Zaterdag 3 October 1931
46e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
NATIONAAL BUREAU VOOR THEOLOGISCHE ONTWIKKELING
Hendrikse Co's Sank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
GODSDIENSTONDERWIJZER.
Ratiné Jekkertjes
GEBRs STEUTEL,
Oit nummer bestaat uit 3 bladen.
Buitenland.
SCHRIFTELIJKE 3-jarige CURSUS ter opleiding voor
CURSUSGELDEN f 25.- per jaar. Aanvang der NIEUWE CURSUS.
WEKELIJKSCHE lessen. Vraagt prospectus en proeflessen.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 OCTOBER vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Uit de Provincie.
„RATIO" IN DE PRAKTIJK!
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maande»; franco per post, f3.—
Losse nummers
10.05
Prijs der Advertentie n:
14 regels 11.20, elke regel meer 30 ot.
Bij abonnement belangrijke korting.
Niet verstandig.
Naar thans bekend geworden is, heeft
Minister de Geer reeds begin September
met de Centrale Commissie voor Georga
niseerd Overleg besprekingen gehad over
de 5 korting op de ambtenaarssalaris
sen met degressie voor de laagst bezol
digden.
Van de gelegenheid om wijzigingen
voor te stellen heeft de Commissie geen
gebruik gemaakt, omdat zij niet den
schijn op zich wilde laden de verlaging
in beginsel te aanvaarden.
Dit optreden is niet verstandig.
Had de Commissie van het overleg ge
bruik gemaakt dan zou het misschien
gelukt zijn een meer gunstige regeling
te ontwerpen. Men had het althans kun
nen beproeven.
Door alle overleg te weigeren heeft de
Commissie aan het ambtenarencorps geen
dienst bewezen.
Jongeren-Vredes-Actie.
Men herinnert zich misschien wat wij
onlangs schreven over het optreden van
Wijnand J. v. d. Leeden, een der leiders
van de Jongeren-Vredes-Actie.
Het bestuur van de afdeeling Goes
vestigde er toen in een „ingezonden"
de aandacht op, dat de door ons bedoelde
uitdrukkingen door den heer v. d. Leeden
geschreven werden in zijn kwaliteit van
secretaris van een Haagsch „Comité-Mo
bilisatie voor den Vrede" en dat het dus
niet aanging de J. V. A. daarvoor aan
sprakelijk te stellen.
In antwoord daarop hebben wij er toen
op gewezen, dat hier toch een der lei
ders van de J. V. A. aan het woord
was, en dat hij de door ons aangehaalde
zinnen schreef ter verdediging van de
J. V. A.
Nu wil het geval, dat wij van den heer
Wijnand J. v. d. Leeden een schrijven
ontvangen, waarin deze ons in hoofdzaak
in 't gelijk stelt.
Hij erkent (in een artikel doorspekt met
hier niet weer te geven uitdrukkingen)
geschreven te hebben, dat b ij d e J. V. A.
het radicalisme met den dag
groeit. En om aan te toonen hoezeer
zijn optreden de instemming heeft van
de afd. Den Haag van de J. V. A., meldt
hij nader, dat hij tot voorzitter van deze
afdeeling werd aangewezen.
Als wij hier nu nog bij vermelden, dat
de heer v. d, Leeden tevens secretaris
is van den persdienst der J. V. A., dan
zal het wel duidelijk zijn, dat wij vol
komen het recht hadden met klem tegen,
de J. V. A. te waarschuwen.
De staking in het Roergebied.
Het aantal stakers in d'en Roermijnbouw
is iets grooter geworden. Ruim 500 arbei
ders meer dan Donderdag zijn gister
ochtend' niet aan het werk gegaan. Het
aantal stakers bedraagt thans 4368 of
3.88 pet. van het aantal mijnwerkers,
tegen 3.43 pot. Donderdag.
Donderdagavond is het te Duisburg zeer
woelig geweest Een groote volksmenigte
was op straat, waarschijnlijk in verband'
met d'e stakingsbeweging in het Roer
gebied. De politie had de handen, vol
werk. Op vele punten der stad werden
winkels bestormd', waarbij ettelijke ruiten
werdén verbrijzeld. Tegen den avond ont
stonden ook in de buitenwijken wanorde
lijkheden en te middernacht was de rust
nog niet hersteld'.
