No. 198
Woensdag 27 Mei 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Mise&Co's Bank NI Goes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Verzekert U tegen brandschade
bij de Ass. Mij
„de Nederlanden van 1845"
Agentschap
De nieuwe landvoogd van
Ned. Indië.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA,
Bureau: Lange Vorstatraat 70, Ooee.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44(55.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELSEN YJERXBAÖ.
Per 5 sjieandea. franco je? jort; IS
Losse pnmmere 10-95
F r ij s der Advertentiën:
1l regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bi) abonnement belangrijke korting.
V Anti-godsdienstige campagne.
Het vraagstuk van de strafbaarstelling
van openbare godslastering waarom
trent door Minister Donner een wetsont
werp is aanbangig gemaakt is uiterst
moeilijk en ingewikkeld.
Maar dat er op dit gebied iets gedaan
moet worden, is duidelijk.
De godsdiensthaat en godsdienstverach
ting nemen steeds grovere vormen aan.
Er wordt in ons land, in het publiek
op een gruwelijke wijze met God en zijn
dienst gespot. Men schrikt in sommige
kringen voor geen enkel middel terug om
zijn haat jegens God en godsdienst bot te
vieren.
Wat het communistische orgaan „De
Tribune" op dit gebied durft bestaan is
bekend.
Maar zoo mogelijk nog erger is, wat de
Vrijdenkersvereniging „De Dageraad"
zich veroorlooft.
Dezer dagen is vanwege het Hoofdbe
stuur van deze vereniging onder den ti
tel: „Waarom hun God ons is tot spot",
een brochure verschenen met een zóó
schandelijken inhoud, dat het alle perken
te buiten gaat.
En dergelijke geschriften worden in het
openhaar te koop aangeboden en ook voor
de jeugd verkrijgbaar gesteld.
Het stemt tot blijdschap dat de Regee
ring blijk heeft gegeven tegenover deze
anti-godsdienstige campagne niet onver
schillig te staan en dat nadat vroeger
reeds geweigerd werd om het zegel der
Koninklijke goedkeuring te hechten aan
de statuten van de „De Dageraad"
thans een wetsontwerp tot strafbaarstel
ling van de openbare godslastering is in
gediend.
Het betreft hier, gelijk gezegd een moei
lijke materie.
Maar waar men zich met deze gods
lasterlijke actie op openbaar terrein be
weegt, daar kan het niet anders dan wor
den toegejuicht, dat getracht wordt hier
tegen wettelijke voorzieningen te treffen.
V Gemeentelijk financieel beleid.
De gemeente Berlijn, waar zooals be
kend, rood troef is, heeft haar gemeente
lijk electriciteitsbedrijf voor 200 millioen
mark verkocht aan 'n particuliere maat
schappij.
De Amsterdamsche wethouder, Dr Wi-
baut, vindt hierin aanleiding tot zijne
partijgenooten in de gemeenteraden de
volgende waarschuwing te richten:
„Het trieste geval biedt een sterke
aanwijzing voor de volstrekt onafwijs
bare noodzakelijkheid van groote voor
zichtigheid in gemeentelijk financieel
beheer. De verkoop van een gemeente
bedrijf gaat lijnrecht in tegen de maat
schappelijke ontwikkeling, rechtstreeks
in tegen de gemeentepolitiek die wij
voorstaan. Reeds sedert vele jaren
loert het particuliere kapitaal met groo
te en toenemende afgunst op gemeente
lijk beheer van groote bedrijven. In dit
geval slaat het zijn slag! Het zal overal
en telkens rake slagen slaan, waar het
er kans toe ziet. Het is de plicht van
goede gemeentepolitiek om door voor
zichtig financieel beleid te voorkomen,
dat aldus het particuliere kapitaal het
gemeentebedrijf kan veroveren".
Het valt toe te juichen, dat deze Soc.
Dem. wethouder, die op financieel gebied
zijn sporen verdiend heeft, hier met na
druk wijst op de noodzakelijkheid van
een voorzichtig financieel
beleid.
Wie de verslagen volgt van de Ge
meenteraden, waarin de Soc. Democraten
invloed hebben, zal toestemmen, dat zulk
een waarschuwing als regel niet overbo
dig is.
Wat dit betreft zijn de roods heeren
weieens kort van memorie.
Daarom kan het goed zijn deze uit
spraak te bewaren om er ter gelegener
tijd nog eens aan te herinneren.
