No. 204
Woensdag 3 Jnni 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Oo's Bank N.V, Goes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 JUNI vervallende
COUPONS EN LOSSINGEN
worden verzilverd door
Uit de Provincie.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDSMA,
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. «£55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
VERSCHIJNT ELK3N WERKDAG.
AbonneinsntajfSfKs?
Per 3 maanden.- franco per post 3-
Losse nummers 10 05
Prijs der Advertentien:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 oL
Bi] abonnement belangrijke korting.
De Regeeringsmachlne.
De Regeeringsmachine werkt vaak ter
gend langzaam.
Dat is weer opnieuw aan het licht geko
men bij de behandeling van de Indische
begrooting in de Eerste Kamer.
Deze begrooting voor 1931, van welk
jaar nu reeds 5 maanden verstreken zijn,
sluit officieel met een tekort van 7.6 mil-
lioen gulden, terwijl reeds lang bekend is,
dat bet werkelijke tekort vele tientallen
millioenen zal bedragen.
Het is een wonderlijke geschiedenis.
Toen nu ruim een jaar geleden de ont-
werp-begrooting werd ingediend, met een
geraamd tekort van ruim 1 millioen gul
den, was het bij iedere ingewijde bekend,
dat deze raming naar niets leek. Men her-
innere zich de rede door Dr Beumer het
vorig jaar op de vergadering van het
Prov. Comité van A.R. Kiesvereenigingen
te Goes gehouden.
Maar de directeur van financiën in In-
dië wist het beter. Deze autoriteit meende
dat er geen wolkje aan de lucht was en
zoo werd dan ook de begrooting inge
diend met het door hem geraamde kleine
tekort en door den Volksraad in Indië
aangenomen.
En terwijl het nu bekend is dat deze
begrooting niet de minste werkelijke
waarde heeft, wordt ze toch aan de Sta-
ten-Generaal ter goedkeuring aangebo
den.
Tegenover de leden die hierover hunne
ontstemming uitspraken, werd er door
den Minister op gewezen, dat de ambte
lijke machine zeer ingewikkeld is en dat
de afstand van Indië zoo groot is, wat
een vlugge afdoening belemmert.
Dat de ambtelijke machinerie zeer in
gewikkeld is en uiterst langzaam werkt,
is bekend. Maar toch doet het vreemd
aan, dat de hooge ambtenaren zeer spe
ciaal met deze materie bekend, niet ble
ken te weten wat bij anderen wel bekend
was. En de groote afstand kan, gezien de
snelle Iuchtverbinding en de perfecte
draad- en draadlooze verbinding toch
moeilijk als een excuus worden aanvaard.
De hieruit voortvloeiende bezwaren zijn
minder groot, nu de Staten-Generaal zich
niet meer met alle onderdeelen van
de Indische begrooting bemoeien.
Maar het vertrouwen in de Regeerings-
au tori teiten wordt op deze wijze toch niet
versterkt.
Liberalisme en godsdienst.
Aan dit belangrijke onderwerp wijdt
het „Vaderland" een hoofdartikel.
Dit liberale orgaan acht het noodig er
op te wijzen, dat er spraakverwarring
heerscht bij hen, die verandering mee-
nen te constateeren bij de liberalen, als
zouden dezen thans ook bereid zijn poli
tiek en godsdienst te vermengen zij het
dan ook altijd in mindere mate dan de
Rechterzijde.
„In dit opzicht, vervolgt het blad, is
er niets veranderd. De rechtvaardiging
van iemands opneming in de liberale par
tij werd niet en wordt niet, en mag nooit
worden afhankelijk gesteld van iemands
godsdienstige gevoelens. Zoo is het en
zoo moet het blijven; de atheïst van Hou
ten, de ethisch-irenische Borgesius, de or
thodoxe Röell waren daar op hun plaats,
zooals iedereen dat is, tot welken gods
dienst hij ook behoort, mits hij de abso
lute vrijheid van godsdienst voor ieder
erkent.
Wat er wel veranderd is, is dat de li
beralen, doordat het tijdperk van het ra
tionalisme thans achter ons ligt, meer dan
vroeger de groote waarde van den gods
dienst als geestelijke factor erkennen en
hun medewerking aan de financieele ge
lijkstelling van de twee takken van ons
L. O. is daarvan het beste bewijs."
Dat het Liberalisme een stad is met
vele poorten, zooals wijlen Mr Dressel-
huys het uitdrukte en dat iedereen tot
welken godsdienst hij ook behoort in die
partij welkom is, zegt nog weinig voor
haar karakter.