Werkloozenrelletjes te Glasgow.
Donderdagavond hield een menigte van
ca. 50.000 personen te Glasgow een betoo
ging tegen de verlaging der werkloozen-
uitkeering, die ontaardde in wanordelijk
beden.
De bereden politie maakte herhaaldelijk
charges, waarop de betoogers terugtrok
ken, doch begonnen met het plunderen
van winkels en bet inslaan van venster
ruiten. Vele personen werden gewond,
o.w. drie politiemannen zwaar.
Twaalf personen werden gearresteerd,
onder wie Mac Govern, het Lagerhuislid
der arbeiderspartij, die werd beschuldigd
van het op touw zetten van wanordelijk
beden.
Nadat de menigte was verspreid, raap
Administratie: Vonder 48, Rotterdam.
te de politie overal bijlen, hamers, ijzeren
staven, enz. op.
Na middernacht braken er opnieuw on
lusten uit in de wijk Garngad, terwijl de
politie elders nog de handen vol had. Er
werden twaalf winkels geplunderd voor
dat politie ter plaatse verscheen. Zij werd
ontvangen met een bombardement van
jampotten en allerlei andere verpakte le
vensmiddelen uit een van de geplunderde
winkels. Verscheidene winkelruiten wer
den ook hier vernield en de politie moest
herhaaldelijk chargeeren voor dat de me
nigte uiteen ging. Eén man werd aange
houden.
Ook in andere steden hebben werkloo-
zen betoogingen gehouden, die echter rus
tig zijn afgeloopen.
Een prachtsorteering
In verschillende kwaliteiten.
Kleedingmagazijn
KLOKSTRAAT - GOES
Gevaarlijke rooksluier.
Te New-York is bij oefeningen van het
luchtschip Los Angeles met rooksluiers
ter bescherming tegen aanvallen van
vliegers iets ongewoons gebeurd. Toen het
luchtschip boven de stad kruiste, verza
melden zich op straat vele menschen om
het schouwspel gade te slaan. Plotseling
verdichtte zich de rooksluier, welke om
laag kwam. De zuren, welke deze rook
sluier bevatte, tastte de kleederen, gezich
ten en handen van de toschouwers aan.
De menschen vluchtten in de groote hui
zen en zaken, waar zij veelvuldig moesten
vaststellen, dat in hun kleederen groote
gaten waren ontstaan.
Malaise in de Engelsche Labourpartij.
Naar de „Daily Exress" meldt, heeft
Henderson, de leider der parlementaire
oppositie en secretaris van de labourpar
tij in Engeland een noodkreet gezonden
aan de vakvereenigingen om meer geld.
Gemiddeld betaalt nog geen vijftig procent
van de leden der vakvereenigingen hun
contributie.
Het gerucht gaat thans, dat de execu
tieve van de partij, in verband met den
ernstigen financieelen toestand van de
partij, besloten heeft de jaarlijksche con
ferentie te Scarborough, welke volgende
week gehouden wordt, te verzoeken de te
genwoordige contributie van drie pence
per lid en per jaar, te verhoogen tot vier
pence. Deze verhooging zal, naar ver
wacht wordt ongeveer 10.000 per jaar
opbrengen.
Korte berichten.
De chemische industrie in Amerika
heeft besloten met ingang van 1 October
d'en zes-urigen werkdag in te voeren, tenj-
einde de werkloosheid te bestrijden.
Het tekort op de Oostenrijksche
spoorwegen over het jaar 1930 bedraagt
ongeveer 45 millioen schilling, dat van
1931 is nog grooter.
Nabij Strasburg, in de vroegere Duit-
sche provincie West-Pruisen, hebben vijf
gemaskerde roovers den postwagen in
een passagierstrein geplunderd. Zij heb
ben groote bedragen geld en verschei
dene stukken van waarde buitgemaakt.
Voordat de politie verscheen, waren zij
reeds verdwenen.
