No. 257
Dinsdag 4 Anpstus 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Boes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 AUGUSTUS vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA,
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnomonfsprfts;
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers f 0.05
P r ij der AdvertentiSn:
1—4 regels fl.20, elke regel meer 30 ct.
BI] abonnement belangrijke korting.
EEN NIEUWE REDEN VAN
UITSLUITING.
In art. 25 (23 oud) der Gemeentewet
is bij de wet van 81 Januari j.L een nieu
we alinea ingevoegd, waarbij wordt be
paald, dat de echtgenoot van de in
dit artikel van het lidmaatschap van den
Raad uitgestotenen evenmin lid van den
Raad kan zijn. Tengevolge van dit arti
kel bedankte de echtgenoote van een ge
meentegeneesheer te Hoorn, tot lid van
den Hoornschen Raad gekozen, uit zich-
zelve voor hare benoeming.
Eveneens besloot de Raad van 'sGrar-
venhage gisteren twee socialistische da
mes, echtgenooten resp. van een portier
van de stichting speel- en sportterreinen
en van den tweeden ambtenaar van de
Stichting Centraal Woningbeheer, Stich
tingen, uitgaande van de gemeente 's Gra-
venhage, n i e t als raadslid toe te laten,
zulks met 228 stemmen. Meer juris
prudentie bestaat over dit nieuwe artikel
niet. Alleen besloot de raad van Middel
burg met alg. stemmen, de echtgenoote
van den gemeentegeneesheer, den arts
Weijl, wèl toe te laten, nadat de raads
commissie, met het onderzoek der ge
loofsbrieven belast, had verklaard te du-
biëeren.
In Middelburg bestond neiging, om
mevr. Weijl voor den Raad te behouden.
Voor eenige maanden ontlastten B. en W.
den heer Weijl van zijn plicht om de
doodsschouw en de vaccinatie waar te
nemen en belastten er den schoolarts mee.
Men wilde mevr. Weijl, een geacht en
bekwaam raadslid, gaarne als zoodanig
behouden. Doch er bestond nog een plicht
voor den heer Weijl, n.l. om desverzocht
aan B. en W. advies te verstrekken over
kwesties van medischen en hygiënischen
aard. Die plicht was in de gemeentever
ordening vastgelegd, en het was niet wèl
mogelijk, die er, als bij gelegenheidswij
ziging, uit te lichten. Zij blijft dus op den
heer Weijl rusten en deze wordt er voor
gesalariëerd.
Geen wonder, dat het raadslid baron
van der Feltz, die bij de beslissing afwe
zig was, in beroep ging bij Ged. Staten.
Van dit beroep lekte niets uit. De
„Midd. Crt." zweeg, en eerst toen „De
Zeeuw" het bericht lanceerde, ging zij in-
formeeren, naar zij mededeelt. Er bleek,
dat die mededeeling juist was. Dit geeft
te denken, 't Heeft er allen schijn van,
dat men er liefst niet te veel over gespro
ken zag. Mevr. Weijl zelve deelde in een
aan den Raad gerichte missive de zaak
mede, en bepleitte haar toelating. Zij
wilde blijkbaar de raadsleden, die deze
zaak zouden willen aansnijden, vóór zijn.
De „Midd. Crt.", die weRvoor den Vrij
heidsbond kiest, doch, bang als zij is, dat
de Raad nog eens geheel omgaat, toch ook
voor de Vrijz. Democraten optrekt en
gaarne mevr. W. en den heer Boasson
gekozen zag, hoopt dat mevr. W. als
raadslid blijft gehandhaafd, al vond zij 't
advies der raadscommissie niet gelukkig.
Wellicht hebben, als dit stukje ver
schijnt, Ged. Staten reeds beslist. Zij moe
ten dit volgens art. 34 Gemeentewet doen
binnen 14 dagen nè, Raadsbeslissing.
Het zal ons benieuwen, of dit College
met de nieuwe bepaling in de Ge
meentewet gesteld, rekening zal houden.
Manoeuvres In Europa.
Alsof er geen malaise allerwege heersch-
te en bezuiniging voor geen enkel land
een overbodig gebaar schijnt, worden
overal groote manoeuvres voorbereid om
de slagvaardigheid der legers op te voe
ren en de nieuwste snufjes op technisch
gebied toe te passen en de bruikbaarheid
ervan in de praktijk te toetsen.
