No. 295
Donderdag 17 September 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank N.V. Goes
Agentschap Ass.-Mü
„De Nederlanden van 1845"
„Fatnm" - „labor"
gevraagd,
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
(1) H. LOR1ER.
delburg.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
a, aan mr D. G. W. Spitsen, referen-
loyd.
ibraltax.
igres.
an Belawan.
Sagres.
te Batavia.
7 Sept. 1931.
vm.
nm.
6.13
6.31
5.53
6.11
5.38
5.56
6.33
6.51
6.53
7.11
6.03
6.21
6.28
6.46
7.23
7.41
7.28
7.46
7.33
7.51
7.48
8.06
6.43
7.01
RBERICHT.
rond
van 17
wind,
morgen-
bewolkt, droog
n temperatuur.
lag 8 uur:
►f
ver»
iot in
gccn
dame
per*]
ken.'
over f3000.—.
Jkel.
Bureau van „De
linke Woning.
tuin en van alle
Oude Vlis*. weg
itandigheden half
leld-Hulshoud-
1$
Directeur-Hoofdredacteur!
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Voretstraat 70, Goes.
TeL: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per poet, f 3.—
Losse nummers10.05
Prije der Advertentien:
1—4 regels 1120, elke regel xneer 30 ct
Bi] abonnement belangrijke korting.
Nog nacht.
Er is de laatste jaren in verband met
de pogingen om het vrije handelsverkeer
te bevorderen, vaak niet zonder spot ge
sproken over „de geest van Genève".
De geest te Genève was goed. Er werden
mooie redevoeringen gehouden; eenstem
mig waren de gedelegeerden in de econo
mische conferenties van oordeel, dat de
tariefmuren dienden te worden verlaagd,
maar tegelijkertijd werd in verschillende
landen met alle kracht gewerkt om die
muren te versterken en hooger te maken.
Zal het met de ontwapening dienzelf
den weg opgaan?
De vrees daarvoor is niet geheel denk
beeldig.
De geest van Genève is ook wat betreft
het vraagstuk der ontwapening, voortref
felijk. 'Er worden mooie theorieën verkon
digd en mooie redevoeringen gehouden
en men mag wel aannemen, dat de
staatslieden, die daar bijeen zijn, met de
beste voornemens zijn bezield.
Zij zijn zeer wel overtuigd van de
wenschelijkheid, dat gerezen geschillen
op vreedzame wijze kunnen worden bij
gelegd en zij zien zeer goed in de groote
beteekenis van eensgezinde samenwerking
van de Europeesche staten.
Maar voorwaarde voor de bereiking
van dat alles is, dat het wantrouwen,
hetwelk thans het leven beheerscht, plaats
maakt voor onderling vertrouwen. En dat
is 't juist wat er ontbreekt. Met name
is dat het geval hoewel ddAr volstrekt
niet alleen in Frankrijk, waar men
zich, naar dezer dagen gemeld werd, b e-
zorgd maakt, dat op de a.s. ontwapenings
conferentie een werkelijke ontwapenings-
politiek zich zal doen gelden.
Vrees en wantrouwen en machtsbegeer
te zijn sterker dan de begeerte naar uit
bouw van het rechtsinstituut
Dit zou anders zijn, wanneer ook in
de internationale politiek inplaats van
het eigenbelang, in de eerste plaats
de eisch Gods op den voorgrond werd
geplaatst
Maar dat is helaas niet het geval.
En daarom, hoezeer wij ook blijven
hopen op betere tijden: het is nog
nacht
De onrust op de Engelsche vloot.
Omtrent de ontevredenheid onder de
manschappen van de Atlantische vloot
schrijft de „Daily Telegraph" uit de
Schotsche haven Invergordon, waar de
hoofdmacht der vloot ligt:
De groote verbittering over de verla
ging der loonen was reeds bekend, doch
zij kwam eerst Zondag j.l. in de zeemans-
cantine der stad op veronrustende wijze
tot uiting.
Op dien dag waren namelijk 700 ver
lofgangers aan land. Toen de eerste be
richten over de ontevredenheid onder de
manschappen aan de commandanten be
kend werden, zette men wapht-afdeelin-
gen aan land en dit had de gewenschte
uitwerking.
Toen echter de verlofgangers op de pier
bijeen waren om naar de schepen terug
te gaan, hadden luidruchtige demonstra
ties plaats.
Maandag duurden de protestdemon
straties voort. Een vergadering van on
tevreden matrozen in de cantine werd
ontbonden en daarop begaven zich 600
zeelieden naar het stedelijk sportterrein
om besprekingen te voeren op welke wijze
de loonsverlaging het beste zou kunnen
worden tegengegaan.
