No. 212
Vrijdag 12 Juni 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Rotterdamsche Lloyd.
Hendrikse Go's Bank N.V. Soes
EERSTE BLAD.
Zomersproeten ver
dwijnen in korten tijd geheel door
SprutoL Bij alle Drogisten
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap:
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. «455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
AbonuoiKontssiri^a:
Per 3 maanden, franco pi-r pust. f Si-
Losse nummers f».05
Prijs der AdvertentlBn:
1i regels 11.20, elke regel meer 36 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Nieuw- en St. Joosland.
Men zendt ons een strooibiljet, van de
zoogenaamd neutrale Werkmans-
vereeniging „Eendracht maakt macht" te
Nieuw en St. Joosland, waarin met
name de arbeiders en de arbeidersvrou
wen worden opgewekt, hun stem uit te
brengen op de candi daten van deze or
ganisatie.
De inhoud van dit biljet vertoont een
merkwaardige overeenkomst met de ar
rogante beweringen ia de Socialistische
verkiezingsblaadjes. Van de andere can
didates zoo beet bet, is niets te ver
wachten.
Het bestuur van deze Vereen, dat spe
culeert op de in vele opzichten droeve
tijdsomstandigheden om stembuswinst te
behalen, heeft van onze Christelijke ar
beiders en hunne vrouwen al een zeer
lage gedachte.
Alsof zij, in ruil voor wat mooie belof
ten hun beginsel zouden willen verloo
chenen 1
Voor zoover noodig wekken wij gaarne
onze mannen en vrouwen te N.- en St.
Joosland op: Laat uw beginsel niet los.
Helpt niet mee om de kracht van de
A.R. partij te breken en de toepassing der
revolutionaire beginselen te bevorderen.
In het houden van Gods geboden, zoo
leert ons de Heilige Schrift, is groeten
loon.
Dat geldt ook van het staatkundige
leven.
Daarom ondanks alle pogingen om tot
ontrouw te verleiden: brengt a. s.
Woensdag uw stemuitop de
Antirevolutionaire candi
dates
Maar er moet méér gedaan worden.
Het gevaar bestaat, dat er enkele kie
zers zijn, die door het ons toegezonden
biljet het spoor bijster zouden raken.
'tls daarom zeer gewenscht dat een
ieder in zijn omgeving zijn invloed aan
wendt om onze kiezers en kiezeressen
op het goede spoor te houden.
Met enthousiasme dus aan het werk
voor de Antirevolutionaire
1 ij s t.
De waarde van één stem.
Bij de gemeenteraadsverkiezing te
Ameide verkreeg de A.R. partij vier
zetels.
Was op hare lijst één stem minder uit
gebracht dan zou zij den vierden zetel
niet hebben veroverd, maar zou deze aan
de Vrijz.-Democraten zijn gebleven.
Met één stem verloren de Vrijz.-Demo
craten hun zetel.
Met één stem werd door de A.R. partij
een zetel gewonnen.
Wat te Ameide gebeurde is ook in an
dere plaatsen mogelijk.
Eén stem kan oorzaak zijn dat een ze
tel gewonnen wordt of verloren gaat.
De uitslag te Ameide vormt een drach
tige aansporing om overal waar de ver
kiezing nog moet gehouden worden alle
zeilen bij te zetten en er voor te waken
dat niet één stem noodeloos verloren gaat
Eén stem kan oorzaak zijn, dat een ze
tel verspeeld wordt, en dat als gevolg
daarvan tevens een wethouderszetel moet
worden prijs gegeven.
De waarde van één stem moet ook nu
nog terdege worden beseft.
Van tegenstanders leeren.
Wij moeten ook van onze tegenstan
ders willen leeren.
En zoo mag aan ons volk niet zonder
meer voorbijgegaan wat het liberale blad
„De Vrijheid" schrijft over de Gemeente
raadsverkiezingen.
Te Wassenaar werken de liberalen en
de vrijzinnig-democraten voor de Raads
verkiezing samen en kwamen ze met eene
lijst uit.
Het liberale orgaan juicht dit toe.
Daar te Wassenaar zegt het dreigen er
op gemeentelijk terrein gevaren vooral
van „clericale" zijde, waarom de vor
ming van een stevig vrijzinnig blok ge
wenscht is.