Van de groote mogendheden is Duitsch-
land het eenige land, waar bij den uiterst
gespannen financieelen toestand alle oefe
ningen in groot verband zijn afgelast en
slechts garnizoensoefeningen gehouden
zullen worden.
In België beperkt men zich tot oefe
ningen in de legerplaatsen, terwijl in
Spanje tengevolge van de geheele reor
ganisatie van het leger geen gelegenheid
is voor het houden van manoeuvres,
waartoe ook de binnenlandsche toestand
niet zeer geschikt lijkt,
In Frankrijk wordt dit jaar op bij
zonder groote schaal geoefend. Reeds in
Januari en Februari zijn daar manoeu
vres in het Alpengebied gehouden, terwijl
in het voorjaar groote oefeningen hebben
plaats gehad in Tonkin, Tunis en de Le
vant, in Mei bij Toulon gecombineerde
marine- en luchtmanoeuvres, en verder
onlangs luchtmanoeuvres boven Rijssel,
in tegenwoordigheid van den minister
van oorlog en maarschalk Pétain, gene-
raal-inspecteur van de luchtverdediging,
waarbij het bleek, dat een groote stad als
Rijssel in een uur tijds door een lucht
bombardement met den grond gelijk kan
worden gemaakt, niettegenstaande alle
afweermaatregelen.
In Augustus wordt weer een driedaag-
sche oefening in luchtverdediging tegen
bombar dements- en jachtvliegtuigen bij
Nancy gehouden, waarbij wederom maar
schalk Pétain tegenwoordig zal zijn.
De groote najaarsmanoeuvre3 worden
gehouden van 10 tot 16 Sept. in het go-
bied van Reims-Laon-Rethel (welbekend
uit den grooten oorlog).
In Tsjecho-Slowakije worden twee
groote manoeuvres gehouden, waaraan
verschillende divisies deelnemen; alle ove
rige divisies houden gevechtsoefeningen
in het terrein. In Augustus worden tucht
oefeningen gehouden, waaraan ongeveer
200 vliegtuigen zullen deelnemen.
In Italië zullen in Augustus 600 vlieg
tuigen oefenen aan weerskanten der Ape-
nijnen, in samenwerking met de speciale
afweermilitie. Bovendien houden twee
versterkte divisies oefeningen in de Al
pen, terwijl de beide cavalerie-divisies
aan de Joegoslavische grens in het Karst-
gebied zullen oefenen.
In Engeland zullen verschillende on-
derdeelen van de eerste divisie op oor
logssterkte oefenen. Op de Salisburyvlak-
te worden oefeningen in groot verband
gehouden door vecHtwagenafdeelingen.
De gemechaniseerde proef-brigade houdt
van 14 tot 16 Sept. brigade- en divisie-
manoeuvres.
In Rusland worden groote manoeuvres
gehouden aan de Poolsche grens.
Zooals men weet worden in ons land
de gewone Septemberoefeningen gehou
den.
Ontploffing in een expres-trein.
Twee dcoden en verscheidene gewonden.
Zondagavond werden, toen de expres-
trein Munchen-Belgrado het station Zi-
meny-Neustadt binnenreed, tengevolge
van een explosie in een der wagons twee
personen gedood en tal van personen ern
stig gewond.
Naar het schijnt was de helsche ma
chine voorzien van een lont, die op tijd
was ingesteld.
In verband met deze explosie hebben de
autoriteiten bepaald, dat voortaan geen
buitenlandsche spoorwagens meer in Joe-
go-Slavië zullen worden toegelaten.
De oorzaak van dezen maatregel is ge
legen in het feit, dat de autoriteiten tot
de slotsom zijn gekomen, dat dergelijke
bomaanslagen steeds plaats hebben in
wagens, die 'direct uit het buitenland ko
men. Voorts zijn nog maatregelen geno
men ter verscherping van de controle.
Ooggetuigen van den aanslag melden,
dat door de ontploffing drie wagens in
brand zijn geraakt. De plegers van den
aanslag hebben vermoedelijk de bedoeling
gehad, de van een tijdlont voorziene hel
sche machines in het station van Belgra
do tot ontploffing te doen brengen.
Zitting van het Duitsche Rijkskabinet.
Het Rijkskabinet heeft Maandagmid
dag de Vrijdagmiddag aangevangen be
raadslagingen met de vooraanstaande
leden uit het bedrijfsleven voortgezet.
Aan de besprekingen, die eenige uren
duurden, werd, behalve door de leden
van het Kabinet en den president van de
Rijksbahk, dr Luther, deelgenomen door
verschillende autoriteiten.
