No. 278
Vrijdag 28 Augustus 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
m
>u
n,
Agentschap Ass.-Mü
„De Nederlanden van 1845"
„Fatnm" - „Lahor"
ÊERSTE BLAD.
ft
r-
01 - GOES
PE TREIN
g 2 September
e n d e
prima Dultsche
rkolen
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Directeur-Hoofdredaoteur:
R. ZUIDBMA.
ROTTERDAM
verzekering)
t/m Roozendaal
en Amsterdam
ot Artis en ge-
rondreis naar
n Volendam,
kosteloos aan de
tions.
;.L. (75 K.G.) thuis
velend, J< OVAA,
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Te). No. 259.
VT.R*OWTJNT WERKDAG.
- sa
Per 3 TOaa"d«fK, 5#9«ca per post, f. 3.—
Losse »ntnm«rs 10.05
Prijs der Advertentlën:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
V Kabinetswisseling in Engeland.
Het is nu ruim twee jaar geleden, dat
in Engeland de Labour-regeering aan het
bewind kwam.
In de socialistische pers werd toen net
optreden van Mac Danald met uitbundige
fanfares begroet.
Men sprak van een nieuw tijdperk in
de wereldgeschiedenis. Wat anderen niet
hadden kunnen doen, zou door het So
cialistische Kabinet tot stand worden ge
bracht. Een tijdperk van ongekende wel
vaart van de Engelsche arbeidersklasse
stond voor de deur.
Niet lang heeft deze roes geduurd.
Al spoedig bleek, dat er van al de
mooie beloften die gedaan waren, niet veel
terecht zou komen. De werkloosheid in-
plaats van te verminderen is zoo ongeveer
verdubbeld en de moeilijkheden op sociaal
en financieel gebied worden steeds groo-
t6ï.
Werd aanvankelijk voortdurend geroe
pen: „Zie naar Engeland!", het duurde
niet lang of men vond het beter om de
aandacht van wat daar gebeurde af te
leiden.
En nu staan wij voor het feit, dat het
Kabinet zicb genoodzaakt zag af te tre
den, niet omdat de oppositie van de an
dere partijen te sterk werd, maar omdat
de eigen partijgenooten bet in den steek
lieten.
Nu is dit laatste niet geheel onver
klaarbaar.
De leden van bet Vakverbond moeten
zich wel teleurgesteld gevoelen omdat
men begonnen is met zichzelf en anderen
wijs te maken dat het economisch herstel
niet een kwestie was van kunnen, maar
van willen. Bovendien heeft een Vak
verbond uit den aard der zaak de neiging
om niet in de eerste plaats het algemeen
belang, maar het speciale groepsbelang
in het oog te houden. We zien dat ook
in andere landen.
En waar Mac Donald nu in de noodza
kelijkheid verkeerde maatregelen te ne
men, die hoezeer ook in het belang van de
arbeidersklasse, toch met de in die krin
gen levende wenschen niet overeen komen,
is het wel eenigszins verklaarbaar dat
het machtige Vakverbond den leider, toen
deze de nationale belangen nummer één
stelde, los liet.
Voor de socialisten in ons land is het
na alles wat men heeft rondgebazuind
omtrent de wonderen die het Engelsche
Kabinet zou doen, een ietwat lastig geval.
Een Kabinet in ons land bestrijden als
het genoodzaakt is minder aangename be
zuinigingsmaatregelen door te voeren, is
zeer gemakkelijk. Men herinnere zich
slechts de hetze indertijd tegen Minister
Golijn ontketend.
Maar nu het bevriende ministers betreft
staat de zaak eenigszins anders.
Nu wordt het publiek beleefd verzocht
toch voorzichtig te zijn in zijn oordeel,
want, zoo heet het letterlijk in het orgaan
dat altijd klaar staat om wat anderen
doen te veroordeelen: „Een overijld oor
deel treft niet hem tegen wien het wordt
uitgesproken, maar alleen hem, die het
velt."
En hoewel daarna tegen Mac Donald
positie werd genomen, werd toch getracht
de schuld van het gebeurde te la
den op de oppositiepartijen, van wie
het heet, dat het schijnt, dat ze
bezig waren zich aaneen te slui
ten, teneinde het Kabinet te dringen ver
raad te plegen aan zijn beginsel, om aan
bet socialistische bewind een einde te ma
ken.
