No. 193 Woensdag 20 Mei 1931 45e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland Hendrikse Go's Bank N.V. Goes Buitenland. Binnenland. Staten-Generaal Belangrijkste Nieuws. Verzekert U tegen brandschade bij de Ass. Mij „de Nederlanden van 1845" Agentschap Uit de Provincie A b 0 55. 0 «t 9 T fj Per 3 maanden, franco per pos!, Ï8.-- I-esse nummers !0.99 Prija der Advertentlën: 1—4 regels il.20, elke regel meer 30 oL Bij abonnement belangrijke korting. Directeur-Hoofdredacteur: R. ZUIDEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel.: Redactie en Administratie No. 11. Postrekening No. 44455. Bijkantoor te Middelburg. Firma F. P. DHU1J, L. Burg. Tel. No. 259. V Monarchie of Republiek. Wat in Spanje gebeurde, waar de Ko ning werd verdreven en de republiek uit geroepen, beeft weer de vraag aan de orde gesteld welke staatsvorm als de beste moet worden beschouwd. Verdient een koninkrijk onder alle omstandigheden de voorkeur of moet de republiek als de meest gewenschte staats vorm worden aangemerkt? In socialistische kringen wordt onvoor waardelijk aan de republiek de voorkeur gegeven, gevolg van de theorie dat het koningschap de belichaming is van on derdrukking en rechteloosheid en een be letsel voor de vrije ontwikkeling van het volksleven. Men meent dat de re publiek een eisch is van het democratisch beginsel. Toen dan ook de koning van Spanje tot aftreden werd gedwongen en de republiek werd uitgeroepen, waa er in het Soc.-Democratische kamp groot ge juich. Omgekeerd zijn er ook, die de republiek als een vrucht van den revolutieboom verwerpen en die van oordeel zijn dat voor alles aan de monarchistische regee- ringsvorm moet worden vastgehouden. Als het koningschap verdwijnt, dan, zoo oordeelt men, wordt de hechtheid en de hoogheid van het gezag in gevaar ge bracht. De Antirevolutionaire partij stelt zich op het standpunt, dat geen enkele staats vorm op zichzelf als de eenig bruikbare moet worden aangemerkt. De vorm is niet de hoofdzaak. Gods Woord geeft daaromtrent dan ook geen besliste aanwijzing. De gToote vraag waarom het hier gaat, is of de Overheid erkend wordt als te re- geeren bij de gratie Gods; of door de er kenning dat zij dienaresse Gods is, de op perhoogheid, de souvereiniteit Gods wordt erkend. Wanneer daar republikeinen zijn, die dit beginsel verwerpen en die aan de re publiek de voorkeur geven omdat daarbij beter tot uitdrukking komt dat de macht bij het volk berust en dat de Overheid re geert bij de gratie van de meerderheid, dan is dit zonder meer verwerpelijk. Maar hetzelfde geldt ook van Let ijve ren voor de monarchie, zonder te komen tot de belijdenis: door Mij regeeren de Koningen en stellen de Vorsten gerech tigheid. Dit beginsel openbaart zich in tweeër lei vorm. Er zijn er geweest die den Vorst als een soort God vereerden, als iemand die in en door zichzelf souverein gezag kan uitoefenen, $en stelsel dat de treu rigste gevolgen na zich heeft gesleept. Maar met het koningschap is ook in an deren zin gedweept; men beschouwde den Koning als een eersten burger, die even goed als een president zijn macht en ge zag ontleende aan de menschen. Van Antirevolutionair standpunt moe ten al deze theoriën worden afgewezen. De regeeringsvorm is niet het voor naamste. Maar wèl de vraag of de Ko ning of de president erkend wordt als regeerder bij de gratie Gods. Dat is de hoofdzaak. Hieruit volgt niet, dat de vraag monar chie of republiek een geheel onverschil lige vraag zou zijn. Ook hierbij hebben wij rekening te hou den met de leiding Gods in de historie. Daarom draagt dit vraagstuk voor Ne derland een ander karakter dan b.v. voor Amerika, waar men het koningschap niet gekend heeft. In ons land met zijn rijke historie waar in de leiding Gods zoo duidelijk te onder kennen valt, erkennen wij