No. 187 Dinsdag 12 Mei 1931 45e Jaargang Dagblad voor de Provincie Zeeland Hendrikse Go's Bank N.V. Boes HEVEA FIETSBANDEN EERSTE BLAD. Buitenland. Belangrijkste Nieuws. COUPONS EN LOSSINGEN vmaommv ELKBN wbheoag. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. //c/2 t/oopend- //zersferA. Binnenland. ALLE per 1 MEI vervallende worden verzilverd door Et voordeel van er zoo op de rens, in do druk appelen- len Belgischen ïtgaan was. cherp toezicnt zegd en dat de 10e langer lioo pen, evenmin. 1 te Putte één een boete van (M.sb.) |K. voorouders. |ie uitdrukking ben" of „heel wel niet na- want een ieder |het tegenwoor- uik mede be- ppzettelijk: „in li ge spraakge- lin vroeger tij- lrukking meer Ibedoeld en het pas eeuw kerfstok nog in gebruik verving bij rs in zekeren louding. Velen Izen en schrij loekhouden en ;aan, dat was te machtig |s de kerfstok iets, dat, om lats te gebrui llang gevoelde |nd uit een plat 1 of 2 Meter men op den liddel van in- hoeveelheid aren of van go- ^prestatie aan- dus als mid* IkhQuding ge- \lve in de ge in ook voor het Ite glazen bier lelk enz. benut, jioreele tekort- men die er lede aanduidt |toen nooit ge- de eerste op- ten zin vinden sche gemeente, (•kbestuur kerf- Titen maken in It slechte kerk- llatigen kregen bn stok en als werd kon de |hter ingrijpen. van Mecklen- |.ng in gebruik g. dagstok, die Ferd gebezigd Iconen van het fdat een arboi- rkt. 1 plankjes wor ptuk hout ge- het uiteinde zwaluwstaar dat ze precies bn en niet kon- Irschoven, wan- leander werden smailen leant llcaar liggende In inkervingen gingen aang'1 leer dit in bei- brdlgheid was de werkgever tier ieder een Jr huis, zoodat een van bei- |en uitgesloten, lc beide helften Tiout waren ge- bok de nerf van hst doorloopen, brwisseling on- okken werden lerlijk snijwerk 1 naam van den Imet fraaie let- lout gesneden. |Lng of wanneer werden bei den kerfsok fcehaafd en hij voor gebruik |lcing „veel op ïebben" doelde It men diep in |at. In de 17de ook nog de Jdjn kerfstok is Iz. hij lean geen Warning voor llat" en hier en In nog wel de ï,iets op de lui op crediet was in zijn |uiterst eenvou Ik uiterst prar g onzer voor Direoteur-Hoofdzedaoteur: H. ZUIDB1SA. Bureau i Lange Voniatraat 70, Goes. TeLi Redactie en Administratie No. 11. Poetrekening No. MMS. Bijkantoor te Middelburg. Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 250. Per 3 maanden, franco fles float, f lb— Lnasa nnmmera a Pr Ce fieiAdveitentiSni 11 regels 11.20, elke regel ineer 30 et. BIJ abonnement belangrijke korting. Woensdagmorgen moet „De Zeeuw" In verband met den Hemelvaartsdag even als 's Zaterdags, vroeger verschijnen. H.H. correspondenten en adverteerders gelleven hiermede rekening te houden. Na halt 10 Woensdagmorgen kunnen geen advertentiSn voor het dien dag ver schijnend nummer meer worden aange nomen. DE DIRECTIE. V Een woord van Groen. Eenige dagen geleden hebben wij een en ander aangehaald uit een Kamer-rede voering van Mr Groen van Prinsterer, waarin de grondlegger der A.