Nü. 218
Vrijdag 19 Juni 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's BankN.V. Gobs
KANTOOR GOES
TRANSPORT-
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
EERSTE BLTD,
Buitenland.
Staten-Generaal
Belangrijkste Nieuws.
verzekering sluit men bij
Ass. Mij „DE NEGERLANDEN" van 1845
Agentschap:
VERSCHIJNT SLKEN WERKDAG.
AhonneiittPatSTijgs;
Per 3 maanden, franco oei ao&t, Si-
Losse nummers (l.i
P r IJ s derAdvertentJBn:
14 regels i 1.20, elke regel meer 30 ct,
Bij abonnement belangrijke korting.
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <4455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
Zij, die zich met 1 Juli a.s. op „De
Zeeuw" abonneeren, ontvangen de nog
in deze maand verschijnende nummers
gratis.
V Dagma contra universaliteit.
In den strijd voor de openbare school
worden de meest verschillende wapenen
gebruikt.
Nu eens heet het, dat deze school de
sympathie der natie verdient wegens hare
volstrekte neutraliteit. Dan weer, omdat
zij, goed bezien, de Christelijke school
bij uitnemendheid is. En thans kwam
„Het Schoolblad", bet orgaan van bet
Nederlandsche Onderwijzersgenootschap,
met de ontdekking, dat de openbare
school boven de bijzondere verkieslijk is,
omdat de laatste de school is met exclu
sieven godsdienst en de eerste met
universeele religie.
Van het dogma heet het, dat het is
„de steen des aanstoots voor de vrije ge
dachte, het groote steunpunt van menige
godsdienst, de kracht en tegelijk de zwak
heid van het fascisme en bolsjewisme,
het argument van iedere oorlogvoerende
natie".
In 't voorbijgaan wordt dan verder
even geconstateerd, „dat Jezus juist geen
dogmatisme heeft gebracht, maar een
universeele religie, en dat juist na Hem
de dogmatische godsdienst verscheen, 'n
kracht voor de verbreiding van bet Chris
tendom, maar ook een groote zwakte. Dat
juist die dogmatische godsdiensten de
oorzaken zijn geweest, die leidden tot den
schoolstrijd".
IJit den aard der zaak wordt dan voorts
van het dogma niet veel goeds gezegd.
Misdadig, zoo heet het, handelt de
mensch, die aan het kind zijn dogma
durft voorzetten. En de school, die niet
de universeele religie aanvaardt, „voedt
het kind niet op tot mensch, maakt hem
niet bewust naar zijn menscbwaarde,
doodt het mooiste wat het kind aan gees
telijke waarde bezit, verlaagt hem tot
kudde-dier, tot werktuig, geschikt ge
maakt om door den leider naar willekeur
te worden aangevoerd".
Hierbij slechts twee opmerkingen.
Blijkens den verderen inhoud van het
hier aangehaalde artikel heeft de schrij
ver heel wat wijsgeerige lectuur verwerkt.
Maar het i3 ook duidelijk, dat hij, van
wat Gods Woord ons leert, slechts vage
en zeer onvolledige voorstellingen heeft.
Ook schijnt hij er- geen erg in te heb
ben, dat hij zelf gestoken is in een dog
matisch harnas, dat hij een aanhanger
is van het zeer oude dogma der univer
saliteit.
Het klinkt heel ingewikkeld.
't Schijnt wonder geleerd en het gods
dienstige tintje ontbreekt niet als daar
gesproken wordt van de school met uni
verseele religie. En niet onmogelijk, dat
het op „religieuze" gemoederen wel eeni-
gen indruk maakt.
Maar de sympathie voor de openbare
school zal er niet door vermeerderen.
De overgroote meerderheid van ons
volk heeft nu eenmaal uitgesproken, dat
het van een „Christendom boven geloofs
verdeeldheid", d.w.z. een surrogaat-
Christendom, dat den Christus verwerpt,
niet gediend is.