De Volkenbond.
De vergadering van den volkenbond!
zal tegen 7 September worden bijeenge
roepen.
De Europa-commissie zal in deze ver
gadering verslag uitbrengen over haar
werkzaamheden. Voorts zal een voorstel
van Finland in behandeling komen, om
aan het internationale gerechtshof te 's-
Gravenhage het karakter van een admi
nistratief gerechtshof te geven voor de
beslechting van alle internationale ge
schillen.
Ook zal in de vergadering een voorstel
tot reorganisatie van het secretariaat van
den volkenbond in behandeling komen.
Voorts zullen drie niet-permanente
raadsleden worden benoemd in plaats van
Spanje, Perzië en Venuzuela, waarvan de
vertegenwoordigers dit jaar aftreden.
Stijgend aantal verkeersongelukken
In België.
Door verschillende Belgische departe
menten, die bij de regeling van het met
den dag nog toenemend autoverkeer be
trokken zijn, wordt thans een nieuw ver
keersreglement gereed gemaakt, dat de
ofcde en verouderd gebleken maatregelen
ten spoedigste moet vervangen. Een offi-
cieele statistiek heeft bewezen, dat het
aantal verkeersongelukken met doodelij-
ken afloop, proportioneel, in België hoo-
ger is dan in Frankrijk, Engeland en
zelfs de Vereen. Staten. In 1928 telde men
in België 449 dooden voor 160.000 voer
tuigen; in Frankrijk 2941 dooden voor
I.420.000 auto's, in Engeland 5373 doo
den voor 2.036.000 auto's en in de Vereen.
Staten 28.000 dooden voor 26.400.000
auto's. Herleidt men deze cijfers tot
100.000 wagens, dan heeft men voor Bel
gië 280 dooden, voor Frankrijk 207, voor
Engeland 260 en voor de Ver. Staten 110.
Het aantal verkeersongelukken is van
II.988 in 1927 tot 15.11 in 1928 gestegen,
en, sedert dien, blijkbaar in dezelfde ma
te nog toegenomen. Een strenge reglemen
teering, welke gepaard zou gaan met het
verplicht maken, voor alle automobilisten
van het bezit van een rijbewijs, wordt dan
ook in uitzicht gesteld.
De Belgische Kabinetscrisis.
Uit Brussel wordt bericht, dat Koning
Albert gistermiddag te ongeveer half vier
't Katholieke Kamerlid Poullet heeft ont
vangen en hem in den loop van een on
derhoud, dat anderhalf uur geduurd
heeft, verzocht zich te belasten met de
vorming van een nieuw Kabinet.
In verband met zijn gezondheidstoe
stand heeft Poullet deze opdracht moeten
weigeren.
In politieke kringen wordt thans de
naam genoemd van den Gouverneur van
de Nationale Bank, Louis Franck, en van
de Katholieken Renkin, Sogers en van
Cauwelaert.
Ontslag van de Poolsche regeering.
Men meldde gisteravond uit Warschau:
Na een langdurigen ministerraad heeft
minister-president Slawek het ontslag
van het geheele kabinet aangeboden, ge
lijk zulks reeds eenige dagen werd ver
wacht. Tot kabinetsformateur zal waar
schijnlijk de minister van handel Prijstor
worden aangewezen.
In Poolsche politieke kringen neemt
men aan, dat vooral de moeilijkheid om
het eens te worden over de vermindering
der ambtenaars- en officierssalarissen en
de moeilijke financieele positie van Polen
de voornemens der regeering om af te tre
den versterkt hebben.
De als vermoedelijke opvolger genoem
de kolonel Prijstor behoort, evenals Skla-
wek, tot den nauwen kring van maar
schalk Pilsudski.
Wapenwinkels in de lucht gevlogen.
Te Kawalla (Griekenland) brak in een
winkel van wapens en munitie brand uit.
De munitie kwam tot ontploffing. De ont
ploffingen duurden een half uur en wek
ten den indruk alsof de stad een bombar
dement onderging. Vier huizen vlogen in
de lucht en 150 werden beschadigd. Tot
op 1000 meter afstand werden de ven
sters vernield. Onder de inwoners der
stad brak een paniek uit. Er zijn twee
ernstig en een groot aantal licht gewon
den. Dooden zijn niet te betreuren. Ook te
Drama vloog een wapenwinkel met twee
huizen in de lucht. Er zijn vele ernstig
en licht gewonden.
