No. 12
Woensdag 14 October 1931
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 OCTOBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
V
a
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 250.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Ahf. Esiss»en5sï.cK*;
Por 3 ai&anden. «rsnca B»sr BW*. #0^
Loose
Prijs der Advertentien:
1—4 regels f L20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
De liberalen deden 't verkeerd.
Als de liberalen aan 'het bewind waren
geweest, dan zou het er volgens Mr. Boon
met onze financiën niet zoo slecht voor
staan als nu. De liberalen zouden 't beter
gedaan hebben.
Deze voorstelling klopt niet met de wer
kelijkheid.
Gisteren is er reeds op gewezen, dat
toen in 1924 een voorstel tot wijziging van
de L.O.-wet aain de orde kwam, ooit de
Vrijheidsbondische fractie tegen stemde.
In verband daarmede schreef toen het
liberale „Handelsblad":
„Aan den eenen kant stond eenige „ver
slechtering" van het onderwijs, maar aan
den anderen kant stonddertig
mil'lioen bezuiniging. En dit laatste
had, voor con politieke partij, die toch
zeker niet alléén naar de naderende stem
bus kijikt, o.i. beslissend moeten zijn."
Ook „Het Vaderland" oefende critiek
en schreef:
„Ons ware het dan ook liever geweest
indien althans de liberalen (de vrijzin
nig-democraten zoeken met de socialisten
gemeenlijk hun kracht in afbrekende cri
tiek) ondanks vele bezwaren bezwa
ren die immers evenzeer voor de Regee
ring en de rechtsohe partijen gelden
hun stem niet onthouden hadden aan
een ontwerp, dat zij slechts op één punt
hadden getracht te wijzigen".
Eveneens erkende de liberale „Zutphen-
sche Courant", dat men bij deze bezuini
ging stond voor een eisch, waaraan niet
viel te ontkomen."
Maar de liberalen stemden tegen.
Die houding wekte toen zelfs in eigen
kring verbazing.
Maar nog meer moet het dan verbazen,
als Mir. Boon hier in Zeeland komt ver
tellen, dat het er, als de liberalen aan het
bewind waren geweest, met de financiën
nïet zoo slecht voorgestaan zou hébben
als nu.
Winkelsluiting.
Door de NederL Vereen, van Christe
lijke Kantoor- en Handelsbedienden, de
Algem. Ned. Bond van Handels- en Kan
toorbedienden en de Nederl. R.K. Bond
van Handels- en Kantoorbedienden is aan
alle Gemeenteraden in ons land een adres
gezonden om te komen tot een gemeente
lijke sluitingsverordening, mede met het
doel om aan de winkelbedienden een
vrijen namiddag te verschaffen.
Deze actie staat in verband met het be
paalde in het „werktijdenbesluit voor
winkels" waarin bepaald is dat, behalve
gedurende den wekelijkschen rustdag een
winkelbediende bovendien op een dag der
lek geen arbeid verrichten mag vóór of
1 uur des namiddags. En nu geeft Ar-
iel 6 van de Winkelsluitingswet aan den
x(aad de bevoegdheid om, onder Ko
ninklijke goedkeuring bij plaatselijke ver
ordening te bepalen dat op een werkdag
per week gedurende een gedeelte van dien
dag en wel vóór of na 6 uur des namid
dags alle of bepaalde groepen van win
kels binnen de gemeente voor het publiek
gesloten moeten zijn.
De hierboven genoemde organisaties
wijzen er op, dat deze actie niet in strijd
is met de wet. En dat kan ook wel worden
toegegeven. Het voeren van een dergelijke
actie ia nergens verboden.
Een andere vraag is echter of hier ge
handeld wordt in overeenstemming met
de bedoeling van den wetgever.
Waarom werd deze bepaling in de wet
opgenomen?
Het antwoord moet luiden: niet om de
controle op het werktijdenbesluit te verge
makkelijken, zooals het soms wordt voor
gesteld en ook niet om aan de wenschen
van het winkelpersoneel tegemoet te ko
men, maar uitsluitend in het belang van
de winkeliers, om mogelijke ongelijkheid
in concurrentievoorwaarden tusschen het
groot winkelbedrijf en het klein winkelbe
drijf te ondervangen.