Wervelstorm boven het Elsedal In West-
falen.
Een hevige wervelstorm, die Woensdag
middag in het Elsedal nabij Hagen in
Westfalen drie minuten lang woedde,
heeft alles weggevaagd, wat hem in den
weg kwam,
De brandweer van alle plaatsen uit de
omgeving heeft de handen vol werk. Tal
van muren moeten omvergehaald wor
den, omdat het gevaar bestaat, dat zij
anders zullen instorten. Het ergst heeft
het dorpje Holthausen van den cycloon
geleden, terwijl te Plettenberg-Oberstadt
slechts een gedeelte van het plaatsje door
den storm beschadigd is. Voorzoover tot
nog toe bekend, zijn drie personen door
den wervelstorm gedood. Een hunner
stond op het station Plettenberg, toen de
goederenloods door den wervelwind te
gen den grond werd geworpen en een
BANK-ASS0CIAT1E
SAFE-LOKETTEN
zware balk hem op het hoofd trof. Het
tweede slachtoffer passeerde juist een
60 c.M. dikken muur toen deze omver
werd gerukt. In het ziekenhuis stierf hij
aan de verwondingen, die hij door het
vallend puin had opgeloopen. Een koet
sier werd gedood terwijl zijn paard en
wagen door neerstortend puin bedolven
werden. In totaal liepen ongeveer 40 per
sonen min of meer ernstige verwondin
gen op.
De ramp van de St. Philibert.
In tegenwoordigheid van de ministers
van Buitenlandsche Zaken, Marine en
Handel, zijn gisteren 70 slachtoffers der
ramp van de St. Philibert te Nantes bij
gezet. Het garnizoen bewees den dooden
de laatste eer, in tegenwoordigheid van
vele duizenden belangstellenden.
Naar het heet is de St. Philibert ge
vonden. Het schip schijnt te liggen op de
verwachte plaats in den mond van de
Loire op een diepte van 12 meter bij hoog
water, op een zandigen bodem. De mi
nister van Koopvaardij liet gister in de
lijkrede duidelijk uitkomen, dat de ree-
derij althans een deel van de schuld treft.
Daaromtrent kan zij zich voor het ge
recht te verantwoorden krijgen. Te Nan
tes zijn de gemoederen nogal verbitterd.
De aardbeving in Japan.
Omtrent de aardbeving, die te Tokio is
waargenomen, zijn thans nadere berich
ten ontvangen, waaruit blijkt, dat, voor
zoover bekend, geen menscbenlevens te
betreuren zijn en ook de aangerichte
schade niet zoo belangrijk is als bij vroe
gere aardbevingen.
Een gedeelte van de electriciteitsfabriek
van Tokio werd verwoest, tengevolge
waarvan sommige stadsgedeelten des
nachts in het duister gehuld waren.
Ook het telefoonbedrijf en het telegra
fisch verkeer ondervond groote storin
gen.
De vulkaan Jakedake, die ten Westen
van Matsoemoto is gelegen, is beginnen
te werken.
Donderdagmorgen had een hevige uit
barsting plaats welke met een sterk on-
deraardsch gerommel gepaard ging.
Een ascbregen daalde neer op de dor
pen, die op de belling van den berg lig
gen. Onder de bevolking ontstond een
paniek.
Wervelstorm In Sauerland.
Een hevige wervelstorm heeft in het
Sauerland gröote verwoestingen aange
richt. Hoewel de storm slechts 3 minuten
duurde, werden talrijke boomen ontwor
teld of afgeknakt, muren,'deuren en ven
sters ingedrukt, daken afgerukt enz.
Het meeste geleden heeft het plaatsje
Holthausen, dat een groote puinhoop is
geworden.
Door instortende muren zijn 3 perso
nen gedood en ongeveer 40 min of meer
ernstig gewond.
Engelsch-Amerlkaansch bezoek aan
Berlijn.
Naar Reuter verneemt, zullen MacDo-
nald en Henderson op 17 Juli te Berlijn
arriveeren voor hun tegenbezoek.