Dit laatste is met de waarheid vierkant
in strijd.
Feit is, dat Mac Donald juist de mede
werking van de andere partijen had ver
kregen, maar dat zijn eigen partijigenooten
hem in den steek lieten.
Wat blijkt nu uit dit alles?
Niet dat Mac Donald niet voor zijn taak
berekend is of dat hij een „verrader" is
van de zaak die hij eerst voorstond.
Maar wel de dwaasheid van het bewe
ren dat de Socialisten zooveel beter in
staat zijn de volksbelangen te behartigen
dan de kapitalisten.
Wanneer dat juist was, dan zou dat
juist in moeilijke omstandigheden moeten
blijken.
Het is dan ook geen wonder dat er in
de S. D. A. P. in ons land een sterke
groep is, die van het bezetten van ver
antwoordelijke posten niets moet hebben.
Terecht wordt door het „Centrum" op
gemerkt:
„Voor oppositie-voeren biedt het socia
lisme overvloed van materiaal.
Maar het is heel wat lastiger, zoo niet
onmogelijk, volgens de beginselen van het
socialisme te regeeren, ook al ver
toont het zich in een zoo gematigden vorm
als in Engeland, en al beschikt het over
de knappe koppen, welke het Labour-
kabinet telde."
Anders dan bij ons.
In het liberale „Vaderland" wordt er
terecht op gewezen, dat het in Engeland
toch zoo geheel anders gaat dan bij ons.
Fel stonden daar bij de laatste verkie
zingen de partijen tegenover elkaar, maar
nu het land in economischen nood ver
keert, steken de leiders van de verschil
lende partijen de koppen bij elkaar om in
onderling overleg naar een uitweg uit de
moeilijkheden te zoeken.
Hoe anders gaat het dan in ons land!
Het „Vaderland" herinnert aan Augus
tus 1923, toen Colijn voor de moei
lijke taak kwam te staan, om den ge-
schokten financiëelen toestand te redden
Toen Golijn in Augustus 1923 voor de
moeilijke taak kwam te staan om onzen
geschokten financiëelen toestand te red
deren, is er toen, soms ook van alle kan
ten, uit het Parlement de stem tot hem
gekomen: Wij zullen gaarne met u in
overleg treden, hoe de moeilijkheden zul
len kunnen worden overwonnen?
Het tegendeel is waar. De sociaal-de
mocratie heeft toen stelselmatig ons volk
tegen Colijn in het harnas gejaagd, en
alle bezuinigingen als onnoodig voorge
steld, terwijl zij toch, altijd op kiezers
vangst uit, zeer goed wist, dat Golijn wel
zeer overtuigd moest wezen van de bittere
noodzaak van de maatregelen, die hij
nam, omdat hij voor zijne partij, om van
zijn persoon niet te spreken, er wel zeker
van kon zijn, dat ze zoo impopulair zou
worden, dat ze bij de aanstaande verkie
zingen het loodje zou leggen, wat dan
ook geschied is. En „de veiligstelling van
de gulden" werd door de S.D.A.P. als
eene wreede particuliere liefhebberij van
Colijn bespot, alsof dat zooiets was ais
de perverse zucht bij een kind, om een
vlieg de vleugels en de pooten uit te
trekken; een beetje inflatie van den gul
den kon wel, en als men die zich maar
wilde getroosten, behoefde men al die
nare maatregelen niet te nemen. Het zou,
dit tusschen haakjes, de moeite waard
zijn te weten, of ook thans nog, nu heel
de wereld opgeschrikt is door het feit,
dat er inflatie dreigde voor de Duitsehe
mark, en allen er aan gewerkt hebben,
om die ramp te voorkomen, de S.D.A.P.
nog zou durven komen met de bewering,
„dat zoo'n beetje inflatie geen kwaad
kan."
Het blad had er nog bij kunnen voegen,
dat de houding van de vrijzinnigen, al
traden ze dan niet zoo scherp en zoo
eenzijdig op als de sociaal-democraten,
toch ook weinig medewerking betoonde.
Bij scbier alle voorstellen die Minister
Colijn deed, lieten de vrijzinnigen hun
tegen hooren.
Dan is het in Engeland toch wel wat
anders.