Besluiten zijn niet genomen.
De beraadslagingen, welke de volgende
dagen door de economische commissie
uit het kabinet tezamen met de deskundi
gen van de daarvoor in aanmerking ko
mende kringen zullen worden voortgezet,
betreffen de voorbereiding van het Eco
nomisch Noodplan.
Onderzocht werd, welke maatregelen
zouden kunnen worden genomen tot wij
ziging van de 'kartel- en prijspolitiek, tot
het financiëel herstel der gemeenten, tot
eventueele verlaging der huishuren enz.
Men zal er zich toe beperken bepaalde
voorstellen te formuleeren. Besluiten zul
len eerst worden genomen na den terug
keer van den Rijkskanselier uit Rome.
De opstand in Britsch-Indië.
Uit Simla wordt gemeld, dat na de
maandenlange actie tot onderdrukking
van de opstandige beweging in Burma de
onder-koning zich thans genoodzaakt
heeft gezien, den staat van beleg af te
kondigen en dat hij de locale regeering
bij verordening verstrekkende bevoegd
heden heeft gegeven.
Reeds geruimen tijd heeft men overwo
gen, den staat van beleg af te kondigen,
doch de klimatologische en geografische
omstandigheden maakten gedurende den
moesson elke militaire operatie onmoge
lijk.
4 Augustus-herdenking in België.
De Belgische minister van binnenland-
Bche zaken heeft aan alle gemeentebestu
ren van België laten weten, dat de dag
van 4 Aug. niet onopgemerkt mag voor
bijgaan. Het was inderdaad op dien da
tum, dat in 1914, om half tien 's morgens
de schending van België's grondgebied
door de Duitsche troepen, plaats had.
De kerken zouden vanmorgen op dat
oogenblik noodklokken doen kleppen, de
fabrieken, werkplaatsen en stoomschepen
hun fluiten en sirenen doen gillen, terwijl
de bevolking verzocht werd om één mi
nuut ingetogenheid in acht te nemen en
te blijven stilstaan.
Kanonschoten zouden het begin en het
einde dier minuut aankondigen.
Een invaliden-schandaal in België.
Een speciale commissie heeft, onder
voorzitterschap van staatsminister Franc-
quin, een grondig onderzoek ingesteld
naar het hooge percentage der militaire
pensioenen.
Het gepensionneerden heir in België
omvat gemiddeld 24 pet. invalieden, ter
wijl in Duitschland het percentage maar
7 pet. is, 854 pet. in Frankrijk en
9 pet. in Engeland.
Men heeft „ontdekt" (wat eigenlijk
iedereen al sedert lang wist), dat bijna
al de hooge officieren (dus juist dege
nen, die het minst aan oorlogsgevaar zijn
blootgesteld geweest) oorlogsinvaliden
zijn: 20 luitenants-generaal op 26 zijn in-
valied, 31 generaals-majoor op 37; 115
kolonels op 127; 116 luitenants-kolonel
op 133; 323 majoors op 361; 1647 kapi
teins op 1986. De hooge officieren van
den gezondheidsdienst zijn allemaal in-
valiedl
Nochtans zijn de meeste „slachtoffers"
nog volop in staatsdienst, waar zij hooge
salarissen verdienen.
Korte berichten.
Naar het W.B. uit Warschau meldt,
heeft de Poolsche regeering wegens het
toenemende tekort tegen 1 September 3000
ambtenaren in de verschillende ministe
ries, 1000 belastingambtenaren en 900
onderwijzers ontslagen.
Te Barcelona zijn 38.000 metaalbe
werkers in staking gegaan.
Volgens een draadloos bericht van
Nova-Zembla hebben aldaar twee Rus
sische geologen goudafzettin gen ontdekt.
De academie van wetenschappen is voor
nemens een nieuwe expeditie naar Nova-
Zeinbla te zenden, teneinde verdere on
derzoekingen te doen.
Op enkele kilometers afstand van
Tortona (Italië) werd een vrachtauto,
waarmede eenige personen werden ver
voerd, door een trein gegrepen. Acht
vrouwen werden gedood.
Uit Toronto (Canada) wordt ge
meld, dat in een sluis van het Lachine-
kanaal een ernstig ongeluk heeft plaats
gehad. De stoomboot „Rapids Prince"
voer met volle kracht tegen een gesloten
sluisdeur, waarbij de sluisdeur geheel
werd vernield. Door het uitstroomende
water werd een veertigtal arbeiders, die
ter plaatse werkzaamheden verrichten,
meegespoeld. Slechts 25 hunner konden
zich zwemmende* redden, terwijl de ove
rigen door verdrinking om het leven
kwamen.
