No. 164
Woensdag 15 April 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Einde der Monarchie in Spanje.
Hendrikse Co's Bank K.V. Goes
EERSTE BLAD.
MOBILISATIE-GEVAAR.
Stemt No. 1 van lijst No. 2.
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
verzacht de pijn
geneest de wond
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
In den Kieskring
Middelburg J. W. VAM 'T H0FF.
Vlissingen: G. VAN DE PUTTE.
Zierikzee: W. DEN BOER.
Tholen: C. J. S0NKE
Goes: C. P. VOGELAAR.
Sluis: H. VAN MAZIJK.
Hulst: P. DIELEMAN.
DE KONING VERTROKKEN.
Een protocol zal onderteekend worden.
ALLE
per 1 APRIL vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Corststraat 70, Goos.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 25B.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Per i maanden, franco ner post, 13.—
Losse nummers 10.05
Prijs dor Advertentien:-
11 regels 11.20, elke regel meer 30 ot
Bij abonnement belangrijke korting.
Onder dit opschrift lezen wij in „Het
Volk":
„Nota nemende van onze verklaring aan
het adres van „De Standaard", dat onze
congresresolutie geen goedkeuring van
een herhaling der mobilisatie 1914, maar
juist een bevestiging van het sinds 1920
reeds door onze partij daartegen ingeno
men standpunt beteekent, schrijft het
anti-revolutionaire blad, dat wij dan eerst
het bewijs moeten leveren, dat de mo
bilisatie 1914 oorlogsgevaar heeft opge
roepen of vergroot.
Te bewijzen valt hier niets. „De Stan
daard" kan niet bewijzen, dat die mobi
lisatie en niet de wil der oorlogvoerenden
ons buiten den oorlog gehouden heeft.
En zoo kunnen wij niet bewijzen, dat wij
juist door de, mobilisatie van '14 tot '18
dichter bij oorlogsdeelneming geweest
zijn, dan zonder deze het geval geweest
zou zijn. Gevaren zijn nooit te bewijzen."
Is dit niet te sterk gesproken?
In elk geval, enkele jaren geleden, toen
de mobilisatie moest worden afgekondigd
toen het gevaar dreigde, stemden de so
cialisten voor de mobilisatiecredieten.
En zij deden dat op deze gronden („Het
Volk" van 4 Augustus 1914):
„Het votum van de socialistische Ka
merfractie, gister in de Kamer uitge
bracht vóór de wetsontwerpen, die de
strekking hebben om de neutraliteit van
het land, en, zoo deze geschonden wordt,
de onafhankelijkheid van het land, ook
met de wapens, te verdedigen, komt neer
op de uitdrukking van den vasten wil,
ook van de sociaal-democraten, om het
zelfstandig volksbestaan van Nederland
te wih n behouden.
Nu het woord aan de wapens is, en wij,
door de ligging van ons land, in het
grootst mogelijk gevaar verkeeren, nu is
het zeer waarschijnlijk, dat alleen een ze
kere kracht van wapenen in staat zal
zijn het land te beveiligen tegen over
strooming van vreemde troepen, met de
daarop haast onfeilbaar volgende inlij
ving.
Zoo'n nationale strijd en de tegenweer
die hij uitlokt, is in den regel een stuk
barbaarschheid, voor beide betrokken vol
keren rampzalig.
Voor de bevrijding der arbeidersklasse
is het onafhankelijk volksbestaan de
eenige gezonde en duurzame basis. En
daarom moeten wij dat volksbestaan be
houden, en is het sociaal-democratische
plicht in dagen als deze, de houding aan
te nemen, die de Kameirfractie gisteren
aannam.
Daarom moesten wij, anti-militaristen,
in dit geval toestemen, dat militaire
maatregelen worden genomen, opdat het
behoud van de onafhankelijkheid wèl
vrucht van eigen optreden zal zijn.
