sï|llli
sIls-.sai
jf»&§
"Ir*
1»B
No. 197
fiui
mil
*8i
£-
l« 0
&g*l I
1
|S|:B
lg.&g-
l&s ft
ill®
Dinsdag 26 Mei 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendriltse En's Bank N.V. Goes
ff
sr
a
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Verzekert U tegen brandschade
bij de Ass. Mij
„de Nederlanden van 1845"
Agentschap
15- g i g. i
i O I'S" I?" g
s.^ l
3 -» o. S' p. 3 2
g p=§
o. j! o< 1?
o#
C» 6?0
n a> a d
ip 1 K-
r
Jo
■■•a
- e
<g
9 B
p- O
2L
r cj
wis
Oq
IB N
CD IS
M
'g
lï!*| 5?
'I <1
ES
r4* P
P-
g
p.g
tl £T.
8
g;pg
PT
o b. F,2
co
o m Q.
p s £t.
2 cp O
sr13
1
i
p g»
pj
p.2 ^8
^j§*
Pt m
"EL Pt m
|ft&„
§1
'-t, P
p p
g3^
e
p
£L £L
M
Q
»-i
8 °3
p
ifP SL
•lLfr" 8 m
Qj Pj j
P g*B
Crq O
,ogg:
H P C-h
ET
pi
s
".g
p
o
B
hj
M*
P
co
c-h
3
P
P-
"S
e:
a
3 F O-
g<g |s
2 p
3 2.^* 3
B.S
h p p
p p p m
rto t+
N
I B
s
~Fc
4
9»
ft-s
'S 1
s'SI*
£L <-«-
vr
m S
'3 H
f3*
p-l g
1 E"
i p
3 3
AP
p
O
g
O
p-
W. O
I
p
p-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUXDE2SA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Qoee.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. <«35.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELZEN WERKDAG.
Abonneaajiniss^^s:
Per 3 maanden, francs jjer awrt, f3,—
Losse nummer? f«,os
Prijs der Advertenti3n:
1t regels fl.20, elke regel meer 30 cL
Bi] abonnement belangrijke korting.
Liberalen en sociale wetgeving.
Van liberale zijde wordt telkens weer
getracht den indruk te wekken, dat al het
goede dat gedurende de laatste eeuw tot
stand kwam, in hoofdzaak te danken is
aan het optreden van de liberalen.
Nu willen wij gaarne de verdiensten
van den tegenstander erkennen, wanneer
daarvoor reden is.
Maar 't wordt toch wel een beetje al te
bar, als een liberaal orgaan als de „Avond
post" gaat schrijven, dat het overgroote
deel der sociale wetgeving door de libe
ralen aan Nederland geschonken is.
Tegen deze wijze van geschiedschrijverij
komt de „Vrijzinnig-Democraat" dan ook
terecht in verzet.
Wij ontkennen niet aldus het vrijz.-
democratisch weekblad dat de libera
len in de jaren van Borgesius op het stuk
der sociale wetgeving goed werk hebben
verricht. Niet ten onrechte heeft men het
kabinet van 1897 tot 1901 het ministerie
der sociale rechtvaardigheid genoemd.
Wij herinneren aan de woningwet, de ge
zondheidswet en de ongevallenwet. Het is
echter dwaasheid te beweren, dat dit de
overgroote meerderheid van onze sociale
wetten zouden zijn. Aan de totstandko
ming van onze achtereenvolgende ar
beidswetten heeft met uitzondering van
het kinderwetje van Van Houten van
1874 nooit een liberaal bewindsman me
degewerkt.