Dinsdag kreeg niemand verlof om aan
land te gaan, doch de ontevredenheid
-j00r<* was ^delijk te merken. Ver
scheidene manschappen weigerden naar
nun kooi te gaan en bleven een uur lan-
8» dan geoorloofd was, aan het dek
Voj8ens de „Daily Herald" heerscht ook
"a de Schotsche marinestichting Rosyth
ontevredenheid.
De „Evening News" verneemt, dat na
vlaggenparade van Dinsdag de man
schappen des morgens weigerden de an-
?,rs lichten. Zij brachten drie hoera's
bi,n°Pj- honing om te bewijzen, dat
IimÜi-i1kfMtweigering geen gebrek aan
yaditeit jegens den koning was.
Zij zetten zich toen rug aan rug op de
ankerkettingen, zoodat de ankers niet
gelicht konden worden.
Door deze actie werd bereikt, dat de
schepen geen zee kozen.
Woensdagochtend herhaalde zich het
zelfde en brachten de matrozen wederom
na de vlaggenparade hun cheers op den
koning uit.
Nu hadden bovendien de stokers gewei
gerd, de ketels op stoom te brengen.
Vooral de gehuwde manschappen zijn
ten zeerste ontstemd over de groote ver
mindering, die hun toelage ondergaat.
In het lagerhuis is gisteren debat ge
voerd over de gebeurtenissen op de At
lantische vloot.
Chamberlain legde in antwoord op
verschillende gestelde vragen een verkla
ring af, waaruit bleek, dat de regeering
de incidenten op zichzelf niet als zoo ern
stig beschouwt en bereid is, een onder
zoek in te stellen naar de wenschelijkheid
van een herziening der ingevoerde ver
mindering van de salarissen.
Kapitein Hall, de afgevaardigde voor
Portsmouth, wees erop, dat de kortingen
voor het personeel tot 25 pet. toe beloo-
pen, terwijl het salaris van den eersten
lord der admiraliteit en van andere
hooggeplaatste ambtenaren slechts met
10 pet. gekort is.
De afgevaardigde Kenworthy verweet
de regeering, dat zij geen onderzoek naar
den toestand op de vloot heeft ingesteld,
voordat de gages verminderd werden.
Chamberlain antwoordde hierop, dat
de regeering, toen zij aan het bewind
kwam, zich voor een toestand geplaatst
vond, waarin spoedig gehandeld moest
worden.
Toen een afgevaardigde aandrong op
nauwkeurige inlichtingen omtrent het ge
beurde op de Atlantische vloot, weigerde
de speaker deze aangelegenheid te behan
delen.
Daarop ontstond een zekere onrust en
verschillende leden van de oppositie wil
den vragen stellen doch de speaker ging
over tot de orde van den dag.
Het Nederlandsch telegraafagentschap
meldde gisteravond uit Londen:
Het blijkt, dat de onlusten op de Atlan
tische vloot een gevolg zijn van commu
nistische propaganda. In de cantine,
waar de matrozen Zondag een bijeen
komst hebben gehouden, zijn verscheidene
exemplaren van de communistische „Red
Flag" gevonden. Communistische rad
draaiers hebben geruchten in omloop ge
bracht waarin een overdreven voorstel
ling werd gegeven van de soldijverla
ging.
De houding van de manschappen is
er een van lijdelijk verzet. De toestand
is echter rustig en men wacht met ver
trouwen de beslissing van de admirali
teit af. De stokers hebben de vuren onder
de ketels laten uitgaan, doch overigens
zijn er geen wandaden gepleegd.
Vermiste vliegers terecht.
De kustwacht te Seattle meldt, dat de
vliegers Allen en Moyle, die ruim een
week geleden uit Japan vertrokken zijn
om naar de Vereenigde Staten te vliegen
en die sinds 8 September vermist werden,
zich veilig en wel bevinden op een onbe
woond eiland van de Aleoeten. Zij zijn
daar gevonden en Moyle heeft zijn ver
loofde de boodschap laten overbrengen,
dat zij als alles welgaat den 22en Sep
tember te Seattle hopen te zijn.
Buitenlandsche boter naar Engeland.
Bij het Lagerhuis is een wetsontwerp
ingediend, waarbij voorgesteld wordt dat
de in Engeland geïmporteerde boter van
een aanduiding van het land van her
komst moet worden voorzien.
Hetzelfde zou gelden voor melanges
van boter die geheel of gedeeltelijk uit
geïmporteerde boter bestaan.
