No. 260
Vrijdag 7 Augustus 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
HendriEtse Go's BankK.V. Soes
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
De Directeur-Generaal van den
Arbeid over den toestand onzer
Nationale Industrie.
ALLE
per AUGUSTUS vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R, ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummers f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
De Maasbode heeft een onderhoud ge
had met den heer Zaalberg, directeur-
generaal van den Arbeid, over den alge-
meenen toestand van bet oogenblik in onze
nijverheid. Wij ontleenen daaraan het
volgende:
Hoe ziet u den algemeenen toestand,
vroegen wij den heer Zaalberg, die reeds
jarenlang Directeur-Generaal van den Ar
beid is.
„Die is ellendig en geen sprankje licht!
Gaat u maar na: de werf „Conrad" weg.
Rijkée dicht, Burgerhout geen werk, de
„Gusto" bijna uit, Wilton ontsloeg op
groote schaal. Onze textielindustrie ziet
haar export vernietigd: zij leed m 1929
groote verliezen op voorraden, maar nu is
er een bedrijfsverlies van duizenden per
week.
Met onzen scheepsbouw, een van onze
basis-industrieën, waarop ook de machi
ne-industrie rust, is het absoluut mis.
Aardewerk? Ff ft
Glas?. Een scherende handbeweging.
Diamant? Zoo goed als weg!"
Maar dr. Wibaut zette toch pas in
een „Volk"-kroniek uiteen, dat het nog
niet zoo slecht ging?
„Zijn beschouwing deugt absoluut niet,
omdat zij te veel gebaseerd is op de door
N. V.'s gepubliceerde balansen. Onze be
langrijkste industrieën, speciaal de tex-
tiel-industrie, zijn meestal familiebedrij
ven. Daar hoort men niet van. Maar hoe
wel de menschen actief genoeg zijn, zijn
er, die 't niet kunnen bolwerken. Neen, het
is slecht, behalve dan met wat verzeke
ringmaatschappijen of hypotheekbanken
en hier en daar een uitzonderlijk bedrijf.
Onze eenige vlasspinnerij te Tilburg
vecht om haar bestaan. Niet wereldschok
kend, o neen, maar toch een tweehonderd
menschen werkloos.
Gelukkig houden we 'de kunstzijde te
Ede (ik weet tenminste niet beter), nu Mi
laan gesloten wordt, maar de Unilever
zet maar even, in verband met concentra
tie, zes zeepfabrieken stop: te Gouda, Zut-
phen, Meppel, den Dolder, Leiden. Het is
heel erg.
En ziet u dan onze reederijen eens; al
leen de Indische lijnen houden het uit.
Bekijkt u Müller's verslag maar eventjes.
Millioenen en millioenen zijn weg.
En daar komt de klap tegen onzen ko-
lenuitvoer nog bij."
Waar ziet u de zwakste plekken in
ons land'?
„Het Noorden is heelemaal nul, maar
dat is vooral landbouw. Twenthe wan
kelt. Brabant, waar we haast nooit
werkloosheid hadden, ziet er nu talloo-
zen in de werkverschaffing. Alleen Hel
mond heeft er duizend. In Eindhoven
merkt men nog niet zooveel, want Phi
lips ontsloeg vooral ongehuwden en vreem
delingen, die teruggaan naar hun oude
woonplaatsen."
„Maastricht met zijn glas en aarde
werk is heel somber. En daarbij over
al werkloosheid op het platteland.
De werven voor den bouw van zeesche
pen hebben bijna niets te doen. En geen
werk in het vooruitzicht. Hier kan de toe
komst beteren. Dit is niet het geval voor
den binnenscheepsbouw. Deze wordt niet
beter: natuurlijk gevolg van de wijziging
der techniek. In het schippersbedrijf
wordt zwarte honger geleden!"
De oorzaken?
„Er zijn er tweehonderd, behalve de
oorlog, die van alles de schuld is. Som
migen zoeken het alleen in den landbouw.
Hier zijn de bronnen verplaatst: wij bren
gen onze bloemen naar Nice en op de
Zwitsersche Alpen, maar moeten op de
Londensche markt concurreeren met de
Australische boter."
Verandering van handelspolitiek?
„Ons land' is 't allerkwetsbaarst. Wij
moeten het van in- en uitvoer hebben."
Een tol-unie met Duitschland?
„Dit ware fataal, want onze weg gaat
ook over zee."
Een tol-unie met België?
„Zou niets dan voordeel zijn. We heb
ben zooveel overeenkomst."
