No. 170
Woensdag 22 April 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Cos Bank N.V. Soes
Buitenland
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Uitgifte van 4 Obiigatiën
ROTTERDAM 1931.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Voratetraat 70, Goes.
Tel: Redactie en Adminiatratie Na 11,
Poatrekening Na «14158.
Bijkantoor te middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL Na 25B.
VERSGHÏ.ÏNT RT.RRN WF.HKDAG.
Abonneraeütaftrijs:
Per 9 maandfa, Srsnas poss
Ïr9«*® WSSSSMW S<M<3
PrHs der Advertentie n;
14 rogels 11.20, elke regel meer 30 Gt,
Si] abonnement belangrijke korting.
V Godsdienstvrijheid?
In verband met de revolutie in Spanje
die, ondanks het feit dat de Communis
ten daar een groote rol spelen, door „Het
Volk" uitbundig wordt toegejuicht, wordt
uit Londen aan het Socialistische hoofd
orgaan gemeld:
„Nadat gisteren de godsdienstvrijheid
werd uitgeroepen in het land, dat vier
eeuwen lang de oudste dochter van het
katholicisme is genoemd, begaf de mi
nister van Justitie, die tevens minister
van eeredienst is, zich heden naar den
pauselijken nuntius om hem er van in
kennis te stellen, dat de roomsch-katho-
lieke godsdienst niet langer staatsgods
dienst is, dat vrijheid van denken en
van gods«iienst is ingevoerd en dat der
halve staat en kerk voortaan zullen zijn
gescheiden, zoodat de kerk het recht
heeft verloren als deel van het land en
van de regeering te worden beschouwd.
Alle roomsch-katholieke priesters zullen
trouw aan de republiek moeten zweren;
wie weigert, zal van zijn post worden
ontheven."
Slechts één opmerking.
De godsdienstvrijheid werd uitgeroepen
maaralle priesters zullen trouw aan
de republiek moeten zweren; wie weigert
zal van zijn post worden ontheven.
Stel een oogenblik, dat ónze regeering
tot een dergelijke maatiegel overging en
van alle predikanten en priesters een eed
van trouw eischte.
Hoe zou dan in de Socialistische pers
geprotesteerd worden tegen deze aanran
ding van de vrijheid.
Nu echter wordt geen woord van pro
test gehoord.
Of de godsdienstvrijheid bij de Socia
listen ook veilig isl
Spionnen te Straatsburg gearresteerd.
Te Straatsburg zijn een 36-jarig teeke
naar, een 28-jarig ambtenaar en een 30-
jarig persoon, wiens beroep onbekend is,
gearresteerd. Deze drie personen, welke
van Elzasser nationaliteit moeten zijn,
worden ervan verdacht voor rekening van
een vreemde mogendheid gespionneerd te
hebben. Zij zouden plannen, betrekking
hebbende op de Fransche versterking
aan de grenzen van den Elzas en het
Saargebied hebben gecopieerd, die zij te
Stuttgart aan hun principalen zouden
hebben overhandigd. Zij schijnen her
haaldelijk per trein naar Stuttgart te
zijn geweest. De politie had reeds maan
denlang een troep verdachte lieden in het
oog gehouden en nabij Diedenhofen, Bitsch
en St. Avoid een uitgebreid onderzoek
ingesteld.
Ex-koning Alfonso in Engeland.
Koning Alfonso is gistermiddag half vijf
te Dover aangekomen, waar hij werd op
gewacht door den ex-gezant te Londen.
Er waren buitengewone maatregelen ge
troffen, om te voorkomen, dat de menigte
zou samenscholen op de kade. De Koning
was slechts in gezelschap van den her
tog de Miranda en een kamerdienaar.
De heeren zijn dadelijk per trein naar
Londen doorgereisd, waar zij om 18.37
aankwamen in een stampvol station. Een
honderdtal politie-agenten zorgde voor de
orde. De menigte juichte Alfonso lang
durig toe bij zijn aankomst en onder ver
nieuwde toejuichingen stapte de ex-ko-
ning in een auto om zich naar zijn hotel
te begeven.
De Spaansche Koninklijke familie is
gisteren naar Fontainebleau verhuisd.
Gandhi en de Zending.
Gandhi heeft in een gesprek mededee-
lingen gedaan over zijn standpunt inzake
het missiewerk. Hij wil den missionaris
sen verzoeken Indië te verlaten indien zij
na verklaring van de Indische onafhan
kelijkheid nog zullen trachten de Indiërs
tot het Christendom te bekeeren. De mis
sionarissen zijn welkom zoolang hun
werk zich bepaalt tot zuivere liefdadig
heid, spontane hulp en opvoeding, doch
het gecultiveerde Indië heeft er geen be
hoefte aan zich een buitenlandschen
godsdienst te laten opdringen.