De onderhandelingen welke te Ber
lijn werden gevoerd hebben tot resultaat
gehad, dat de verhooging van den brood
prijs in Berlijn Maandag a.s. niet door
gaat.
Gisteren vierde Gandhi zijn 62steu
verjaardag. Een huldigingscomité heeft
hem 1000 pond overhandigd, welke hij zal
besteden voor het aankoopen van spinne
wielen voor de inlandsche dorpsbevol
king.
Een Berlijnsch blad maakt melding
van het bericht, dat president Hinden
burg ook na afloop van zijn ambtstijd als
rijkspresident zal aanblijven.
Chr. Nationale Werkmansbond.
De Christ. Nationale Werkmansbond
heeft aangekocht het buiten De Pauwhof
te Lunteren, aan den weg naar Ede. De
'bedoeling is, dit huis in te richten als
tehuis voor ouden van dagen. Er omheen
ligt 2 H.A. grond.
Chr. Graf. Bond.
Na een vergelijkend onderzoek en ge
hoord het rapport van een commissie van
6 personen, heeft het bestuur van den
Ohr. 'Graf. Bond voor de benoeming tot
vrijgestelde-secretaris van dezen bond
candidaat gesteld de heer A. S. Boone te
Middelburg, candidaat van de afd. Mid
delburg-Vlissingen. Er wordt per referen
dum gestemd.
Ingrijpende bezuiniging in; Indië.
Uit (Batavia wordt gemeld, dat de
noodzakelijkheid tot zeer ingrijpende be
zuiniging bij het Departement van On
derwijs zal leiden tot afschaffing van den
Onderwijsraad, het gymnastiekonderwijs
bij het M.U.L.O., fröbelleerkrachten hij 'het
L.O., onderwijs in handenarbeid, invoe
ring van gesplitste schooltijden enz. Hier
door zal de onderwijsbegrooting naar ver
luidt, 'kunnen worden verlaagd met tien
millioen gulden.
Ph. C. Visser.
Naar van bevoegde zijde wordt verno
men, zal de heer Ph. G. Visser, oud-leider
der Karakorum-exp editie in aanmerking
'komen voor de betrekking van consul-
generaal der Nederlanden te Calcutta.
Het weer in September.
Volgens het voorloopig overzicht van
het weer in September, medegedeeld door
het K. N. M. I. te De Bilt, was gemid
deld over de vijf hoofdstations de ochtend-
temperatuur ruim één grand heneden nor
maal; in de drie dekaden resp. 1,1% en
1 graad. De grootste afwijkingen 'kwa
men voor op den 19en met 2 graden bo
ven en den 30sten met 4 graden beneden
normaal. De gemiddelde maximum- en
minimum-temperaturen waren beneden
normaal, resp. 3 en 2 graden.
In den nacht van 23 op 24 September
kwam in het Zuiden en het midden van
het land lichte tot strenge nachtvorst
voor.
De neerslag was in Groningen ongeveer
20 procent boven normaal, in Zuid-Hol
land, Zeeland en Westelijk Noord-Bra
bant ongeveer normaal.
In het overige gedeelte van het land
was de neerslag 10 tot 50 pet. beneden
normaal.
Te De Bilt werden 131 uren zonne
schijn waargenomen tegen 146 normaal.
Passagiersvervoer naar Indië.
De N.V. Stoomvaart-Mij'. „Nederland"
en N.V. Rotterdamsche Lloyd hebben be
sloten de afvaarten van 18 Nov. a.s. van
Rotterdam en 9 Dec. a.s. van Amsterdam
niet door de mailschepen „Insulinde" en
„Joh. de Witt" te doen vervullen, doch
instede daarvan resp. het motorschip „Ko-
ta Nopan" en het motorschip „Tabinta"
deze afvaarten op de gebruikelijke mail
data te doen waarnemen.
Deze motorschepen zullen dezelfde route
volgen als de mailschepen en zich voor
deze reis aan de voor den maildienst ge
stelde data houden. Voor de correspondee-
rende afvaarten van Batavia resp. 30
Dec. en 20 Jan. a.s. zullen eveneens snel
varende vrachtschepen worden gesteld,
die de reis herwaarts volgens de mailtahel
zullen afleggen.