Er wordt veel gepleit voor het gebruik
van het nationale product.
„Dat is de juiste weg. Wij moeten eigen
industrie steunen. Zij is het waard: de
chocolade- en biscuit-industrieën hier
veroverden de Nederlandsche markt tegen
groote standaardmerken in. En de kern
van groote industrieën is Nederlandsch:
de gloeilampen, de kunstzijde, de marga
rine-unie de petroleum, Dat is wat waard,
Men zegt, dat u, de „roode" Direc
teur, heil ziet in verlichting der sociale
lasten. Is dat zoo?
„Ik hen altijd de hardste propagandist
geweest voor een goede sociale wetgeving.
Maar bovenaan staat de noodzaak om
te leven. Wij zijn zoo diep in den put, dat
alles helpt.
Wat nog werkt, werkt meestal met ver
lies of kleine winst. Het is een wedstrijd
van uitgemergelde menschen. Vergeet niet
dat de winstmarge slechts een klein per
centage is van de totale productie-kosten.
Waar men vroeger over heen stapte bij
een wettelijke regeling, moet men nu voor
zichtig kijken als men lasten legt op een
bedrijf.
De boeren?
„Ik heb er diep medelijden mee. Maar
ik moet toch eerlijk zeggen: elke steun
aan den landbouw (niet aan de boeren)
gaat af van de rendabele bedrijven. Ik
weet heel goed, hoe treurig het lot is van
de arme menschen op het land. Maar de
rest van ons bedrijfsleven staat er even
erg voor als de landbouw. Ik kan den
rechtstreekschen steun aan niet-rendee-
rende takken van landbouw niet bewon
deren.
Maar wij kunnen de boeren toch niet
laten verhongeren?
„Natuurlijk niet. Maar als een groot-
industriëel moet sluiten, leggen we dan
geld op tafel? Ik krijg hier ook gewezen
millionairs en tonnairs."
Vergeet u het ontzaglijk belang van
den landbouw voor ons volksleven niet?
„Ik denk er aan, maar de industrie
heeft onbeperkte mogelijkheden, de land
bouw niet. Onze bevolkingsaanwas is aan
gewezen op de industrie. Ik gun den land
bouw alle goeds, maar het geld moet toch
ergens vandaan komen.'
„Op geen millioenen na weten we, wat
de werkloosheid ons zal kosten. En de
inkomsten?
Het Leeningsfonds werkt weer
„Voor het rijk, ja, maar de gemeenten?
Ik zou binnenkort niet graag ergens wet
houder zijn. Het wordt overal misère."
Men fluistert, dat op de Rijksbegroo-
ting ruim vijftig millioen tekort geraamd
wordt.
„Zou mij niets verwonderenHet
Rijk heeft ook nog veel te weinig te zeg
gen over de gemeente-financiën.
250.000 werkloozen! En er zullen er
veel meer komen. Berekent u dat eens!
Wij moeten voor een groot deel mede door
Indië bestaan. Onze metaal-industrie ver
lamt ten deele, omdat er geen bestellingen
van machines voor de Indische bedrij
ven komen. En de textiel? Indië zou zijn
invoerrechten kunnen verlagen, maar de
schatkist daar staat er ook slecht voor."
Dus u wilt toch loonsverlaging?
„Wij leven op zeer hoog peil. In geen
land worden hooger eischen gesteld aan
woning, kleeding, voedsel. Nu de groot-
handelsprijzen zijn gedaald, de vraag naar
tal van waren desondanks gering blijft,
is de waarde van den arbeid verminderd.
Wij moeten helaas! naar een lager niveau.
Het is moeilijk, maar de werkloosheid is
een veel en veel grooter kwaad dan alle
andere verslechtering op sociaal terrein.
Ik ban liever de werkloosheid uit, dan dat
heel Twenthe drie of vier dagen per week
werkt.
Maar het begin?
„Ja, men begint aan de onbeschutte be
drijven, aan de armsten. Dat is juist het
ellendige."
En Rusland?
„Een ontzettend gevaarl Blijvend? Daar
over durf ik niet oordeelen. De berichten
zijn te tegenstrijdig. Maar zij maken de
markt totaal kapot.
U ia wel erg pessimistischl
„Kan ik anders? Mijn totale kijk is zoo
somber mogelijk.
„Vele menschen begrijpen het niet,
maar er zullen heel nieuwe verhoudingen
ontstaan, zooals na den dertigjarigen oor
log en den Napoleontischen tijd
De „Maasbode" voegt hieraan toe:
Het is inderdaad een somber beeld,
dat de beer Zaalberg hier ophangt, en
een troosteloos perspectief, dat hij ons
biedt.