Onze achtereenvolgende arbeidswetten
van 1889,1911 en 1919 zijn respectievelijk
van de ministers Ruys de Beerenbrouck
uit het kabinet-Mackay, Talma en Aal-
berse. De groote verzekeringswetten, die
overigens zich volstrekt niet in alle op
zichten hebben kunnen verheugen in de
sympathie van de toenmalige linkerzijde
(de invaliditeitswet en de ziektewet) zijn
van Minister Talma. De steenhouwerswet
kwam tot stand onder dienzelfden Minis
ter tegen het krachtig verzet van een aan
tal liberalen in. De wet op de vrijwillige
ouderdomsverzekering is tot stand geko
men onder minister Aalberse. Dezelfde
bewindsman kreeg de wet op de arbeids
geschillen er door tegen het verzet van
alle liberalen in. Zoo zouden wij kunnen
doorgaan.
De politieke omstandigheden hebben in
ons land met zich gebracht, dat de groote
ontwikkeling der sociale wetgeving heeft
plaats gehad na 1918. Dat Aalberse daar
bij de leidende figuur is geweest kan geen
objectief beoordeelaar tegenspreken.
En zoo er één partij is geweest, waar
over deze minister zich bij dezen arbeid
met recht heeft kunnen beklagen, dan zijn
het de liberalen geweest. Terwijl hun lei
ders in November 1918 onder den indruk
der revolutionaire gevaren den krachtig-
sten aandrang uitoefenden om met de so
ciale wetgeving voortgang te maken, wa
ren zij weinige jaren later, toen het revo-
lutionnaire gevaar geweken scheen, vol
komen van standpunt veranderd en ging
van geen groep zooveel tegenstand tegen
sociale maatregelen uit als juist van
hen
Men moet wel een heel slechte memorie
hebben, als men onder die omstandighe
den durft te schrijven, dat het overgroote
deel der sociale wetgeving door de libera^
len aan Nederland is geschonken.
Wèl de oorzaak!
De waarheid van wat het vrijzinnig-
democratische orgaan hier schrijft, kan
niet worden ontkend.
Tegen de feiten valt niet te praten.
De sociale wetgeving kan wat de hoofd
zaken betreft, niet geschreven worden op
rekening van de liberalen.
Wel echter kan gezegd, dat het libera
lisme voor een niet gering deel, de oor
zaak is geweest, dat diepingrijpende so
ciale wetgeving noodzakelijk was.
Het door de liberalen gehuldigde laat-
maar-waaien systeem, heeft voor het so
ciale leven de allerbedenkelijkste gevolgen
gehad en is mede oorzaak geweest van
een diepgaanden socialen nood.
Dat aan de sociale wetten bezwaren
kleven, zal niemand ontkennen.
Dat kan nu eenmaal niet anders. Het
ligt in den aard van de zaak.
Wanneer een kind zonder behoorlijk toe
zicht en verzorging opgroeit, dan is er de
kans, dat het gebrekkig wordt en dat
krukken niet gemist kunnen worden.
Dergelijke instrumenten kunnen hin
derlijk zijn. Maar ze zijn er niet minder
noodzakelijk om.
En zoo nu is 't tot op zekere hoogte ook
met de sociale wetten.
Als het liberalisme zijn taai had ver
staan en inplaats van valsche vrijheids
beginselen in toepassing te brengen, lei
dend en regelend was opgetreden, dan
zou veel ellende op sociaal gebied zijn
voorkomen.
Het is het liberalisme geweest dat in
grijpen van staatswege noodzakelijk
maakte.
En als het op dit gebied eenige ver
dienste heeft, dan is het, zooals de
„Maasbode" opmerkte, dat het tenslotte
bereid bleek mede het onheil te herstel
len, dat het zelf had aangericht.
Moskou'* draadlooze propaganda.
Sinds eenigen tijd geven Duitsche
draadlooze stations inlichtingen over Sov
jet-Rusland als beantwoording van Rus
sische propaganda in het Duitsch van
Russische stations.
Dezer dagen werd een draadloos be
toog gehouden van den nieuwen huizen
bouw in Rusland door dr Weichmann, die
onlangs eenigen tijd in Sovjet-Rusland
vertoefde en een boek heeft geschreven
over hetgeen hij daar opmerkte.