-R. partij betoogde, dat het groote onderscheid op politiek terrein niet is Roomsch en On- roomsch, maar geloof en ongeloof. In verband met de heftige aanvallen waaraan de A.R. partij voortdurend bloot staat, omdat zij op politiek gebied een ge meenschappelijk front tegen de dreigende gevaren voorstaat, willen wij hier uit de zelfde rede nog enkele aanhalingen doen. Met de wenschen van R.K. zijde geuit inzake benoemingen kon Groen niet in alle opzichten meegaan. Nadat hij de gronden voor deze opvat ting had aangegeven, richtte hij zich ten slotte met een speciaal woord tot zijne Katholieke ambtgenooten. „Miskent aldus Groen van Prinste rer mistrouwt mijne bedoelingen nietl Al ben ik onwrikbaar gehecht aan het eigenaardige mijner geloofsbelijdenis, het is mijne bedoeling met u in goede ver standhouding te zijn. U recht en billijk heid te doen wedervaren is mijn wensch. Ik zeg dit met nadruk, omdat ik hier sta, als vertegenwoordiger en niet als in dividu; omdat sommigen onzer meer be paaldelijk organen zijn eener meening, die door een groot gedeelte des volks voor gestaan wordt; omdat ik, in dit onder werp althans, de tolk van zeer velen on zer landgenooten ben. Wij, die prijs stellen op het kenmer kende van het geloof onzer Kerk, wij ver langen toenadering met u, op grond van drieërlei gemeenschap. Gemeenschap van onrecht; ook aan ons geschiedt door de liberale staatkunde onreeht; ook wij beklagen ons, niet over terugzetting in ambten, ofschoon ze ook ons ten deel valt, maar over het verkorten van gewetens vrijheid. Gemeenschap in g e 1 o o fbij strijdigheid waarop ik niet begeer ai te dingen, onzer beschouwing van het Chris telijk geloof, is er tegenover het ongeloof eensgezindheid- Onder de hier aanwezige Katholieken, zijn er die de schoone spreuk beamen: „Ghristianus mihi nomen, Catholicus cog nomen". (Mijn naam is Christen, mijn bij naam Katholiek.) Gemeenschap van gevaar; men moet het oog verder richten dan het vaderland zich uitstrekt, ook naar Frankrijk en Duitschland; bedenken dat we een tijd te gemoet gaan en reeds beleven waarin iedereen die nog geloof heeft aan Open baring en aan den levenden God, Roomsch en Onroomsch, wordt gehouden voor een zonderling, overdreven, dweeper, piëtist." Er is sinds Mr Groen van Prinsterer deze woorden nu ruim 70 jaar geleden sprak, veel veranderd. Maar toch niet wat de hoofdzaken betreft. Ook nu nog is er bij alle strijdigheid, wat betreft de grondslagen van de staat kunde, gemeenschap in geloof. Ook nu nog is er gemeenschap van ge vaar en is van beteekenis de waarschu wing dat men zijn oog verder moet rich ten dan het Vaderland. Denk Blechts afm wat in Rusland gebeurt, waar Roomsch en Onroomsch voor zoover men nog ge looft in God, wordt vervolgd en gemarteld en gedood. Nu kan men dit spreekt vanzelf hieromtrent met Groen van Prinsterer van meening verschillen. De mogelijkheid bestaat, dat de geniale grondlegger van de A.R. partij deze din gen verkeerd heeft ingezien, en dat wat cut betreft, een andere koers moet worden ingeslagen. Maar men heeft niet het recht de A.R. Paftij te beschuldigen, dat ze is afgewe- ken van den weg door Groen aangegeven. En ook mag weieens worden bedacht of de stellige wijsheid waarmee men het standpunt van Groen van Prinsterer ver werpt en de houding van de A.R. partij bestrijdt, misschien ook met eigenwijsheid overeenkomst vertoont. De woelingen In Spanja. De Spaansche regeering heeft een com muniqué over de gebeurtenissen van Zondag uitgegeven, waarin gemeld wordt, dat bij een huiszoeking in het gebouw van de courant „A.B.C." wapenen zijn gevon den, waarop het gebouw door de regee ring in beslag is genomen en tegen den eigenaar, markies Luca del Tena, een be vel tot aanhouding is uitgevaardigd. In het geheel zijn bij de onlusten van Zondag 12 personen gearresteerd, waar onder 2 bekende monarchisten, die van achter hoornen schoten en met de wapens in de hand aangehouden werden. De toestand is zeer ernstig geWeest. De