Is het echter juist, dat men het ont
staan en de zeer diepe doorwerking van
de wereldcrisis niet aan één oorzaak kan
toeschrijven, dan volgt daar ook uit, dat
er niet één universeel middel bestaat,
om deze crisis te boven te komen.
Crisis wil zeggen: verstoord evenwicht.
Wordt dit evenwicht nu hersteld door
algemeene loonsverlaging? Ta betwijfelen
valt, of vermindering van koopkracht
en deze is toch het directe gevolg van
loonsverlaging op groote schaal een
afdoend middel zou zijn. Alleen als vast
stond, dat de algemeene loonsverlaging
gepaard zou gaan met een recht-evenre-
dige prijsdaling, en daardoor de
koopkracht der verlaag
de loonen gelijk bleef aan
die der vroegere, zou in een
algemeene loonsverlaging een middel
kunnen worden gezien tot .beëindiging
van de crisis. Maar zelfs dan ware zij
zeker niet een afdoend middel.
Onder de factoren, die de crisis ver
ergeren, zijn er vele kunstmatige. Zoo o.a.
het protectionisme van bijna alle landen,
niet het minst van de na den oorlog
nieuw gevormde staten. Wat baten ons
land loonsverlaging en lage invoerrech
ten, als het buitenland, om onze goede
ren te weren, eenvoudig zijn invoerrech
ten verhoogt, of gelijk thans Frankrijk
met onze steenkolen doet den invoer
beperkt?
Verlichting kan alleen brengen on
der het toemaakte voorbehoud een a 1-
g e m e e n e loonsverlaging, waardoor de
prijzen der grondstoffen, machines en
half-fabrikaten alle tegelijk dalen. Daar
in de prijzen van die grondstoffen, ma
chines en half-fabrikaten ook steeds weer
een stuk arbeidsloon zit, evenals in de
kosten van transport, zou inderdaad een
algemeene loonsverlaging invloed kunnen
hebben op de prijzen ook van die goede
ren, welke in sterk gemechaniseerde on
dernemingen voortgebracht worden.
Maar zelfs dan zal de verbetering in
den economischen toestand niet groot
zijn, wanneer gelijktijdig de andere oor
zaken, die op ontstaan en diepte der
wereld crisis invloed hebben, onveran
derd blijven werken. Indien Frankrijk
en de Vereenigde Staten bet goud blijven
opstapelen en daardoor het wereldcre-
diet steeds verder uit zijn evenwicht
brengen, indien de verschillende lan
den ontzaglijke sommen blijven uitgeven
aan economisch onproductieve bewape
ningen, waardoor koopkracht wordt ver
nietigd, wanneer in één woord
de volken niet wijzer worden en hun re
geeringen niet dwingen om het goede
voorbeeld te volgen, dan zijn pessimisti
sche beschouwingen noch loonsverlagin
gen in staat, om ons uit dezen crisistoe
stand te redden.
Blijft dan Rusland, door het interna
tionale kapitaal gesteund, en met opoffe
ring van zijn eigen in ellende en slaver
nij gehouden bevolking, stelselmatig de
marktprijzen drukken, en even stelselma
tig de volken opruien, zonder dat de Re
geeringen het gevaar schijnen te willen
zien, dat van die zijde niet slechts Euro
pa, maar de geheele wereld bedreigt, ja,
dan zien ook wij de toekomst somber in,
maar somber, niet omdat de toestand op
zich zelf hopeloos zou zijn, maar omdat
de wereld blijkbaar geregeerd wordt door
kortzichtigheid, bekrompen egoïsme en
onverstand.
Ziende de verwarring en het onver
stand van de menschen, kunnen wij
slechts bidden, dat God de wereld voor
erger rampen moge behoeden.
Wij hebben geaarzeld dit zoo somber
tafereel ten publieken aanschouwe op
te hangen. Maar aangezien hier een man
aan het woord is, die op de hoogte kan
zijn als geen ander en die zich zijn ver
antwoordelijkheid volkomen bewust is,
en aangezien klaar openleggen van
den toestand de onmisbare voorwaarde
is om te komen tot, zoo mogelijk, afdoen
de remediën, hebben wij gemeend, dat het
algemeen belang door publicatie slechts
gediend kan zijn.
Weer een Vlaamsch dienstweigeraar.