„Deze maatregel is naar de Directie
meedeelde, van incidenteelen aard. Hij
geldt alleen voor de vaarten, in het be
richt genoemd. Wat de naaste toekomst
zal brengen en of méér dergelijke stappen
verëischt zijn, kunnen wij thans nog niet
zeggen.Want we weten het zelf nog
niet. Wij moeten afwachten."
Ondanks de malaise.
Het is zeker een verblijdend feit, dat
men ons mededeelt, n.l. dat in verband
met de groeiende belangstelling voor dit
Nederlandsehe fabrikaat en ondanks de
malaise de N.V. Kon. Ned. fabriek van
wollen dekens voorheen J. G. Zaalberg en
Zoon te Leiden sinds geruimen tijd met
dubbele ploegen werkt, omdat zoowel
voor binnen- als buitenland de vraag naar
deze artikelen blijft toenemen.
Engelsche kolen op de Nederlandsehe
markt.
In vergelijking met een week te voren
zijn de noteeringen voor Engelsche kolen
hier te lande, in Nederlandsehe munt be
rekend; voor alle soorten, gaskolen inbe
grepen, gedaald met 15 tot 20 pet.
Legaat van Mgr Dr Nolens.
Bij het bestuur der R. K. Staatspartij
en bij dat van de stichting Dr Schaap-
manfonds is, blijkens bericht in De Tijd,
een brief ingekomen, houdende mededee-
ling, dat mgr. dr Nolens het geheele
staatkundige gedeelte van zijn bibliotheek
heeft willen bestemmen voor de R. K.
Staatspartij en haar in wording zijnde
Partijbureau.
Dezelfde bestemming is gegeven aan het
door Antoon Dupuis vervaardigde bron
zen borstbeeld van dr Nolens, aan de an
tieke archiefkist voor het archief der Ka
merfractie, alsmede aan verschillende
andere voorwerpen uit zijn stuideerkabi-
net, welke naar meening van de exec,
test. tegelijk met het aanzienlijk ge
deelte van de bihliotheek, in aanmerking
komen, om in een dr Nolens-katner van
het Partijbureau een plaats te vinden.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit van 30 September is,
met ingang van 1 November benoemd tot
burgemeester der gemeente Havelte, E. J.
Eggink, oud-secretaris van Batavia.
Conflict in de textielindustrie.
Reeds geruimen tijd bestonden er bij de
wevers der firma Gerhard Jannink en
Zn. te Enschede ernstige grieven tegen
de onlangs ingevoerde rationalisatie
maatregelen, waardoor ondanks vermeer
dering van werk geen loonsverhooging
werd verkregen, terwijl sommige arbei
ders in loon achteruit gingen.
Verschillende malen hebben de besturen
der textielarbeidersvereenigingen met de
firma geconfereerd, echter zonder resul
taat.
Thans hebben de organisaties besloten
een ultimatum te stellen. Een conflict is
daardoor hoogst waarschijnlijk gewor
den.
Ruim zeshonderd wevers zijn bij het
geval betrokken.
De gehuwde vrouw uit den
gemeentediensL
Het Amsterdamsche gemeentebestuur
heeft het volgende telegram ontvangen
van het nieuw feministisch secretariaat
te Zaandam:
„Talrijke moeders zien hoe haar zoons
zoeken naar werk. Talrijke moeders zien
haar dochters oud worden in afwach
ting van een betrekking harer verloof
den om te kunnen trouwen. Namens deze
duizenden vrouwen en mannen spreken
wij onze volle sympathie uit met het voor
stel ontslag der gehuwde ambtenares. De
tegenstanders buiten hier het vrijheids
beginsel op onheilzame wijze uit en verge
ten, dat het vrijheidsprincipe niet steeds
de eerste voorwaarde mag zijn, waaraan
de wetgever zich mag storen of het indi
vidu voor zich mag opeischen als hoogste
levensvoorwaarde. De verdediging van de
gehuwde ambtenares is propaganda voor
het ongezonde huwelijk, voor het éénkin-
dersysteem, het kreupele gezinsleven, de
vernietiging van onze volkskracht en
volkswelvaart.