Bij de opening van de zeilweek van
Gowes heeft een ernstig ongeluk plaats
gehad. Toen het koninklijke jacht „Bri-
tannië" met den koning van Engeland
aan boord de startlijn passeerde, kwam
het in botsing met een uit tegenoverge
stelde richting komend stoomschip, waar
door een man over boord sloeg. Hoewel
terstond pogingen in het werk werden ge
steld, om hem te redden, verdronk de on
gelukkige. De koning liet den wedstrijd
terstond afbreken.
De Indische Prinsen naar het buitenland.
De hier te lande vertoevendo Indische
prinsen zullen heden naar Londen ver
trekken en zich vandaar binnenkort naar
Parijs begeven, om bij de opening van het
nieuwe Nederlandsche paviljoen op de
Koloniale tentoonstelling tegenwoordig te
zijn. Daarna zullen de prinsen een bezoek
brengen aan Berlijn.
Begin September keeren zij naar ons
land terug om op Dinsdag 15 September
de opening van de Staten-Generaa! bij te
wonen. Baron van Nagel vergezelt hen op
huD. reis.
Onze schoenexport bedreigd.
Het bericht, dat de Deensche minister
van handel, Hauge, bij de opening van de
jaarbeurs te Frederica, gezinspeeld heeft
op beschermende maatregelen en dat men
in verband daarmede in Denemarken in
de eerste plaats maatregelen ter bescher
ming van de schoenen-industrie ver
wacht, is voor de Nederlandsche schoe
nenindustrie een onpleizierige boodschap.
Want Denemarken is verreweg de voor
naamste afnemer van de Nederlandsche
schoenennijverheid. Het betrekt ongeveer
de helft van den algeheelen Nederland-
schen uitvoer van dit artikel.
In 1930 bedroeg de totale export van
schoenen, laarzen en pantoffels, geheel
of voor het grootste deel van leder,
449.062 paren, ter waard8 van 2.568.000
gulden.
Daarvan gingen naar Denemarken
265.298 paren, ter waarde van 1.249.000
gulden. Voor het eerste halfjaar van 1931
bedroeg de totale export 140.876 paren
voor 696.000 gulden. Denemarken betrok
hiervan 75.681 paren, ter waarde van
308.000 gulden.
De ziekte van Mgr. Nolens. Zijn toestand
ernstig.
De „Residentiebode" weet te melden,
dat op een hervatting van de parlemen
taire werkzaamheden van Mgr Nolens,
zooals het blad van betrouwbare zijde
werd medegedeeld, niet meer gerekend
mag worden.
Loonsverlaging in de metaal-industrie.
Naar het /Handelsblad" meldt, heeft
de Christelijke organisatie van Metaalbe
werkers het ontwerp-eoHectief contract
met een kleine meerderheid aangenomen,
de R. K. en moderne bonden hebben het
echter met groote meerderheid verworpen.
Uit de sainentelling van alle stemmen der
verschillende organisaties blijkt, dat er
vijfmaal zooveel tegen- als voorstanders
waren.
Het staat nu dus vast, dat gisteren in
de metaalnijverheid een contractlooze pe
riode is. ingegaan. De landelijke regeling
voor de leden van den Metaalbond, welke
verleden week is vastgesteld, treedt nu in
werking. Zij zal zoo spoedig mogelijk aan
de belanghebbenden worden toegezonden.
Voor zoover het blad kon nagaan, zijn
conflicten, als gevolg van de verwerping,
niet dadelijk te wachten.
De kleinhandelsprijzen.
De hoogleeraren Polak en Kaag zetten
hun onderzoek inzake de kleinhandels
prijzen voort.
Thans verscheen een rapport over melk
boter en margarine. In het algemeen is
er wel eenige „aanpassing" van den
kleinhandelsprijs aan de daling in den
groothandel. Maar niet in verhouding tot
die daling. Demarge tusschen den vrij
sterk gedaalden groothandelsprïjs en den
in veel mindere mate gedaalden, klein
handelsprijs, bH'ft meermalen abso
luut gelijk. Soms is die marge zelfs
g r o o t e r geworden.