De soldaat Jozef de Keersemaeker van
St. Niklaas-Waas, heeft den bevelhebber
van zijn regiment geschreven dat hij na
een diensttijd van twee maanden, tot de
overtuiging is gekomen, „dat een Vla
ming zich slechts en alleen kan uitleven
in een vrijen staat Vlaanderen".
Daarom wil hij „de lafheid van zich
afschudden, nog langer Belgisch soldaat
te zijn" en zal hij „met Vlamingentrots
de boeien dragen".
De Keersemaeker werd hierna aange
houden, aan een langdurige nachtelijke
ondervraging onderworpen en in het
krijgsgasthuis ondergebracht in de af-
deeling voor zwakzinnigen.
Het noodweer.
Uit Innsbruck wordt gemeld: Gisteren
avond laat barstte boven het gebied van
de Achen-See een wolkbreuk los, die
groote verwoestingen aanrichtte.
De straatweg naar Jenbach werd op
verscheidene plaatsen versperd door
groote aardmassa's die naar beneden wa
ren gekomen. Geheele rotsblokken, be
groeid met boomen werden afgerukt en
op sommige plaatsen liggen aarde en
steenen vier a vijf meter hoog op den
weg.
Ook te Jenbach zelf heeft het noodweer
groote schade aangericht. Vele huizen
staan onder water en het verkeer kan
slechts met primitieve hulpmiddelen ge
schieden.
Een hevig onweer barstte gisteren bo
ven Landau en andere plaatsen van de
Zuid-Palts los en richtte daar ontzet
tende verwoestingen aan.
Vooral de tabaks- en graanoogst wer
den getroffen. De schade wordt op ruim
een millioen mark geschat.
Het noodweer dat Woensdag boven
het Duitsche Midden-Rijngebied heeft ge
woed, heeft zoo groote schade aange
richt dat de omvang nog niet te over
zien is. In het bijzonder is het z.g. Dxa-
chenfelsergebied geteisterd. Straatwegen
en bruggen werden vernield, tuinen ver
woest, huizen onder water gezet.
Groot is ook de verwoesting die is aan
gericht in het dorp Mehlem bij Godes-
berg. Het water drong hier tot in de hui
zen door. Het huisraad werd door het
water meegespoeld. De molen te Huellem
stond tot de eerste verdieping in het wa
ter. Slechts met groote moeite zijn de be
woners er in geslaagd zich te redden.
Boven het noorden van Frankrijk en
Parijs heeft gisteren een hevig noodweer
gewoed, dat van zware slagregens verge-
z ld ging. Verscheidene voorsteden .kwa
men onder water te staan en het ver
keer werd geheel tot stilstand gebracht.
Te Rijssel werd een kerktoren door
den bliksem getroffen. De stukken vlogen
door het dak van de kerk, doch gelukkig
werd niemand gedeerd, hoewel in de kerk
juist een godsdienstoefening werd gehou
den.
Hittegolf in Scandinavië.
Woensdag heeft Stockholm de voor-
en nadeelen kunnen genieten van een
hittegolf. Een temperatuur van 28 graden
G. in de schaduw is de hoogstgeregis-
treerde sinds 1911.
Uit verschillende deelen van Zweden,
Denemarken en Noorwegen worden
hooge temperaturen gemeld. Zelfs op
Lapland is de hoogste temperatuur sinds
jaren geregistreerd.
Uitbarsting van een vulcaan.
Tien personen werden onder rollende
aardmassa's bedolven, toen de berg La-
napa, gelegen nabij Goscomatepec in Me
xico, plotseling tot uitbarsting kwam en
met een geweldige kracht water en mod
der in het dal omlaag wierp.
Tot nu toe werden slechts twee lijken
teruggevonden. Vóór deze uitbarsting
wist men niet, dat genoemde berg een
vulkaan is.
De troebelen in Spanje.
Het aantal te Barcelona stakende me
taalarbeiders is gestegen tot 38.000. Voor
de volgende week verwacht men een sta
king, waaraan 70.000 textiel-arbeiders
zullen deelnemen.
Bij de onlusten in de provincie Sevilla
zijn 39 menschen om het leven gekomen.
21 in 'de stad Sevilla en 18 in de provin
cie-steden.
De volksstemming in Pruisen.
Sedert de constitutie van Weimar in
Duitschland het referendum heeft inge
voerd, is die nieuwe instelling vijfmaal
toegepast. De eerste maal in 1926, toen
het over de onteigening van de vermo
gens der regeerende vorsten ging.
Hetzelfde jaar viel de volkspetitie voor
de valorisatie van door de inflatie in
waarde sterk gedaalde vermogens.