Van vrijzinnig standpunt bezien, ver
standige taal.
Geen beter middel om den tegenstan
der te overwinnen en eigen positie te
versterken, dan door in eendracht samen
te werken.
Maar dit geldt niet alleen voor de vrij
zinnigen en niet alleen voor Wassenaar.
Het geldt ook voor Zeeland.
Te Middelburg b.v. is er een kleine
kans de linkerzijde in den Raad in de
minderheid te brengen. Maar om dat doel
te bereiken is samenwerking noodig. Wij
denken bier met name aan de Staatk.
Gereformeerden, die met hun eigen can-
didaat geen schijn van kans hebben, maar
die, wanneer ze hunne stemmen op de
A.R. candidaten uitbrengen, veel invloed
kunnen uitoefenen.
Te Goes staan de zaken anders.
Daar hebben de Staatk. Gereformeer
den geen eigen candidaten.
Wat zullen zij nu doen?
Van vrijzinnige en socialistische zijde
hoopt men dat ze blanco zullen stemmen
en daardoor de positie van de linkerzijde
versterken.
Wanneer zij echter de les door het hier
boven genoemde liberale orgaan gegeven
verstaan, dan brengen zij hun stem uit
op de Antirevolution.a.jre can
didaten.
Wij moeten ook van onze tegenstan
ders willen leeren.
Belgische regeeringsverklaring.
Onder groote belangstelling heeft mi
nister-president mr Renkin in de Belgi
sche Kamerzitting van gisternamiddag
de regeeringsverklaring voorgelezen,
waarin o.a. bet volgende wordt gezegd:
De crisis, welke 's lands economie be
lemmert, tast de gansche wereld aan. De
regeering zou er bijgevolg geen einde
aan kunnen maken door baar persoon
lijk initiatief; edoch, gesteund door de
medewerking der Kamers en der natie,
zal zij trachten de crisis te lenigen en den
heropbloei te verbaasten.
Te dien einde zal zij, in de eerste plaats,
hare krachten wijden aan het herstel van
den financieelen toestand. Zonder ech
ter de rechtmatig verworven rechten te
krenken, stellen wij ons voor, elke uitgave
waarvan de noodzakelijkheid niet bewe
zen is, te verminderen, van de band te
wijzen of uit te stellen.
Elke nieuwe uitgave of elke credietver-
hooging moet, volgens den wensch der
wet van 15 Mei 1846, gedekt worden door
het scheppen van overeenstemmende
geldmiddelen.
De regeering zal niet ophouden hare
welgemeende medewerking te verleenen
aan het vredeswerk en aan de pogingen
tot economischen vooruitgang welke door
den Volkenbond worden nagestreefd.
Volgen een serie maatregelen welke de
regeerin" zich voorstelt te treffen, om de
spoorwegen, posterijen, telefoon en tele
grafen op meer winstgevende wijze te ex-
ploiteeren.
Dan volgt een korte alinea over de
landsverdediging.
Wij zullen u de maatregelen voorstel
len, welke wij noodig achten om ons land
te beschutten tegen eiken gebeurlijken in
val en wij vragen aan de Kamers voor de
landsverdediging de noodige credieten te
stemmen.
De regeering wenscht het taai-vraag
stuk in den kortst mogelijken tijd alsook
op een volledige en afdoende wijze op te
lossen.
Tenslotte volgt een serie plannen op
maatschappelijk en koloniaal gebied.
Tot zoover de verklaring.
De socialisten begonnen dadelijk hun
oppositie en riepen: „Coppée! Benzol!
Wanneer zal Coppée de 20 millioen frcs.
aan den Staat betalen, waartoe hij is
veroordeeld?" Hierbij zinspeelden zij op
de rol van Renkin als advocaat in de
Coppée-affaire van levering van benzol
aan de Duitschers in vollen oorlogstijd.)
Toen de Kamer wat tot stilte was ge
komen, las Renkin met Fransch accent
de verklaringen ook in het Vlaamsch
voor.
Eerste spreker was de liberale leider
Devèze, die zeide, dat de eerste en voor
naamste inspanning der regeering op de
landsverdediging zal gericht zijn.
Over de taalkwestie sprekende zeide
Devèze: Ik geloof, dat wij op dit oogenblik
zijn, dat de Vlamingen en Walen elkaar
gaan begrijpen. Vroeger dacht ik, dat de
oplossing in tweetaligheid moest gezocht
worden. Trans zie ik, dat zulks niet gaat.