En daarom zullen ook de socialistisch
gezinden in den lande, Troelstra heeft
het gisteren namens de sociaal-democra
tie verklaard, en het besluit tot die ver
klaring is in de fractie eenstemmig en
zonder eenige discussie genomen, hun
plicht vervullen, tot behoud van den vre
de in den eersten termijn, tot handhaving
van het onafhankelijk volksbestaan, In
dien de fatale tweede termijn mocht
komen."
De verwachting bij de Soc.-Dem.
was dus, dat de mobilisatie zou mee
werken ons land buiten den oorlog te
houden.
En is die verwachting juist gebleken?
Op die vraag gaf „Het Volk" van 29
Mei 1918 het volgende duidelijke ant
woord:
„Onze Kamerfractie heeft stelselmatig
haar stem gegeven aan credieten, aan
gevraagd voor mobilisatie. Zij beschouwt
ze als onafwijsbare voorwaarde om den
oorlog bulten de grenzen te honden."
Dat zijn toch naar het ons voorkomt,
duidelijke uitspraken, waarvan de betee-
henis niet kan worden miskend.
Onze candldafen.
Ze zijn al heel gemakkelijk te vinden
ditmaal, op het stembiljet, de Antirevo
lutionaire Candida ten.
Ze staan in de kringen Middelburg,
Vlissingen, Zierikzee, Tholen en Goes on
der No. 2, geheel vooraan op het etem-
G. v. d. PUTTE,
onze eerste candidaat in den kieskring
Vlissingen.
biljet, omdat hier de eerste lijst ont
breekt.
Hier kan men dus om Antirevolutio
nair te stemmen het allereerste blokje op
het biljet rood maken.
In Hulst en Sluis staan onze lijsten op
de tweede plaats.
Maar overal, door heel de provincie,
dragen ze het cijfer 2.
Onze lijstaanvoerders zijn:
Het Antirevolutionaire parool is dus:
Een telegram uit Madrid meldt:
De Koning heeft afstand gedaan van
den troon.
Er is een nieuw Kabinet gevormd on
der Alcala Zamora. Groote menschen-
massa's trekken door de straten. Er
heerscht echter volkomen rust.
Koning Alfons heeft om negen uur
's avonds met den Infant Alfons en met
den oud-minister van Marine, den Her
tog van Miranda, de stad verlaten. Het
doel der reis is niet bekend. Volgens den
een gaai het naar Cadix, volgens ande
ren naar Carthagena. De andere leden
van de koninklijke familie zullen van
daag de stad verlaten.
De Republiek in Spanje is thans een
feit geworden. De repubiikeinsche regee
ring is reeds samengesteld. Minister-pre
sident is Alcala Zamora.
Naar de Madrileensche correspondent
van de Evening News meldt, zou Koning
Alfonso naar Portugal gaan om zich van
daar over zee naar Engeland te bege
ven. Van andere zijde wordt vernomen,
dat de Koning allereerst naar Parijs zou
gaan. De repubiikeinsche leider Gregorio
Maranon heeft verklaard, dat de Koning
onder de navolgende voorwaarden tot ab
dicatie heeft besloten.
Hem moet worden toegestaan het land
te verlaten. Bovendien moet hem tijd ge
geven worden voor het afwikkelen van
persoonlijke aangelegenheden.
Bij het vertrek zullen hem militaire
eerbewijzen worden gebracht.
Naar de Star verneemt, is het nieuwe
Spaansche Kabinet onder voorzitterschap
van Zamora reeds bijeengekomen. De
Koning heeft eerst willen aftreden ten
gunste van zijn zoon, doch Zamora moet
toen verklaard hebben, dat de Republikei
nen slechts genoegen nemen met abdicatie
van het geheele Koninklijke Huis. Hierna
heeft de Koning zich in het onvermijde
lijke geschikt.