Noodweer in Noord-Afrika.
Noord-Afrika wordt sinds 48 uur door
een zwaren orkaan en hevige regens ge
teisterd, welke behalve aanzienlijke ma-
terieele schade, ook eenige menschen-
levens hebben gekost.
Alleen al in de provincie Algiers zijn
20 dooden te betreuren. In de Europee
sche wijk van Burkika zijn de water
massa's in bijna alle huizen doorgedron
gen. Op verschillende plaatsen staat het
water anderhalven meter hoog.
Zeven inboorlingen, die niet tijdig een
goed heenkomen konden zoeken, zijn in
den stroom verdronken.
Te Suma zijn acht inboorlingen ver
dronken, Het noodweer heeft ook Oran
geteisterd. Hier zijn bijna alle telefonische
en telegrafische verbindingen met Algiers
verbroken. De tarweoogst is volkomen
vernietigd.
Dr Pfriemer In Italië.
Van Laibach, waarheen de gearres
teerde leider van den mislukten Heim-
wehr-putsch in Oostenrijk, gelijk men
weet, door de Joego-Slavische autoritei
ten uit Marburg was overgebracht om
uitgewezen te worden, is dr Pfriemer
gistermorgen vroeg naar Italië vertrok
ken.
Bij het overschrijden van de Italiaan-
sche grens werd hem geenerlei moeilijk
heid in den weg gelegd.
Dr Pfriemer is voornemens voorloo-
pig in Italië te blijven.
Spanje arbeidersrepubliek!
De Spaansehe Kamer heeft na een re
devoering van een socialistisch afgevaar
digde met 170 tegen 162 stammen be
sloten Spanje tot een republiek van ar
beiders te verklaren.
Korte berichten.
Te Straatsburg zijn twee militaire
vliegtuigen op een hoogte van 1000 M. in
botsing gekomen en neergestort. De vlie
gers zijn gedood.
Briand is uit Genéve vertrokken en
naar Parijs teruggekeerd.
In het krankzinnigengesticht in den
staat Ohio is een typhusepidemie uitge
broken, waaraan tot dusver vijf patiën
ten overleden zijn. 126 personen zijn door
de ziekte aangetast.
De staat van beleg in Chili is opge
heven. In het proces tegen de muiters
heeft de officier van justitie tegen negen
leden van de bemanning van een slag
schip de doodstraf geëischt, en tegen vijf
anderen gevangenisstraffen van 20 jaar.
Bij de proeven, die de bekende Mi-
chelinbandenfabriek reeds geruimen tijd
neemt met spoorwagens op luchtbanden,
heeft de proeftrein het eigen record ge
broken door den afstand op het traject
Starnoult-Coltainville bij Parijs af te leg
gen met een snelheid van bijna 124 K.M.
per min.
Voor het permanente hof van inter
nationale justitie te 'sGravenhage is
gisterenmiddag de behandeling aange
vangen van de kwestie, door den volken-
bondsraad om advies aan het hof voor
gelegd, betreffende de onderbreking van
het spoorwegverkeer tusschen Litauen
en Polen op het lijngedeelte Landwarow-
Kaisiadorys.
Opbrengst Rijksmiddelen.
Overzicht van de opbrengst der midde
len over de maand Augustus, in vergelij
king met de opbrengst over hetzelfde tijd
vak van 1930.
Grondhel. f
Pers. bel.
Inkom. bel.
Venn. bel.
Div., Tant. bel. -
Invoerrechten
Statistiekrecht -
Acc. op zout
Acc. op geslacht -
Acc. op wijn
Acc. op binn. en
buit gedist.
Acc. op bier
Acc. op suiker -
Acc. op tabak -
Goud en zilv.w. -
Zegelrechten
Registr.rechten -
Succ. rechten -
Dom. enz. -
Staatsloterij
Loodsgelden
Totalen
307.917
156.902
3.221.904
557.713
2.552.568
4.961.288
247.075
168.961
727.334
25.694
1.24)3.251
4.824.616
3.284.187
615.139
2.479.230
5.428.101
328.852
147.011
884.803
37.744
2.821.968 - 3.032.711
1.272.422 - 1.502.628
4.063.999 - 4.988.424
2.305.060 - 2.475.201
59.951 - 75.331
- 1.317.106 - 1.057.992
- 973.859 - 1.616.801
- 3.384.258 - 3.340.220
- 322.686 - 183.363
24.337 - 24.337
- 309.882 - 410.907
f29.782.894 f37.980,859
De in dezen staat vermelde opbrengst
der grondbelasting (belastingjaar 1931)
betreft een vierde van de hoofdsom dezer
belasting, de overige drie vierden wor
den uitgekeerd aan de gemeenten.