Het vermoeden bestaat, dat men hier
te doen heeft met communistische aansla
gen, daar reeds eenige dagen geleden in
eenige wapenzaken brand is uitgebroken.
Korte berichten.
Doumer, de nieuwe president van de
Franeche republiek, zal d,e sedert 1910 be
staande traditie getrouw, binnen enkele
weken een officieel bezoek brengen aan
het Belgische hof. De juiste datum van
het bezoek kan echter nog niet worden be
paald.
De Volksbank van Lier, welke bij
kantoren had te Geel, Moll, Westerloo en
elders in de provincie Antwerpen, heeft
hare betalingen gestaakt. Het tekort be
draagt 19,800,000 francs. Het zijn vooral
landbouwers, kleine burgers alsmede en
kele katholieke gestichten, die door deze
financieele ramp worden getroffen.
De meesterknechts in de Noord-
Fransche textiel-industrie hebben beslo
ten, zich bij de staking aan te sluiten, zoo
dat waarschijnlijk ook die fabrieken, waar
tot nu toe nog gewerkt werd, moeten slui
ten.
In Barcelona hebben de metaalar
beiders de algemeene staking afgekon
digd. Het moet tot ernstige onlusten zijn
gekomen.
In Spanje zullen de maatregelen te
gen de vlucht van het kapitaal versterkt
worden. Er zijn ambtenaren voor de
Spaansch-Fransche grens aangesteld, die
voortaan een bijzonder toezicht zullen
oefenen en ook de reizigers zullen visi
teeren.
Door de Engelsche regeering wordt
thans met de Belgische autoriteiten on
derhandeld over het plaatsen van een
nieuwen telefoonkabel tusschen St. Mar
garets en De Panne. Deze kabel is voor
al bestemd om de telefoonverbinding van
Engeland met Turkije en de Balkanstaten
makkelijker te maken. Hij zal in 1933 in
gebruik worden genomen.
De Inwerkingtreding van de wet tot her
ziening van de Gemeentewet.
Op vragen van het Eerste Kamerlid de
Veer:
Is de minister bereid mede te deelen, of,
en, zoo ja, welke bijzondere aanleiding er
is geweest om te bevorderen, dat de wet
tot herziening van de Gemeentewet in
werking trad vóórdat de gemeentebestu
ren konden weten, dat zulks geschied
was?
Zoo er geen bijzondere aanleiding is
geweest, is de minister dan bereid voor
het vervolg, wanneer de bepaling van de
inwerkingtreding van een wet wordt over
gelaten aan de Kroon, te bevorderen, dat
deze inwerkingtreding niet plaats heeft
vóór deze bekend kern zijn, en waar het
zoo belangrijke wetten geldt als de boven
genoemde, vóór er voldoende tijd is gela
ten aan hen, die met de wet moeten wer
ken, om de noodige voorbereidende maat
regelen te nemen?
Kan de minister, in verband met de
voor de gemeenten noodzakelijke tijdige
voorbereiding van de begrooting en de be
paling van art. 238 der Gemeentewet,
mededeelen, wanneer uiterlijk de voor
schriften, bedoeld in art. 241, kunnen ver
wacht worden?
Heeft de minister van binnenlandsche
zaken en landbouw geantwoord:
Het departement van den ondergetee-
kende hebben geen klachten bereikt, dat
in de gemeente-administratie zich bezwa
ren hebben doen gevoelen als gevolg van
de omstandigheid, dat den gemeentebe
sturen niet tijdig is medegedeeld, dat de
wet tot herziening van de Gemeentewet
op 15 April j.l. in werking zou treden. De
ondergeteekende geeft echter toe, dat zoo
danige voorafgaande mededeeling, welke
zonder bijzondere aanleiding is achter
wege gebleven, beter ware geweest; gaar
ne doet hij dan ook de toezegging, in de
tweede vraag geformuleerd.
Aangezien de nieuwe voorschriften, be
treffende de inrichting van de begrooting
der inkomsten en uitgaven der gemeenten
niet zoo tijdig kunnen worden vastgesteld,
dat deze reeds voor het dienstjaar 1932
zullen kunnen gelden, ligt het in het voor
nemen van den ondergeteekende te bevor
deren, dat de ter zake tot dusver geldende
voorschriften van toepassing zullen wor
den verklaard voor bedoeld jaar. Een des
betreffend ontwerp-besluit is in een ver
gevorderd stadium van voorbereiding.