Bit karakter wordt duidelijk aangege
ven in een door het „Vaderland" aange
haalde stelling aangenomen door de Libe
rale studieclub te Rotterdam, waarin
wordt geproclameerd, dat liberaal staats
beleid absolute godsdienstige normen
voor het staatkundige leven verwerpt.
Gods Woord, juister uitgedrukt de uit
leg, dien de mensch met zijn feilloos ver
stand daaraan verkiest te geven zoo
wordt verder betoogd is voor den libe
raal als zedelijke grondslag voor ons
staatsleven absoluut o n a a n -
n e m e 1 ij k.
Gods Woord wordt als regel en richt
snoer voor het staatkundig leven verwor
pen en de menschelijke rede daarvoor in
de plaats gesteld.
Dat is één.
Godsdienst, het dienen van God die zich
in zijn heilig Woord heeft geopenbaard,
sluit in, de erkenning van de opperhoog
heid Gods voor he e 1 het leven. De belij
denis dat God het te zeggen heeft en niet
de mensch. Dat niet de menschelijke rede,
maar de goddelijke ordinantiën regel en
richtsnoer moeten zijn ook voor het staat
kundige leven.
Dat is twéé.
Hieruit volgt, dat hoezeer de Liberale
Staatspartij hare poorten ook open zet
voor allen, ook voor de orthodoxe-Chris-
tenen, en hoewel het een feit is dat vol
strekt niet alle liberalen afwijzend staan
tegenover den Godsdienst, het Liberalisme
als zoodanig toch Gods Woord verwerpt
en vijandig tegenover den Godsdienst
staat.
Hevig onweer in Zuid-Zweden.
Zondagavond heeft boven Zuid-Zweden
een hevig onweer gewoed. Op vele plaat
sen sloeg de bliksem in en 'n tiental boer
derijen is door brand verwoest. Het on
weer ging met hevige slagregens gepaard.
's Nachts heeft het onweer, hoewel min
der hevig, boven Midden-Zweden gewoed.
Boven de Scherenarchipel, tusschen
Stockholm en de Oostzee, zag de hemel
tusschen twaalf uur en een uur vrijwel
constant groen-geel van de aanhoudend
flitsende bliksemschichten.
Rebellen-activiteit in Britsch-lndië.
De rebellen in Burma vertoonen op het
oogenblik weer meer activiteit. In het
district Prome stuitte een uit tien man
bestaande politiepatrouille op een groep
opstandelingen, van wie er een werd ge
dood. Later werden de beambten door een
uit 100 man bestaande bende aangeval
len, zoodat zij zich genoodzaakt zagen,
naar Wettingan terug te trekken. Eén po
litiebeambte wordt vermist. Een afdeeling
van het Punjab-regiment slaagde er na
derhand in negen rebellen in een klooster
nabij Wettingan te arresteeren.
Intusschen was de politiepost te Wet
tingan door 50 rebellen aangevallen. De
manschappen verdedigden zich manhaf
tig; een tiental aanvallers werden gedood
en verscheiden gewond. Toen versterking
voor de politie arriveerde, trokken de op
standelingen af, nadat zij de huizen
rondom den politiepost in brand hadden
gestoken.
Aanslag op een trein bij Rangoon.
Tegen middernacht heeft een ongeval
plaats gehad met den posttrein, die naar
Mandalay was vertrokken. De locomotief
en drie wagons zijn omgeslagen, doordat
de rails waren verwijderd, zoodat ver
moedelijk sabotage in het spel is. Zes rei
zigers werden gewond naar het zieken
huis overgebracht.
Engelsche geboortecijfers.
Volgens officieels gegevens bedroeg het
aantal levend geborenen in Engeland ge
durende het eerste kwartaal van dit jaar
159.820, waarvan 81.881 van het manne
lijk geslacht en 77.939 van het vrouwelijk.
Dit aantal beteekent een vermeerdering
van het aantal levend geborenen met
1100, in vergelijking met dezelfde periode
van het vorig jaar.
Het sterftecijfer bedroeg voor hetzelfde
kwartaal 16^ per 1000.
Het aantal sterfgevallen overtrof het
aantal geboorten met 2378.
Korte berichten.