Met ingang van het belastingjaar 1931
wordt de personeele belasting geheven ten
bate van de gemeenten, zoodat de in dezen
staat vermelde bedragen uitsluitend vroe
gere belastingjaren betreffen.
In het tijdvak JanuariAugustus werd
ontvangen f 299.391.879. Het 8/12 gedeelte
der raming bedraagt f 813.264,166.
Suikerbietenteelt.
Op de Landbouw-begrooting voor 1932
is een nieuwe post opgenomen „subsidie
aan het instituut voor suikerbieten" tot
een bedrag van f 5000. Zoowel bij de be
handeling van het wetsontwerp-Van den
Heuvel inzake steunverleening aan de bie
tencultuur als bij de behandeling van het
wetsontwerp inzake uitkeeringen ten be
hoeve van verbouwers van suikerbieten is
krachtig aangedrongen op Rijkssteun ten
behoeve van de rationalisatie van de bie
tencultuur.
Door belanghebbenden is ter bereiking
van het doel, de rentabiliteit van de teelt
op te voeren door onderzoek en voorlich
ting omtrent de cultuur, in den ruimsten
zin van het woord, gesticht het instituut
voor suikerbietenteelt, gevestigd te Ber-
gen-op-Zoom, welk instituut zijn inkom
sten verkrijgt van de Nederlandsche sui
ker-industrie en wel in den vorm van een
bijdrage tot een maximum van 3 cent per
100 kg. verwerkte beetwortelen. Door de
sterke inkrimping van den bietenverbouw
zuilen de inkomsten ver blijven beneden
het bedrag, 'hetwelk wordt noodig geacht
voor uitvoering van het door het insti
tuut gemaakte proefplan, dat als een mi
nimum van de te verrichten werkzaam
heden is te beschouwen. Teneinde de uit
voering van dat plan mogelijk te maken,
wordt het wenschelijk geacht, aan het .in
stituut een subsidie toe te kennen van
f5000.
Tijdelijke belegging van gemeentegelden.
Gedeputeerde Staten der provincie
Noord-Brabant hebben aan de gemeente
besturen m dat gewest medegedeeld, dat
bij tijdelijke belegging van gelden der ge
meente, van den debiteur dekking zal
moeten worden geëischt in den vorm van
zakelijk onderpand met voldoende over
waarde. De besluiten der gemeentebestu
ren betreffende het uitleenen van gelden
zullen dan ook niet meer worden goed
gekeurd, indien daaruit van het geven
van zoodanig onderpand niet blijkt.
Een uitzondering wordt gemaakt voor
het geval de 'belegde gelden niet meer dan
f 1000 bedragen of de belegging geschiedt
bij een ander publiekrechtelijk lichaam of
hij de Rijkspostspaarbank, den Postchèque
en Girodienst en de Bank voot Nederland
sche Gemeenten, henevens indien de beleg
ging geschiedt bij de plaatselijke boeren
leenbanken, aangesloten bij de Coöpera
tieve Centrale Boerenleenbank te Eindho
ven, wijl deze laatste verklaard heeft, be
reid te zijn zich' tegenover elke gemeente
in de provincie garant te stellen voor haar
tegoed bij de plaatselijke boerenleenban
ken, die hij de Centrale Bank zijn aange
sloten.
Twaalfde Koloniale Vacanttecursus voor
Geografen.
In aansluiting aan ons vorig bericht
omtrent bovengenoemden cursus, kunnen
wij thans mededeelen, dat deze zal wor
den gehouden van 18—30 December a.s.,
te Amsterdam, in de groote gehoorzaal
van het Koloniaal Instituut, Maurits-
kade. Het programma luidt:
Prof. Dr L. M. R. Rutten, hoogleeraar
te Utrecht: „De Benedenwindsche eilan
den"; Prof. Dr J. J. L. Duyvendak, hoogl.
te Leiden: „De Chineezen in Ned.-Indië";
Prof. Dr F. A. F. G. Went, hoogleeraar
te Utrecht: „Het Proefstationwezen in
Ned.-Indië".
Op den middag van den tweeden dag
zal worden vertoond de film: Lijkverbran
ding op Bali, met toelichting door den
heer H. T. Damsté.
Op den laatsten dag heeft 's middags
een bezoek aan het Museum, in het bij
zonder aan de nieuw ingerichte derde
galerij, plaats.