Binnenland.
De Chr. sociale conferentie te Lunteren
gesloten.
Voorstellen Gemeenteraad Middelburg.
Buitenland.
Malaise in de Engelsche arbeiderspartij.
Relletjes te Glasgow.
Wemeldinge. Woensdagavond verga
derde de Raad dezer .gemeente. Het raads
lid D. M. de Jonge Mz. legt de be
loften af.
Overgelegd wordt de begrooting van
het Burgerlijk Armbestuur, dienst 1932.
Tot leden van de commissie voor het
nazien dezer begrooting worden benoemd
dhrn J. A. Dominicus, P. Felius Gzn en
D. M. de Jonge Mz.
Besloten wordt de voormalige onder
wijzerswoningen voor den dienst 1932
weder aan de tegenwoordige huurders
te verhuren.
De hoer Jac. Bosma te Delfstrahulxen
schrijft ons: „Bertels' Ratio-koekjes heb
ben mij uitstekend voldaan; de koeien
namen xe heel gaarne, de melkgift ging
vooruit, terwijl het vetgehalte gelijk bleet".
DeheerJ. Minkemate Lippenhuizen meldtg
,,lk voerde mijn koeien goed, doch heb de
voeding veranderd, daar Bertels' Ratio-A-
koekjes lager in prijs waren. Het resultaat
was verrassend; de hoeveelheid melk ging
vooruit en tot mijn groote voldoening steeg
ook het vetgehalte nog Iets hooger".
Veehouders voedert Uw dieren „Ratio";
bij uitstek geschikt voor bljvoedering in
de weide! De veehoudersprljs is slechts
f8.50 per 100 kilo, bruto in doozen af
Amsterdam. Vraagt brochure met vele
tevredenheidsbetuigingen.
BERTELS' OLIEFABRIEKEN N.V. A'DAM.
In behandeling komt een voorstel van
B. en W. tot vaststelling eener verorde
ning ingevolge de Winkelsluitingswet,
zulks naar aanleiding van een verzoek
van dhr M. Pieterse, alhier, om te be
palen, dat gedurende den zomertijd de
winkels een uur langer zullen openblij
ven. B. en W. stellen voor te bepalen,
dat de winkels gedurende die periode
zullen gesloten zijn van 9 uur n.m. tot
6 uur v.m. Dhr Felius geeft in overwe
ging om deze verordening ook van toe
passing te verklaren op de barbierszaken
en drogisterijen en te bepalen, dat de
winkels zullen mogen geopend blijven
tot 10 uur n.mr. Spreker doet een voorstel
in dien zin. Dit voorstel wordt met alg.
stemmen aangenomen.
Vastgesteld wordt een ambtenaren
reglement. Dhr Felius stelt daarbij voor
daarin de bepaling op te nemen, dat aan
de gehuwde ambtenares eervol ontslag
z a 1 worden verleend, tenzij zij kostwinner
is. Dhr A. Dominicus stelt voor te bepa
len, dat in dit geval eervol ontslag kan
worden verleend.
Het voorstel-Felius wordt verworpen
met 4 tegen 3 stemmen; voor stemden
dhrn Cijsouw, Felius en de Jonge; tegen
dhrn Lindenbergh, A. Dominicus, J. A.
Dominicus en de Voorzitter. Het voorstel-
A. Dominicus wordt met alg. stemmen
aangenomen.
In behandeling komt de gemeente-be-
grooting, dienst 1932. Dhr Lindenbergh
brengt rapport uit, namens de commissie
van onderzoek, en deelt mede, dat het
de commissie wenschelijk voorkomt een
post uit te trekken ter bestrijding van
de kosten wegens werkverschaffing. De
commissie meent, dat deze uitgaaf ge
deeltelijk zal kunnen worden gevonden
uit een vermindering op de kosten van
onderhoud van wegen enj straten. De
Voorzitter zegt, dat B. en W. bij nadere
overweging het er over eens zijn, dat
een post voor werkverschaffing behoort
te worden uitgetrokken en dat op de pos-