In de Memorie van Antwoord op het
Voorl. Verslag der Tweede Kamer heette
het dan ook letterlijk: „De aan de ge
meenteraden toegekende bevoegdheid om
een verplichte ochtend- of middagsluiting
voor te schrijven, bedoelt uitsluitend de
gelegenheid te geven om plaatselijk tege
moet te komen aan de bezwaren, welke
voor de winkeliere zullen kunnen voort
vloeien uit de verplichting om het win
kelpersoneel een ochtend of middag per
week vrijaf te geven."
Verder werd er nog op gewezen, dat
naar de strekking van dit artikel, ver
ordeningen als hier bedoeld slechts dan
tot stand zullen komen indien het plaat
selijk bedrijfsbelang der winkeliers zulks
vordert. In verband daarmede verklaar
de de minister het ongewenscht te achten
de gemeenten te verplichten een
dergelijke verordening tot stand te bren
gen.
In de Memorie van Antwoord aan de
Eerste Kamer werd dit nog verduidelijkt
door er op te wijzen, dat gelijk het Werk
tijdenbesluit voor winkels in het belang
van het personeel is tot stand gekomen,
de in de Winkelsluitingswet voorgeschre
ven regeling in de eerste plaats de belan
gen van de zelfstandige winkeliers op het
oog heeft.
Zal dus een gemeentelijke sluitingsver
ordening tot stand komen, dan zal daarbij
overeenkomstig de bedoeling van de wet,
het bedrijfsbelang der winkeliers den
doorslag moeten geven.
Morgen hierover meer.
De Duitsche Rijksdag weer bijeen.
Verklaring der regeering.
Gisteren vergaderde weer de Duitsche
Rijksdag. Van de zijde van het publiek
was de belangstelling zeer groot.
Om 3 uur 5 opende de voorzitter van
den Rijksdag, Loebe, de zitting. Alle leden
der regeering waren aanwezig.
Al spoedig is het woord aan rijkskan
selier dr Brüning, die door de communis
ten met de kreten „hongerkanselier, dic
tator!" wordt ontvangen.
De leiding van het departement van
Buitenlandsche Zaken, aldus dr Brüning,
zal in mijn handen berusten. Ik zal da
buitenlandsche politiek in den geest der
besprekingen van de laatste maanden
voortzetten.
De mogelijkheid moet worden gescha
pen een klare en eerlijke verhouding tus
schen de nabuurvolken tot stand te bren
gen.
Het zal de taak der nieuwe rijksregee-
ring zijn de regeeringsmaatregelen elas
tisch bij de verschijnselen der wereldcrisis
te doen aanpassen. Het voorbeeld, door
de rijksregeering op bezuinigingsgebied
gegeven, is in de geheele wereld gevolgd.
De regeering heeft zich door maatrege
len, die stellig hard en impopulair waren,
in staat gesteld, juist in dezen tijd vlot
tende schuld tot een bedrag van 300 mil-
lioen mark af te lossen. De crisis van het
pond sterling, welker definitieve oplos
sing nog niet kan worden beoordeeld,
stelt de regeering en de Rijksbank voor
een nieuwe taak. In nog grooter mate dan
te voren is een aanpassing van het Duit
sche peil der kost- en verkoopprijzen bij
de economische ontwikkeling noodzake
lijk.
Daarom heeft de rijksregeering met
goedkeuring van den rijkspresident beslo
ten tot instelling van een economischen
raad van advies, die de regeering ter zijde
zal staan. Eerste grondslag van dit pro
gram is de handhaving der stabiliteit van
dé Duitsche valuta, waaraan onder gee
nerlei omstandigheid geraakt mag wor
den.
Van de grootste beteekenis is de uitvoe
ring van het plan tot aflossing van de
schulden op korten termijn en een defi
nitieve regeling van het herstelvraagstuk.
Landbouw, grondbezit en nijverheid lij
den onder den te hoogen rentevoet. De
verlaging daarvan is noodzakelijk voor de
verlaging der productiekosten.
De loonen moeten sneller aangepast
kunnen worden aan de zich wijzigende
omstandigheden, waarbij de inmenging
van den staat zoo gering mogelijk dient
te zijn.
Hand in hand met deze politiek dient
ook de oplossing van het kartelvraagstuk
te gaan, daar de prijzen zich zoo vlug mo
gelijk moeten aanpassen bij de economi
sche omstandigheden en de verminderde
koopkracht in het binnenland.