De verkiezingen in Roemenië zijn
zeer kalm en onder groote apathie van de
zijde der bevolking verloopen, waartoe
wellicht ook het zeer warme weer heeft
meegewerkt, doch waarschijnlijk nog
meer de overtuiging der bevolking, dat
een parlement toch niets kan uitrichten en
geen partij in staat is, een einde te maken
aan den noodtoestand, waarin het land
verkeert.
Er is een communistisch complot
in Argentinië ontdekt. Acht personen
werden gearresteerd. Voorts werden wa
penen, dynamiet en vloeistoffen voor de
vervaardiging van bommen in beslag ge
nomen.
i Na de jongste gemeenteraadsver
kiezingen in Spanje is Burgos de eenige
gemeente in Spanje, waar een monar
chistische meerderheid is gekozen.
Gisteren heeft het weer in vele dee-
len van Engeland geonweerd en uit ver
scheiden plaatsen worden overstroomin
gen gemeld. In Malhondale had een wolk
breuk plaats, te Leeds staan het kerkhof
en verscheiden straten onder water.
Te Damavend en Sjahpor in Perzië
is een hevige aardschok waargenomen;
tot dusver is geen melding gemaakt van
schade.
De landsmiddelen in Indië.
De landsmiddelen brachten in het af-
geloopen kwartaal f 118.300.000 op tegon
f 139.300.000 in het overeenkomstige tijd
vak van 1930. De opbrengst bleef
f 53.470.000 beneden de raming, waarvan
f 35.050.000 komt op rekening van de be
lastingen, waarbij aangeteekend kan wor
den dat de kohierbelastingen eerst later
ruim vloeien.
Korting op de Indische salarissen.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen het
adres van den Volksraad in Ned.-Indië,
houdende verzoek het daarheen te leiden,
dat de door de Indische regeering be
raamde korting van 5 pet. op de salaris
sen over 1931 achterwege blijft.
Dit adres is gezonden aan de begroo-
tingscommissie voor de Indische begroo
ting voor 1931.
Uitvoering Invaliditeitswet.
Het bestuur van de Rijksverzekerings
bank heeft aan den Schoolraad voor de
scholen met den Bijbel geschreven, dat
het overleg met den minister van arbeid,
handel en nijverheid heeft besloten, niet
over te gaan tot restitutie van de wiskun
dige reserve.
Het gevolg van deze beslissing zal ver
moedelijk zijn, zoo schrijft het bestuur der
Rijksverzekeringsbank verder, dat ver
schillende belanghebbenden ons thans
zullen dagvaarden.
Het doet nu het voorstel, dat het door
slechts één schoolbestuur zal worden ge
dagvaard, en wil zich verplichten zich
naar den uitslag van dit proces te ge
dragen ten aanzien van alle andere
schoolbesturen, voor zoover deze indertijd
vrijwillig hebben betaald en de vordering
niet was gegrond op een beslissing, geda
teerd 10 Juni 1929 of later.
De Schoolraad adviseert den belang
hebbenden schoolbesturen, dit voorstel ter
vermijding van onnoodige kosten te aan
vaarden.
Waarschijnlijk zal het niet eens noo
dig zijn, dat het bedoelde proefproces door
een der schoolbesturen wordt onderno
men. Sommige gemeentebesturen verkee-
ren ten deze namelijk in gelijke omstan
digheden ais de schoolbesturen.
Het weer in Mei.
Volgens het voorloopig overzicht van
het Kon. Met. Inst. te De Bilt was gemid
deld over de vijf hoofdstations de och-
tendtemperatuur 1graad te hoog, in
de drie dekaden resp. 1 en 2^ graad.
De grootste afwijkingen kwamen voor op
den 23en en 25en; resp. 4 graden beneden
en 5% graad boven normaal.
De gemiddelde dagelijksche maximum
temperatuur was 1^ graad, het gemid
delde minimum 2 graden hoven normaal.
Dagen met minima beneden het vries
punt kwamen op de hoofdstations niet
voor.
Het aantal dagen met een maximum
temperatuur boven 25 graden bedroeg 4,
tegen 3 normaal. De neerslag was onre
gelmatig verdeeld, maar in het algemeen
boven normaal, vooral in het midden van
het land tengevolge van de zware regens
op den 7en en 8en.
In het midden van het land en in
Noord-Holland was de afwijking 60 tot
100 procent boven het normale, in de an
dere deelen 10 tot 50 pet., behalve in
Friesland en Groningen, waar de hoeveel
heid normaal tot iets daar beneden was.
Te De Bildt werden 183 uren zonne
schijn waargenomen, tegen 202 normaal.