menigte plunderde 3 wapenwinkels en gebruikte de gestolen wapens tegen de politie. Een groote stoet betoogers trok naar de Puerto del Sol, waar voor het ministerie van binnenlandsche zaken be toogd en verlaagd werd, dat de politie ontwapend zou worden. Verscheidene mi nisters waren in het ministerie van bin nenlandsche zaken bijeen, om over den toestand te beraadslagen. De minister van financiën sprak de menigte uit een venster van het ministerie toe, om haar tot kalmte te vermanen. Plotseling werd uit de menigte een schot in de richting van het venster gelost, waardoor een ambtenaar, die naast den minister stond, getroffen werd. Onder de menigte ontstond een groote opwinding. De dader werd tegen den grond geslagen en door revolverschoten gedood, voor dat de politie kon ingrijpen. De socialistische leiders lieten auto's door de hoofdstraten van de stad rijden, die biljetten uitreikten, waarin de ar beiders vermaand worden, zich niet tot een staking te laten verleiden. Er is een strenge censuur ingevoerd voor perstelegrammen naar het buiten land. Er zijn gewapende cordons om de kloos ters opgesteld. Op zekere punten zijn mi trailleurs opgesteld. Een regiment cava lerie is te Madrid aangekomen. Patrouil les doorkruisen de straten. Verschillende monarchistische persoonlijkheden zijn naar Frankrijk vertrokken. De minister van binnenlandsche zaken verklaarde dat het aantal in brand ge stoken kloosters 10 bedroeg. Volgens een later bericht is de openbare orde hersteld en zal men weldra de ver schillende branden meester zijn. Het tram verkeer is op beperkte schaal hervat. Te Cordova en Sevilla hebben betoogers getracht verscheidene woningen in brand te steken. Er zijn politiemaatregelen ge troffen. Naar Havas uit Madrid verneemt, heeft de regeering, op aandrang van de socia listische partij en het algemeen arbeiders- verbond een reeks strenge maatregelen uitgevaardigd. In de eerste plaats de ar restatie van Berenguer, verder bestraffing van al degenen, die 't ontslag van rechts vervolging van den generaal begunstigd hebben; gevangenzetting van alle monar chisten, die incidenten uitgelokt hebben; sluiting der monarchistische clubs, waar van de lijst gepubliceerd zal worden; ver volging van allen, die verantwoordelijk zijn voor de excessen der dictatuur; ont binding van den oppersten raad van oor log en dien van marine. Hoewel in het officieel communiqué der Spaansche regeeringen de onlusten te Madrid als niet zoo ernstig worden voor gesteld zijn de berichten, die rechtstreeks uit Madrid binnenkomen, zeer alarmee- rend. Manifestanten hebben ook het klooster der Carmelieten en de academie voor schoone kunsten van de paters Jesuieten in brand gestoken. Hierbij kwam het tot sen hevige botsing tusschen de menigte en de politie, waarbij aan beide kanten geschoten werd. Het aantal gewonden staat nog niet vast. De regeering heeft bevel gegeven, alle monarchisten te arresteeren, die voor de gebeurtenissen van Zondag verantwoor delijk worden gesteld. Alle beurszaken zijn in geheel Spanje op bevel der regee ring gesloten. Madrid gelijkt op een legerkamp. Over al patrouilleeren politie-agenten en mili tairen te voet en te paard. Tal van winkels hebben de ijzeren val luiken voor hun etalages niet geopend. Nationale ramp in Oostenrijk. Tekort van 140 millioen. De Oostenrijksche Credit Anstalt, de grootste Oostenrijksche bankinstelling, heeft haar betalingen gestaakt. De Credit Anstalt, onder voorzitter schap van Louis Rothschild, controleert