Nü. 100
Zaterdag 16 Mei 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Co's Bank H.V. Goes
EERSTE BLAD.
Een wondere keer.
-FIETSBANDEN
Buitenland.
HELDER
WITTE
KRISTAL
STIJFSEL
SB?*-
VADERLANDSCHE BANK
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Verzekert U tegen brandschade
bij de Ass. Mij
„de Nederlanden van 1845"
Agentschap
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDDISA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ELKËN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per past, 13.—
Losse nummers fü.05
Prijs der AdvertenfiSn:
regels 11.20, elke repel meer 30 ct.
Bi] abonnement belangrijke korting.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
Het heeft meermalen de aandacht ge
trokken, dat er bij ons volk in het alge
meen meer belangstelling is voor de Ka-
merverkiezingen, dan voor de verkiezing
van Staten en Raden.
Men zou eigenlijk veeleer het omge
keerde verwachten: groote belangstelling
voor de verkiezingen voor den Raad der
Gemeente, waarin men leeft en werkt en
waarbij de persoonlijke belangen in meer
dere of mindere mate betrokken zijn; iets
minder belangstelling voor de verkiezin
gen der Staten, die op het leven en wer
ken van eiken dag veel minder invloed
hebben, en betrekkelijk weinig interesse
voor de samenstelling van de Staten-
Generaal, die veel verder van het volk
afstaan.
Toch is dit niet het geval, althans wan
neer niet plaatselijke en persoonlijke
kwesties aan de Gemeenteraadsverkie
zingen een bijzonder pikant karakter ge
ven.
Wat de Antirevolutionaire partij be
treft is dit wel eenigermate te verklaren.
De actie van de Antirevolutionaire
richting richtte zich aanvankelijk niet op
de Provinciale Staten en de Gemeentera
den, maar zeer speciaal op de landspoli-
tiek, omdat daar de groote strijd voor
vrijheid en recht moest worden gestreden.
Daarop was alle aandacht geconcen
treerd.
Het was ®r toen nog niet zoozeer om
te doen om mee te kunnen spreken en
een stem in het kapittel te hebben, maar
om als volwaardige burgers erkend te
worden, met name wat betreft de opvoe
ding der kinderen.
Dr Kuyper zelf heeft daarop indertijd
de aandacht gevestigd, toen hij schreef:
„In 1878 werd aan de Gemeenteraads-
belangen onder ons nog niet gedacht.
Zelfs voor de Provinciale Staten werd
nog geen regeling voor de stembusactie
voorgedragen. Ons eenig oogmerk in 1878
was in de Staten-Generaal positie te ne
men en zulks wel uitsluitend in de Twee
de Kamer. Dat ooit ook op den vasten
burcht van de Eerste Kamer de vlag van
het Liberalisme zou worden neergehaald
voorzag destijds niemand. Het „klein bij
den weg" moest toen wel onze leuze zijn;
en al wisten we, dat het geloof nooit te
veel kan verwachten, toch bleven we in
die jaren onzer eerste worsteling voor
ons zelfbesef zoo heel klein. We dachten
er niet aan, gelijk de Psalmist zegt, om
„te wandelen in dingen, die voor ons te
hoog waren". En nog als de dag van gis
teren heugt het mij, wat bijna homerisch
gelach er in onze kringen opging, toen
wijlen Prof. Doedes in 't begin der zeven
tiger jaren schrijven dorst: „Wie in de
politiek mee wil tellen, moet het beleg
durven slaan om 't Regeerkasteel".
Onze macht was destijds zoo luttel en
we stonden zóó overal buiten, we treu
zelden zoo nietsdoende als een klein in
den hoek gedrongen groepje, dat 't ons
even ondenkbaar scheen, ooit een meer
derheid in de Eerste Kamer te winnen, als
om ooit onze mannen belast te zien met
de vorming van een Kabinet. En wèl mo
gen we thans zeggen: wat zijn de tijden
sinds veranderdl Niet om in het besef
der veroverde macht onze borst op te ste
ken, maar wel om het gevoel van dank
aan onzen God boog te houden, Die zoo
wonderen keer in ons Nederlandsch
staatsleven tot stand bracht".