Het volgende jaar i® in twee districten
van Hannover op initiatief van de Wel-
fen gestemd over de kwestie of deze dis
tricten bij Pruisen zouden blijven. In 1928
is de communistische volkspetitie over de
kruiser-kwestie mislukt, in 1929 is ge
stemd over het plan-Young.
A.s. Zondag valt nu de zesde beslissing
door het referendum, over de ontbinding
van den Pruisischen Landdag. Voor aan
neming van het ontbdndingsvoorstel zijn
13.2 millioen stemmen noodig. Op de pe
titie-lijsten hadden nagenoeg zes millioen
Binnenland.
De Directeur-Generaal van den Arbeid
over onze nationale industrie.
De Duitsche crisis en onze groenten.
Moord te Nijmegen.
Buitenland.
De troebelen in Spanje.
Het noodweer.
Hittegolf in Scandinavië.
rechtsche kiezers geteekend, doch sedert
dien hebben de voorstellers steun toege
zegd gekregen van de communisten, zoo
dat de uitslag van Zondag nog niet te
voorspellen valt.
De kosten uit de openbare kas voor een
referendum schat de „Voss. Zeit." op een
2.5 millioen mark.
De nieuwe Russische graancampagne.
Was de Sovjetregeering met haar
graanpolitiek het vorige jaar een der
ontwrichtende factoren van do wereld-
graanmarkt, het iaat zich aanzien, dat
zulks dit oogstjaar ook weer het geval
zal zijn. Aangezien den laatsten tijd in
een gedeelte van Zuid-Rusland de nieuwe
graancampagne 1931-32 begonnen is, is
het interessant na te gaan hoe de sovjet-
graanpolitiek thans is.
De „strijd om het graan", is nu dan
weer begonnen. De regeering stelt wee"
de uiterste pogingen in het werk om zoo
veel mogelijk graan binnen te krijgen.
Dit is een levenseisch voor haar. In de
voornaamste gebieden is da inlevering
van het nieuwe graan dan ook reeds be
gonnen. Voor zoover er berichten uit de
verschillende gebieden zijn binnengeko
men, belooft de opbrengst van den oogst
bevredigend uit te vallen, ook hoopt men,
dat er meer dan vorig jaar afgeleverd
zal worden, daalt de „socialistische sec
tor van den landbouw" sterk toegeno
men is in verband met de seder.t den
herfst van 1930 geforceerde collectivee-
ringspolitiek. Terwijl de collectiviteiten
en sovjetlandgoederen het vorige jaar 40
pet. van den totalen graanoogst lever
den, wordt dit thans op twee derde ge
schat.
Volgens de onlangs gepubliceerde richt
lijnen der partijleiding voor de graan
campagne 1931-32 gelooft men voldoen
de op de staatsbedrijven te kunnen ver
trouwen wat de inlevering betreft, zon
der den boeren een bijzonderen stimulans
te geven. Daarom wordt, niettegenstaan
de de toeneming der duurte, van een ver
hooging van de graanprijzen bij afleve
ring afgezien. Ook wordt er niet van ge
sproken, dat de boeren artikelen in den
herfst zullen toegewezen krijgen. Verhoo
ging der afleveringsprijzen is slechts op
hennep en vlas toegepast, omdat de aan
gebouwde vlakte daarvan sterk dreigde
in te krimpen. Aan het goed in elkander
grijpen van staatsinkoop en transport
wordt groote aandacht besteed, daar er
het vorige jaar nog al wat aan haperde.
Alles moet zoo vlug mogelijk gaan.
Er zal onder de boeren een groote re
clamecampagne voor de aflevering wor
den gemaakt.
Tegen de weinige vrije boeren zullen
bij niet-inlevering strenge maatregelen
genomen worden.
De ontploffingen in Zuid-Slavische
treineiy
Steeds scherper wordt de toon der Z.-
Slavische bladen in verband met de ont
ploffingen in spoorwegwagons. De „Po
litica" schrijft: Het gerechtelijk onderzoek
heeft positief bewezen, waar de zetel is
van degenen, die ons vijandig gezind zijn
en hun centrum is Weenen en Boedapest
De betrokken staten verieenen den moor
denaars niet alleen gastvrijheid, maar
eveneens is bewezen, dat de organen de
zer staten hen de hand lichten. Het is
ons bekend, dat Persetsj, Pavelitsj en con
sorten zich te Weenen bevinden en daar
de plannen voor de aanslagen in ons land
smeden, Laat Weenen ons thans bewijzen