Alle productiemogelijkheden in het bin
nenland dienen ten volle benut te worden,
daar met de aanwezige deviezenvoorraden
zoo spaarzaam mogelijk moet worden om
gegaan.
Beperking van den invoer
zal in hoofdzaak daar moeten
geschieden, waar de binnen
landse he productie, met
name op landbouwgebied,
in staat is, om tegen rede
lijke prijzen in de behoefte
te voorzien.
Juist in de weken van de bankcrisis
is in de wereld een nieuwe hoop ontstaan
welke met name op het gebied der buiten
landsche politiek van belang is. Het is
daarom de plicht der regeering, er voor
te zorgen, dat alle pogingen, om munt te
slaan uit de politieke en economische
moeilijkheden door een leugenachtige agi
tatie, verhinderd worden. Daarom zijn in
een reeks noodverordeningen krachtige
maatregelen genomen voor de handha
ving van de openbare veiligheid.
Toenadering in het Japansch-Chineesch
conflict?
Na de vergadering van den Volken
bondsraad van gistermiddag had men een
iets optimistischer indruk van den toe
stand en was de hoop herleefd, dat het
Briand toch nog zal gelukken, dank zij
zijn groot internationaal gezag en zijn on
betwistbare handigheid als diplomaat het
Chineesch-Japansche geschil tot een goed
einde te brengen.
Briand zeide, de hoop niet op te geven,
dat beide partijen toch nog tot een vreed
zame regeling zouden komen.
Zonder een uitdrukkelijk bemiddelings
voorstel te willen doen, liet Briand door
schemeren, dat hij in deze richting wer
ken wil, dat Japan en China in recht-
streeksche onderhandelingen zullen tre
den, wel niet terstond over het geheel der
Japansche en Ghineesche betrekkingen,
doch over enkele voorwaarden betreffen
de de ontruiming.
Met grooten nadruk wees Briand ook
nog op de moreele verplichting, die Ja
pan en China hebben, om niets te doen,
wat onherstelbaar zou kunnen zijn, en op
de verantwoordelijkheid, die zij hebben,
niet alleen ten opzichte van elkander,
maar ook tegenover de geheele wereld,
vooral in dezen tijd.
Relletjes te Gent
Vrij ernstige relletjes hebban zich, naar
het „Vad." meldt, te Gent voorgedaan,
gedurende een aldaar door de Vlaamsche
studenten en de plaatselijke Vlaamsch-
nationale organisaties gehouden optocht
ter gelegenheid van de hervatting der
colleges aan de Vlaamsche Universiteit.
Verscheidene honderden studenten en
burgers namen aan den optocht deel, die
een ordelijk verloop had, tot op het oogen-
blik, dat de betoogers voorbij het univer
siteitsgebouw in de Voldersstraat trok
ken. In deze buurt, waar een winkelweek
wordt gehouden, was een groote Belgische
vlag zeer laag over de straat gespannen.
De vlaggestok van een der aan den op
tocht deelnemende meisjesvereenigingen
kwam op onzachte wijze in aanraking
met deze vlag, waarop een politieagent
op de vaandeldraagster toesprong en
haar het vaandel trachtte te ontnemen.
Dit gaf aanleiding tot een gevecht tus
schen Vlaamsche studenten, leden der
Vlaamsche wacht en een sterke afdeeling
politie, welke tenslotte nog een escadron
bereden gendarmerie te hulpgriep. De
Vlamingen trokken zich in de onmiddel
lijke omgeving van het koffiehuis Uilen
spiegel terug, aan den gevel waarvan een
doek hing met de woorden: „Los van
België!" De gendarmerie chargeerde op do
nog in de straat staande Vlamingen, die
de Vlaamsche Leeuw zongen.
Vanuit de ramen van Uilenspiegel werd
met flesschen, glazen en zelfs met stoelen
naar de gendarmerie gegooid. Deze drong
met geweld het koffiehuis binnen, terwijl
de bevelvoerende officier een schot in de
lucht loste, om den Vlamingen schrik
aan te jagen. Eindelijk kon het koffie
huis worden ontruimd en gesloten. Tegen
een vijftigtal studenten en burgers, die
niet in het bezit waren van hun identi
teitskaart, werd proces-verbaal opge
maakt. Vier betoogers bleven gearres
teerd en werden in de stadsgevangenis
opgesloten. Een gendarme en vier po
litieagenten liepen verwondingen op en
moesten door een dokter worden ver
bonden.
