Nü. 147
Dinsdag 24 Maart 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
[CRUSTARD9
Hendrikse Co's BankN.V. Goes
Mr Willem Bilderdjjk.
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zij, die zich met 1 April a.s. op
„De Zeeuw" abonneeren, ontvangen
de nog in deze maand verschijnende
nummers gratis.
Buitenland
Binnenland.
AJPj
AMANDELTJES"/
PUDDING
Uit de Provincie
Belangrijkste Nieuws.
Agentschap Ass.-I
„De Nederlanden van 1845"
„Fatum" „Labor"
j
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Worsts tra at 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie No. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummers fQ.Oa
Prils der Advertentien:
14 regels fl.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Het is een gelukkig verschijnsel als
een volk zijn groote mannen niet vergeet.
En zoo kan het ook tot blijdschap
stemmen, dat in deze dagen de nage
dachtenis van Mr Willem Bilderdijk
wordt geëerd.
In het gebouw der Vrije Universiteit
is de vorige week een Bilderdijk-museum
geopend en a.s. Donderdag zal aandacht
geschonken worden aan het feit, dat het
dan 125 jaar geleden is, dat hij na 10-
jarige ballingschap in zijn vaderland te
rug keerde.
Door in herinnering te brengen de
aanleiding tot zijn verbanning wordt te
vens de figuur van Bilderdijk in het juis
te licht geplaatst.
Het zag er donker uit in ons vaderland
aan het einde van de 18de en het begin
van de 19de eeuw.
De valsche vrijheidsbeginselen hadden
ingang gevonden.
De beproefde oude paden waren door
een groot deel van ons volk verlaten.
De hand met Gods Woord was los ge
maakt. De revolutiebeginselen hadden
gezegevierd. De rechten van den mensch
waren geproclameerd.
En zij, die nog vasthielden aan Gods
Woord, trokken zich terug in rustige rust
zouder eenige moeite te doen den revo-
lutiestroom te keeren.
Het was in dien tijd, dat Bilderdijk
zijn machtige stem heeft laten hooren.
Hij heeft niet geschroomd in dien tijd van
onrust en verwarring de bazuin aan den
mond te zetten en met kracht het volk
terug te roepen naar de oude paden van
het Woord des Heeren.
Evenals van allen, die eenig openbaar
ambt bekleedden, werd ook van hem als
advocaat geëischt den volgenden eed af
te leggen: „Ik verklare te erkennen en te
eerbiedigen de onvervreemdbare rechten
van den Mensch en van den Burger
Ook zweer ik, dat ik mede den Volke
van Holland, in welks boezem ik erkenne
de eigenlijke oppermacht te berusten
gehouw en getrouw zed zijn".
Maar wie dien eed ook mocht zwe
ren, Bilderdijk niet.
Hij verklaarde ronduit, dat hij die
rechten van den Mensch en den Burger
niet als zoodanig kón erkennen en dat
hij aan de oppermacht van het Volk niet
geloofde.
Met groote verontwaardiging werd van
deze verklaring door de „provisioneele
representanten" van het oppermachtige
volk kennis genomen.
Zulk een weigering stond gelijk met
majesteitschennis. En daarom werd Bil
derdijk aangezegd, dat hij binnen 24 uur
Den Haag en binnen 8 dagen de provin
cie Holland moest verlaten, terwijl de
andere provinciën werden gewaarschuwd
op hun hoede te zijn tegen zulk .'n „ge
vaarlijk sujet".
Een maand later vertoefde Bilderdijk
als balling buitenslands.
Maar al werd Bilderdijk als een ge
vaarlijk persoon over de grenzen gezet,
het gelukte niet zijn invloed te breken.
Bilderdijk was tot de overtuiging ge
komen, dat de Revolutie in den gronid' van
de zaak een strijd was tegen den levenden
God. Dat het ging om de groote vraag,
of Gods wil wet zou zijn, of dat het volk
zijn weg zou bepalen.
Voor hem stond hierbij de eere van zijn
God op het spel en het is de groote ver
dienste van Bilderdijk, dat hij' bij al de
fouten en gebreken, die hem aankleef
den, en ondanks zijn eenzijdigheid
waardoor hij meer dan eens zeer dicht
het revolutionaire spoor naderde, toch
steeds met al de groote gaven hem ge
schonken, de worsteling tegen den geest
der eeuw heeft aanvaard.
Aanvankelijk vrijwel alleen.
Maar dit deerde hem niet en het ver
hinderde hem niet om na zijn terugkeer
nu 125 jaar geleden, steeds weer de Anti
revolutionaire banier op te heffen.
Daarom was de hand van allen tegen
hem.