De vraag kan worden gedaan, of dit
wel steeds voldoende wordt beseft.
Er is een wondere keer tot stand ge
komen. Veel grooter dan mannen als
Groen van Prinsterer en andere voor
trekkers ooit hadden durven denken.
Wij worden thans als volkomen gelijk
waardige burgers beschouwd. Aan de
verdrukking en achteruitstelling van de
Christusbelijders is een einde gekomen.
Wij kunnen thans overal onzen invloed
laten gelden. In de kleine dorpsgemeente
raden, maar ook in het bestuur van de
groote steden. In het Provinciaal bestuur,
maar ook in de Regeering des lands wordt
met de Antirevolutionaire beginselen ge
rekend.
Wondere ommekeer. Ook hier is van
toepassing het woord van den dichter:
„God heeft bij ons wat groots verricht,
Hij-Zelf heeft onzen druk verlicht: Dies
juichen wij en zijn verblijd".
licht loop end
k //zersterk
En nu moest het eigenlijk zóó zijn, dat
de geestdrift en de geestkracht van onze
voortrekkers uit de vorige eeuw, gering
was bij wat thans gezien wordt. Thans,
nu van toepassing moest zijn: „Wij lach
ten, juichten; onze tongen verhieven 's
Heeren Naam en zongen".
Zoo is het evenwel niet. Er is de klacht
over onverschilligheid; over het misken
nen van de Goddelijke zegeningen; over
tweedracht en verplintering; over gebrek
aan geestdrift en geestkracht.
Daarom kan 'tgoed zijn, voor de ver
kiezingsactie voor de Gemeenteraden een
aanvang neemt, nog even terug te zien.
Te gedenken hoe voor dezen onze God
heeft gunst bewezen.
Te letten op de wondere keer, die in
ons staatsleven tot stand kwam, om dan
met dank in bet hart, en met vertrouwen
op God, opnieuw de band aan den ploeg
te slaan.
Het land, van Cadzand.
Wij vragen de aandacht voor wat onze
briefschrijver uit het land van Cadzand
in dit nummer schrijft.
De ld acht daarin tot uiting gebracht
is verstaanbaar.
Hoe geheel anders zou het geweest zijn,
als door verbinding van lijsten of hoe
dan ook, de Cadzandsche candidaat nu
ook gekozen was.
Maar nu is men ondanks het schitte
rend aantal stemmen weer even ver.
Toegegeven kan worden, dat door zulk
een verbinding een andere kring in min
der gunstige conditie zou zijn gekomen,
maar wat het zwaarst is, moet tenslotte
het zwaarste wegen.
Te vreezen is tenzij voor een vol
gende verkiezing zeer tijdig maatrege
len worden genomen dat nu het einde
den last zal dragen en dat niet alleen
het land van Cadzand de schadelijke ge
volgen daarvan zal ondervinden.
Er wordt inderdaad aan de belangen
van dit deel van ons gewest te weinig
aandacht geschonken. En dat niet alleen
op politiek terrein.
Toen er 't vorig jaar de mogelijkheid
was om te Aardenburg een' Geref. evan-
gelisatiepost te vestigen, werd dit op for-
meele gronden afgewezen.
De nood werd niet ontkend.
Dat daar zeker van twee kanten ern
stige gevaren dreigen, werd toegegeven.
Maar dat alles kon niet verhinderen,
dat slechtseen rapport in uitzicht
werd gesteld.
Worde voor "het voor goed te laat is
ernstig bedacht, welke groote belangen
hier op het spel staan I
Briand te Genève.
Briand heeft gisteren als voorzitter van
de Europeesche commissie de tweede bij
eenkomst van deze commissie geopend.
Hij las een openingsrede voor, waarin
hij wees op de groote gevaren en het drei
gend karakter van de huidige economi
sche crisis. Hij wees op de noodzakelijk
heid om direct practische maatregelen te
nemen en deed vervolgens mededeeling
van de talrijke commissiebesprekingen te
Parijs en te Genève, wraarbij hij o.a. mel
ding maakte van de regeling tot oplossing
der agrarische vraagstukken en de nood
zakelijkheid om afzetgebied te vinden voor
de producten van de landbouwstaten van
Oost-Europa, o.a. door de stichting van
een internationale hypotheekbank.