Het overschot van den Amerikaanschen
graanoogst.
Een bericht inzake 't besluit van 'Jden
Farmboard, volgens hetwelk het Ameri-
kaansche graanoverschot (275 mill, bus
hel) cp de Europeesche markt verkocht
*ou worden, wordt thans door den Pre
sident Stone tegengesproken. Deze voegt
eraan toe, dat het eenige maanden ge
leden door den Farmboard opgestelde
program ten uitvoer zal worden gelegd.
Binnen het kader van dit program zal al
leen getracht worden 35 millioen bushel
van het in de havenopslagplaatsen lig
gende Farmboard-graan per 1 Juli van
de hand te doen.
Het bericht, dat de Farmboard voor
nemens was op de Europeesche markt
275 millioen bushell graan te gooien en
dat later door Stone werd tegengespro
ken, heeft groote sensatie verwekt op de
Amerikaansche graanmarkten en heeft
ook, volgens een telegrafisch bericht,, in
druk gemaakt op de markt van Liver
pool.
Korte Berichten.
In Polen zijn den laatsten tijd tal
rijke communisten in hechtenis genomen,
die betoogingen voor den eersten Mei
voorbereidden. Ook werd veel propaganda
materiaal in beslag genomen. De commu
nistische partij is, zooals bekend, sedert
eenigen tijd in Polen verboden.
De Portugeesche regeering heeft vijf
nieuwe oorlogsschepen besteld bij Ita-
liaansche scheepsbouwwerven. Daarmede
wordt ongeveer de helft van het door Por
tugal benoodigde materiaal in Italië ge
bouwd.
Ter bestrijding van den woningnood
in Pruisen zal het volgens een raming
noodig zijn in de eerstvolgende 10 jaren
telkens ongeveer 180.000 woningen te
bouwen. Volgens een berekening van het
woningbureau zullen dit jaar echter bij
gebrek aan middelen slechts 110.000 wo
ningen gebouwd kunnen worden.
Uit Chicago wordt gemeld, dat de
temperatuur in het Noord-Westen van de
Vereenigde Staten eensklaps weer tot be
neden het vriespunt is gedaald en dat op
sommige plaatsen weer sneeuwbuien woe
den. De nieuwe koudegolf - trekt Oost
waarts en wordt binnen een tijd van 24
uren ook in de midden-staten verwacht.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg op 13 April 2.561.054 d.i. 19.976
minder dan de voorgaande week.
Wijziging Drankwet.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
vierde nota van wijziging betreffende het
wetsontwerp houdende bepalingen tot re
geling van den kleinhandel in alcoholhou
dende dranken.
De voorgestelde wijzigingen houden ver
band met de in werking treding van 'de
gewijzigde Gemeentewet op 15 April 1931.
O.a. wordt de datum van 1 Mei 1932
waarop vergunningen, vóór 1 Mei 1904 en
bijzondere vergunningen, verleend aan
vennootschappen, zedelijke lichamen of
aan besturen van deze, vervallen, een jaar
verschoven, omdat anders de tijd voor re
geling en afwikkeling van bestaande ver
houdingen te kort zou zijn.
Conflict in de Venen.
De veenarbeiders te Bargercompascum
hebben met groote meerderheid van slem
men besloten met ingang van heden de
staking te proclameeren. Deze staking
omvat driehonderd personen.
Verhooging van invoerrechten op suiker,
suikerbleten enz.
Volgens mededeeling van den Rijks-
landbouwconsulent te Parijs is met in
gang van 15 April het invoerrecht op ge
raffineerde suiker verhoogd van 140 tot
170 francs en dat op suikerbieten van 12
tot 15 francs per 100 K.G. Voorts is het
invoerrecht op gecondenseerde melk met
suiker gewijzigd als volgt:
gecondenseerde melk in vloeibaren
vorm met minder dan 42 pet. suiker 98
frs. (was 86 frs), idem in vasten vorm
(klokmelk of melkpoeder) 108 frs. (was
96 frs.), gec. melk in vloeibaren vorm
met 42 pet. tot 50 pet. suiker 115 frs. (100
frs.), idem in vasten vorm (klokmelk of
melkpoeder) 125 frs. (110 frs.), gecon
denseerde melk met meer dan 58 pet.
suiker 150 frs. (140 frs..
Deze wijzigingen worden geacht met
ingang van 10 Februari j.l. in werking
te zijn getreden.
Bieten voor België.