De Vlamingen willen een volledige cul
tuur in eigen taal. Brussel zal tusschen
Vlaanderen en Wallonië staan.
Wat gaat gij doen, vroeg Devèze, met
de kinderen der minderheden, die niet de
taal spreken van de streek, waar zij
school gaan?
Wij zullen ze absorbeeren, antwoordde
de Vlaamsche katholieke afgevaardigde
Sap.
Devèze ging niet met deze absorptie
accoord en stelde voor, het onderwijs in
te richten met 60 pet. Vlaamsche en 40
pet. Fransche leergangen.
Dit deed den Vlaamschen Katholieken
afgevaardigde Marck uitroepen: „Zooiets
zullen wij nooit aanvaarden".
Volgende spreker was de frontist De-
clercq, die zeide, dat de nieuwe regeering
evenmin de oplossing der taalkwestie zal
verwezenlijken als de oude.
Het debat wordt vandaag voortgezet.
Het tekort op de Oostenrljksche rekening.
De rekening van den Oostenrijkschen
staat over het eerste kwartaal van 1931
sluit met een tekort van 75 millioen schil
ling. Volgens de begrooting was er een
overschot van 12 millioen te verwachten.
De uitgaven hebben 517 millioen bedrag
gen en de inkomsten 463 millioen, waar
bij nog 23 millioen komen voor produc
tieve publieke werken. Bovendien heeft
de regeering 16 millioen minder uitgege
ven, dan waartoe zij was gemachtigd.
Het tekort vindt zijn oorzaak in de ver
mindering van de belastingopbrengst.
De textielstaking ln Noord-Frankrijk.
Het textielconsortium van Roubaix en
Tourcoing heeft na het mislukken van de
onderhandelingen over de bijlegging van
het conflict in de textielnijverheid beslo
ten, Maandag a.s. de fabrieken weder te
openen, doch den arbeiders de premie
niet meer uit te betalen.
Het consortium acht verdere onder
handelingen nutteloos, daar geen verdere
concessies meer kunnen worden gedaan.
Duitschlands ontwapening. Een nota van
Brland.
Het „Journal Officiel" van den volken
bond publiceert een nota van den Fran-
schen minister van buitenlandsche za
ken, Briand.
In deze nota maakt Briand de leden
van den raad erop opmerkzaam, dat se
dert de terugtrekking der intergeallieerde
militaire controle-commissie op 31 Ja
nuari 1930 uit Duitschland geen enkel
controle-orgaan meer bestaat, dat toe
zicht oefent op de uitvoering van de aan
Duitschland opgelegde ontwapeningsver
plichtingen.
Briand is van meening, dat deze ver
plichtingen door Duitschland na de te
rugtrekking van de intergeallieerde con
trole-commissie niet op bevredigende
wijze zijn vervuld.
De nota van Briand draagt een zuiver
informatorisch karakter. Verdere stap
pen worden in de nota niet aangekon
digd.
De zaak kan slechts in den volken-
bondsraad aan de orde worden gesteld,
wanneer een der raadsleden de kwestie
van schending door Duitschland der ont
wapeningsbepalingen van het verdrag
van Versailles in dezen vorm aan de or
de stelt. Een dergelijk voorstel is echter
niet aanhangig gemaakt en wordt voor-
loopig ook niet verwacht.
Te officieeier plaatse te Berlijn acht men
Briand's nota aan den volkenbond niet
van groote beteekenis. De kwestie is in
het geheel niet actueel en is veeleer de
afwikkeling van een uit 1927 dateerende
aangelegenheid.
Toenemend busverkeer in Amerika.
De ontwikkeling van het auto-verkeer
in Amerika en, vooral na den oorlog, het
gebruik van „bussen" als transportmid
del, heeft er toe geleid, dat meer en meer
de auto-omnibus de concurrent wordt
van den spoorweg.
De Amerikaansche spoorwegen hebben
echter de beteekenis van deze evolutie
tijdig ingezien en zijn ten zeerste betrok
ken bij de verschillende busmaatschap
pijen.