Het bezoek zal drie dagen duren, 17,
18 en 19 Juli. De Engelsche gasten zul
len waarschijnlijk Vrijdagochtend te Ber
lijn arriveeren en den daaropvolgenden
Zondagavond of Maandagochtend terug
reizen.
In Berlijnsche politieke kringen is men
er over opgetogen, dat, wat men in vele
kringen niet mogelijk achtte, nu toch
reeds over vier weken zal plaats hebben
en dat niet alleen de Engelsche minister
van buitenlandsche zaken, doch ook de
eerste minister aan het bezoek zal deel
nemen.
Evenals vóór het bezoek der Duitsche
minister aan Engeland, moet ook thans
worden gewaarschuwd tegen het vast-
knoopen van buitengewone verwachtingen
aan dit bezoek. De Berlijnsche samen
komst is de natuurlijke tegenhanger van
Chequers. Het zal een gelegenheid zijn
om de vriendschappelijke besprekingen
reeds na zes weken voort te zetten. Het
onderhoud zal even ongedwongen zijn als
toen en alle kwesties omvatten, die beide
landen en het overige Europa aangaan.
Het spreekt vanzelf, dat men bet er ook
over zal hebben hoe de toestand zich se
dert Chequers ontwikkeld heeft.
De Amerikaansche secretaris van Staat
Stimson, die, naar men weet, voorne
mens is een groote reis door Europa te
ondernemen, zal 21 Juli te Berlijn aan
komen. Hij zal eerst Rome en Parijs be
zoeken en dan van Berlijn naar Londen
reizen. De datum van zijn bezoek aan
Berlijn is vooral interessant in verband
met het bijna gelijktijdige bezoek van de
beide Engelsche ministers. Stimson zal
dan reeds twee dagen na het bezoek van
MacDonald en Henderson te Berlijn ver
blijven en het zal reeds mogelijk zijn dan
met hem het resultaat der Duitsch-En-
gelsche besprekingen te behandelen.
Het is opvallend, dat de besprekingen
met de vertegenwoordigers van de beide
staten reeds op zulk een vroeg tijdstip
plaats hebben.
Vertrouwen in de Belgische regeering.
De Belgische Kamer heeft de motie
van vertrouwen in de nieuwe regeering
aangenomen met 95 tegen 77 stemmen
en 5 onthoudingen.
Bij de mededeeling van het resultaat
der stemming door den Kanier-president
klapten de katholieken en enkele liberalen
luide in de handen. Slechts 3 liberalen
stemden tegen het nieuwe kabinet. De
andere tegenstemmers waren allen soci
aal-democraten en Vlaamsch-nationalen.
De katholieke Vlamingen stemden allen
voor, daar zij voldoening zouden hebben
verkregen inzake de forten van Gent en
Antwerpen.
De Europeesche samenwerking.
Het volkenbondssecretariaat is er in
geslaagd de deskundigen commissie voor
de bespreking van een betere samenwer
king tusschen de Europeesche staten op
het gebied van de voortbrenging en van
den internationalen ruilhandel te doen
samenstellen door persoonlijkheden van
den allereersten rang.
De deskundigen-commissie, die in het
leven geroepen is door de Europeesche
commissie en op 24 Juni te Genève zal
bijeenkomen, bestaat uit deskundigen uit
Duitschland, België, Engeland, Frankrijk,
Italië, Nederland, Polen, Zweden, Tsje-
cho-Slowakië en Sovjet-Rusland.
De bekendste leden van de commissie
zijn wel de Duitscher Lammers, de Bel
gische oud-minister Francqui, de En-
gelschman Layton, de Italiaan de Miche-
lis, onze landgenoot dr L. J. A. Trip, oud
directeur van de Javasche Bank en de
Foolsche oud-minister Kwiatkowski.
~NV. uriior-ï; ruwielfabriek.
IDEM HULST AAM DE
DEDEH5VAART
Korte berichten.