Nieuwe gezichtspunten ontwikkelde
Briand niet.
Namens de leden der commissie sprak
de Britsche minister van buitenlandsche
zaken, Henderson, de hoop uit, dat Briand
ook in de toekomst de leider der Fransche
buitenlandsche politiek zou mogen blij
ven.
Briand dankte Henderson voor het hier
gegeven blijk van vertrouwen, dat mis
schien niet door alle commissieleden in
dezelfde mate gedeeld werd. Zijn leven
lang heeft hij getracht te werken voor den
vrede en hij achtte zichzelf gelukkig, dat
hij in de atmosfeer van Genève en bij de
vreedzame samenwerking tusschen de
volken een leidende positie heeft kunnen
innemen.
Of hij leider zou blijven der Fransche
buitenlandsche politiek of als ouder wor
dend pelgrim met den staf in de hand zijn
tocht zou moeten voortzetten, met alle
kracht zou hij voor de vredesgedachte
blijven ijveren.
Bloedige botsingen te Caïro.
De verkiezingen in Egypte hebben, zoo
als te verwachten was, aanleiding gege
ven tot ernstige incidenten, waarbij tal
rijke dooden en gewonden vielen.
Sommige telegrammen uit Caïro spre
ken reeds van twintig dooden, en over de
200 gewonden.
Vooral in Cairo's voorsteden Bulak en
Shubra werd fel gevochten. Een menigte
van vijf duizend stakers trok uitdagend
door de straten. De politie werd met stee-
nen bekogeld en zóó in het nauw ge
bracht, de cavalerie- en infanterie-afdee-
lingen moesten aanrukken, om de orde
te herstellen.
Tegen den middag Werd het opnieuw
roerig in Caïro. De menigte wierp zich
op bussen en trams en stak deze in brand
De politie moest van de wapens gebruik
maken en opnieuw vielen verscheiden
slachtoffers.
De bezittingen van den ex-Koning van
Spanje in beslag genomen.
De ministerraad heeft besloten alle be
zittingen van koning Alfonso, voor zoover
deze binnen haar bereik liggen, in beslag
te nemen.
Alle officieele instanties, alle banken en
bankiers zijn verplicht eventueele saldi,
deposito's e.d. ter kennis te brengen van
den minister van financiën.
Den Spaanschen vertegenwoordigingen
in het buitenland is verboden benjjddeling
te verleenen bij den eventueelen verkoop
van eigendom van den gewezen koning.
De regeering motiveert deze houding
door het feit, dat de koning sedert Ij ij
zich in 1923 tyrannieke macht had aan
gematigd en reeds daarvoor zijn geprivi
legieerde positie zou hebben misbruikt
om zich persoonlijk, ten koste van de be
volking te verrijken. Dit zou voldoende
gebleken zijn uit de documenten die in het
vroegere koninklijke paleis in beslag ge
nomen zijn.
De Nationale Vergadering blijft het
recht voorbehouden over de definitieve
bestemming der goederen te beschikken.
SB
lOd P. PAKJE
WIMA ZUIVERE
HRtSTALSTIJFSEL
ecRK:
Korte berichten.
Uit Tabriz wordt gemeld, dat een
aardbeving heeft plaats gehad, die voor
al hevig was in het grensdistrict Zanga-
zoer (het gelijknamige district in Sow-
jer-Kaukasië is eenige dagen geleden
eveneens door een aardbeving geteisterd).
Verscheidene gebouwen zijn ingestort. De
inwoners verblijven in paniek onder den
blooten hemel.
Te Shiranemachi, ongeveer 150 mijl
ten Noorden van Tokio gelegen, heeft een
ontzettende brand gewoed. Meer dan 500
gebouwen zijn verwoest, waaronder
een bank, het postkantoor, het stadhuis,
eert kerk en een schouwburg. Dertig per
sonen worden vermist. Er zijn meer dan
2500 daldoozen. Men vermoedt, dat de
ramp aan brandstichting te wijten is.