Een der grootste dezer maatschappijen
de „Greyhound Lines", onderhoudt thans
een geregeld personenverkeer met meer
dan 2000 bussen, welke te zamen dage
lijks 480.000 K.M. afleggen.
Verder zegt de statistiek, dat in 1930
tegen de 19 millioen reizigers vervoerd
werden, welk aantal voor dit jaar op 23
millioen geschat wordt. De bruto-ont-
vangst bedroeg verleden jaar 32 millioen
dollar en zal in 1931 wel de 40 millioen
bereiken.
Een personeel van 4500 man is aan dit
bedyijjf verhondap.
Een reis van New-Tork naar San Fran
cisco of Hollywood met de bus is thans
een doodgewone zaak.
Er wordt dag en nacht gereden en wel
met een wagen, welke 's nachts slaapwa
gen, overdag echter in een luxe wagen
kan herschapen worden.
Natuurlijk ontbreken ook de keuken en
alle overige inrichtingen voor het mo
derne reizigersverkeer niet.
De lijnen van dit busverkeer voeren
door het heele land, van Noord naar
Zuid, van Oost naar West en hebben
thans een beteekenis gekregen, welke
aan het Amerikaansche reizigersverkeer
een heel bijzonder cachet geeft.
Ontbinding van het Engelsche Lagerhuis?
Een door de liberalen op de grondbelas
ting ingediend amendement heeft groote
beroering in politieke Engelsc'he kringen
veroorzaakt. De liberalen hopen, dat de
regeering het amendement zal sikken,
doch de regeering, die meent dat door
aanneming zes tienden van de door het
ontwerp op te brengen belasting verloren
zouden gaan, wil (het amendement niet
aanvaarden.Indien de liberalen hun amen
dement handhaven en Dinsdag in stem
ming laten brengen, ligt 'het voor de hand,
dat zij steun van de conservatieven krij
gen en de regeering in de minderheid
komt. Aanneming van het amendement
betee'kent dus ontbinding van het parle
ment en nieuwe verkiezingen.
De vraag is nu, zullen de liberalen het
zoover laten komen. De Mberale leider
heeft gisteravond te Edinburgh een rede
gehouden, waaruit blijkt, dat hij de regie
ring tot toegeven wil dwingen. „Het zal
te betreuren zijn"', zeide Lloyd George, „als
er algemeene verkiezingen komen, doch de
verantwoordelijlklheid Igt bij de regeering.
Ik wasch mijn handen in onschuld."
Groote branden.
De vlieghaven van Malmö, de grootste
vlieghaven van Zweden, is door een groo-
ten brand geteisterd.
Het geheele middenstuk van de grootste
hangar en een driemotorig vliegtuig wer
den vernietigd.
Het vuur is ontstaan, doordat een mon
teur een electrische lamp liet vallen. De
bol daarvan sprong kapot en de gloei-
draden vielen op geoliede poetslappen,
welke vlam vatten', terwijl ook 1200 liter
benzine van het bovengenoemd vliegtuig
ontvlamde.
Te Oslo is brand uitgebroken in een
pakhuis van een coöperatieve vereeniging.
Het pakhuis was met graan en chemi
caliën gevuld en stond spoedig geheel in
lichte laaie.
De brandweer moest er zich toe beper
ken, de naburige loodsen en een opslag
plaats van kolen, die in de nabijheid lag
te beschermen, wat ook gelukte.
Het pakhuis dat bij het Oostelijke ge
deelte van de haven is gelegen, brandde
geheel uit.
De schade wordt op 2 millioen kronen
geraamd.
De nieuwe praeses van den Franschen
Senaat.
Tot opvolger van den tot president der
republiek gekozen senator Doumer heeft
de Fransche ^senaat met 147 stemmen
den candidaat uer rechtsche partijen se
nator Lebrun tot voorzitter gekozen.
Op den tegencandidaat Jeanneney wer
den 139 stemmen uitgebracht.
De nieuw gekozen voorzitter is 60 jaar
oud en ingenieur van beroep. In 1898 werd
hij voor het eerst in het parlement ge
kozen. Sedert was hij driemaal minister
van koloniën. Hij is een intiem vriend
van Poincaré.
Een gemeentebestuur vervlaamscht.