Rijkssubsidie tuberculosebestrijding.
De Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid heeft bepaald, dat de 3de ali
nea van punt XIH van de voorwaarden
voor Rijkssubsidie voor de bestrijding der
tuberculose voor plaatselijke vereenigin-
gen wordt gelezen als volgt:
„Het bestaande geldt niet voor de ver
zekeringen, gesloten vóór 27 Augustus
1929, en ook niet voor verzekeringen,
vóór 1 Januari 1932 gesloten voor huis
bezoeksters, die bij het aangaan der ver
zekering reeds den 35-jarigen leeftijd be
reikt hebben.
In het tweede geval wordt alleen dan
subsidie verleend, wanneer de verzeke
ring:
a. gesloten nadat de huisbezoekster den
den 35-jarigen leeftijd heeft bereikt recht
geeft op een uitkeering van minstens 600
gld., ingaande op 60-jarigen leeftijd;
b. gesloten, nadat de huisbezoekster
den 40-jarigen leeftijd heeft bereikt, recht
geeft op een jaarlijksche uitkeering van
minstens f 500, ingaande op 60-jarigen
leeftijd;
c. gesloten, nadat de huisbezoekster
den 45-jaxigen leeftijd heeft bereikt recht
geeft op een jaarlijksche uitkeering van
minstens f 400, ingaande op 60-jarigen
leeftijd.
De Tarwewet.
Het Tweede Kaïnerlid Van der Sluis
heeft den minister van binnenlandsche
zaken en landbouw gevraagd:
1. Is het waar, dat, in verband met de
uitvoering van de Tarwewet, aan perso
neel, in dienst bij importeurs van en
groothandelaren in Amerikaansch meel,
ontslag is gegeven en is aangezegd?
2. Kan de minister mededeelen welken
omvang dit verschijnsel heeft aangeno
men?
3. Wat denkt de minister te doen om
deze gevolgen van de Tarwewet zooveel
mogelijk te herstellen?
Douanekantoren op de Belgisch
Nederlandsche grens.
De A. N. W. B. meldt:
Er is verandering gekomen in de uren
waarop de douanekantoren aan de iBel-
gisch-Nederlandsche grens geopend zijn.
Voor de vaststelling der kantooruren is
met ingang van 1 Juni het jaar verdeeld
in vier tijdperken en volgens deze ver
deeling is thans de algemeene regel voor
werkdagen als volgt:
Voor de Nederlandsche grenskantoren:
van: 1 Nov. tot einde Febr. van 8 tot
12.30 en van 14 tot 17; 1 Maaxt tot en
met 31 Maart van 8 tot 12.30 en van 14
tot 18.30; 1 April tot en met 30 Sept. van
6.30 tot 12.30 en van 14.30 tot 20; 1 Oct.
tot en met 31 Oct. van 8 tot 12.30 en van
14 tot 18.30.
Voor de Belgische grenskantoren: van:
1 Nov. tot einde Febr. van 7.30 tot 12 en
van 11.30 tot 16.30; 1 Maart tot en met 31
Maart van 7.30 tot 12 en van 13.30 tot 18;
1 April tot en met 30 Sept. van 6 tot 12
en van 14 tot 19.30; 1 Oct. tot en met 31
Oct. van 7.30 tot 12 en van 13.30 tot 18.
Voor zoover de Nederlandsche kantoren
tot hiertoe op Zondag geopend waren,
blijft deze openstelling voorloopig onver
anderd, met dien verstande, dat het slui
tingsuur niet later is dan het uur, dat
in de nieuwe regeling daarvoor is vast
gesteld.
Ook bij de kantoren welke tot dusver
zonder pauze tusschen de ochtend- en
de namiddagdiensturen geopend waren,
blijft deze doorloopende dienst gehand
haafd.
De dienst van eenige kantoren in beide
landen, waar veel automobielverkeer is,
zal wellicht verlengd worden. Hierom
trent hopen wij eerlang nadere mededee-
ling te doen.
De crisis in het vlsscherijbedrijf.
