoer
van buiteniandsch vleesc'h en op betera
steunverleening van bieten- en vlascul
tuur.
De heer v. Rappard (Lib.) besprak
de mogelijkheid van emigratie naar
Frankrijk.
De heer Duymaerv. Twist (A.R.)
die op den voorgrond stelde dat we in de
crisis de slaande hand Gods hebben te
zien, vroeg Regeeringssteun voor de bin
nenschippers, terwijl de heer v. Poll
(R.K.) aandrong op bescherming van
onze industrie.
Vandaag wordt het debat voortgezet.
Bananen-oorlog te Goes.
„Hé daar, buurman, hè jij ook zulke
mooie? Jonge, dat zijn nog eens 'bananen!
Eén gulden, negentig cent, tachtig, zeven
tig, zestig, vijf en vijftig, vier en vijftig,
drie en vijftig, twee en vijftig, één en vijf
tig, vijftig cent."
Van verschillende kanten: „Ja."
„Nou, menschen, nog een paar, hoor,
ik moet ook wat klandizie overlaten voor
dien Jood uit Amsterdam of Rotterdam,
of weet i'k waar. 'Hé, buurman, ga je mor
gen ook naar Terneuzen? Ik hoop er ook
te zijn, hoor! Kom je volgende week hier
weer? Ik ben ook weer present, hoorl"
'De aangesprokene een lid van het
gilde der marktkooplieden antwoordt
niet en gaat rustig door ook zijn bananen
aan den man te brengen. Tusschen de be
drijven door tracht hij echter de koopers
en vele nieuwsgierigen aam 't verstand te
brengen welk 'n edelmoedig mensch hij is.
„Och, menschen, hier heb ik een tros
bananen. Daar betaalde je vroeger (nee
geen 40 jaar geleden, want toen was ik
er nog niet, maar zelfs nog vier weken
geleden) in 'Goes een paar gulden voor.
De winkelier vroeg je acht en zeven
cent .voor een 'banaan en als je er tien
gelijk nam, kreeg je ze misschien voor
6% cent. Je betaalt mij geen twee gulden,
zelfs niet één gulden, 'geen negentig cent
enz."
Ook zijn bananen gingen van de hand
voor zestig, vijf en vijftig, vijftig cent per
tros (of zooals het eigienlijk heet per
hand.)
„Wij zijn de prijsbrekers, menschen,"
aldus de marktjodd, „maar reken er op,
die grossier daar naast me komt niet met
zijn goedkoops bananen, als ik er niet
ben. Blijf ik weg, dan kun je weer be
talen, hoorl"
Geweldige hoeveelheden bananen zijn
gisteren door de Goessenaren en dorpe
lingen gekocht. Dat bewezen wel de
massa's leege kisten. Vele menschen héb
ben zichzelf en de hudsgenooten op bana
nen getracteerd, die naar ons is ge
bleken zoo ongeveer op 10 d, 12)4 k 15
cent per pond kwamen.
Inderdaad zijn vorige week enkele
marktkooplui op Zeeland neergestreken
met goed'koope bananen. Er werd zóó dru'k
gekocht, dat de officieels vertegenwoor
diger der Fyffes-bananen ook gisteren
een plaats op het marktplein deed in
nemen en ver beneden den officieelen prijs
ging verkoopen.