Doel van de Duitsche autoriteiten is op
deze wijze mededeelingen te laten doen
over toestanden in Rusland door bevoegde
ooggetuigen, teneinde arbeiders, die er
over denken naar Rusland te emigreeren,
voor te lichten en hen andere gegevens te
verstrekken dan de optimistisch getinte
Russische voorstelling van zaken.
Bandieten te Washington.
Sedert kort treden ook te Washington
bandieten met grooter driestheid op dan
men in deze stad gewend is. In één week
tijds zijn daar ter stede acht aanslagen
gepleegd, waarvan vier met doodelijken
afloop. De laatste twee dateeren van
Woensdag. Toen werd een zekere Herbert
Spencer, die artikelen had geschreveu
voor een dagblad te Los Angeles, waarin
hij de methoden der apachen in deze stad
beschreef, in zijn bureau door een onbe
kend gebleven persoon doodgeschoten,
terwijl zijn vriend, een zekere Charles
Crawford, die bij hem was, zwaargewond
werd, zoodat hij-spoedig overleed.
Regeeringsambtenaren zijn verbijsterd
over de plotselinge uitbarsting van mis
dadigheid in de schaduw van het Congres
en het Witte Huis.
Bezuiniging bi] de Fransche spoorwegen.
De spoorwegraad, welke van de re
geering opdracht had ontvangen, maat
regelen te beramen, om het groote tekort
bij de spoorwegen te doen verdwijnen,
heeft thans een rapport ingediend, waar
in, behalve verschillende zuinigheids
maatregelen ook een verhooging van de
reizigerstarieven met 25 pet. wordt voor
gesteld.
De goederentarieven zullen onveran
derd blijven.
De vlootkwestie.
Da Geneefsche correspondent van de
„Daily Telegraph" meldt, dat de particu
liere besprekingen te Genève tusschen
Briand en Grandi, die tevens werden bij
gewoond door Massigli en Rosso, tot
overeenstemming hebben geleid, zoodat
op 15 Juni a.s. te Rome een bijeenkomst
zal worden gehouden, waar nadere be
sprekingen tot regeling van het vloot-
vraagstuk zullen plaats vinden.
De Londensche tarweconferentie.
De op de laatste zitting van de inter
nationale conferentie der tarwe exportee-
rende landen eenstemmig aangenomen
resolutie geeft praktisch geen oplossing
van de tarwecrisis. Ia het slot-memoran
dum wordt gezegd, dat de crisis een ge
volg is van de algemeene economische de
pressie en de overproductie der tarwe.
Het gedeelte van de resolutie, dat een be
perking der productie in de landen waar
zulks mogelijk is, aanbeveelt, is een com
promis van het Amerikaansche en Russi
sche standpunt. Het eenige concrete be
sluit van de conferentie is de instelling
van een permanent comité in Londen.
In dit comité zullen alle tarwe-expor-
teerende landen ieder door een gedele
geerde vertegenwoordigd zijn, die door
de regeering van het betreffende land be
noemd wordt. De leiding blijft in handen
van den voorzitter van de zoo juist ge-
eindigde conferentie. De hoofdtaak van
het comité zal zijn de voorbereiding van
een eventueel later bijeen te roepen tol-
conferentie, alsook de samenstelling van
haar agenda. Voorts zal het comité er
naar streven groote schommelingen van
de tarwemarkt te vermijden en een vlotte
verdeeling der wereldvoorraden te be
werkstelligen.
Overstroomingen in Roemenië.
Tengevolge van de wolkbreukachtige re
gens der laatste dagen zijn verscheidene
deelen van Galatz overstroomd.
Talrijke huizen moesten worden ont
ruimd. De redding der bewoners kon in
vele gevallen slechts geschieden over
noodbruggen en in kano's. Vele huizen
zijn ingestort.