De heer van Dijk heeft aan den minis
ter van staat, minister van binnenland-
sche zaken en landbouw, de volgende vra
gen geeteld:
le. Is het juist, dat in verband met de
maatregelen, door de Belgische regeering
genomen tot steun van de suikerbieten
industrie, de invoer van Nederlandsche
suikerbieten in België voorshands zal
worden stopgezet?
2e. Indien dit juist is, is de minister
dan bereid de in Nederland te treffen
maatregelen tot instandhouding van de
suikerbietencultuur ook van toepassing
te doen zijn op de verbouwers van sui
kerbieten, die tot nu toe aan de Belgische
fabrieken leverden?
Vermomde mosselen.
De heer Kersten heeft aan den minis
ter van financiën de volgende vragen ge
steld:
Is het Uwe Excellentie bekend, dat op
betrekkelijk groote schaal consumpiemos-
selen uit de Zuiderzee op de Zeeuwsche
gronden, met name in den Val van Zie-
rikzee, worden aangevoerd en vandaar als
Zeeuwsche mosselen worden verkocht?
Acht Uwe Excellentie dit geen gevaar
voor de Zeeuwsche mossel en voor het be
staan van den Zeeuwschen mosselkwee-
ker, die hooge pachten moet betalen?
Is Uwe Excellentie bereid maatregelen
te nemen tegen het uitzaaien van con
sumptiemosselen van de Zuiderzee op de
Zeeuwsche gronden?
Te smalle rijwielpaden.
De A.N.W.B. en de K.N.A.G. hebben
zich met een adres gewend tot den Minis
ter van Waterstaat, waarin zij er op wij
zen ,dat de toenmalige Minister van Wa
terstaat 21 Juli 1927 aan de Gedep. Sta
ten van de verschillende provinciën, be
treffende de uitvoering van de wegenhe-
lastingwet heeft medegedeeld, dat mini-
mum-eischen zijn vastgesteld voor de we
gen, welke ingevolge artikel 35 6o. van de
wegenbelastingwet voor hun volle lengte
op de wegenlijst worden gebracht.
Volgens deze minimum-eisch'en komen
daarvoor in aanmerking o.a. wegen met
een stofvrij en behoorlijk gefundeerde ver
harding ter breedte van 5 M., of zoo hier
aan behoorlijk sterke rijwielpaden aan
sluiten, ten minste 4,5 M. breedte.
De minimum-breedte van deze aanlig
gende rijwielpaden werd daarbij vastge
steld op 0.60 M., waarbij mede werd be
paald, dat zij moeten zijn van een con
structie, welke geheel bestand is tegen óet
berijden met uitwijkende voertuigen. Be
doelde vereenigingen zijn van meening,
dat op een weg met een rijbaanbroedte
van 4.50 M., plus twee aansluitende rij
wielpaden van 0.60 M., dus tor totale
breedte van 5.70 M. (of zelfs ter breedte
van 5 M. plus tweemaal 0.60 M.) de veilig
heid van het verkeer allerminst wordt be
vorderd door de thans veel gebruikelijke
wijze van scheiding van deze smalle rij
wielpaden van het verkeer op den hoofd
weg door middel van strepen, rijen weg-
spijkers of wegpunaises als anderszins,
omdat de breedte van deze rijwielpaden
waar de normale breedte van een wielrij
der wel op 0.60 M. kan worden gesteld,
voor het rijwielverkeer bedenkelijk smal
is. Het moet derhalve welhaast onmoge
lijk worden geacht voor te schrijven, dat
wielrijders blijven op een afgescheiden
strook van 0.60 M. en zich dus veelal zul
len moeten bevinden op een gedeelte van
den rijweg, welke voor het rijverkeer is
bestemd, waardoor zoowel voor uen als
voor het rijverkeer gevaar voor de veilig
heid kan ontstaan.
Door het afscheiden van deze rijwiel-
strook wanen de wielrijders zich hierop
veilig, hetgeen inderdaad niet het geval is,
omdat de voertuigen op den rijweg tel
kens bij het uitwijken op het rijwielpad
zullen moeten komen, dan wel daar rake
lings langs zullen rijden.
In verband hiermede betoogen zij voorts
dat bij wegen welke met inbegrip van aan
liggende rijwielpaden smaller zijn dan 7
M. het alle aanbeveling verdient voor te
schrijven, dat de aanliggende rijwielpa
den niet afzonderlijk zullen mogen gemar
keerd, omdat wordt vermeend, dat het rij
wielverkeer en het rijverkeer elkaar be
ter zullen verdragen en meer met elkaar
rekening zullen houden indien in derge
lijke gevallen deze afscheiding wordt ach
terwege gelaten.