Gistermiddag werd brand ontdekt in
de opslagplaats van de firma I. H. Bachi-
mann aan de Houthaven te Bremen. Het
vuur, dat was ontstaan hg het reinigen
van graan, breidde zich snel uit. Twee
elevatoren werden door het vuur ver
nield. Een voorraad haver, rogge en mass
voor bel jste waarden, 's-GR AVENHAGE
6q i tegen beurskoers t
:'q OBLIGATION J
kon gered worden, doch liep water
schade op.
Gisternacht is ingebroken in het
postkantoor van Eghezée bij Namen. De
dieven hebben alles van waarde medege
nomen. Hun buit bedraagt 1 Yt millioen
francs.
In Zuid-Cbina is een hevig gevecht
ontbrand tusschen de regeeringstroepen
en de opstandelingen, waaraan ook ka-
nonneerbooten deelnemen. De regeerings
troepen moeten daarbij in het voordeel
zijn en verschillende voorname strategi
sche punten bezet hebben.
De gemeenteraad van Gent heeft be
sloten, alle officieele stukken in het ver
volg in het Nederlandsch te doen verschij
nen. Slechts officieele papieren, die vol
gens de wet in de twee landstalen moeten
verschijnen, zullen ook in het Fransch
vertaald worden.
Patrimonium.
Zaterdag j.l. vergaderde het Moderamen
van het Verbondsbestuur van Patrimo
nium te Utrecht.
Met blijdschap werd vernomen van het
Centraal Bureau, dat de oplage van de
vlugschriftjes over 1930 was uitverkocht.
Met het Gewestelijk Bestuur van Zee
land zal nader overleg worden gepleegd
inzake de propaganda in Zeeuwseh-
Vlaanderen.
Over inhoud en samenstelling van het
Orgaan wordt gehandeld en pogingen
worden in het werk gesteld, dat het blad
allen leden nog meer ten goede kan ko
men.
Patrimonium hoopt deel te nemen aan
den vijfden Chr. Socialen Cursus, die dit
jaar D.V. zal worden gehouden.
Mede als onderwerp zal worden opge
geven: „Beschutte en onbeschutte bedrij
ven in verband met de werkloosheid".
Met blijdschap werd de mededeeling
van het Bestuur van den Bond van
Geref. Mannenvereenigingen
ontvangen, dat de conclusies inzake de
wederzij dsche verstandhouding van dezen
Bond en Patrimonium door beide Be
sturen worden aanvaard.
Deze conclusies luiden:
Het werk van den Bond van Geref.
Mannenvereenigingen beperkt zich tot den
Geref. Kerkelijken kring en beoogt meer
in het bijzonder de ontwikkeling van het
geestelijk en kerkelijk leven der leden.
De arbeid van Patrimonium is niet
beperkt tot een bepaalden kerkelijken
kring en bedoelt meer speciaal de be
studeering van de uit Gods Woord afge
leide beginselen voor het leven der Maat
schappij.
Terwijl het Verbondsbestuur van Pa
trimonium waardeering uitspreekt voor
genoemd doel en streven van de Mannen
vereenigingen, verklaart het Bestuur van
den Bond van Geref. Mannenvereenigin
gen, in de overtuiging, dat de Christenen
in onzen tijd bepaaldelijk op sociaal ter
rein, waar de strijd der beginselen met
toenemende scherpte wordt gevoerd, een
groote roeping hebben te vervullen, dat
ook de Geref. mannen den plicht hebben,
om het werk van Patrimonium te steu
nen, ook door hun persoonlijk lidmaat
schap.
De Besturen, eerbiedigende zooveel mo
gelijk de grenzen van elk terrein van
werkzaamheden, en wederzijdsch bezield
met waardeering- -mor hetgeen door beide
organisaties geschiedt, oordeelen, dat
hiermede de besprekingen betreffende
deze zaak als geëindigd kunnen be
schouwd worden.