zooals het in ons program van beginselen heet, het aan ds Grondwet gebonden Koningschap, ge lijk zich dit ten onzent geleidelijk heeft ontwikkeld, als den meest geschikten re geeringsvorm. Ook in dit opzicht is Nederland boven vele andere landen bevoorrecht. Wij ken nen hier bijna uitsluitend de voordeelen en niet de nadeelen van het Koningschap. Vandaar ook, dat zelfs in revolutio naire kringen erkend wordt dat er geen reden is in ons land de monarchistische regeeringsvtfrm te bestrijden. Een gevolg van de hooge opvatting die de Oranjes hebben van hun taak. Een ge volg ook daarvan dat onze Vorstin leeft in de overtuiging dat zij als dienaresse Gods in de eerste plaats heeft te zoeken het welzijn van het volk aan hare hooge zorgen toevertrouwd. De Duiisch-Oostenrijksche tolunie in den Volkenbondsraad. De besprekingen over het Duitsch-Oos- tenrijksche tolverdrag begonnen gisteren met een verklaring van den Tsjechoslo- wakschen minister van buitenlandsche zaken. Benes, die verklaarde, dat het conflict valt onder de bevoegdheid van den raad. Toen na Benes de Joegoslavische mi nister van buitenlandsche zaken, Marin- kowitsj, het woord verkreeg, ontstond er een scherp incident tusschen hem en dr Gurtius. Marinkowitsj verklaarde, scherp te willen protesteeren tegen de gisteren door Curtius gehouden rede, waarin het recht van den volkenbondsraad, om ook de politieke zijde van het aanhangig pro bleem te bespreken, werd ontkend. De wereldoorlog was begonnen, door dat een zekere groote mogenheid gewei gerd had een twistpunt aan een interna tionaal scheidsgerecht voor te leggen. Onmiddellijk na deze scherpe rede nam dr Gurtius het woord. Het gaat hier voornamelijk om een vol- kenrechterlijke verplichting van Oosten rijk, en de onafhankelijkheid, de gelijk berechtigdheid en 't zelfbeschikkingsrecht dienen onaangetast te blijven. Wanneer het Haagsche Hof tot de con clusie zou komen, dat Oostenrijk door het sluiten van 't verdrag geen enkele volken rechtelijke verplichting heeft geschonden, dan is 't ontoelaatbaar, dat hier nog maar steeds weer over een in gevaar brengen van den vrede gesproken wordt. Er bestaan op het oogenblik nog an dere voorbeelden van blokvorming in Europa. Er is bijvoorbeeld het agrarische blok van Oost-Europeesche staten. Ik weiger onvoorwaardelijk, mij hier als verstoorder van den internationalen vrede voor dit internationale forum te kijk te laten stellen, aldus besloot Gur tius zijn rede. Aan het slot der besprekingen besloot de volkenbond met algemeene stemmen tot goedkeuring van het voorstel van Henderson om het oordeel in te winnen van het Permanente hof van internatio nale justitie te Den Haag over de juri dische zijde van de Duitsch-Oostenrijk- sche tolunie en wel voornamelijk, of het desbetreffende verdrag in strijd is met ar tikel 88 van het verdrag van St. Germain en het eerste protocol van Genève van 1922. De crisis In België. Om te protesteeren tegen de handel wijze van minister-president Jaspar, die de bekende regeeringswijziging heeft doorgevoerd, zonder medeweten van zijn regeerings-collega's, heeft mr Forthom- me, minister van posterijen, telefoon en telegrafie, als zoodanig ontslag genomen. Het is niet uitgesloten, dat de heer Lippens, minister van spoorwegen en ma rine, dit voorbeeld zou volgen. Ter vervanging van den afgetreden mi nister van posterijen, telegrafie en tele fonie, mr Forthomme, is als minister van dit departement benoemd de Waal- sche liberale afgevaardigde, mr Bove- resse. Minister Lippens schijnt van zijn voor nemen, om eveneens ontslag te nemen, voorloopig te hebben afgezien. Nieuwe giftige gassen In het Maasdal. Naar de „Soir" meldt, hebben de bur gemeesters van Ougrée en Tilleur op ver zoek van de gedeputeerde staten van de provincie Luik in beide gemeenten een