Gistermiddag is te IJmuiden een ver
gadering gehouden, waarin zoo goed als
alle crediteuren in het visscherij bedrijf
aanwezig waren. Na langdurige bepre
kingen werd een commissie benoemd, be
staande uit vier personen, een vertegen
woordiger van de kolenleveranciers, een
van de reparatie-inrichtingen, een van
de ijsfabrieken en een van de stowers,
welke zich een accountant zal assumee-
ren. Aan deze commissie zullen alle vor
deringen der verschillende crediteuren
worden medegedeeld. Hierdoor zal het
mogelijk zijn, een overzicht van de schul
den op stilliggende booten te verkrijgen
en ook een juist inzicht in de soort van
schulden (hypothecaire, preferente, con
currente). Op deze wijze verwacht men
zich een juist oordeel te kunnen vormen
over de positie van het visscherij bedrijf
te IJmuiden en op grond daarvan te kun
nen vaststellen wat moet worden gedaan
om tot een gezonden toestand te komen.
Binnenland.
De dam in het Hellegat.
Aardbeving in Pekalongan.
De Tweede Kamer over de woekerbanken.
Buitenland.
De toestand in Britsch-lndië.
De kabinetscrisis in België opgelost.
WETTELIJKE REGELING VAN HET
GELDSCHIETERSBEDRIJF.
Inperking van de woekercontracten.
De Tweede Kamer heeft gisteren een
begin gemaakt met de behandeling van
een initiatief-wetsvoorstel ingediend door
den 'heer v. d. Bergt (S.-D.), welk ont
werp beoogt aan de voekerpr act ijken in
het geldschietersbecLrijlf een einde te ma^
ken.
De erkende geldschieter, 'die tegen de
wet handelt bijv. door het sluiten van
mondelinge contracten, wordt bedreigd
met 'drieërlei gevaar: a. hij pleegt een
strafbare handeling; b. de gesloten over
eenkomst is nietig en eenig vorderings
recht op hoofdsom en rente is uitgesloten;
c. door intrekking van zijn toelating 'ais
geldschieter verliest hij zelf zijn brood
winning.
Verder wordt bepaald, dat hij, die an
ders dan krachtens eene ingevolge deze
wet veredsöht© toelating het beroep of be
drijf van geldschieter uitoefent, wordt ge
straft met gevangenisstraf van ten hoog
ste twee jaar, of met geldboete van ten
booigste tienduizend gulden.
Van verschillende kanten werd er in de
Kamer op gewezen, 'dat het wetsvoorstel
sinds de indiening aanmerkelijk is verbe
terd. Zoo wordt bet leven van behoorlijke
voorschotbanken niet laniger bedreigd
door te strenge voorschriften, waardoor
aanvankelijk de oprichting van gemeen
telijke geldsc'hietbanken werd geforceerd.
Een groote moeilijkheid is hierbij pre
cies aan te geven, waar het misbruik,
waar de woeker begint.
Dit is hetvoornaamste .punt en hoe
moeilijk hier een criterium is aan te 'ge
ven, blijkt uit de houding van de voor
stellers zeiven. Terwijl 'de Engelsche wet
'zelfs' een rente van 48 pet. 's jaar toe
laat, had mr. van den Bergh aanvankelijk
een maximum van 12 pet. in zijn voorstel
opgenomen, hetgeen de dood van ieder
particulier bedrijf zou zijn geweest. De
voorstellers hebben dit ingezien en de 12
pet. uit het ontwerp teruggenomen.
Bepaald is nu, dat de maximum-rente
ih tabellen bij Algemeenen Maatregel van
Bestuur moet worden vastgesteld. De wet
bepaalt daarover feitelijk niet meer dan
dat de maxima zoodanig worden bepaald,
dat zij, naar het oordeel van de Kroon
de in te stellen Commissie van Advies
gehoord een redelijke winst bij degelijk
beheer mogelijk maken.
De voorstellers zeggen in hun wijzi-
gings-nota, dat de Regeering deze „goed1-
deels technische tabellen" behoort te ont
werpen. Maar hier zit juist de moeilijk
heid. Als de Kamer 'dit voorstel aan
neemt, dan zegt 'zij; feitelijk tot de Regee
ring: wij' willen woekerrenten afsnijden,
ziet gij, dat ige een criterium vindt. Op
het cardinale punt is het wetsvoorstel dus
een soort motie geworden.
Dr Beumer merkte 'dan ook op, dat wie
zijn stem aan dit voorstel geeft, niet ont
stemd mag zijn, indien de Regeer ing er
niet in slaagt den gevraagden A. M. v. B.
te ontwerpen.
Waarschuwing tegen „Huize Bethel".
De laatste dagen worden gelden inge
zameld vanwege een „Huize Bethel" in
Den Haag, „afdeeling gratis verstrekking
van voedsel aan ouden van dagen".
Me-eslal wordt bij de ««ïMsdjsg mede-