Ia het district Nieuw Galatz hebben de
overstroomingen een catastrophalen om
vang aangenomen. Hier staan niet min
der dan 500 huizen onder water. Per
soonlijke ongelukken zijn niet voorgeko
men, doch de materieele schade is zeer
aanzienlijk.
Godsdienstvrijheid in Spanje.
De Spaansehe regeering keurde een de
creet goed, volgens hetwelk alle religies
in Spanje worden toegelaten en iedere
uitoefening van den godsdienst zoowel in
het openbaar als in het particuliere le
ven geoorloofd is.
Nu zal het voortaan ook verboden zijn,
om sollicitanten voor staats- of gemeente
betrekkingen naar huü geloofsovertuiging
te vragen.
Korte berichten.
Volgens officieele gegevens zijn tot
dusverre in de bosschen en tuinen bij de
Hongaarsche stad Debreczen 670 cente
naars meikevers, wat op 80,400,000 stuks
neerkomt, vernietigd. Daar men aan
neemt, dat tot dusverre slechts een twin
tigste van het totaal vernietigd is, zouden
dus nog steeds 320 millioen meikevers hun
vernietigingsarbeid voortzetten. De bos
schen bieden een troosteloozen aanblik
Vier Engelsche touristen, twee hee-
ren en twee dames, die vanuit Foix, ten
zuiden van Toulouse, door de Pyreneeën
een tocht naar de republiek Andorra wil
den maken, zijn sedert zij Maandag ver
trokken zijn, verdwenen. Men heeft niets
meer van hen vernomen en aangezien er
in de bergpassen nog sneeuw ligt, vreest
men, dat hun een ongeluk is overkomen.
In een groote voorstad van Berlijn
zal weldra een aantal huizen worden ge
bouwd, welke in het geheel geen schoor
steen noodig hebben. De verwarming der
vertrekken zal geschieden door damp,
welke een dichtbij gelegen krachtcentrale
ontwikkelt. Ook de keukens hebben geen
schoorsteenen of uitlaten noodig, daar n.l.
alle woningen ongeveer 800 van
electrische haarden en heetwaterinrich-
tingen zullen voorzien worden.
Visschen op mosselzaad.
Naar van bevoegde zijde wordt medege
deeld zal het voor de visscherij op schelp
dieren bestemde gedeelte van de Wadden
zee dit jaar voor 't visschen op mosselzaad
opengesteld worden van Dinsdag 2 Juni
tot en met Woensdag 15 Juli. Evenals vo
rige jaren zal aan de visscherij op mossel
zaad kunnen worden deelgenomen door
visschers, die in het bezit zijn van een
daartoe door een inspecteur van de vis-
scherijen in het tweede en derde district
te Amsterdam afgegeven schriftelijke ver
gunning.
De Nederland-lndlë-dlenst.
Donderdag vertrekt het K. L. M.-vlieg-
tuig PH-AGR van Amsterdam naar Ba
tavia met als eersten bestuurder Th.
Wiersma, tweeden bestuurder W. C. van
Veenendaal en de boordwerktuigkundige
J. F. G. W. Katte.
Als passagier zal de 64-jarige heer
Jac. J. Kalker, directeur van de firma
B. v. d. Tak Go.'s Sigarenfabriek, die
een reis van 10 maanden naar Indië
maakt, den tocht mede maken.
De politletroepen op Curacao.
Naar wij vernemen, meldt het „Hbld",
zouden van de kort geleden naar Cura
cao vertrokken politietroepen, 130 man,
waaronder inspecteurs en manschappen
naar ons land teruggezonden worden met
een vergoeding van twee maanden gage,
omdat de begrooting van het gewest be
langrijk is ingekrompen. Onder de man
schappen moeten er zijn, die zich met
dezen gang van zaken niet kunnen ver
eenigen en zich beroepen op het contract,
dat voor eenige jaren geteekend is.
Op het departement van Koloniën,
waar men van verschillende loopende ge
ruchten ook kennis had genomen, deelde
men naar aanleiding van het bovenstaan
de mede, van niets te weten.