NEDERLAND—BELGIë.
De „Vingtième Siècle" publiceert een
interview door den Belgischen minister
van landverdediging De Broqueville, toe
gestaan aan een medewerker van de „La-
voro Fascita", waarin naar aanleiding
van de polemiek, ontstaan rondom de
fortenplennen van het kabinet Jaspa?
door den minister wordt verzekerd, dat
België vurig den vrede wil, maar zich
verplicht ziet voor zijn veiligheid te wa
ken. Het herstellen der oude vestingen zal
ongeveer vijf jaar duren. Mocht verder
eenig gevaar oprijzen, dan kan België on
middellijk 350.000 man mobiliseeren.
Niemand zal er dan nog belang bij heb
ben door België te trekken als in 1914
het geval was.
Op de vraag van den journalist, of het
Fransch-Belgisch militair accoord in
strijd moet geacht worden met de onaf
hankelijkheid van België en of het juist
is, dat het Belgisch leger ten gevolge
daarvan onder gezag van den Franschen
staf komt te staan, zeide de heer De
Broqueville, dat dit absoluut valsch is en
het militaire accoord de zelfstandigheid
van ieder der beide staten en legers eer
biedigt. Het is, zeide hij verder, zelfs
geen accoord in den waren zin van het
woord, maar een technische overeen
komst, méér niet. De Franschen zullen
bij ons komen, indien wij het hun vra
gen. Ik zeg, dat het een technische over
eenkomst is, die geen der beide staten
bindt. Alleen kennen wij thans de voor
waarden van onze samenwerking inzake
het transport, de voedselvoorziening enz.
Voor ons is het een veiiigheidsaccoorcL
Andere vragen beantwoordend, ver
klaarde minister De Broqueville, dat hij
het niet mogelijk acht, thans een defen
sieve overeenkomst met Nederland te
sluiten, hoewel een dergelijke overeen
komst van groote waarde zou zijn voor de
landsverdediging, zoowel van Nederfand
als van België. Deze onmogelijkheid spruit
niet voort uit het Schelde-vraa.gstuk. De
ze stroom zal nooit oorlogsterrein wor
den. België maakte er trouwens geen ge
bruik van in 1914, maar er zijn andere
redenen, die het sluiten van een accoord
met Nederland in den weg staan. (Waar
schijnlijk wordt hier gedoeld op het feit,
dat Nederland geen militair accoord
wenscht, met niemand).
Aangaande het Albertkanaal zeide de
heer De Broqueville tenslotte nog, dat tot
het graven van dezen waterweg besloten
is, teneinde de economische ontwikkeling
van België te bevorderen; zonder twijfel,
voegde hij er aan toe, zal het echter ook
voor militaire doeleinden worden gebruikt
Lafhartige bedreiging van een weduwe
te Driewegen.
Maandagavond heeft men bij de
wed. Drijdijk, na het binnenwerpen
van een dreigbrief de daarin gevraagde
f 100 door een stuk geslagen ruit in ont
vangst genomen. Het is de politie gelukt
den dader te ontdekken in een zekeren
V., commissionair alhier. Hij is in het ar
restantenlokaal opgesloten. Door de po
litie wordt nagegaan of er verband is tus-
schen dit geval en de inbraak te Baar
land bij de wed. Steketee.
In den brief dreigde hij met brand
stichting en doodslag en deelde hij mede
met een geladen revolver achter de deur
te staan. Hij is ter beschikking van de
Justitie gesteld.
Het tragisch ongeval te Sluiskil.
Omtrent het ongeval op de Amoniak-
fabriek van de Compagnie Neerlandaise
de 1' Azote te Sluiskil verneemt men nog
het volgende:
De ongeveer 20-jarige arbeider de
Kraker uit Axel had zich tegen de in
structie van de directie der fabriek, be
geven in een kelder, waar een aantal lei
dingen bijeenkomt, die in verbinding
staan met de cokesfahrieken. In dezen
kelder staat meermalen water, dat uitge-
pompt moet worden. Vermoedelijk wilde
de K. de slang in dezen kelder verleggen,
waarbij hij door giftige dampen bewuste
loos is geraakt en niet meer tot bewust
zijn is gekomen.
De 30-jarige werkman Wijer uit West-
dorpe, die bemerkte, dat zijn kameraad
het bewustzijn verloren had, waarschuw
de onmiddellijk de reddingsbrigade, doch
begaf zich, nog voordat deze gearriveerd
was, eveneens in den kelder met 't nood
lottig gevolg, dat ook hij tengevolge van
vergiftiging door dampen is omgekomen.