De voorloopige repubiikeinsche regee
ring heeft aan den Koning en de verdere
Koninklijke Familie den eisch gesteld,
dat zij gisteravond te acht uur Madrid
«ouden hebben verlaten. Tot aan de grens
stelt de nieuwe regeering zich borg voor
de veiligheid van de leden van het Ko
ninklijk Huis.
Tallooze officieren doorkruisten de
stad met automobielen, welke met repu
biikeinsche vlaggen getooid zijn. De dag
van heden zal tot Nationalen Feestdag
worden verklaard.
De koers van de peseta is aanmerkelijk
gedaald.
Nadat bekend was geworden, dat de
Koning had afstand gedaan van den
troon, werd op het Postkantoor de repu
biikeinsche vlag geheschen. Een groote
menigte bewoog zich geestdriftig door de
Straten met repubiikeinsche dundoeken.
In de hoofdstad des lands is alles tot
dusverre vrij rustig. De politie be-
heerscht op het oogenblik volkomen den
toestand en het is dan ook nergens tot
botsingen gekomen.
De monarchisten zijn door het plotse
ling besluit van den Koning om af te tre
den buitengewoon verrast, aangezien men
hoopte, dat de Kroon nog op het laatste
oogenblik zou kunnen worden gered. De
Monarchie is thans na een 1500-jarig be
staan gevallen.
In Barcelona en in talrijke steden van
de provincie werd reeds voor de troons
afstand door het volk de Republiek uit
geroepen.
De telefonische verbinding tusschen Bar
celona en Madrid is, naar uit Barcelona
gemeld wordt, verbroken. Op de meeste
gebouwen te Barcelona wappert de Re
pubiikeinsche vlag. Het postkantoor is
gesloten, daar de menigte het gebouw met
steenen bekogelde, toen men zich tegen
de verwijdering van het Koninklijk wa
pen verzette. Afbeeldingen van den ko
ning werden uit de vensters geworpen en
verbrand. Er heerscht te Barcelona een
groote chaos en de politie weet niet welke
regeering zij eigenlijk gehoorzamen moet.
0
0
Alfonso XIII, die thans afstand gedaan
heeft van den troon, is op 17 Mei 1886 te
Madrid geboren.
Na een strenge opvoeding, waarbij voor
al aandacht gewijd werd aan de militaire
en wetenschappelijke ontwikkeling van
den prins, terwijl zijn politieke opleiding
later aan ministers werd toevertrouwd,
besteeg Alfonso op 17 Mei 1902 den troon.
Hij genoot toen zoo de sympathie van
zijn volk, dat het hem den bijnaam van
den Rey simpatico schonk.
31 Mei 1906 huwde Alfonso prinses Vic
toria Eugenie van Battenberg, een klein
dochter van koningin Victoria. Toen de
trouwstoet optrok in Madrid werd er een
bomaanslag gepleegd, welke 15 dooden
eischte. Bij deze gelegenheid legde de ko
ning, gelijk ook later in dergelijke geval
len want bij dezen eenen aanslag is
het niet gebleven grooten moed aan
den dag.
Aan het huwelijk zijn zes kinderen ont
sproten.
De binnenlandsche positie was vooral
in 1909 zeer kritiek, toen de ontevreden
heid van het volk over de Marokko-poli-
tiek van het kabinet-Maura tot ernstige
onlusten in Barcelona leidde. Met moeite
werd deze beweging onderdrukt.
De krijgsondernemingen in Marokko
duurden echter met tusschenpoozen voort
tot in 1926, toen het eindelijk met de hulp
der Franschen gelukte in Marokko de
rust te herstellen.
Het 'belangrijkste besluit dat Alfonso
te nemen had, was in 1923, toen hij de
dictatuur van Primo de Rivera goed
keurde. Hij heeft dezen steeds de hand
boven het hoofd gehouden.
Vorig jaar droeg hij een bekenden te
genstander van Primo, generaal Beren-
guer op eeij ministerie te vormen en de
noodige maatregelen te nemen, om het
parlementaire stelsel in eere te herstellen.