P. R. Mee», t
Op 82-jarigen leeftijd is te Rotterdam
overleden de heer P. R. Mees, oud-lid van
de firma R. Mees Zonen, en oud-direc
teur van de Eerste Rotterdamsche Maat
schappij van verzekering. Gedurende vier
jaar was de overledene lid van de Tweede
Kamer, en wel van 1905—1909. Niet
minder dan 19 jaren was hij lid van den
Raad.
De begrafenis heeft plaats a.s. Donder
dag te Nijmegen.
Raadsverkiezing op Ameland.
Ged. Staten van Friesland hebben, naar
aanleiding van een door E. de Haan te
Hollum op Ameland ingesteld beroep, als
nog geldig verklaard de door het hoofd-
stembureau buiten behandeling gelaten
candidatenlijst der vrijzinnige partijen,
die was ingeleverd door iemand, die de
lijst niet had onderteekend.
Burgemeesters.
Na een langdurig lijden is Maandag
morgen in den ouderdom van 49 jaar
overleden de heer J. G. Pape, sedert 1920
burgemeester van Rijswijk.
De heer Pape behoorde tot de anti-revo
lutionaire partij.
De Nederlandsche Spoorwegen.
Wegens de invoering van de Kunze-
Knorr-rem op de goederentreinen zullen
van de 1500 arbeiders-remmer er onge
veer 800 voor afvloeiing naar andere
diensten in aanmerking komen.
Werkloosheid landarbeiders.
In de te Utrecht gehouden algemeene
vergadering van den (modernen) Ned.
Bond van arbeiders in het landbouw-,
tuinbouw- en zuivelbedrijf is inzake de
werkloosheidsbestrijding een resolutie
aangenomen, waarin de vergadering, van
oordeel dat de werkloosheid in land- en
tuinbouw toenemende mede als gevolg
van extensiveering der bedrijven en toe
nemende mechanisatie en rationalisatie,
met kracht behoort te worden bestreden
door wettelijke regeling en verkorting van
den arbeidstijd, uitbreiding van den leer
plichtigen leeftijd, verbod van kinderar
beid in land- en tuinbouw, en dat de ar
beidsvoorwaarden bij de werkverschaf
fing en de uitkeering uit de werkloozen-
kassen, dienen te worden verbeterd, vast
stelt, dat door de land- en tuinarbeiders
geen grootere offers voor de werkloozea-
uitkeering kunnen worden gebracht, en
verder als haar oordeel uitspreekt, dat,
de werkloosheid voor een belangrijk deel
een gevolg is van wijziging in de bedrijfs-
methoden, er te meer redenen zijn, dat
de lasten van de werkloozenverzekering
mede door de werkgevers worden gedrar-
gen, 't hoofdbestuur opdragende voor de
in deze resolutie gestelde eischen met
kracht te ijveren.
Meisjesvereenigingen op Gereformeerden
grondslag.
Vandaag houdt bovengenoemde bond
in Utrecht zijn bondsdag. Gisteravond
waren reeds eenige honderden jonge
meisjes aangekomen uit tal van plaatsen
in ons land, om dezen bondsdag bij te wo
nen. Er was door de Utrechtsche rege
lingscommissie een uitnemenden dienst
ingesteld, waardoor de bezoeksters weg
wijs waren door Utrecht. Van de verschil
leden wijken waarin adressen waren op
gegeven, waar bondsvriendinnen zouden
kunnen logeeren, waren groepen gemaakt
en elke groep had een nummer. Ieder
meisje, dat logies had aangevraagd wist
bij welke groep ze hoorde. Een lid van de
regelingscommissie stond bij het station
met het nummer der groep op een kaartje,
gehecht aan een stok en zoo konden de
reizigsters zien bij welke geleidster ze
zich moesten voegen. Het wan een heele
drukte aan het Station op deze manier
en hierdoor werd aldra duidelijk, ook aan
buitenstaanders, dat er iets bijzonders
stond te gebeuren.
Des avonds werden twee samenkom
sten gehouden, waarin een film werd ver
toond van Zeist en een van Utrecht. De
samenkomsten die onder leiding stonden
van den heer J. G. Francken, eere-voor-
zitter der regelingscommissie, en van mej.