„De mannen van de revolutie",
heeft eens iemand geschreven, haatten
hem, omdat hij durfde zeggen, dat deze
uit den duivel was. De godgeleerden flo
ten hem uit, omdat hij nog geloofde aan
zooiets als erfzonde en uitverkiezing. De
verzenmakers-bent krijschte hem tegen,
omdat hij hun producten gewoonweg prul
len noemde en ze in zijn eigen verzen zoo
geeselde, dat er geen regel van heel bleef.
Ieder had wat tegen hem.
Maar de hoofdoorzaak van al die haat
en bitterheid was en bleef deze: Bilder
dijk had het gewaagd met niets ontzien-
den moed en nimmer verflauwde volhar
ding, het volk van Nederland terug te
roepen tot de oude paden, de krijgsba
nier te planten van den levenden God,
Jezus Christus te verkondigen als den
eenigen, waren souverein."
En dat heeft men hem nooit vergeten.
Daarom werd hij gesmaad en gehoond.
Daarom mocht hij, ondanks zijn ge
leerdheid en voortreffelijke capaciteiten
geen hoogleeraar worden.
Daarom werd hij geschuwd als een
melaatsche en kon het b.v. gebeuren dat
op een vergadering aan de Maatschap
pij van Letterkunde te Leiden alle plaat
sen in zijn omgeving onbezet bleven.
Het Liberalisme heeft dezen grooten
Nederlander steeds laten gevoelen dat
het opkomen voor den Naam en de zaak
des Heeren gepaard gaat met hoon en
smaad.
Maar dat is voor ons een reden te
meer om de nagedachtenis van dezen
eenzamen strijder dankbaar te eeren.
Bilderdijk heeft het antirevolutionaire
zaad gezaaid. Bedrukt en met tranen.
En wij mogen zien de heerlijke vruch
ten van het zaad door hem gestrooid.
De tijden zijn veranderd.
Maar niet minder dan in 't begin van
de vorige eeuw hebben wij thans noodig
mannen en vrouwen die even fier als een
Bilderdijk het antirevolutionaire vaandel
ontplooien en voor de belijdenis van de
antirevolutionaire beginselen als het
moet, smaad en hoon weten te verdra
gen.
De Duitsch-Oostenrijksche tolunie.
Gisteren heeft de publicatie plaats ge
had van den inhoud van de reeds in
groote trekken bekend geworden Duitsch-
Oostenrijksche Tolunie.
Onder volkomen handhaving van de
onafhankelijkheid van beide staten en
volkomen eerbiediging van de door hen
tegenover derde staten aanvaardde ver
plichtingen, zal het verdrag beoogen een
begin te maken met een nieuwe regeling
van de Europeesche economische verhou
dingen langs den weg van regionale re
gelingen.
Duitschland en Oostenrijk zullen een
douanewet en een douanetarief vaststel
len, die, geheel in overeenstemming met
beider douanegebieden, de verdragen en
hun looptijd in werking zullen treden.
Wijzigingen in de douanewet en het
douanetarief kunnen tijdens den duur
van het verdrag slechts op grond van
goedkeuring door beide partijen worden
aangebracht.
In het goederenvervoer tusschen beide
landen zullen tijdens den duur van het
verdrag geen in- of uitvoerrechten wor
den geheven.
Beide regeeringen zullen bij verdrag
vaststellen, of en voor welke bepaalde
goederen-categoriën en voor welken tijds
duur intermediaire rechten noodzakelijk
zullen zijn.
Beide regeeringen zullen bij verdrag
een overeenkomst aangaan betreffende
een voorloopige regeling van het onder
ling verkeer betreffende de goederen-
omzetbelasting, waarbij tevens zal wor
den vastgesteld of voor dergelijke goede
ren op het oogenblik in een of beide lan
den monopolies of verbruiksbelastingen
bestaan.
Maatregelen tegen dumping in Amerika
De secretaris van de Amerikaansche
Schatkist heeft een decreet tegen dum
ping onderteekend, dat onmiddellijk in
werking treedt, en gericht is tegen den
uitvoer van lucifers uit Finland, Noorwe
gen, Estland, Zweden, Letland, Oosten
rijk, Nederland en Polen. Er zal een
recht worden geheven, dat gelijk is aan
het verschil tusschen den prijs, waarte
gen het artikel in de Ver. Staten wordt
verkocht en de redelijke schatting van
de schatkist, n.l. 80 dollarcenten per
gros.
Invoer van Russisch graan in België
weer toegestaan.
De XXe Siècle kondigt aan, dat Jas-
par gisteren een onderhoud gehad heeft
met minister Baels en den burgemeester
van Antwerpen, over de kwestie der in
voervergunningen voor Sowjet-granen.