de overwegende meerderheid van de aan- deelen der Oostenrijksche industrieele in stellingen. Zooals men zich wellicht herin nert, heeft zij ongeveer een jaar geleden de Boden Credit Anstalt, toen deze bank in betalingsmoeilijkheden geraakte, moe ten overnemen. Rothschilds Credit An stalt heeft door het overnemen van deze bank zulk een zwaren last op zich ge nomen, dat zij, naar aan de regeering werd medegedeeld, voor een tekort van 140 millioen schilling zat. De Credit An stalt verklaarde daarop, dat zij haar beta lingen aan de regeering moest staken. Daar de ineenstorting van de grootste bank van Oostenrijk catastrophale ge volgen moet hebben voor het geheele eco nomische leven en wellicht zelfs voor de Oostenrijksche valuta, was de regeering wel genoodzaakt onmiddellijk bij te sprin gen. Door haar steunactie krijgt de Cre dit Anstalt van de regeering terstond 100 millioen, terwijl de nationale bank van Oostenrijk 30 millioen en Rothschild zelf eveneens 30 millioen geven. De insolventie van de Credit Anstalt heeft in geheel Oostenrijk een ontzetten- den indruk gemaakt. Men hoopt, dat door de steunactie van de regeering een run op de banken en andere voor het economisch leven zeer nadeelige gevolgen zullen kun nen worden voorkomen. De strijd om Frankrijks presidentschap. Briand is candidaat voor het presi dentschap der republiek. Hij heeft de ver tegenwoordigers der linksche groepen uit de Kamer, waarbij zich een aantal sena toren had gevoegd, ontvangen en op de vraag van den heer Thompson zijn ja woord doen volgen. Ook de Senaatspresident Doumer is can didaat. De vreugde in het bijzonder bij de socia listen, is zeer groot, daar zij overtuigd zijn, dat Briand de candidatuur ontwe ken zou hebben, zoo hij bij zijn kansbe rekening het niet tot de absolute meerder heid zou hebben gebracht. In parlementaire kringen is men van het succes van Briand lang niet verze kerd. Sinds het Kamervotum van Vrijdag nacht zijn de kansen van Briand eerder slechter geworden, dan verbeterd. Engeland zal geen luchtschepen meer bouwen. Het kabinet Mac-Donald heeft beslo ten, dat in Engeland geen luchtschepen meer zullen worden gebouwd. Dit besluit zal Donderdag ter kennis van het lagerhuis worden gebracht bij de beraadslagingen over de Engelsche lucht- vaartpolitiek. Men neemt aan, dat het kabinet tot deze beslissing is gekomen naar aanleiding van het rapport der parlementaire com missie, die een onderzoek heeft ingesteld naar de ramp, welke het luchtschip „R 101" heeft getroffen. Weer aardschokken In Italië. In Zuid-Italië zijn in het gebied, dat verleden jaar Juli door de aardbeving ge teisterd werd, Zondag en Maandag nieu we aardschokken waargenomen. In Melphi werden drie schokken ge voeld, waardoor verscheidene huizen be schadigd werden. De kathedraal moest gesloten worden, daar er gevaar voor in storting bestaat. Ook in Aquilcmia en Avellino zijn de schokken gevoeld. Korte berichten. De Fransche militaire vliegdienst werd opnieuw door een ernstig vliegtuig ongeval getroffen. Toen luitenant-kolonel De Malherbe met een jachtvliegtuig eeni ge manoeuvres uitvoerde boven het vlieg terrein van Villacoublay, botste eensklaps een ander vliegtuig in razende vaart te gen het landignsgestel van de eerste ma chine aan. Beide toestellen stortten ter aarde. Beide vliegers waren op slag dood. De Sovjet-regeering heeft meege deeld, dat de Sovjet-delegatie a.s. Zater dag 16 Mei te Genève zal zijn, teneinde aan de vergadering der Europeesche com missie deel te nemen. De proc.