No. 150
Donderdag 9 April 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse S Cos Bank H.V. Boes
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ALLE
per 1 APRIL vervallende
COUPONS EN LOSGINGEN
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Cbrststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. TeL No. 259.
VERSCHIJNT ET,KEN WERKDAG.
AfeossesiestpprSlsf
P«r 3 saaeEdea, frasep ai* posh f 3C—
Losse nummers £0.05
Prijs der Advertentien:
14 regels i 1.20, elke regel meer 30 ct
BIJ abonnement belangrijk» korting.
De waarde van één stem.
Wordt het genoeg verstaan dat ook on
der het huidige kiesstelsel, een enkele
stem van de grootste beteekenis kan zijn?
Er zijn menschen, die meenen dat het
er nu minder op aankomt dan onder het
oude stelsel, toen het meermalen gebeurd
is, dat een candidaat met één stem min
derheid viel.
Een geheel verkeerde opvatting.
Ook nu nog kan één stem oorzaak zijn,
dat een candidaat niet gekozen wordt.
Het missen van één stem kan tenge
volge hebben, dat een Statenlid valt en
dat hij in zijn val een lid van het college
van Gedeputeerde Staten meesleept.
Eén kiezer of kiezeres die zijn of haar
plicht verzaakt, kan schuldig staan aan
het verlies van een zetel in de Eerste
Kamer.
Het kan, ook nu, evenals vroeger, op
één stem aankomen.
Daarom is het noodig dat straks alle
Antirevolutionaire kiezers zich van hun
plicht kwijten.
En dat zij het goed doen.
Dat wil zeggen, dat zij hun stem uit
brengen op de candidatenlijst die zij kun
nen vinden vóóraan op het stembiljet, on
der No. 2.
Vergeet niet de waarde van één enkele
stem.
Voor de vrije school.
Ds J. L. Pierson, de enthousiaste strij
der voor de vrije Christelijke school,
heeft in de rede waarmee hij de alge-
meene vergadering van den Schoolraad
opende, opnieuw en met kracht gewezen
op de gevaren en bezwaren die de huidige
schoolwet aankleven.
Na eerst gewezen te hebben op de voor
rechten die God ons heeft geschonken,
werd er door hem aan herinnerd, dat wij
de vervulling van onze wenschen op
schoolgebied nog lang niet verkregen heb
ben.
„Zeker, financieel zijn wij als wij den
vrede met ons belastingbiljet weten te
bewaren tot rust gekomen; alleen; rust
roest. Er zijn immers voor ons allen din
gen van oneindig meer waarde dan goud
of zilver. Een schijnbaar gelukkig heden,
vooral op materieel gebied kan ons ver
leiden het voorbeeld te volgen van Issa-
schar, „die zich neerlegt tusschen de pak
ken, al is hij een sterk gebeende ezel", tot
beter werk in staat.
Wij hebben, om een typeerende Jood-
sche uitdrukking te gebruiken, „een spons
zien balen door onze opvoeding".Die spons
is de wet van 1920. Zij beeft, al is hei
meer haar indirecte, dan wel haar directe
schuld, de oude leuzen: „De school aaT1
de ouders" en „De vrije school voor heel
de natie" uitgewischt uit veler bewustzijn,
en, tragischer nog: velen nemen dit goed
moedig aan en eischen, dat wie het niet
met hen eens is, erover zal zwijgen.
Naar spr. beste weten hebben de voor
standers van de school met den Bijbel
nooit gevraagd om financieele gelijkstel
ling met de Staatsschool. Zij wisten, dat
de zilveren ketenen de slavernij voorbe
reiden, maar ook, en dat is het gevaar
lijke, deze ook minder voelbaar maken.
Ons Christenvolk ziet nog wel kans, om,
staande in de vrijheid, met gulle hand te
betalen voor zijn Kerk en School, mits alle
dwang worde weggenomen.
Het eenige wat onze menschen van
voorheen eischten, was de volle vrij-
h e i d om hun eigen geestelijke belangen
zelf te behartigen en niet daarin tegen
gestaan te worden door een neutrale
Staatsschool, die ook uit hun zak leefde.
De namen: Vader en moeder hebben
voor spr. een heiliger klank dan die van
Hoofd der School met den Bijbel, of van
de Hoogmogende Heeren Leden der Sta-
ten-Generaal, gekozen door pure toeval
ligheid. Dit wordt in onze kringen, nu
onze scholen met den Bijbel uit denzelf
den ruif mogen eten als de Staatsschool,
minder gevoeld dan voorheen, toen de
Vrije School vele en groote offers van
ons eischte.