Voor de Vlamingen, die met onvermin
derde kracht de actie voor het Vlaamsche
volksrecht doorzetten, is het ongetwijfeld
een verheugend teeken, dat zij ook in de
Brusselsche agglomeratie, vasten voet be
ginnen te krijgen. Zoo heeft de gemeente
raad van de voorstad Ganshoren, terug
komend op een vroeger besluit, dat het
bestuur dezer gemeente aan de verfran-
sching overleverde, in zijn jongste ver
gadering met eenparige stemmen een mo
tie aangenomen, waarbij dit besluit wordt
vernietigd. De nieuwe regeling bepaalt,
dat „voor den inwendigen dienst, als
mede voor de betrekkingen met staat en
provincie, door de besturen der gemeen
te Ganshoren gebruik zal worden gemaakt
van de Nederlandsche taal". Alle berich
ten en mededeelingen voor het publiek
bestemd, Slaven e-hter tweets'ur.
Binnenland
Mededeelingen over de uitvoering der
tarwewet in Zeeland.
De bekende schrijver Idsardi overleden.
Buitenland.
Een nota van Briand over Duitschlands
ontwapening.
De nieuwe Belgische premier aan het
woord.
Tekort op de Oostenrijksche rekening.
Weer moeilijkheden voor de Engelsche
regeering?
Staat van beleg in Peru.
De regeering van Peru heeft den staat
van beleg afgekondigd voor het heele
land met het oog op een nieuwe revolu-
tionnaire beweging, daar de openbare
orde wordt bedreigd door de revolution-
naire plannen, welke de regoering kent.
Burgers en militairen, beschuldigd van
opstand of opruiing, zullen summier
worden berecht. De schuldigen worden
ter dood veroordeeld en terstond terecht
gesteld.
Officieel wordt gemeld, dat 55 perso
nen zijn gearresteerd, n.l. 22 in de huurt
van Callao, de anderen te Lima.
Korte berichten.
Het Noordelijk deel van Adelaide
(de hoofdstad van Zuid-Australië) is Don
derdagavond door een cycloon geteisterd.
Vele huizen en openbare gebouwen zijn
verwoest. De cycloon was mijlen in den
omtrek hoorbaar.
Drie Europeanen zijn tengevolge
van een buitengewone hittegolf te Calcut
ta bezweken. Verschillende andere Euro
peanen zouden eveneens tengevolge van
de hitte zijn overleden.
i Door het ingrijpen van den regee-
ringscoramissaris is hot tram- en auto-
busverkeer te Warschau in vollen om
vang hervat. Het communistische sta
kingscomité werd in hechtenis genomen.
De „Times" bericht, dat de Britsche
regeering een uitnoodiging heeft ontvan
gen, om een officiéél bezoek aan de Pa-
rijsche koloniale tentoonstelling te bren
gen. De regeering heeft hierop Hender
son tot haar vertegenwoordiger benoemd.
Hij zal tijdens de „Engelsche Week" een
bezoek aan de tentoonstelling brengen.
Pot 90 ct. Tube 50 ct. Zeep 60 ct.
DE WAARDE VAN PROPAGANDISTI
SCHE SOCIAAL-DEMOCRATISCHE
MEDEDEELINGEN.
Wij lezen in „Patrimonium":
In het reeds door ons besproken boek
„Storm" van Mr Troelstra staat nog iets
heel merkwaardigs, waarop wij de bijzon
dere aandacht willen vestigen.
De Voorzitter van den Bond van Dienst
plichtigen had in 1918, in de vergadering
der besturen van S.D.A.P. en N.V.V. ver
klaard, dat men niet op de onbetrouw
baarheid van het leger moest rekenen; dat
er geen revolutionaire geest onder de
soldaten was.
Maar op de beruchte openbare verga
dering te Roterdam, waar Mr Troelstra
de niet „door het nuchtere verstand ge
controleerde" rede hield, deelde de so
ciaal-democratische leider mede, dat na
hem de Voorziter van den Bond van
Dienstplichtigen zou spreken over de on
betrouwbaarheid van het leger, waarop
de Regeering bij haar pogen om het wet
tig gezag te handhaven, geen staat zou
kunnen maken.
De bedoelde voorzitter schrok blijkbaar
van deze mededeeling. Hij gevoelde zich,
wat voor hem pleit wel oenigszins
bezwaard, om in den door Mr Troelstra
reeds aangekondigden geest ta spreken.
Maar zip?