Mac Donald waagt er zijn positie als
partijleider aan nu het landsbelang dat
vordert en de oppositiepartijen in plaats
van uit de moeilijkheden van den tegen
stander politieke munt te slaan, plaatsen
zich naast hem om met hem het belang
van het land te dienen.
De oorlogsverklaring der Engelsche
arbeiders aan de nieuwe regeering.
De algemeene raad van het vakvereeni-
gingscongres en het dagelijksch bestuur
van de arbeiderspartij, hebben een mani
fest uitgevaardigd waarin zij verklaren,
dat de nieuwe regeering krachtig moet
worden bestreden, zoowel in het Parle
ment als door een actie alom in den
lande.
In het manifest aan het volk, werd dit
opgewekt zich bij de arbeidersbeweging
aan te sluiten „ter verdediging van de
ware nationale belangen en tot een doel
treffende poging om tot een betere sa
menleving te komen."
De_nationale regeering wordt beschre
ven als een regeering van lieden die han
delen zonder daartoe een mandaat van
het volk te hebben gekregen.
In het manifest wordt verzekerd, dat
de crisis wel op andere wijze zou zijn op
te lossen geweest, dan nu is geschied.
Het belang van de natie is ook het belang
van de arbeiders; maar dezen weigeren
met klem de opvatting te aanvaarden, dat
het belang der natie kan worden gediend
door de arbeiders te verarmen.
Het dagelijksch bestuur van de mijn
werkersfederatie heeft een buitengewone
bijeenkomst gehouden, teneinde den poli-
tieken toestand te overwegen.
Aan het eind van de bijeenkomst ver
klaarde Cook, de secretaris van de fede
ratie, dat het dagelijksch bestuur met al
gemeene stemmen besloten had den raad
van het vakvereenigingscongres en de ar
beiderspartij in hun oppositie tegen de re
geering te steunen.
Dit besluit van de mijnwerkersfedera
tie is van grooter belang, dan op het
eerste gezicht schijnt. De mijnwerkers vor
men n.l. niet alleen één van de machtig
ste vakvereenigingen, maar hebben bo
vendien niet minder dan 40 vertegen
woordigers in het parlement.
Gandhi op reis.
Gandhi, die Zaterdag te Bombay scheep
zal gaan naar Londen, is gistermiddag
uit Simla vertrokken. Ondanks den stort
regen waren duizenden bij het station
aanwezig om hem vaarwel te zeggen.
Gandhi wordt o.m. vergezeld door zijn
zoon Devadas Gandhi en de Engelsche
mej. Slade, die sinds jaren een enthou
siast discipel van hem is.
Een nieuwe overeenkomst tusschen
Gandhi en den onderkoning is gistermid
dag nog onverwacht tot stand gekomen,
nadat men een dag lang geconfereerd had
en vrijwel de hoop had opgegeven.
Groote brand in Italië.
In een plaatsje, 25 K.M. van Reggio Ca
labria verwijderd, brak waarschijnlijk
ten gevolge van hooibroei brand uit in
een hooimijt. Daar na de aardbeving van
1908 het gehucht slechts gedeeltelijk
weer was opgebouwd en de bevolking
voor het grootste gedeelte nog in houten
barakken verblijft, greep het vuur bij den
heerschenden krachtigen wind snel om
zich heen. Ongeveer 200 huizen en barak
ken, welke een overgroot aantal families
herbergden, werden een prooi der vlam
men. Daar de brandweer de bewoners der
bedreigde huizen, "zoo noodig met geweld
uit hun woning verwijderde, zijn er geen
menschenlevens te betreuren. De mate-
rieele schade beloopt ongeveer 10 mil-
lioen lire.
De onlusten te Lissabon.
Volgens nadere berichten uit Lissabon
gingen de troepen, die zich bij de revolu-
tionnairen hadden aangesloten, naar het
Eduard VH-park, waar zij zich verschan
sten. De arillerie-troepen, die hun stuk
ken meevoerden, begonnen onmiddellijk
bet kasteel van St. Joris te beschieten
en andere openbare gebouwen. De vlie
gers uit het Berca-kamp maakten ge-
meene zaak met de rebellen, vliegtuigen
vlogen boven de stad en wierpen bommen
neer, waarbij zij het in het bijzonder op
Almada, in de onmiddellijke omstreken
van Lissabon hadden gemunt. De opstan
delingen werden ten slotte door de regee-
ringstroepen omsingeld en toen zij
's avonds om half acht inzagen dat zij
geen schietvooiraad meer hadden en er
uit de provincie geen berichten omtrent
het uitbreken van opstand inkwamen, ga
ven zij zich over. Van de vliegers zijn er
drie naar Spanje gevlucht.