Naar gemeld wordt, heeft boven de
Bodensee een hevige storm gewoed. Aan
boord van het schip Bregenz, dat zich op
enkele kilometers afstands van Lindau
bevond, werden vele ruiten verbrijzeld.
Talrijke passagiers in den tweede klasse
salon werden door glasscherven gewond.
De Bodensee is op vele plaatsen buiten
haar oevers getreden.
Te Weenen heeft een hevige storm
gewoed, die groote schade heeft aange
richt. Tal van daken zijn afgerukt. Het
circus Hagenbeek heeft vooral erg ge
leden.
Gisteravond tusschen 5 en 6 uur
hebben twee Poolsche militaire vliegtui
gen tusschen Freystadt en Garnsee over
Duitsch gebied gevlogen. Zij zetten koers
in de richting van Graudenz.
Woensdagnacht sloeg de bliksem in
een schapenstal op het landgoed van dr
Keutz te Krombeok hij Barchem in Meck
lenburg; 400 sclxapen kwamen in de
vlammen om, 150 konden worden gered.
TWEEDE KAMER.
Uitvoering van de Tarwewet.
Gisteren werd de behandeling der in
terpellatie-Oud over do uitvoering der
tarwewet, voortgezet.
De heer Oud (V-D.) is den minister
zeer erkentelijk voor zijn uitvoerig ant
woord. Dat wil echter niet zeggen, dat
spr. voldaan is. Hij heeft nooit gezegd,
dat het systeem BoonOud zonder be
zwaren is. De vraag is maar: aan welk
systeem kleven de minste bezwaren. En
dan gelooft spr., dat juist zijn systeem
veel minder controle eischt dan dat van
den minister.
Het gevaar van willekeur van de zijde
der meelcentrale heeft de minister niet
weten te weerleggen. Te veel wordt aan
het inzicht dezer centrale overgelaten.
Wat de kosten der uitvoering betreft
gelooft spr. niet, dat deze zoo gering zijn.
Spr. berekent een stijging van f 3.20 per
100 K.G. bloem. Wanneer nu f 1.50 per
100 K-G. bloem neerkomt op 1 cent ver
hooging van den broodprijs dan zal on
getwijfeld de broodprijs met 2 cent ver
hoogd worden.
De bevolking mioet 20 millioen opbren
gen en de boeren krijgen maar 10 mil
lioen. Waar blijft de rest? Dat weet nie
mand. Spr. concludeert, dat bet systeem
der wet niet deugt.
De heer v. Voorst tot Voorst (R.
K.) meent, dat deze wet voor den land
bouw een daadwerkelijken steunmaatregel
beteekent. Hij wijst erop, dat de commis
sie, die 'den minister geadviseerd heeft,
eenstemmig van oordeel was dat het sy
steem Boon-Oud te veel contróle-maatre-
'gdlen eischte. Het 'heeft weinig zin meer,
nu nog te pleiten voor een ander systeem.
De prijs der buitenlandsche tarwe is ge
daald tot f 5 a f 6.75 terwijl de Neder
landsche boer f 12 50 krijgt per 100 Kg.
De boeren zijn dan ook met
deze wet tevreden. De broodprijs
behoeft niet of slechts luttel te worden
verhoogd, omdat de winst der bakkers
groot is. (De beroepen van bakker en slager
zijn de meest lucratieve. Maar als de prijs
nu een cent hooger zou worden, zou spr-
dat niet erg vinden.
De beer Weitkamp (C. H.) vraagt
of een bedrag van 2 cent per brood meer
voor de hoeren, zoo erg is. Ons vol'k geeft
millioenen uit aam alcohol en tabak. De
doorsnee boer is de slechts betaalde ar
beider, Doch de broodprijs behoeft niet
eens tr.et 2 jg&t te Spr,
Binnenland.
De Tweede Kamer over de uitvoering der
tarwewet.
Van Heel Go. te Goes staken bun be
talingen.