Het eenige wat op het departement be
kend is, is, dat twee officieren terugko
men.
Intusschen is het niet onmogelijk, dat
een aantal manschappen van de burger-
politie worden terug gezonden. Dat is
echter een zafak van internen aard, wel
ke de gouverneur van Curacao zelf kan
regelen naar eigen inzicht, zonder voor
kennis van Den Haag. Dat gouverneur
Van Slobbe gaat bezuinigen is te verkla
ren uit het feit, dat de Koloniale Raad
daarop heeft aangedrongen, in verband
met den achteruitgang van de inkomsten
van Curacao.
Hiertegenover staat echter weer, dat
men het ten departemente wel VTeemd
vindt, dat een aantal manschappen, na
een verblijf van slechts enkele maanden,
reeds weer worden terug gezonden. Te
meer wordt dat terugzenden en het feit,
dat men er onkundig van wordt gehou
den, vreemd geacht, omdat men inder
tijd Den Haag om bemiddeling heeft ge
vraagd bij de werving van burgerpolitie-
personeel voor Curacao.
De Koninklijke familie naar Parijs.
Men seint uit Parijs aan de N. R. Ct.:
Tijdens hun verblijf te Parijs in ver
band met hun bezoek aan de koloniale
tentoonstelling zullen de Koningin, Prin
ses Juliana en Prins Hendrik een villa
betrekken, gelegen in het dal van de Chó-
vreuse.
De reorganisatie van den belastingdienst.
Het hoofdbestuur van den Centr. Ne-
derl. Ambtenaarsbond meldt, dat de mi
nister van Financiën aan de bijzondere
commissie van overleg heeft medege
deeld, dat het hem, in verband met de
tijdsomstandigheden, gewenscht voorkomt,
de beslissing over het al dan niet uitvoe
ren van het plan van reorganisatie van
'den belastingdienst nog eenigen tijd op te
schorten.
Het mijnbedrijf.
De totale netto productie der gezamen
lijke steenkolenmijnen in Limburg gedu
rende April bedroeg 1.066.314.979 ton.
Het aantal arbeiders der gezamenlijke
steenkolenmijnen in Limburg per 1 Mei
bedroeg 27.252 ondergrondsche en 11.201
bovengrondsche, toaal 38.453 arbeiders.
Het aantal dagen, waarop gedurende
April het bedrijf werd uitgeoefend, be
droeg bij alle mijnen 25, behalve bij de
domaniale mijn, waar 24 dagen geregeld
werd gewerkt.
Lagere Landbouwschool en Leerplicht.
Met het wetsontwerp tot aanvulling van
de Leerplichtwet dat beoogt ook het be
zoeken van een lagere land- of tuinbouw
school te doen leiden tot gedeeltelijke vrij
stelling van den wettelijken leerplicht,
betoonden vele leden der Tweede Kamer
zich bij het afdeelingsonderzoek ingeno
men. Echter werd betreurd, dat de voor
gestelde wijziging van zoo beperkte strek
king is. In het algemeen blijft het be
zwaar bestaan, dat vele kinderen acht ja
ren op de gewone lagere school moeten
doorbrengen en dan veelal het zevende
leerjaar moeten doubleeren. Men drong
dan ook aan op een zoodanige wijziging
van art. 3 der Leeplichtwet, dat na vol
brachte zeven leerjaren van een gewone
school de leerplicht in ieder geval eindigt.
Andere leden waren het hiermede niet
eens en betreurden dat de aanvaarding
van dit wetsontwerp zal kunnen leiden
tot verzwakking van de Leerplichtwet.
Werkverruiming in West-Noord-Brabant
In de Woensdagmorgen te Roosendaal
te houden vergadering van de commis
sie tot voorbereiding van werkverruiming
in Westelijk Noord-Brabant zullen de
volgende plannen tot uitvoering van wer
ken aan de orde komen: verzwaring en
verhooging van de zeedijken langs de
Ooster- en Wester-Schelde, de Eendracht,
de Krammer, het Volkerak, het Hol-
landsch Diep, en den Amer.