Daar er een accoord getroffen is met de
meelfabrieken over de verplichting om
in het broodmeel 5 pCt. binnenlandsch
graan te vermalen en daar de meelfa
brieken toestemmen om voor het inland-
sche graan 100 frs. per 100 K.G. te be
talen, afgehaald aan de hoeve, is de
waarde van de Belgische tarwe gesta
biliseerd, zoodat niets zich meer verzet
tegen den invoer der Sowjetgranen.
Korte Berichten.
Thans publiceert het Spaansche
Staatsblad het decreet, waarbij alle con-
stitutioneele waarborgen worden hersteld.
De toestand van den Engelschen
Minister Snowden is zoozeer verbeterd,
dat men gelooft, dat hij zelf zijn begroo
ting in het Lagerhuis zal kunnen indie
nen op 14 April, den datum, die daar
voor voorloopig bepaald is.
De landsmiddelen in Indië.
Uit Batavia wordt gemeld:
De landsmiddelen over de maanid Ja
nuari 1931 brachten op f 45.180.000 te
gen f 53.480.000 in dezelfde maand van
het jaar 1930.
Het afbetalingsstelsel.
De Ned. Bond van Credietgevers, afd.
Amsterdam, heeft een adres gericht aan
de Staatscommissie voor het Afbetalings
stelsel, waarin de wenschelijkheid be
toogd wordt van de inrichting van een
centraal informatiebureau omtrent afbe
talingsdebiteuren. Het adres zegt, dat de
leveranciers in huurkoop van huisinrich
ting, meubileering, kleeren, enz., tot wel
ke catagorie de leden van den bond in
hoofdzaak beliooren, in nauw contact
zijn met hun afnemers en dat het daar
door bijna nooit is voorgekomen in deze
branche, dat bij de justitie klachten we
gens verduistering zijn ingekomen of vor-
cigci.
Verder bepleit het adres invoering van
een register voor in huur of pand gege
ven roerende goederen, en een vereen
voudigde procedure van revindicatie van
goederen van geringe waarde. Tegenover
een vergunningsstelsel voor afbetalings
ondernemingen staat de Bond niet on
sympathiek.
De Indische postvluchten.
Het 14de vliegtuig is gisteren te 5.18
uur uit Bagdad vertrokken en te 9.38 u.
te Bushir aangekomen. Het vertrok te
10.22 uit Bushir en kwam te 15.31 uur
te Djask aan. Alles wel; heden verder.
Het 12de retourvliegtuig vertrok gis
teren te 5.46 uit Calcutta, landde te 9.53
te Allahabad, vanwaar het te 10.40 uur
weer vertrok. Het kwam te 6.10 uur te
Jodhpur aan. Alles wel; heden verder.
Voorkoming van den oorlog.
Naar wij vernemen is prof. dr V. H.
Rutgers, hoogleeraar aan de Vrije Uni
versiteit te Amsterdam, benoemd als ver
tegenwoordiger van de Nederlansche re
geering in een comité, belast met het op
stellen van een ontwerp-verdrag ter ver
sterking van de middelen ter voorkoming
van den oorlog, welk comité op 29 April
a.s. te Genève zal bijeen komen.
Dubbele inkomens.
De Ned. Vereeniging van Chr. Kan
toor- en Handelsbedienden heeft aan do
werkgevers in handel, industrie en ver
keerswezen een schrijven gericht, waar
van het doel is, verband te leggen tus
schen de door den arbeid der gehuwde
vrouwen ontstane dubbele inkomens en
de beduidende werkloosheid onder de
kantoor- en handelsbedienden. Deze dub
bele inkomens hebben in een zeer groot
aantal gevallen tot gevolg, dat er in an
dere gezinnen in het geheel geen inko
men aanwezig is, omdat de hoofden dier
gezinnen werkloos zijn. Er bestaat ver
band tusschen het algeheele gemis aan
inkomen en het dubbele inkomen ander
zijds.
Dit euvel zou te bestrijden zijn door bij
het aanstellen van personeel gehuwde
PUDDINCFABR: A. J POLA.K'CBOHIMCEN
vrouwen, wier echtgenoot eveneens inko
men heeft, uit te sluiten, en bij inkrimping
van personeel deze gehuwde vrouwen het
eerst voor ontslag in aanmerking te doen
komen.
Het schrijven besluit met het vertrou
wen, dat de werkgevers op deze wijze aan
de bestrijding der werkloosheid en van
het kwaad der dubbele inkomens zullen
willen medewerken.
Uit de textielnijverheid.