fabriek laten sluiten, daar in het Maas dal giftige gassen werden waargenomen. De directeurs van beide fabrieken heb ben bij den minister van arbeid en in dustrie een bezwaarschrift hier tegen in gediend, waarin zij er op wijzen, dat zfij in hun streek juist bezig zijn verbeterin gen in te voeren, waardoor de giftige gas sen onschadelijk worden gemaakt. Egypte's beroeringen. Tijdens de verkiezingen, welke in drie dorpen van de Egyptische provincie Da- kahlia werden gehouden, viel de menigte de politie aan, die het vuur opende. Volgens officieele berichten zijn er 6 oproerlingen gedood en verscheidene ge wond, terwijl ook een inspecteur van po litie en drie agenten werden gewond. Volgens niet-officieele berichten wer den negen personen gedood. De eerste minister Sidky Pacha, deel de aan de journalisten mede, dat 65 pet. der kiezers had gestemd, hiermede hun instemming betuigend met de nieuwe constitutie. Nahas Pacha daarentegen, de leider der Wafdisten, sprak deze gegevens over de verkiezingen tegen en verklaarde iro nisch, dat Sidky Pacha zich kan felici- teeren met 100 dooden en 1500 gewon den, de gevangenis vol met onschuldigen, opgebroken spoorwegen, doorgesneden telegraaf- en telefoondraden, volslagen stilstand der zaken en rouw in geheel Egypte. Meikeverplaag in Oost-Hongarije. In verband met de ontzettende verwoes tingen, die de meikevers op de grenzen der gemeente aanrichten, heeft het be stuur der Hongaarsche stad Debreczen 15 fillér per K.G. voor het vernietigen van de meikevers uitgeloofd, met 't resultaat, dat tot dusverre 300 centenaars werden inge leverd. Dit blijkt echter den grondbezit ters nog niet voldoende te zijn, zoodat deze voor eigen rekening nog meikever- vernietigers hebben aangenopten, die zij 10 fillér per K.G. betalen. De op die manier bijeengebrachte reusachtige hoeveelheid meikevers zal voor voeding van pluimge dierte worden gebruikt. De Amerikaansche regeering tegen loons verlaging. De Amerikaansche minister van arbeid heeft verklaard, dat de regeering, evenals president Hoover, elke poging om te ko men tot een algemeene loonsverlaging der Amerikaansche industrie, zal be schouwen als een schending van de over eenkomst van het jaar 1929, bij welke overeenkomst de Amerikaansche indus trie zich verplicht heeft, de bestaande looncontracten te handhaven. De vooizitter van de „American Fede ration of Labor", Green, heeft verklaard, dat de vakbeweging als afweermiddel te gen algemeene loonsverlaging stakingen zou goedkeuren. De a.s. ontwapeningsconferentie. De volkenbondsraad heeft gisteravond een geheime bijeenkomst gehouden, waar in éénstemmig besloten werd, Henderson uit te noodigen, het voorzitterschap der ontwapeningsconferentie op zich te nemen. Henderson aanvaardde in beginsel, doch vroeg een halven dag bedenktijd, om met de Engelsche regeering overleg te plegen. De zetel der conferentie is nog niet definitief bepaald, doch iedereen is over tuigd dat dit Genève zijn zal. Korte berichten. Eenige dagen geleden werd te Mün- chen op den zolder van een huurhuis een wapendepot in beslag genomen. Het depot, dat blijkens het onderzoek der po litie voor communistische omwentelings doeleinden bestemd was, bestond uit een machinegeweer, verscheiden infanterie- geweren en eenige kisten munitie. Er wer den acht personen aangehouden. Drie met pistolen gewapende, goed- gekleede personen drongen gistermiddag het kantoor van het filiaal Eickel der Commerz-und Privatbank binnen, bon den de twee aanwezige bankbeambten met touwen, sloten hen in een zijvertrek op en stalen een bedrag van 17.000 Mark aan geld, dat zij in een aktentasch mee namen. De staking van textielarbeiders in Roubaix en Tourcoing breidt zich uit. Hun aantal bedraagt thans 110,000, on geveer negen tienden van het totale aan tal, en men