Laat jubelen en bejubelen wie wil, spr.
doet er niet aan mede. De school is ge
worden een zelfstandige macht tegenover
het huisgezin. Om het heilig huisje nog
meer veilig te stellen vond een liberaal
gouvernement uit „de Leerplichtwet".
Vroeger verzetten de Chr. onderwijzers
zich met kracht tegen deze leerplicht. Nu
zijn al de Ghr. onderwijzers zeer voldaan
over deze wet. Zij negeerden het on
christelijke en dus fatale beginsel der wet
immers de kinderen kwamen geregel
der ter school. Zoo kan ongemerkt ge
woonte een heilig beginsel doen vergeten.
De tendenz van den wetgever in 1920
was in de richting der gebonden
heid, niet der vrijheid.
De vraag die al meer naar voren dringt
is: Wat kunnen de voorstanders van de
vrije school met den Bijbel doen om iets
beters te krijgen, dan wij nu hebben? Wij
staan op den tweesprong. Het gaat er op
of er onder, want de wet 1920 heeft ons
gebracht op den betooverden grond van
Bunyans Christenreize, waar de zoete
lucht doet inslapen, om nooit weer te ont
waken.
Stellen wij ons met den in 1920 gescha
pen toestand tevreden, dan zijn wij verlo
ren. Zij heeft onze energie verslapt, ge
werkt als opium en ons in den dommel
gebracht.
Het hapert bovenal bij ons zeiven. Als
de wil er is, moet de wet het opgeven.
Macht is nooit bestand tegen kracht.
Sterker dan vroeger moet de oude leuze:
„De Vrije school voor heel de natie" naar
voren worden gebracht. Bij Jeruzalem,
dat is bij onszelven, moeten we hier begin
nen. We moeten handelen naar de oude
spreuk van Valerius: „Helpt nu U zelf,
zoo helpt U God", inplaats van te bede
len om al meer Staatshulp en Staatsin
menging.
Het karakter van ons Christenvolk, ge
smeed uit staal, dat wel kan buigen, maar
nooit zal breken, moet niet bedorven door
te ver gaande Staatsbemoeiing."
De vraag kan gedaan worden of de
voorzitter van den Schoolraad, die niet
voor het eerst waarschuwend den vinger
opheft, de toekomst niet wat al te donker
ziet.
Aan den anderen kant kan echter niet
worden ontkend, dat hier zekere geva
ren dreigen.
Het ideaal van vele vrijzinnigen: de
verplichte neutrale staatsschool zal wel
niet zoo spoedig verwezenlijkt worden.
Maar een andere vraag is of het niet luk
ken zal de vrijheid van de Christelijke
school steeds meer aan banden te leggen,
en of ons Christenvolk dan nog de kracht
zal hebben, zich daartegen te weer te
stellen.
Hoe dit ook zij: verstaan moet worden
dat de voornaamste vraag niet is de f ï-
nancieele gelijkstelling
al moeten we geen oogenblik dulden
dat er aan de wettelijke rechten getornd
wordt maar dat de hoofdzaak is en
moet blijven: de v r ij e, waarlijk Chris-
t e 1 ij k e school.
Ex-Minister gearresteerd.
De arrestatie van den vroegeren Fin-
schen minister van binnenlandsche zaken
in het kabinet Thanner, thans directeur
der sociale verzekeringsbank, Itkonen,
heeft in geheel Finland groot opzien ver
wekt.
Itkonen wordt beschuldigd van wissel-
vervalsching tot een bedrag van tenmin
ste 76.000 Finsche mark.
Hij moet zich daaraan hebben schul
dig gemaakt wegens moeilijkheden, waar
in hij tengevolge van mislukte grondspe-
culaties was geraakt.
Hij had met een combinatie in een pro
vinciestad uitgebreide terreinen gekocht,
in de verwachting, dat de grondprijzen
snel zouden stijgen doch deze verwachting
is verkeerd uitgekomen.
Waarschijnlijk zal zijn arrestatie een
groote financieele debacle tengevolge heb
ben, daar verscheidene van zijn partij
vrienden geld hadden gegeven op wissels
van hem, waarvan de betaling thans ach-
tewege zal blijven.
Itkonen was een der leiders van de Fin
sche sociaal-democratische partij en voor
zitter van het partijbestuur.
Gevolgen der atheïstische propaganda.