-generaal te Madrid heeft wederom een strafvervolging ingesteld te gen generaal Berenguer, ditmaal wegens gepleegde vervalschingen. Generaal Be renguer is daarom wederom naar de mi litaire gevangenis teruggebracht. Uit Napels wordt gemeld, dat te Castella Mare onder de hoogmis de blik sem in de kathedraal geslagen is. Door eenige steenen, die uit het gewelf vielen, zijn twee menschen ernstig gewond. Er ontstond een paniek onder de kerkgan gers, die elkander naar den uitgang ver drongen. In den Gemeenteraad van Karls ruhe heeft ter gelegenheid van de behan deling der begrooting een gevecht plaats gehad tusschen Nationaal-socialisten en communisten, waarbij gebruik gemaakt werd van stoelen, tafels, inktkokers en andere projectielen en waaraan ook door de puhlieke tribune werd deelgenomen. Tal van personen werden gewond. Nederlanders te Genèvè. Zooals reeds uit Genève is gemeld, zal onze minister van buitenlandsche zaken deelnemen aan de bijeenkomst van de stu diecommissie voor do Europeesche Unie, welke 15 dezer haar werkzaamheden aan vangt. De minister zal vergezeld zijn van prof. mr dr J. P. A. Francois, administrateur chef der af deeling Volkenbondszaken, en dr J. A. Nederbragt, chef van de directie van oeconomische zaken van zijn depar tement, als adviseurs. Een groot aantal Nederlanders, zegt de „N. R. Ct." zal zich in de eerstvolgende dagen tevens voor verschillende Volken bondsaangelegenheden te Genève bevin den. Minister van Staat dr H. Golijn zal dan aan den Volkenbondsraad, die 18 de zer bijeenkomt, verslag uitbrengen over de resutaten van de oeconomische confe rentie en de handelsconventie van Genève; staatsraad mr J. Limburg zal den Raad verslag uitbrengen over de resultaten van de conferentie voor het wisselrecht; prof. mr G. W. J. Bruins zal aanwezig zijn in verband met de werkzaamheden van de landbouw-credietbank; prof. V. H. Rut gers en overste J. J. G. baron van Voorst tot Voorst bevinden zich te Genève in ver band met de bijeenkomst van de commis sie voor het ontwerp-verdrag tot verster king van de middelen ter voorkoming van oorlog; dr N. M. Josephus Jitta in ver band met de werkzaamheden van de in ternationale gezondheidscommissie. Ook de heer G. E. ter Meulen, lid van de firma Hope en Go. te Amsterdam, zal te Genève vertoeven en wel voor de fi- nancieele Volkenbondscommissie. Mr dr A. R. Zimmerman, de vroegere commissaris-generaal voor den Volken bond in Oostenrijk, die zich thans in Me xico bevindt, zal op de bijeenkomst van het garantiecomité voor de Oostenrijksche leening vervangen worden door onzen ge zant te Bern, mr dr W. I. Doude van Troostwijk. Vara-uitzendingen In strijd met de krijgstucht. Op de vragen van het Tweede Kamerlid den heer Ter Laan in verband met het verbod van den commandant der 2de in- fanterie-brigade om radio-muziek, uitge zonden door de V.A.R.A., in de cantine ten gehoore te brengen, heeft de minister van Defensie geantwoord: De commandant van de 2e infanterie brigade heeft verboden, in de militaire cantines programma's, uitgezonden door de V.A.R.A., ten gehoore te brengen, na dat was gebleken, dat deze herhaaldelijk voordrachten bevatten, welker inhoud in strijd is met de krijgstucht en de strek king heeft, het vertrouwen in de weer macht te verzwakken. Voor V.A.R.A.