De Duitscher Wilkinck nam daarop 'n
gasmasker, dat hij echter niet goed heeft
bevestigd. Ook deze arbeidei verloor het
bewustzijn, doch intusschen was de red
dingsbrigade gearriveerd en werd de man
uit den kelder gehaald, hetgeen zijn red
ding beteekende. Een ingenieur van de
fabriek ging vervolgens voorzien van een
Binnenland.
Vragen van Kamerleden over Zeeuwsche
suikerbieten en niet-Zeeuwsche mosse
len.
Een dreigbriefschrijver te Driewegen.
Het ongeval te Sluiskil.
Buitenland.
De Spaansche koning in Engeland.
Het overschot van den Amerikaanschen
graanoogst.
-i—
97Va
Inschrijvingen worden gaarne aan*
genomen toiOonderdag 23 April1931
gasmasker in den kelder en haalde de
beide slachtoffers er uit. De lijkeu en de
bewustelooze Wilkinck werden naar hot
ziekenhuis vervoerd. De toestand va.i
Wilkinck is vrij goed en gistermiddag is
hij weer tot bewustzijn gekomen.
De reddingsbrigade was na alarmee
ring binnen vijf minuten ter plaatse. Het
geheele drama heeft zich in enkele minu
ten afgespeeld.
Gisteren bevond zich de Justitie ter
plaatse om eei^ onderzoek iai te stellen.
Brand. In de tricotagefabriek van
de firma Boogaerts te Nieuw-Namen (Z.-
Ylaanderen) heeft brand gewoed. Een
partij grondstoffen en halffabrikaten wer
den een prooi' der vlammen, terwijl de
machines beschadigd werden. De totale
schade, welke door verzekering gedekt
wordt, beloopt enkele duizenden guldens.
De werkzaamheden zullen geen stagnatie
ondervinden.
De heer F. G. Zonnevijllo te Axel
heeft ontslag aangevraagd als secreta
ris van de Prov. Regelingscommissie voor
de Paardenfokkerij.
i Melkoorlog te Vlissin-
g e n. Zooals reeds gemeld, is de melk
prijs te Vüssingen gedurende eenige we
ken reeds 10 cent per Liter. Thans echter
zijn er eenige melkveehouders uit de om
geving die rechtstreeks de melk in. de stad
tegen 8 cent per Liter uitventen. Zij mee-
nen, dat de melkhandel te groote win
sten maakt en geven er de voorkeur aan
de melk rechtstreeks van de boerderij
bij den consument te brengen.
De eerste ansjovis. De eerste
ansjovis is Zaterdag j.l. gevangen; dit
maal vrij laat in April, maar men hoopt
op spoedige verschijning van de scholen
dezer wispelturige vischjes.
Goes. De R.K. candidatenlijst voor den
Gemeenteraad is als volgt samengesteld;
A. M. Simons en Chr. v. d. Does (deze
verkregen evenveel stemmen en moeten
nog loten, wie 1 en wie 2 wordt), P. Cha-
muleau, A. Baars en M. Burgs.
Maandag a.s. zal de A.R. kiesvereen.
vergaderen tot het stellen van candidaten
voor de a.s. Gemeenteraadsverkiezing.
Schore. De 'R.K. lijst voor de a.s. ge
meenteraadsverkiezing is als volgt vast
gesteld: 1. P. J. Verdurmen, 2. A. B.
Luijk, 3. J. Rijk.
Dinsdagavond vergaderde de a.fdee-
ling Schore van de Vereeniging voor Zie-
kenhuisverpleging. Uit het verslag van
den secretaris bleek, dat de afdeeling nog
steeds groeiende is, thans zijn er 244
leden, waarvan 208 betalende. De reke
ning sluit met een ontvang van f480.23
en een uitgaaf van f 480.91 Yi kwaad slot
f0.68H. De begrooting 1931 werd vast
gesteld met een ontvang en uitgaaf van
f 474. De aftredende bestuursleden H. D.
Trimpe, H. van Koeveringen en A. Kole,
werden herkozen. Hierop volgde een uit
voerige bespreking van de agenda der al-
gemeeme vergadering. Tot afgevaardigde
naar de vergadering werd gekozen dhr J.
v. d. Maas.
Betreffende den brand van Vrij
dagmiddag bij 'dhr De Vrieze vernemen
wij nog, dat deskundigen niet uitgesloten
achten, dat de brand is ontstaan in de
autogarage, tengevolge van kortsluiting.
Hierbij kan nog worden gemeld, dat te
Hansweert binnenkomende schipper* heb-