verwacht van de mijnwer kers en het trampersoneel, dat zij soli- dariteitsstakingen zullen beginnen. Te Roubaix heeft een kleine botsing tusschen socialisten en communisten plaats gehad. De Oostenrijksche regeering heeft 1 Juni af in heel Oostenrijk alle politieke optochten verboden. Valsche handteekeningen op een can- didatenlljst? Aan Ged. Staten van Zuid-Holland is het verzoek gericht om een onderzoek in te stellen naar de echtheid van de hand teekeningen, welke op de voor de a.s. ge meenteraadsverkiezing ingediende lijst der afd. Gouda van de Communistische Partij voorkomen. Het vermoeden is gerezen, dat enkele handteekeningen vervalscht zijn in dezen zin, dat ze door een ander dan door den betrokken kiezer op de lijst zijn geplaatst. Bovendien zou op de Communistische lijst een naam voorkomen van iemand, die van zijn onderteekening niets afweet. Wijst het onderzoek uit, dat de hand teekeningen inderdaad niet echt zijn, dan worden ze ongeldig verklaard. Dit houdt in, dat de wel geldige handteekeningen op de communistische lijst beneden het vereischte aantal van 25 dalen. In dat ge val vervalt de lijst en kan er bij de ver kiezing niet op de communistische can- didaten worden gestemd. Dr W. H. Mansholf. f Te Groningen is gisteren, 59 jaar oud, overleden Dr W. H. Manshalt, genees heer-directeur van het Academisch Zie kenhuis te Groningen. Prinses Juliana. Prinses Juliana heeft gisterenmiddag per auto een bezoek gebracht aan haar grootmoeder op „Beekhuizen". Na de lunch maakten de Koningin-Moeder en de Prinses een autotocht in de omstre ken. Prins Hendrik te Karlsbad. Prins Hendrik, die, zooals men weet, sedert eenigen tijd te Karlsbad yertoeft, heeft van het gemeentebestuur aldaar een map met twintig origineele etsen vani prominente kunstenaars, voorstellende Karlsbadsche stadsgezichten, en de z.g. Goethe mappe met beelden van Karlsbad uit Goethe's tijd ten geschenke ontvangen. Alg. Ned. Chr. Ambtenarenbond. Te 's Gravenhage is de algemeene ver gadering gehouden van den Alg. Ned. Chr. Ambtenaarsbond. Uit het jaarverslag van den secretaris, den heer L. Vermeulen, van Den Haag, bleek, dat 1930 een goed jaar was voor den bond. Het ledental steeg van 3313 tot 3715, het aantal af deelingen van 52 op 60. Alle groepen van den bond deel den in dezen vooruitgang. Aan het jaarverslag van den penning meester, den heer J. H. Kurpershoek, van Den Haag, ontleent men, dat de ver- lies- en winstrekening over 1930 sluit met een eindcijfer van f35.124,99 en de ba lans met f 15.187,69. Aan contributie werd totaal ontvangen f 34.444,49. Deze verslagen werden goedgekeurd. Ned. Chr. Graf. Bond. Gisteren is in het vacantie-oord van het G. N. V. te Putten de twee-jaarlijk- sche algemeene vergadering gehouden door den Ned. Chr. Graiischen Bond, onder leiding van den voorzitter, den heer J. Hofman, van Amsterdam, die in zijn openingswoord herinnerde aan het kwaad der werkloosheid en de economi sche inzinking. In de grafische bedrijven schommelt het werkloosheidspercentage tusschen 4 en 5 pet. Spr. vestigde vervolgens de aandacht er op, dat niettegenstaande den minder goeden gang in het bedrijfsleven, zich in de arbeidersbeweging de curve nog steeds in stijgende richting beweegt. De verslagen van secretaris en pen ningmeester werden goedgekeurd. Daaraan ontleenen we, dat het eigen ziekenfonds bij de invoering van de Ziek tewet stopgezet werd. Het vermogen van den bond bedraagt thans f 226.125,70. Het Ziekenfonds bezit nog f 32.138,93. Het vermogen van de werkloozenkas steeg tot f 138.539,88. Van de zuivere ontvang sten kon 48 pet. gereserveerd worden. Uitgekeerd werd een bedrag van 15.743,72 gulden. TWEEDE KAMER. Wijziging van de Drankwet. Bij de gisteren voortgezette behande ling van het ontwerp tot wijziging van de Drankwet, ward nog