Korte Berichten.
De te Hamburg gevestigde bond van
Duitsche reeders heeft besloten, geen
Duitsche schepen meer naar Rusland te
zenden. Den laatsten tijd zijn n.1. op Duit
sche schepen te Petersburg en Odessa
herhaaldelijk stakingen voorgekomen, die
naar het oordeel van de reeders niet
slechts geduld werden door de Russische
autoriteiten, maar zelfs aangemoedigd en
gesteund,
i Te Hallstadt nabij Bamberg zijn
drie menschen aan typhus overleden. Vier
zieken liggen nog in het ziekenhuis. De
scholen zijn gesloten.
Het bierverbruik in Duitschland is
van April 1930 tot 31 Maart 1931 volgens
de statistiek met 1/6 gedaald. Het ver
bruik per hoofd bedroeg in dit tijdvak 75
liter per jaar, wat 1/3 minder is dan voor
den oorlog.
Aan de Fransche kust zijn twee ma
rinevliegtuigen met elkaar in botsing ge
komen en neergestort. Van de inzittenden
waren er vier gedood en één zwaar ge
wond. Een zesde inzittende wist zich te
redden, door met zijn valscherm omlaag
te springen.
i De Spaansche Kamer heeft met 267
tegen 41 stemmen art. 3 van de grondwet
afgedaan, luidende: Er bestaat geen offi-
cieele staatsgodsdienst.
Er woedt een epidemie van diphteri-
tis in de streek tusschen Charleroi en
Chatelet. Te Farciennes zijn een dertigtal
gevallen geconstateerd. Sedert Zater
dag j.l. zijn drie kinderen in deze gemeen
te, aan diphteritis gestorven. Strenge
maatregelen zijn getroffen ten einde een
verdere uitbreiding der epidemie te voor
komen.
De herfstvacantie van de Berlijnsche
scholen is Dinsdag geëindigd, doch nog
steeds duurt op een aantal scholen de
schoolstaking voort. De staking is onder
den invloed van communistische agitatie
als protest tegen het ontslag van een aan
tal onderwijzers ontstaan. In verschillen
de stadswijken van Berlijn was een groot
aantal kinderen niet op school versche
nen. Op vele scholen ontbrak Dinsdag on
geveer 30 procent van de leerlingen.
De werkloosheid in Engeland is ver
minderd. Het aantal ingeschreven werk-
loozen bedroeg op 5 October 2.791.520 of
33.252 minder dan in de voorafgaande
week.
Volgens het blad „Manichi" zouden
in het district Miye (Japan) meer dan
200 personen verdronken zijn door het
overstroomen van de rivier.
Te Lodz is tengevolge van een loon-
conflict in zestig zijdefabrieken een sta
king uitgebroken. Gisteren hebben 4000
arbeiders het werk neergelegd.
Een hevige ontploffing heeft in de
spinnerij van Burnley U Sons bij Leeds
tengevolge van overbelasting van een ver-
hittingsoven plaats gehad. Het glazen dak
en de muren van de fabriek stortten in en
de arbeiders en arbeidsters werden onder
de puinhoopen bedolven. Twee vrouwen
konden slechts als lijken geborgen wor
den. Bovendien zijn een veertigtal perso
nen ernstig gewond.
Te Great-Yarmouth is onder de
schotsche haringpaksters een staking uit
gebroken. Eenige honderden hebben het
werk neergelegd.
Dr Severijn bedankt als Kamerlid.
Bij de Tweede Kamer ia ingekomen
een brief van Dr J. Severijn, houdende
mededeeling, dat hij in verband met zijn
benoeming tot hoogleeraar te Utrecht, op
20 October zal ophouden lid der Kamer
te zijn en als zoodanig bedankt.
Opvolger is de heer H. Amelink, secre
taris van het Ghr. Nat. Vakverbond.
De koleninvoer In Belgis.