De goddeloozenpropoganda heeft nood
lottige uitwerkingen. In de kerk te Win
den wehl bij Freiberg a.d. S. hebben ver
scheidene inbrekers tijdens de Paaschda-
gen huis gehouden. Alle altaarvoorwer-
pen werden door elkaar gegooid. In de
sacristie werden de gezangboeken ver
scheurd en de voorwerpen voor het avond
maal gebroken. Een flesch avondmaals-
wijn werd leeggedronken. Om te drinken
hadden de inbrekers de avondmaalskel-
ken gebruikt. De kerk werd dan, in de
buurt van het altaar op de gemeenste wijze
besmeurd. Dat het den inbrekers enkel
om kerkschending te doen was blijkt uit
het feit, dat geen der gevulde offerblok
ken geopend was.
De opstandige beweging ih Venezuela.
Naar uit Bogota wordt, gemeld hebben
de opstandelingen in Venezuela nieuwe
successen behaald. De geheele bevolking
van den Venezolaanschen staat Apure
heeft zich bij de revolutionnairen aange
sloten. De beweging breidt zich thans ook
tot de nabuurstaten uit. De leider der in-
surgenten, Generaal Cedeno, is voorne
mens op de kust aan te rukken, zoodra de
verwachte munitiezendingen zullen zijn
aangekomen. De gevechten met de Vene-
zolaansche regeeringstroepen hebben aan
beide zijden vele slachtoffers gekost.
Duitsche Ministers naar Engeland.
Het Duitsche departement van Buiten-
landsche Zaken heeft van den Duitschen
ambassadeur te Londen mededeeling ont
vangen dat Rijkskanselier dr Brüning en
dr Curtius thans definitief zijn uitgenoo-
digd op 5 Juni naar Londen te komen
als gasten van de Engelsche Regeering.
Dr Brüning en dr Curtius zullen Berlijn
Donderdag 4 Juni verlaten en Vrijdag te
Londien aankomen. Van daar zullen ze in
gezelschap van MacDonald naar diens
landgoed Chequers reizen om aldaar het
weekend door te brengen. Op Maandag 8
Juni zal de Rijkskanselier door den ko
ning van Engeland worden ontvangen,
Maandagavond vindt ten slotte een groote
ontvangst op de Duitsche ambassade te
Londen plaats. Dinsdag 9 Juni worden
de Rijkskanselier en de Rijksminister van
Buitenlandsche Zaken te Berlijn terugver
wacht.
Nieuwe spanning tusschen Perzië en
Turkije.
In het conflict tusschen Turkije en Per
zië, betreffende de invallen der Koerden
op Turksch grondgebied, is thans nieuwe
spanning ingetreden.
De „Times" meldt uit Constantinopel,
dat Perzië bereid is, den kleinen Ararat
aan Turkije af te staan, doch daarvoor in
ruil verder Zuidelijk gelegen gebieden
wenscht te ontvangen, iets, waarmede
Tupkije zich niet kan vereenigen.
De betrekkingen tusschen beide landen
zijn hierdoor in een nieuwe verscherpte
phase getreden.
Korte Berichten.
De kassier Klarr, die ten nadeele
van de „Deutsche Allgemeinde Versiche-
rungsgezellschaft" te Berlijn ongeveer
100.000 Mark heeft verduisterd en sedert
28 Maart j.l. voortvluchtig was, is in
Moravisch Ostrau door Tsjechische gen
darmen gearresteerd. Zijn uitlevering is
reeds aangevraagd.
In de Berlijnsche bouwvakken wordt
niet gewerkt. De vakvereenigingen bewe
ren, dat men met een uitsluiting van de
zijde der patroons heeft te doen. Daaren
tegen stelt de bond van werkgevers zich
op het standpunt, dat de patroons bereid
zijn, te laten werken tegen de loonen, wel
ke in de scheidsrechterlijke uitspraak zijn
vastgesteld.
Met goedkeuring van den Paus is het
Vaticaansche geld voor de eerste maal
uitgegeven. Het zijn goudstukken van 100
en 20 lire met de beeltenis van den Paus,
zilverstukken van 20 en 5 lire, alsmede
nikkelgeld.
Naar vernomen wordt, is de werk
loosheid in Duitschland sterker terugge-
loopen dan aanvankelijk werd gedacht. De
juiste cijfers over de laatste weken zijn
nog niet bekend, doch naar verluidt zou
het aantal werkloozen met ongev. 200.000
zijn verminderd.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg op 30 Maart 2.581.360, d.i. 912
meer dan de voorgaande week.
Eén vlieger is gedood en twee zwaar
gewond bij een vliegongeluk in Ismalia in
Egypte. Dit is het 16e noodlottige ongeluk
dat in dit jaar aan Engelsche militaire
vliegtuigen overkomt, waardoor 34 men
schen gedood zijn.