Volgens te Vigo aangekomen Portugee-
sche reizigers zou ontevredenheid van of
ficieren over de benoeming van den mi
nister van oorlog de oorzaak van de on
lusten zijn.
Uit Sevilla wordt bericht, dat de in
Spanje gelande Portugeesche vliegers
hebben verteld, dat de militaire vliegkam
pen van Alberca, Cintra, Amadora in op
roer zijn. Zij hebben kazernes gebombar
deerd, ook die van de genie, waarvan ko
lonel Estevez, een van de steunpilaren
der dictatuur, de commandant is.
Het dagblad „El Sol" verneemt uit
Vigo, dat volgens uit Oporto komende
reizigers, ook daar de revolutie was uit
gebroken. De kazernes zouden worden
belegerd en de telefonische en telegrafi
sche verbinding verbroken zijn.
Volgens berichten van de Spaansch-
Portugeesche grens kunnen de treinen
naar Lissabon de stad niet bereiken en
blijven op een 10 K.M. afstand van de
hoofdstad liggend station staan.
In het Noorden Portugal vinden
gevechten plaats, vooral te Coimbra,
Oporto en Seduval.
In tegenspraak met andersluidende be
richten, moeten de opstandelingen be
langrijke successen hebben geboekt.
De Spaansche minister van buitenland-
sche zaken deelt mede, dat in de onmid
dellijke nabijheid van het Spaansche ge
zantschap te Lissabon hevige gevechten
hebben plaats gevonden. De leden van
het Spaansche gezantschap zochten hun
toevlucht in het gebouw van het Engel
sche gezantschap.
R.-K. Kerk en Fascisme.
Niettegenstaande de reeds gepubliceer
de tegenspraken, zegt de „Daily Tele
graph" uit Vaticaansche kringen semi-
officieel te vernemen, dat er tusschen het
Vaticaan en de fascistische regeering een
accoord is tot stand gekomen en dat het
geschil, hetwelk is ontstaan door de on
derdrukking van de „Katholieke Actie",
door den staat zal worden bijgelegd.
Het accoord zou gebasseerd zijn op de
volgende punten:
De „Katholieke Actie", de Katholieke
organisatie, welke volgens de beweringen
van de fascisten misbruikt zou zijn voor
politieke doeleinden, zal in elk diocees af
zonderlijk worden georganiseerd. Met an
dere woorden, het zal een diocesane en
geen nationale organisatie zijn.
Er zal een centraal lichaam zijn, met
het doel, de religieuze werkzaamheid van
de „Katholieke Actie" te uniformeeren,
doch er zal geen centrale leiding zijn,
noch zal de organisatie zich op politiek
terrein begeven.
Een gevolg van de overeenkomst is, dat
in geheel Italië de Katholieke clubs weer
geopend zullen worden. Wanneer de her
opening zal plaats hebben, is nog niet be
paald, doch dit zal vanzelfsprekend ge
leidelijk tot stand worden gebracht.
In kerkelijke kringen beschouwt men
over het algemeen het accoord als een
overwinning van de Kerk.
Beiersche noodverordening.
Ter dekking van het tekort van 28.6
millioen mark op de Beiersche staatsbe-
grooting heeft de Beiersche regeering een
noodverordening uitgevaardigd waarin,
behalve belangrijke bezuinigingen, ook
talrijke nieuwe belastingen worden aan
gekondigd.
De slachtaccijns worden bijna verdub
beld, doch deze verhooging wordt bijna
uitsluitend door den handel gedragen.
Hieruit verwacht men een opbrengst van
7.2 millioen.
Uit de vermindering der sociale uit
gaven verwacht men 4 millioen.
De overige 17.6 millioen mark moeten
door bezuiniging op de uitgaven worden
verkregen.
Een bijzonder groot bedrag wordt be
zuinigd op den woningbouw.
De salarissen van vrijgezellen en ge
huwden zonder kinderen in openbaren
dienst zullen wanneer zij meer dan 1500
mark per jaar bedragen, met 5 pet. wor
den verminderd.