T. Kok, presidente van het regelings
comité, hadden hetzelfde programma. In
beide trad op de declamator de heer Arie
Post van Scheveningen; in beide vond de
filmvertooning plaats; in beide was er
muzikale medewerking.
Het aantal bezoeksters aan dezen bonds
dag was zoo groot, dat allen, die van
verre kwamen, niet konden geherbergd
worden in Utrecht zelf. Met een aantal
touringcars ging een groot gezelschap
meisjes des avonds na afloop der beide
samenkomsten naar Driebergen, waar het
nieuwe meisjeskamp van den Geref. jon-
gemeisjesbond is. Daar konden de bezoek
sters fijn logeeren.
Niet alleen de groote zaal van Tirol! 1
Binnenland.
De inwerkingtreding der gewijzigde Ge
meentewet (beantwoorde vragen).
De Merapi werkt weer.
Buitenland.
Volkenbondsvergadering op 7 September.
Ontslag van de Poolsche regeering.
was vanmorgen voor den bondsdag noo-
dig, maar ook de Oosterkerk en de Wes-
terkerk waren door de meisjes in beslag
genomen.
De Koninklijke familie.
De correspondent van de „N. R. Ct."
te Parijs meldt:
Volgens de Echo de Paris zullen de Ko
ningin, de Prins en de Prinses 16 Juni
in het Elysee het noenmaal gebruiken.
Voor deze gelegenheid wordt het incog
nito opgeheven. Van de ministers zullen
aanzitten Laval, Briand, Tardieu, Ray
naud, Flandin en Rollin, onderscheiden
lijk president van den ministerraad, mi
nister van buitenlandsche zaken, van
landbouw, van koloniën, van financiën en
van handel.
De Prins wordt van zijn verblijf in
Duitschland in den voormiddag van 4
Juni op Het Loo teruverwacht.
De uitvoering van de Tarwewet
Naar aanleiding van de berichten om
trent de winsten door de meelimporteurs
te maken en de bedragen, die het brood
etend publiek zal moeten opbrengen,
zonder dat de boeren daarvan profitee-
ren, heeft de T-e 1 e gr. ter bevoegder
plaatse inlichtingen ingewonnen.
Men wees er daarbij allereerst op, dat
het zelfs nog niet vaststaat of het schema
zooals dat is ontworpen, voor de hier
bedoelde belanghebbende groepen inder
daad zoo zal worden ingevoerd.
Alle cijfers worden praematuur ge
noemd en zelfs zóó praematuur, dat men
ze niet wilde bestrijden, omdat men alles
wil vermijden wat die cijfers eenige schijn
van werkelijkheid of waarheid zou kun
nen verleenen.
De prijs voor de buitenlandsche bloem
zal in bepaalde gevallen inderdaad eeni:
ge verhooging ondergaan. Men heeft n.l.
de „bloemverwerkers", die, willen zij een
volwaardig product leveren (beschuit,
biscuit enz.) op buitenlandsche bloem
aangewezen zijn, tegemoet willen komen
door hun toe te staan voor deze produc
ten ongemengde bloem te gebruiken. Het
zou echter niet redelijk zijn alle lasten
van de Tarwewet op de gewone bakke
rijen alleen te laten drukken. Men heeft
de belanghebbenden in overweging ge
geven een zoodanige regeling te treffen,
waardoor het den importeurs mogelijk
gemaakt zal worden hun bedrijf voort
te zetten en hun personeel in dienst te
houden. Het ligt n.1. in de bedoeling van
de regeering om bij de uitvoering van
de Tarwewet er naar te streven, dat geen
der groepen van de belanghebbenden
teveel in het gedrang komt Er is echter
geen kwestie van, dat een prijsverhooging
van buitenlandsche bloem in bedragen
zou loopen als bovengenoemd. De hier
bedoelde afzet van de importeurs be
draagt nog geen tiende van het benoodig-
de. Er is ook geen sprake van, aldus
werd verder medegedeeld, dat bepaalde
groepen van belanghebbenden htm wil
aan anderen zouden opleggen.
Over het algemeen wordt de benoe
ming van Jhr de Jonge tot gouverneur-
generaal van Ned.-Indië, door de Indi
sche pers niet onwelwillend beoordeeld,
al ontbreekt ook de pessimistische toon
niet.
Zoo schrijft b.v. het „Alg. Ind. Dag
blad":
„Indië heeft een regeerder noodig, die