Ned. Bond voor Garef. Jeugdorganisatie.
Woensdag kwam te Utrecht de Ned.
Bond voor Geref. Jeugdorganisatie in 19e
jaarvergadering bijeen. De veorz., dhr Joh.
C. Francken, spreekt in zijn openings
woord over den jeugdarbeid van onzen
Bond als arbeid onder Koningskinderen,
die ons noopt tot groote liefde en trouwe
plichtsbetrachting. Na afhandeling van
eenige huishoudelijke zaken wordt be
stuursverkiezing gehouden. Herkozen
werden mej. H. Esmeijer te Ermelo, dhr
Joh. C. Francken te Utrecht en Prof. Dr
J. Waterink te Amsterdam.
De voorz. spreekt nu over onzen kamp-
arbeid. Hoe deze zaak tot ontwikkeling
kwam en hoe straks het Kamphuis der
meisjes zal geopend worden en in ge
bruik genomen. Hij wekt de vergadering
op tot krachtigen steun dezer kamp
actie.
In de namiddagvergadering refereerde
dhr P. van Nes, Eindredacteur van het
Geref. Jongelingsblad over: „Wat moeten
en wat mogen onze jeugdigen lezen?"
Hij wees er op wat de paedagoog
Francke destijds reeds schreef, dat de
keus van wat de jeugdigen zullen lezen
niet aan hen moet overgelaten worden,
maar aan de ouderen. Dat woord heeft
zeker in onzen tijd zijn beteekenis nog
niet verloren.
Er wordt in onze dagen veel slechte
prikkellectuur in handen van jeugdigen
gespeeld, vnl. door de uitleenbibliotheken
in de steden, die door particulieren om
winstbejag worden gedreven.
ffiaevael geestelijke schade deze onder
nemers uitrichten is niet te zeggen.
Deze bedorven geestelijke waar kan
ongestraft aan den man worden gebracht.
Het boek is wel vergeleken met een
modernen toovenaar, die in onze huizen
sluipt en lokt ten verderve.
Inderdaad is dit met het slechte boek
het geval.
Met het goede boek is het zooals Nelly
van Kol schreef: Dat is als een slanke
toren met vensters naar alle zijden, die
een ruim en vriendelijk uitzicht geven
op heerlijke onafzienbare vlakten.
De sterk werkende macht van het boek
is vooral voor de jeugd vaak van zoo'n
beslissenden invloed op hun verder leven,
wat spreker met voorbeelden van groote
personen toelicht.
De jeugdige lezer laat zich beheerschen
door het boek waarmee hij intens mee
leeft en hij beseft niet welke sporen het
in zijn ziel achterlaat.
In onzen tijd met zijn angstwekkende
hoeveelheid prikkellectuur van detec
tive en avontuurlijke verhalen wordt een
goede voorlichting dringend geëischt in
het belang van het zaad der kerk.
Gezonde romantiek, niet in strijd met
ethiek, geen vergoelijken van zonde en
verheerlijken van kwajongensstreken en
treiterijen, moeten als eischen voor goede
jeugdlectuur worden gesteld.
Er volgde een zeer levendige bespre
king op dit keurig referaat.
Daarna sprak Ds Th. Delleman te Aal
ten, een opwekkend woord over „Bouwen
naar Goddelijk voorbeeld".
Evenals Mozes op den Sinaï in groote
teekehen van wolken en vuur Gods op
dracht aanvaardt: ziet dat gij dat maakt
naar het beeld u op den berg getoond,
en Paulus in den Hebreënbrief dit toe
past op den mensch in den wederopbouw
in de Nieuwe Bedeeling, zoo moet ons
jeugdwerk zijn een bouwen aan jeugdige
zielen naar Goddelijk plan.
De voorz. prees in zijn slotwoord de
groote opkomst en de gezellige sfeer en
zag dit als verblijdende groei en stevig
heid der organisatie.
Uit de suikerindustrie.
Daar het nu vast staat, dat de Coöp.
Beetwortelsuikerfabriek te Zevenbergen
in het a.s. seizoen niet zal deelnemen
aan de campagne, is per 1 Juni a.s. het
grootste deel van het personeel ontslag
aangezegd. Dit ontslag omvat het ge
heele kantoorpersoneel en het vaste per
soneel op de gorren, totaal ongeveer 90
man.
Uitvoering der Tarwewet.