De werkloosheid In Polen.
De Poolsche regeering heeft besloten,
een commissie te benoemen ter bestudee
ring van het vraagstuk der werkloosheid.
Deze commissie zal bestaan uit vertegen
woordigers der arbeidersorganisaties, der
regeering en van het parlement. Haar
voornaamste taak is hulpmaatregelen te
beramen voor den a.s. winter, voor welk
doel bijzondere middelen door den staat
ter beschikking zullen worden gesteld, die
daartoe o.a. een extra inkomstenbelasting
wil heffen.
Beperking der landbouwproductie.
De economische crisis in deVereen.
Staten wordt op allerlei manieren ver
klaard. Sommige beoordeelaars spreken
van overproductie, andere weer van on
derconsumptie. Wie er nu gelijk hebben
zij daargelaten, maar men blijft in de
Unie niet bij de pakken neerzitten. Zoo
wordt thans uit Baton Rouge (Louisiana)
bericht, dat het wetsontwerp, strekkende
om voor het volgend jaar den katoenoogst
niet te bewerken in het Huis van Afge
vaardigden van dien staat een gunstig
onthaal heeft gevonden.
Korte berichten.
Te Marseille is in het radiogebouw
het zendstation door een grooten brand
geheel vernield. Het zendstation was in
een houten gebouw ondergebracht, zoodat
het vuur zich snel kon uitbreiden.
Als protest tegen de loonsverlaging
vgn v|er procent ie het grootste gedeelte
Binnenland.
Dr Nolens overleden.
De landbouw en de tarwewet
Buitenland.
De oppositie tegen het nationale kabinet
in Engeland.
De gebeurtenissen in Portugal.
De R.-K Kerk en het fascisme.
van de gemeentetransportarbeiders te
Dusseldorp in staking gegaan.
De wilde staking van de gemeente-
transportarbeiders te Duisburg is opge
heven. De arbeiders hebben gistermorgen
voor het grootste deel het werk hervat.
In een stadsdeel te Barcelona wer
den vijf gevallen van builenpest gecon
stateerd, waarvan drie met dcodelijken
afloop. De minister van binnenlandsche
zaken deelt mede, dat de wijk door de po
litie en personeel van den geneeskundigen
dienst is afgezet.
Volgens een bericht uit Wilna trek
ken op groote schaal boeren uit het Wil-
nagebied over de grens naar sovjet-Rus
land. Men schrijft deze emigratie toe aan
de Russische propaganda op het platte
land.
Op verschillende grensplaatsen trach
ten de boeren op onwettige wijze over de
grens te komen, waarbij het reeds tot
schietpartijen van de zijde van de grens
wacht is gekomen. Enkele boeren werden
daarbij gedood.
De Do X is gisterochtend om 8 uur
met 30 passagiers aan boord vertrokken
en 's middags om half twee te New-York
aangekomen.
Mgr Prof. Dr W. H. Nolens t
Gisteravond is te 's Gravenhage in den
ouderdom van 71 jaar overleden mgr.
prof. dr. W. H. Nolens, voorzitter van de
r.k. fractie der Tweede Kanier.
Met Dr Nolens verliest Nederland een
staatsman van beteekenis, die in het bui
tenland op tal van congressen en confe
renties, waarop hij ons land vertegen
woordigde, het aanzien van ons land mede
hielp verhoogen, wiens woord en meenin
gen, door den wetenschappelijken inbond,
gezag hadden. Een man met een helder
verstand, met een klaren blik, die om zijn
zuiver sociaal voelen en doorzicht overal
werd gewaardeerd.
In hem verliest de Katholieke Staats
partij een bekwaam en voorzichtig lei
der, die steeds het Christelijk beginsel op
den voorgrond stelde, als basis, waarop
de politiek van Nederland moest worden
opgebouwd.
De Nederlandsche katholieken konden
eens op Herman Joseph Aloysius Maria
Schaepman, den dichter en staatsman wij
zen als hun leider, ze vonden in Mgr.
Nolens, die ook een „Memoriam" wijdde
aan den dichter van Aya Sophia", een
nieuwen leidsman, naar wien met ontzag
en eerbied werd geluisterd. Nu was
Schaepman van een geheel andere struc
tuur en natuur dan de thans ontslapene.
Schaepman een forsche strijder, wiens
woord kon daveren door de ruimte, de