Buitenland.
Stormen in Duitschland en Oostenrijk.
Engelsche ministers naar Berlijn.
zet dat nader aan de hand van cijfers
uiteen.
De heer A m e n t (R. K.) meent, dat
men de zaak zóó moet stellen: de akker
bouw werkt met verlies, de gemeenschap
profiteert. Deze wet, die in de richting
van het evenwicht werkt is dus zeer sym
pathiek.
De heer Bierema (V.B.) is verheugd,
dat verschillende geruchten, die in den
lande liepen over de uitvoering der tarwe
wet, door deze interpellatie konden wor
den rechtgezet. Wanneer deze wet amb
telijk moest worden uitgevoerd, zou spr.
zijn hart vasthouden voor de booge kos
ten, maar op het platteland worden vele
dergelijke werkzaamheden pro deo ge
daan en voor de landbouworganisaties
wordt deze kwestie er één van prestige-
De beer Oud beschouwt het als een
axioma, dat de broodprijs met 2 ct. zal
stijgen. Spr. heeft echter geen reden aan
te nemen, dat de berekening van den mi
nister niet gefundeerd is. De broodprijs
hangt niet alleen af van den bloemprijs,
ook niet alleen van de arbeidsvoorwaar
den.
Dej heer D r V o s (Lib.) is niet geheel
gerust over de uitvoering dezer wet. De
tarwewet is een sprong in het duister. Men
heeft de geheele concurrentie uitgescha
keld. Wat hier gebeurt schept een gevaar
lijk precedent, het is erger dan protectie.
Welke vergoeding 'krijgen nu eigenlijk de
meelimporteurs?
Vreest de minister niet een grooten
smokkelhandel in meel en vreest hij ook
geen broodinvoer uit België? Gelooft de
minister ook niet, dat het bakken van
eigen brood zal toenemen?
De heer Vliegen (S.D.A.P.) heeft ge
lezen, dat er een sterkere uitzaai van
tarwe is te constateeren. Naarmate er
meer inlandsche tarwe komt, zal er meer
aandrang kom/en om het percentage in
het brood te gaan verhoogen. De bakkerij
is algemeen van plan het brood met 2
cent te verhoogen- Op een gezin van 10
personen bedraagt deze verhooging 25
gulden per jaar. Daarbij komt, dat slechts
de kleinste helft van de meerdere op
brengst ten goede komt aan de boeren.
De heer B r a a tIs u deskundig?
De heer Vliegen: Van graanhandel
heb ik geen verstand, maar -wel van des
kundigen. Spr. betoogt, dat de regeering
een veel eenvoudiger weg had moeten kie
zen, waarbij zij niet zooveel- ontstemming
zou hebben gewekt.
De heer L o v i nk (G.-H.) sluit zich aan
bij den heer Bierema. De boeren hebben
geen enkel bezwaar tegen den toeslag, die
nu eenmaal noodzakelijk is. Het product
kan men hier op de kleigronden niet telen
omdat de prijs te laag is. Men kan nu niet
zeggen, dat de boeren te veel 'krijgen.
De 'heer Oud: Dat heeft niemand ge
zegd.
De heer L o v i n k begrijpt niet wat er
tegen is, dat wij ons eigen product ver
bruiken. Alleen zal het brood er mis
schien iets duurder door worden, maar
daar staat tegenover, dat het inlandsch
product verbruikt wordt.
De heer 0 u d: Dat product is toch al
tijd verbruikt?
De heer Lovink: Jawel, maar voor
de kippen, niet voor het brood. De tarwe
geeft aan de boeren 9 a 12 millioen. Spr.
aanvaardt de consequentie van brood-
prijsverhooging- Maar hij gelooft niet, dat
die verhooging 2 cent zou zijn, omdat de
broodprijs reeds veel te hoog is.
De heer W ij n k o o p (C. P.) betoogt,
dat men geen argumenten heeft om deze
wet goed te praten.
Spr. -Beft;