-mu- ziek kon geen uitzondering worden ge maakt, omdat deze meermalen door zoo danige voordrachten wordt onderbroken. Aan alle radioprogramma's wordt, wil men, dat zij ook in militaire cantines ten gehoore worden gebracht, de eisch ge steld, dat zij de krijgstucht niet schaden en haar handhaving niet bemoeilijken. Alle omro6pvereenigingen wordoa In de zen gelijk behandeld. Binnenland. Geheimzinnige moord te Den Haag Fabrieksbrand te Enschedé. Buitenland. Economische debacle in Oostenrijk. Briand candidaat voor het presidentschap van Frankrijk. Hevige onrust in Spanje. Het wetsvoorstel-Wijnkoop. Verschenen is het voorloopig verslag over het voorstel van wet van den heer Wijnkoop, houdende regelingen ter be strijding van de nadeelige gevolgen van de economische crisis voor de arbeiders klasse. Blijkens dit verslag waren zeer vele le den van oordeel, dat men dit voorstel van wet stilzwijgend moest voorbijgaan. Nagenoeg algemeen was men van mee ning, dat het wetsvoorstel niet als ern stig gemeend kan worden beschouwd. Het voorstel is dan ook blijkbaar als onaan nemelijk bedoeld tot bevordering van re volutionaire propaganda. Graanhandel en Tarwewet. Ook in Friesland zal, naar het „Hbld." meldt, de graanhandel bij de uitvoering der Tarwewet worden ingeschakeld. Niet alleen is de medewerking der commis- sionnairs door de Gewestelijke Tarwe- organisatie ingeroepen voor de inventa risatie der met 'arwe bezaaide opper vlakte, maar bovendien ligt het in de be doeling, om een regeling te treffen, waar door de gewone commissionnairs-werk- zaamheden bij de levering van tarwe in gevolge de Tarwewet voor rekening ko men van de Tarweorganisatie, zoodat ver bouwers, die gebruik maken van de tus- schenkomst van een commissionair voor die werkzaamheden geen vergoeding ver schuldigd zijn. Steunverlening mobilisatie-Invaliden. In antwoord op een vraag van het Tweede Kamerlid ter Laan betreffende het stadium van voorbereiding en de be handeling van de toegezegde wijziging van de wet tot steunverleening aan mobi lisatie-invaliden, heeft de minister van defensie meegedeeld, dat een wetsontwerp tot wijziging van de wet van 13 Mei 1927 (Staatsblad no. 161) zijn departement heeft verlaten. Tot medewerking aan een zoo spoedig mogelijke behandeling is de minister gaarne bereid. Weer een luchtpassagier. Naar wij vernemen, zal met het post vliegtuig der K.L.M., dat 28 dezer van Schiphol naar Indië moet vertrekken een inwoner der residentie de reis als passa gier medemaken. Het is de heer Jac. J. Kalker, direc teur der N.V. Van der Tak's Sigarenfa brieken te Culemborg (fabriek der Fo rum-sigaren), die zich voor een langdu rige zakenreis naar Insulinde zal begeven en bij de K.L.M. passage genomen heeft tot Batavia. De heer Kalker heeft reeds verschillende reizen achter den rug en be zocht o.m. bij vroegere gelegenheden tal van Europeesche landen en China, ter wijl hij ook in Nederl.-Indië geen onbe kende is. De Nederl. Scheepsbouwmaatschappij. In het verslag over 1930 der Neder- landsche Scheepsbouwmaatschappij te Amsterdam wordt medegedeeld, dat het jaar 1930 voor de onderneming in menig opzicht het belangrijkste jaar sedert de oprichting van de vennootschap is ge weest. Niet alleen overschreed de produc tie die van alle voorgaande jaren, maar onder de afgeleverde schepen bevonden zich de Johan van Oldenbarneveld en Marnix van St. Aldegonde. Deze schepen waren de grootste die ooit in Nederland gebouwd werden. Ofschoon de scheepvaart en dus scheepsbouw thans een slechten tijd door maken, is de werf nog tot in den nazomer van 198? behoorlijk Tm verk vooraan.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1931 | | pagina 1