De deelneming is opengesteld voor
leeraren in de aardrijkskunde aan in
richtingen voor voorbereidend hooger
onderwijs, voor middelbaar onderwijs en
tot opleiding van onderwijzers(essen),
benevens voor studenten in de aardrijks
kunde en aanverwante vakken van we
tenschap. Van de deelnemers zal een bij
drage van f3 geheven worden.
Inlichtingen verstrekt de Secretaris-
Penningmeester van het Comité voor In
dische Lezingen en Leergangen, te De
venter, bij wien met zich vóór 1 Decem
ber a.s., door storting van bovengenoem
de bijdrage op zijn postrekening No.
66084, als deelnemer kan opgeven.
Landbouwcrisiscommlssle.
Bij beschikking van den minister van
binnenlandsche zaken en landbouw is
met ingang van 15 September:
Binnenland.
Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Middelburg.
De verlaging van de ambtenaarssalaris
sen.
83ste Nederl. Landhuishoudkundig con
gres.
Het AntwerpenRijnkaanaal.
Buitenland.
Onrust op de Engelsche vloot.
daris aan het departement van binnen
landsche zaken en landbouw, eervol ont
slag verleend als secretaris van de com
missie, ingesteld bij beschikking van 1
Mei 1930 no. 35, aan welke is opgedra
gen, verslag uit te brengen aan de regee
ring of, en zoo ja, welke maatregelen met
het oog op den oogenblikkelijken toestand
van land- en tuinbouw waren te treffen
(landbouwcrisiscommissie)
b. in diens plaats benoemd als secreta
ris mr H. J. J. Scholtens, hoofdcommies
aan de directie van den landbouw, en als
adjunct-secretaris mr W. B. J. Buve,
werkzaam aan de directie van den land
bouw, beiden te 'sGravenhage.
Land- en tuinbouwcursussen.
Het getal land- en tuinbouwcursussen
is, bijkens de begrooting van het dep. v.
Binnenl. Zaken en Landbouw voer 1932,
gedurende het winterjaar 193031 waar
schijnlijk als gevolg van de tijdsomstan
digheden, niet onbelangrijk verminderd,
zoodat over een deel van de gelden, aan
gevraagd voor de eubsidieering dezer
cursussen, niet behoeft te worden be
schikt. Op het tijdstip, waarop de begroo
ting voor 1931 moest worden opgemaakt,
kon met de omstandigheden nog geen
rekening worden gehouden, zoodat het
artikel voor dat jaar wederom is ver
hoogd. Als gevolg van een en ander is
de desbetreffende post voor 1932 f 45.000
lager geraamd, waarbij er rekening mede
is gehouden, dat het getal aanvragen
voor cursussen weder eenigszins zal toe
nemen.
De heer Kleerekoper bedankt als
Kamerlid.
De heer A. B. Kleerekoper, die Binds
lang ziek is, heeft besloten te bedanken
als lid van de Tweede Kamer, daar er
geen uitzicht bestaat dat hij in afzien-
baren tijd de Kamerzittingen geregeld
zal kunnen bijwonen.
Voorzitterschap Tweede Kamer.
Gisterochtend elf uur heeft de com
missie uit de Tweede Kamer bestaande
uit de heeren mr Schokking, Fleskens,
Ebels, mr Boon, Weitkamp, Smeenk en
Kuiper en mevr. mr BakkerNort, wel
ke was belast met de aanbieding van de
nominatie voor het voorzitterschap dier
Kamer aan de Koningin, zich van haar
taak gekweten.
In vier auto's werd daartoe naar hot
Paleis Huis Ten Bosch gereden, waar
de commissie op de gebruikelijke wijze
door de Koningin werd ontvangen.
Bij Kon. besluit van 16 Sept. is tot
voorzitter van de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal voor het tijdvak der tegen
woordige zitting benoemd mr J. H. R.
van Schalk, lid van die Kamer.
Totale maansverduistering.
Op 26 September, als de volle maan in
de Visscher staat (juist in de ekliptika),
wordt zij door de randschaduw van de
aarde verduisterd. Dit wordt de tweede
totale maaneklips van dit jaar, die hier
onder zeer gunstige omstandigheden te
zien zal zijn.
De maan komt ongeveer 17 uur 48 min.
op, al iet of wat gesluierd. Ook na 22
uur zal men van de halfschaduw nog
geruimen tijd iets kunnen zien.
Het is een groote zeldzaamheid, dat
men in één jaar op één plaats twee totale
maaneklipsen volledig kan waarnemen.
Het is te hopen, dat de weersgesteldheid
gunstiger is dan in Maart,