Het landbouwconflict In West-Brabant.
Naar de „Volkskrant" verneemt, heeft
professor H. Kaag, hoogleeraar aan de
R.K. Handelshoogeschool te Tilburg, het
voorzittterschap aanvaard der arbitrages-
commissie inzake het landbouwconflict
in West-Brabant.
De voorzitter heeft besloten, partijen
tegen Maandag a.s. te Roosendaal bijeen
te roepen.
Binnenland.
De Nederlandsch-Belgische betrekkingen.
Geen legerrevue.
Verlaging disconto.
Buitenland.
Botsingen in Egypte.
De bezittingen van ex-koning Alfonso in
beslag genomen.
Briand te Genève.
Herdenking van den 10-daagschen
veldtocht.
Op de vragen van den heer Albarda,
of bij het legerbestuur het plan is opge
vat of het denkbeeld in overweging geno
men om in de maand Augustus van dit
jaar, op of omstreeks denzelfden tijd des
jaars, waarop in 1831 de tiendaagsche
veldtocht begonnen werd, een legerrevue
te houden, ongeveer terzelfder plaatse,
waar in 1831 de troepen werden ge
schouwd, die gereedstonden tegen België
op te trekken?
heeft de minister van staat, minister
van binnenlandsche zaken en landbouw,
voorzitter van den raad van ministers, ge>-
antwoord:
Ter herdenking van de in 1830'31 ge
vallenen en ter opwekking tot dankbaar
heid voor het feit, dat gedurende een
eeuw de vrede in het rijk van Europa
heeft mogen heerschen, heeft een plan be
staan, als in de eerste vraag bedoeld, zij
het dan ook in soberder vorm, dan aldaar
omschreven.
Alleen reeds om de tijdsomstandigheden
zal de uitvoering echter achterwege
blijven.
Wat voor het plan in de plaats zal
treden, maakt bij de regeering nog een
punt van overweging uit.
Spoorwegpersoneel.
Naar wij vernemen, heeft de Perso-
neelsraad uit zijn midden een commissie
van vijf leden benoemd, van iederen
spoorwegvakbond een hoofdbestuurder,
teneinde een rapport samen te stellen om
trent de wenschen betrekking hebbende op
bet reglement dienstvoorwaarden 1926.
Behalve de wenschen van de vakbonden
inzake de rechtspositie en alles wat daar
mede in verband staat, zal de commissie
ook de wenschen betreffende de loonrege
ling in dit rapport samenvatten.
De bedoeling is dat dit rapport het ka
rakter van een program van wenschen
van de vakbonden zal dragen, waarbij
niet in de eerste plaats rekening gehouden
zal worden met de huidige tijdsomstan
digheden.
Dit raport zal, alvorens ter kennis van
de directie gebracht te worden, vooraf
door de verschillende bonden behandeld
worden. Vervolgens zal overlegd worden
tusschen de directie en den Personeel-
raad, waarna het resultaat daarvan ter
eindbeslissing aan de vakbonden zal
worden voorgelegd.
Arbeidstijd in kapperszaken.
De minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft aan hoofden of bestuurders
van barbiers- of kappersondernemingen
in alle gemeenten des rijks vergund, dat
in het tijdvak van 18 tot en met 23 Mei a.
s. aan de daarin werkzame arbeiders
geen vrije halve dag wordt gegeven, on
der voorwaarde, dat alsdan aan de betrok
ken arbeiders een vrije ochtend wordt ge
geven op Maandag 25 Mei a.s., onvermin
derd de verplichting tot het geven van
een vrijen halven dag in het tijdvak van
tot en met 30 Mei a.s., ingevolge het
Werktijdenbesluit voor winkels.
Gemeenteraadsverkiezingen.
In Noord-Brabant zijn de nieuwe ge
meenteraden van Middelbeers, Reek, Velp,
Vessem, Vlijmen en Zeeland bij enkele
candidaatstelling gekozen.
De brug bij Moerdijk.
Dezer dagen gingen er geruchten, dat
de gelden voor de nieuwe brug beschik
baar zouden zijn, maar dat de verdere