„Het Handelsblad" heeft afgedrukt 'n
bericht, waarin onder andere gemeld
staat, dat in verband met het ingaan van
het decreet inzake den koleninvoer in
België voor Engeland deze regeling nog
niet van kracht worden zou. Uit bevoeg
de bron kan het „Limburgsch Dagblad"
te Heerlen dit tegenspreken. De beperking
is hedennacht voor alle landen ingegaan,
ook voor Engeland. Hier geldt een alge-
meene regeling zonder eenige bevoordee
ling.
Tarwe-moeilijkheden.
Het Tweede Kamerlid Kersten heeft
den Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw de volgende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat door
graanhandelaren in Zeeland geweigerd
wordt den gestelden prijs voor het schoo-
nen van tarwe uit te betalen en wordt
aangedrongen op het leveren van onge-
schoonde tarwe, die door hen voor ge
schoond geleverd wordt?
Binnenland.
De Tweede Kamer over de mobilisatie
slachtoffers.
De brand in het Nederlandsch paviljoen
te Vincennes.
Brutale overval op een bank te Amster
dam.
De regeering en de crisis. Een conferentie.
Buitenland.
Toenadering in het Japansch-Chineesche
conflict?
Is de minister bereid maatregelen te
treffen, dat de landbouwers recht heb
ben tot schoonen, aangezien verschillen
de organisaties dure reinigingsmachines
hebben geïnstalleerd?
Kan de minister mededeelen, welk per
centage van den tarweprijs den handelar
ren ten goede komt?
Regeeringshuip voor West-Friesland.
Het Tweede Kamerlid Korten-
horst heeft den minister van binnen
landsche zaken en landbouw gevraagd:
Heeft de minister ervan kennis geno
men, dat in de tuinbouwstreek van West-
Friesland sinds geruimen tijd een nood
toestand is ingetreden tengevolge van de
mislukking van den aardappeloogst en
van het feit, dat de bloemkool tengevolge
van handelspolitieke maatregelen in
Duitschland voor het grootste deel onver
koopbaar is geworden?
Is de minister bereid om met den mees
ten spoed aan deze streek hulp te bieden;
in de eerste plaats door te trachten het
thans afgesloten afzetgebied in het bui
tenland heropend te krijgen en in afwach
ting daarvan maatregelen te nemen om te
voorkomen, dat door den handel van den
bestaanden nood misbruik wordt ge
maakt?
De Nederlandsche Tuinbouwraad.
In de jongste vergadering van den Ned.
Tuinbouwraad werd op verzoek van den
heer Valst ar besloten, met de centrale
landbouw-organisaties krachtig aan te
dringen bij de regeering op het beschik
baar stellen van gelden voor den afzet
der land- en tuinbouwproduc
ten.
Den hoofden der diverse takken van
tuinbouw werd verzocht te onderzoeken,
waar de tuinbouw last kan hebben van
een te hoog peil der Zuiderzee en hiervan
opgave te doen aan den secretaris, een
en ander met het oog op het onzekere
van een aan te nemen peil na de afslui
ting.
Besloten werd aan de Stichting Fonds
Landbouw Export-Bureau 1916-1918 te
verzoeken een onderzoek in te stellen naar
den omvang en de beteekenis van den
druk der belasting bij den uitvoer van de
land- en tuinbouwproducten naar
Duitschland.
De Raad besloot niet in te gaan op een
voorstel van de centrale landbouworga
nisaties tot regeling van 'tlandbouw-
tentoonstellingswezen in Ne
derland en zijn eigen inzichten terzake
kenbaar te maken.
De brand In het Nederlandsche Paviljoen
te Vincennes.
Een niet gepubliceerd rapport.
Men schrijft aan het „Handelsblad"
In sommige bladen óók in Nederland
is een protest gepubliceerd in verband mot
den 'brand in het Nederlandsche paviljoen
in Juni j.l.
In dat protest trof mij één zinsnede en
wel deze: een protest tegen het feit
dal geen onderzoek heeft plaats gehad
door niet bij de zaa'k betrokken personen
naar de omstandigheden waaronder de
ramp te Vincennes heeft plaats gehad"
enz. enz.
Maar een dergelijk onderzoek heeft wel
plaats gehad en het heeft mij steeds ver
wonderd, dat nooit een der bladen daar
van melding maakte!
Er bestaat een rapport ter zake dat be
rust o.a. bij don hoofdcommissaris vaa