in den breede gesproken over het amendement-K o r- tenhorst, welk amendement de over schrijding van het maximum aantal ver gunningen ten behoeve van inrichtingen voor maatschappelijk verkeer mogelijk maakt tot drie procent van het aantal in de gemeente bestaande vergunningen. Het voorstel werd verworpen. Een amendement-V an Hellen- b e r g H u b a r, dat geen vergunning mag verleend worden aan een „krijgsman in werkelijken dienst", werd z.h.st. aan genomen. Een amendement-V an der Heide op art. 13 (geen introductie in sociëteiten Binnenland. De Tweede Kamer over de drankwet. De Koningin naar Parijs. Buitenland. De Duitsch-Oostenrijksche tolunie voor het Permanente Hof. Ministerwisseling in België. De Amerikaansche regeering tegen loons verlaging. op dagen waarop voor de gemeente een tapverbod geldt) werd eveneens z. h. st. aangenomen. Bij art. 18 lichtte de heer Oud (V.D.) eeu amendement toe, strekkende om te be palen wanneer een vergunning open komt aan ben, die een vergunning hebben aan gevraagd voor een localiteit, die naar bet oordeel van den minister deel uitmaakt van een inrichting van maatschappelijk verkeer, den voorrang boven de overige aanvragers te verleenen. Het werd verworpen met 33 tegen 31 st. Bij art. 19 verdedigde de beer v. H e 1- lenberg Hubar een amendement, strekkende, een bepaling op te nemen dat bij afwijzende beschikking van B. en W. op 'n verzoek om te worden geplaatst op de lijst van vergunning-aanvragers, be roep mogelijk is op Gedep. Staten. Het werd aangenomen met 42 tegen 14 stemmen. Bij art. 26 lichtte de heer v. Hellen- berg Hubar een amendement toe dat beoogt om bij overlijden van den vergun ninghouder overschrijving niet alleen op de weduwe, maar ook op een der kinderen mogelijk te maken. De heer Boon (lib.) verdedigde een amendement, beoogende, dat de over schrijving der vergunning ook moet kun nen geschieden als de vergunning in han den is van een vrouw. Daarom wenscht hij te lezen, dat de vergunning bij overlijden van den eenen. echtgenoot kan worden overgeschreven ten name van den an deren indien de echtelieden tot het over lijden van een hunner voortdurend sa menwoonden en de overlevende echtgenoot binnen drie maanden een verzoek voor overschrijving heeft ingediend. Over dit amendement zal vandaag wor den beslist. Vlas en vee verbrand. Door onbekende oorzaak brak brand uit in den voorraad vlas van O. d'Hoore te Eede. Aangewakkerd door den wind, werd de zwingel werkplaats, alsmede een varkens hok een prooi der vlammen. Door hulp van buren werd voorkomen, dat ook het woonhuis afbrandde. Een groote hoeveel heid vlas, drie varkens, twee geiten en een aantal kippen, benevens een benzinemotor en alle werktuigen verbrandden. Een en ander was slechts laag verzekerd. (Tel.) Adviezen aan schoenma kers, enz. De Ambtenaar van den Rijksvoorlichtingsdienst de heer Fred. H. Hoek, zal zitdag houden tot het geven van adviezen en voorlichting aan schoenma kers en schoenwinkeliers te Middelburg op 29 Mei a.s., van 1517 uur in een der lokalen der Kamer van Koophandel, O.- Ind. Huis, Rotterd. Kade, Middelburg. Hoewel niet strikt noodig, verdient bet aanbeveling den heer Hoek, Mozartlaan 5 te Utrecht, vooraf te berichten over welk onderwerp men hem wensebt te spreken. Eervol ontslagen. Aan den Rijksveldwachter-brig.-tit, L. Fritzius te Bruinisse, is op zijn verzoek met ingang van 1 October a.s. eervol ontslag als zoo danig verleend. Goes. Gisteravond bracht „Euphonia'' een serenade aan het echtpaar De Ko- ning-Addies op den Molendijk, dat zijn 50-jarig huwelijksfeest vierde. Het gouden paar mocht dezen feestdag in een goede gezondheid vieren. Van de veertien kinderen waarmee hun huwelijk gezegend werd, zijn «r nog twaalf in

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1931 | | pagina 1