Dit laatste deed zich bijv. in Rotter
dam voor ten aanzien van boter. De
inkoopsprijs bedroeg in 1923 f2.19, de
kleinhandelsprijs 12.45. Verschil f0.26. In
1930 daalde de Inkoopsprijs tot fl.73 en
werd de kleinhandelsprijs f2.07. Verschil
dus f 0.34. Deze s t ij g i n g is toch zeker
met behoorlijk te motiveerenl
Wat de margarine betreft, constat
teert het rapport, dat het vrij ver
kochte artikel een uiterst trage, maar
ten slotte tamelijk bevredigende prijsaan
passing vertoont, doch dat dit anders is
Binnenland.
Noodtoestand in den West-Frieschen tuin
bouw.
De Nederlandsche mijnen en de Duitsche
kolen.
Onze schoenexport bedreigd.
Vliegongelukken te Soesterberg en Rot
terdam.
Malversaties in den Hoofdplaatpolder.
Buitenland.
Bomontploffing in een expres-trein.
Een invaliden-schandaal in België.
met het onder fabrieksmerk ver
kochte. Hieromtrent lezen wij:
„Zoowel tijdens den heftigen concur
rentiestrijd, die do indexcijfers der vrij-
verkochte margarine tot 50 h 70 deed
dalen, als in de jaren daarna, waarin zij
zich tusschen 70 en 80 bewogen, blijft
de prijs van b.v. Blue Band sinds 1926
of wellicht vroeger geheel onveranderd.
Aan het „versch gekarnd" zoude Wil
lem de Zwijger's devies „saevis tranquil-
lus in undis" kunnen worden toegevoegd.
Als een teeken des tijds verschijnt thans
de Sanella aan de markt, waarvan de
detailprijs, in procenten van dien van
Blue Band uitgedrukt, 67 bedraagt, een
cijfer, dat niet veel verschilt van het
indexcijfer van vrije margarine. Hoewel
natuurlijk de samenstelling van Sanella
evengoed van die van Blue Band zal ver
schillen als de vrij verkochte soorten op
verschillende tijdstippen van onderschei
den samenstelling zijn, ligt het vermoe
den voor de hand, dat het pousseeren
van de Sanella en het gelijktijdig ver
slappen van de Blue Band-propaganda
een middel tot prijsaanpassing is."
Met de daling van den prijs der na
tuurboter gaat gepaard wat begrijpelijk
is een verminderd gebruik van mar
garine.
Men zie de cijfers van het verbruik
peir hoofd:
Natuurb. Marg.
1926 5,8 KG. 7,4
1927 5,7 8,1
1928 5,8 8,4
1929 5,9 9,2
1930 6,5 8,9
Men ziet hieruit, dat de margarine
trust, hoe machtig ook, volstrekt niet vrij
is in de prijsbepaling. Met het concur-
reerend artikel natuurboter moet in ster
ke mate rekening worden gehouden.
Uitvoering Tarwewet.
Het lid der Tweede Kamer de heer Ker
sten heeft aan den minister van binnen
landsche zaken gevraagd;
Is het den minister bekend, dat met
name in Zeeland graanhandelaren wei
geren door hen gekochte tarwe te aan
vaarden, tot groot ongerief van de land
bouwers, die geld behoeven?
Kan de minister mededeelen of deze
weigering grond vindt in de onzekerheid,
of de regeering deze geschatte en ver
kochte tarwe inderdaad afnemen zal?
Is de minister bereid ten spoedigste
maatregelen te treffen om alle landbou
wers in gelijke rechten te doen deelen?
Het Bredasche aunped-verbod.
Naar aanleiding van het bericht over
het verbod te Breda voor het gebruik
van autopeds, schrijd men van welinge
lichte zijde aan het „Handelsblad":
Dit krasse besluit van de Brabantsen3
politie-autoriteit komt ons vooral on
der de huidige tijdsomstandigheden
gedurfd voor. Om de eenvoudige reden,
dat, indien het gehandhaafd zou blijiven
en wellicht voor andere gemeenten aan
leiding worden tot ihet nemen van derge
lijke maatregelen, een aantal Nederland
sche bedrijven daarvan ernstige schade
zouden ondervinden. Immers de autopeds,
zoowel die van bout en op dunne wiel
tjes met massieve bandjes als die uit rij-
wiel-onderdeelen samengesteld en op de
luchtbanden gemonteerd, worden vrijwel
voor 95 pet in ons eigen land vervaardigd.
Hier «ou due door een eenvoudig be-