De nieuwe burgemeester van Berlijn
De Berlijnsche Gemeenteraad heeft met
110 tegen 99 stemmen den voormal igen
President van den Dantziger Senaat dr
Sahm tot eersten burgemeester gekozen.
De candidaat der D. Nationalen dr
Steiniger verwierf 46, de communist Pieck
52 stemmen. De Nationaal-Socialisten
hadden ongeldige stembiljetten ingele
verd.
Dr Lange (S. D. A. P.) werd tot twee
den, dr Elsas (Staatspartij) tot derden
burgemeester gekozen.
De Dultsch-Russlsche onderhandelingen.
De Duitsch-Russische onderhandelin
gen over de levering van Duitsche ma
chines en producten zijn afgesloten.
H. VAN MAZIJK,
onze eerste candidaat in den kieskring
Sluis.
De bestellingen zijn vooral van belang
voor de ijzer en staal-, de electro-tech-
nische en de machinebouwindustrie en
loopen over een bedrag van 30 millioen
mark.
Bestellingen voor andere takken der
Duitsche industrie, die nog gedaan zul
len worden, zijn hieronder niet bogTepen.
Daarover zal later nog onderhandeld
worden.
In aansluiting aan de thans gevoerde
onderhandelingen beginnen die van de 20
Russische deskundigen, die zich reeds te
Berlijn bevinden, met de verschillende
Duitsche fabrieken, die de bestellingen
krijgen. j
Het jaargeld voor den ex-koning van
Bulgarije.
De socialistische Rijksdaggroep heeft
tot de rijksregeering de vraag gericht of
het juist is, dat het Duitsche rijk sedert
1927 aan Ferdinand, den gewezen ko
ning van Bulgarije, een jaargeld uitkeert
en de verplichting heeft aangegaan dit
tot zijn dood uit te betalen. Verder vraagt
de groep hoe groot dit jaargeld is en of
de rijksregeering bereid is de uitbetaling
voortaan afhankelijk te stellen van goed
keuring door den Rijksdag.
Sovjet-credieten voor landbouw en
veeteelt.
Naar de „Osservatore" uit Riga ver
neemt, heeft de raad van volkscommis
sarissen dezer dagen in een plenaire zit
ting besloten, om een crediet toe te ken
nen van anderhalf milliard roebel voor
den landbouw in de geheele sovjet-unie,
die, zooals bekend, op het oogenblik een
ernstige crisis doormaakt.
Om de veeteelt, die tijdens de cam
pagne voor de collectiviseering der land
bouwbedrijven, schrikbarend is afgeno
men, zoodat er in geheel de sovjet-unie
een groot gebrek heerscht aan vleesch-
en melkproducten, wederom tot ontwik
keling te brengen, heeft de raad van
volkscommissarissen besloten, in de step
pen vijftig speciale boerenbedrijven te
stichten, die zich uitsluitend zullen be
zig houden met de beoefening van de vee
teelt.
Voor de organisatie van deze collectieve
bedrijven werd een crediet toegekend van
twee millioen roebel.
De opstand op Madeira.
Volgens betrouwbare berichten van te
Londen van Madeira teruggekeerde rei
zigers bestaat er voor de op dit eiland
vertoevende vreemdelingen geen gevaar.
Op botsingen tusschen opstandelingen' en
regeering&troepen rekent men in het al
gemeen niet, aangezien de uit Portugal
ter onderdrukking van den opstand ge
zonden troepen onmiddellijk naar de op
standelingen overloopen. De regeering te
Lissabon heeft als gevaarlijkste wapen
haar poging om de bevolking van Ma
deira uit te hongeren. De buitenlanders
zouden door dezen maatregel echter niet
getroffen worden, aangezien alleen reeds
de voor Funchall liggende Engelsche
kruiser London voldoende levensmidde
len voor de geheele buitenlandsche kolo
nie aan boord heeft.