Naar het Hdbl. uit goede bron ver
neemt, heeft een voorloopige inventarisa
tie plaats gehad van de hoeveelheden
binnenlandsche tarwe, welke nog op de
bouwboerderijen aanwezig is van den
oogst 1930. Het resultaat van deze inven
tarisatie is, dat men nog kan rekenen
op een aanwezigen voorraad van 119.000
ton.
De groote vraag met het aanstonds,
binnen enkele weken vast te stellen
maalcijfer, is thans, welk gedeelte van
die 119.000 ton toegelaten zal kunnen
worden gezien de qual'iteit!
tot het broodmeel. De meeningen van de
laftdbouworg&nisati6-vertegeawoordigers
Binnenland.
Gemeenteraad van Middelburg.
Deputatenvergadering A.R. Partij.
Algemeene vergadering Chr. Hist. Unie.
Geldleening voor Ned.-Indië.
De uitvoering der Tarwewet (oogst 1930).
Buitenland.
Opstandige beweging in Venezuela.
Duitsche ministers naar Engeland.
Uitsluiting in Noorwegen.
en die van de meelfabrikanten daarover
loopen sterk uiteen.
Deze uitkomst heeft de verwachting
sterk overtroffen. De oogst 1930 kon ge
schat worden op pl.m. 180.000 ton, zoodat
nog niet veel verkocht schijnt te zijn!
Crediet voor noodlijdende tuinders.
De Raad van Zevenhoven besloot tot
borgstelling voor de betaling van rente
en aflossing van geldleeningen, welke
door in de gemeente gevestigde tuinders
worden gesloten, mits zij hun gewassen
veilen in de gemeente Ter-Aar (z.g, cre-
dietverschaffing aan noodlijdende tuin
ders). Deze borgstelling loopt tot 30 pet,
terwijl de provincie Zuid-Holland 60 pet
en de Coöp. Centr. Veilingsver. „Ter-Aar
en Omstreken" 10 pet. garandeert.
De actie tegen de Duitsche invoer
rechten.
De besluiten van de samenwerkende
vertegenwoordigers van den georganiseer-
den landbouw in Nederland, Denemarken,
Letland en Litauen, waarvan reeds mel
ding is gemaakt, hebben, naar „De
Telegraaf" onder meer verneemt, ten
doel gegevens vast te stellen in zake de
bezwaren, die de Duitsche tarieven, in
het bijzonder de machtigingswet, voor
den landbouw in de deelnemende landen
meebrengen en op welke wijze aan deze
bezwaren tegemoet kan worden geko
men. Vandaar het verzoek aan de regee
ringen om zich tot de Duitsche regeering
te wenden, ten einde te vernemen op
welke wijze men de machtigingswet denkt
toe te passen. Het comité van economisch
verweer wil echter uitdrukkelijk alles
vermijden wat als een agressieve houding
zou kunnen worden uitgelegd.
Hoofdingenieur-directeur Rijkswaterstaat
Bij Kon. besluit is P. J. P. van der
Steur, gepensionneerd reserve-kolonel der
genie, thans referendaris bij het Depar
tement van Waterstaat, te rekenen van
10 Maart 1931, benoemd tot hoofdinge
nieur-directeur van den Rijkswaterstaat,
ter standplaats 's-Gravenhage.
Weging van Motorrijtuigen.
In een nota aan de Tweede Kamer naar
aanleiding van het verslag over het ont
werp tot aanvulling van hoofdstuk I van
de Wegenbelastingwet zegt de minister,
dat art. 16 ter dient om de aangifte
van het gewicht te controleeren van een
motorrijtuig, waarmede een buitenlander
het Rijk binnenkomt. In den regel zal
dit motorrijtuig „volledig uitgerust" zijn.
Het zou evenwel te ver gaan te vorderen,
dat men, ter wille van de weging alle
uitrustingsstukken op zijn reis meevoert
Indien er ontbreken, zal bij de weging
hiermede dus genoegen moeten worden
genomen.
De minister meent daarom, dat de in
art 16bis voorkomende woorden „vol
ledig uitgerust" welke gelden voor een
hier te lande wonend persoon, niet in
art 16 ter moeten worden ingevoerd.
Dierenmishandeling bij spoorweg
vervoer.
Het Tweede Kamerlid Van Rappard
heeft aan den minister van Waterstaat
de volgende vragen gesteld:
Is het waar, dat op 1 April j.l. een
goederentrein het station Roosendaal is
gepasseerd, waarin een wagen met een
bodemoppervlak van 17 kub. M., beladen
met 17 stuks paarden, afkomstig uit
Utrecht en bestemd voor België?
Is het waar, dat na eenige uren deze
zending als „geweigard" uit België ia