Tot bijwoning van deze vergadering
zijn ook uitgenoodigd de gemeentebestu
ren en Polderbesturen uit de omgeving
van deze te verrichten werken en die met
de eventueele uitvoering ervan gebaat
zullen werden.
Binnenland.
V erkeersongelukken.
De uitvoering der tarwewet.
Rapport over het Nijverheidsonderwijs.
Buitenland.
Briand blijft Minister.
De tarweconferentie te Londen gesloten.
TE DUUR
NIJVERHEIDSONDERWIJS?
Rapport van de bezuinigingscommissle
Westerveld.
In het dezer dagen verschenen verslag
der Bezuinigingscommissie is als bijlage
opgenomen het rapport der z.g. Com-
missie-Westerveld, aan welke werd op
gedragen een onderzoek in te stellen naar
de mogelijkheid van bezuiniging en/of
reorganisatie bij het nijverheidsonder
wijs.
Genoemde commissie komt tot de vol
gende bevindingen.
In de eerste plaats wordt met betrek
king tot de rijkssubsidieering er op ge
wezen, dat versnippering van het N ij-
verheidsonderwijs voor 'eRijka
schatkist geen ander gevolg kan hebben
dan kort geformuleerd: het doen van veel
noodelooze uitgaven.
Daarom acht de commissie met uit
zondering van enkele, met name genoem
de gevallen t. a. v. het N. O. slechts één
gedragslijn mogelijk, en wel deze, dat van
rijkswege slechts steun wordt verleend
aan scholen, die geen bepaalden
confessioneelen stempel dra
gen en dat er voor wordt gewaakt, dat
niet door eenzijdig© samenstelling van heit
schoolbestuur toch deze stempel op de
school wordt gedrukt. In dit verband
wordt er op gewezen, dat een bestendiging
van den toestand, als men b.v. aantreft
te 's-Hertogenboscb, waar thans vier pa
rochies elk een huishoudschool bezitten
en daarvoor subsidie ontvangen, uit een
oogpunt van gezond financieel beleid in
geenen deele te verantwoorden is.
Ten aanzien van het ambachts-
schoolonderwijs concludeert de
commissie, dat in de kringen der nijver
heid ernstig behoefte gevoeld wordt aan
geschoolde arbeiders. De commissie stelt
daarom voor om, waar dit noodig is,
naast de driejarige opleiding een 2-jarige
schoolopleiding (industrie-cursus) in het
leven te roepen, waarvan het eerste jaar
met het eerste jaar der driejarige am
bachtsschool zou kunnen samenvallen.
Een uitvoerige beschouwing wordt ge
wijd aan het leerlingstelsel, het
welk naast de schoolopleiding door
de commissie van groote beteekenis ge
acht wordt.
De commissie is van meening, dat de
eerste stap, welken de regeering op dit
gebied zou kunnen doen, zou moeten be
staan in de aanstelling van een inspec
teur van het leerlingwezen, die de be
vordering daarvan tot zijn speciale taak
zou moeten rekenen.
Wegens de zwakke bezetting van de
M. T. S. te Heerlen wordt verder voor
gesteld deze school op te heffen, althans
niet langer te subsidieeren.
Uitvoerige beschouwingen worden ten
slotte gegeven over het m e i s j e s o n-
d e r w ij s, waarvan de commissie van
oordeel is, dat het naar bepaalde, door
de commissie aangegeven regelen behoort
te worden opgebouwd, waarbij naar veel
meer uniformiteit moet worden gestreefd
terwijl bovendien dit onderwijs meer moet
aansluiten, eensdeels op het lager onder
wijs, voor een ander deel op het Mulo-
onderwijs, met terzijdestelling van alle
tusschenvormen.