Men meent te weten, dat de geheele op
stand tot in bijzonderheden is voorbereid
door majoor Sardinaha, die grooten steun
vindt bij de door de huidige regeering
naar Madeira gezonden politieke tegen
standers van het regime. Daarbij kwam,
dat het optreden van den eerst korten
tijd geleden uit Lissabon gekomen mili
tairen gouverneur vrij tactloos was en bij
de bevolking groote ontstemming veroor
zaakte. Ook over de belaeüngpolitiek der
Binnenland.
De luchtschip verbinding Nederland-Indië.
De Hooge Raad van Arbeid over de werk
tijden voor kantoorbediend!
Buitenland.
De Spaansche Koning doet afstand van
den troon en heeft het land verlaten.
De opstand op Madeira.
regeering was men niet tevreden, zoodat
de revolutionaire beweging een vrucht
baren bodem vond.
Max Hölz ontsnapt uit de gevangenis.
Naar uit Graslitz in Tsjecho-Slowakije
gemeld wordt, is het communistische
raadslid Max Hölz uit Kaltenstein, in
Saksen, erin geslaagd uit de Graslitzer ge
vangenis uit te breken. Hij was verleden
week gearresteerd toen hij met een hoe
veelheid communistische propagandalit-
teratuur de TsjechischDuitsche grens
wilde overschrijden. Zondagavond toen de
bewaker hem avondeten bracht, sprong
Hölz bliksemsnel op, stiet den man opzijde
en verdween. De vlucht was door Saksi
sche communisten voorbereid. Voor het
Huis van Bewaring had zich een groelo
menigte communisten verzameld, die een
vervolging onmogelijk maakten. Er zijn
twee personen gearresteerd. Een van hen
heeft bekend Hölz tijdens zijn vlucht een
revolver te hebben overhandigd.
Korte Berichten.
Uit New-York wordt gemeld, dat in
Noord Wisconsin en boven-Michigan he
vige boschbranden hebben gewoed, die
aangewakkerd werden door stormen. Een
aantal dorpen en een honderdtal geïsoleer
de hoeven zijn afgebrand. Eenige duizen
den boeren zijn er ten slotte in geslaagd
de branden meester te worden.
De schade zou meer dan een millioen
dollar beloopen.
De Berlijnsche politie is er in ge
slaagd een bende dieven te arresteeren,
welke begin April te Schöneberg een over
val op een bureau heeft gepleegd.
Ejen bedrag van ongeveer 20.000 mark
aan huurpenningen hebben de vijf dieven
buitgemaakt. Met revolvers hadden zij de
portier en diens vrouw in bedwang gehou
den. De bandieten waren gemaskerd en
zijn na de daad met een gestolen auto
ontvlucht.
De 35-jarige kassier van het ar
beidsbureau te Altona is na 45.000 mark
te hebben verduisterd, sederi gisteren
voortvluchtig. De man was ree 25 jaar
in dienst van de gemeente.
Gisteren is op het traject Berlijn
Breslau nabij Rietschen het verkeers
vliegtuig D 1928 neergestort. De bestuur
der en de marconist werden gedood en
van de acht andere inzittenden werden er
7 gewond.
De burgemeesters van 22 gemeenten
in het Noorden van Frankrijk hebben be
sloten af te treden daar zij zich niet in
staat voelen, de sociale verzekeringen m
hun gemeenten uit te voeren.
Op 31 Dec. 1930 had Berlijn 4.332.043
inwoners, of 14.403 minder dan in het
begin van het jaar. Er waren 5866 sterf
gevallen meer dan geboorten.
Er werden 45.426 huwelijken gesloten,
doch slechts 42.816 kinderen geboren.
In Campina explodeerde de petro-
leumleiding in de raffinaderijen der N. V.
„Steaua Romana". De explosie veroor
zaakte een brand, die een geweldigen
omvang aannam. Het station Campina
wordt ernstig door de vlammenzee be
dreigd.