De firma H. ten Gate Hzn. Co. te
Almelo heeft haar kleinste weverij; de
Tubantia, in de Spoorstraat, wegens slap
te in het bedrijf, voor onbepaalden tijd
stop gezet. De arbeiders zijn gedeeltelijk
overgeplaatst naar de weverij Indië of
naar de spinnerij. Verder wordt aan alle
arbeiders, die den leeftijd van 63 jaar
hebben bereikt, de gelegenheid gegeven,
thans den dienst met volle pensioen te
verlaten, waarop zij anders pas bij het
bereiken van den 65-jarigen leeftijd recht
hadden.
Propagandavergadering der Gew. afd. van
„Zuid- en Noord-Beveland" van den Chr.
Boeren- en Tuindersbond.
Maandag werd vanwege de afd. Zuid
en Noord-Beveland" van den Chr. Boe
ren- en Tuindersbond een propaganda
vergadering gehouden voor Noord-Beve
land te Wissenkerke, in de zaal van het
café „De Kroon". Een zeer bevredigend
aantal personen was aanwezig.
De voorzitter van genoemde afdeeling,
de heer J. A. Dominicus van Wemeldinge
sprak de aanwezigen een hartelijk wel
komstwoord toe, stelde aan de vergade-
dering voor enkele mede aanwezige be
stuursleden dier afdeeling, benevens den
spreker voor dien avond, den H.Ed. Gestr.
heer Chr. v. d. Heuvel, lid der Tweede
Kamer en opende de vergadering met
gebed.
Hierna werd- het woord verleend aan
den heer v. d. Heuvel.
In een gloedvolle rede behandelde spre-
het onderworp „In crisistijd".
Spr. spoorde de aanwezigen aan tot
saamhoorigheid en te trachten langs or-
ganisatorischen weg mede te werken tot
verlichting van den crisistoestand.
Aansluiting in de gelederen van den
Chr. Boeren- en Tuindersbond is eisch en
plicht en daarom tien zeerste gewenscht
toetreding tot den Boni.
Met groote aandacht werd de spreker
gevolgd en na het beëindigen zijner rede
werden door verschillende personen vra
gen gesteld, waarop een uitvoerige beant
woording volgde.
De voorzitter bracht den spreker dank
voor zijn bereidwillige overkomst en zijn
gehouden rede, alsmede de aanwezigen
voor hunne opkomst.
Een woord van dank verkregen die
leden, welke hun auto's disponibel stel
den. Hierna sloot de voorzitter de verga
dering en dhr v. d. Heuvel eindigde met
dankzegging.
Het resultaat van deze vergadering
was, dat verschillende personen toetraden
als lid van den Ghr. Boeren- en Tuinders
bond.
Binnenland.
Vliegongeluk te Rotterdam.
Het Zeeuwsch-Belgisch Trekpaarden
stamboek.
Buitenland.
Maatregelen tegen dumping in Amerika.
De Duitsch-Oostenrijksche tolunie.
Weinig belangstelling. Te
Dreischor zou Vrijdag door de afdeeling
Serooskerke van den Bond voor Staats-
pensionneering een propaganda-avond
worden gehouden met het opvoeren van
een paar tooneelstukken. Door gebrek aan
belangstelling kon deze propaganda-avond
niet doorgaan en werd door de spelers
zelvo maar begonnen met het laatste num
mer van het programma, te weten het
Bal.
Het veer Zijp eA. J. Polder.
De voorzitter van het Comité van Actie,
inzake verbetering van het veer Zijpe
A. J. Polder, deelde aan de Zier. Nieuws
bode mede, dat dezer dagen hij hem be
richt is ingekomen van den di cteur der
R.T.M., dat, zoodra de Eerste Kamer
vermoedelijk nog deze week de Waier-
staatsbegrooting heeft aangenomen en de
subsidie is toegezegd, onmiddellijk ta^
riefsverlaging volgt en meerdere vaarten
per dag zullen worden uitgevoerd.
Wat de verdere plannen betreft, hier
mede zullen nog wel eenige maanden
gemoeid zijn.
Onderscheiding. Bij Kon. Be
sluit is toegekend de aan de Orde van
Oranje-Nassau verbonden eere-medaille,
in zilver aan M. A. van de Zande, opzie
ner bij de visscherijpolitie op de Zeeuw-
sche Stroomen te Hansweert.
Werkloosheidsbesluit. De
gemeente Noordgouwe is toegetreden tot
de regeling, vervat in het werkloosheids
besluit 1917.
Middelburg. Zooals bekend mag veron
dersteld worden, heeft onze stad in vroe
ger eeuwen, toen zij nog een vesting was,
verschillende poorten gehad, die toegang
tot de stad gaven en die des nachts de
rustige poorters beschermden tegen be
zoeken van hen, die het poortersrecht
niet deelachtig waren. Alleen de Koe
poort herinnert daar ieder stadgenoot
en vreemdeling nog aan. Maar thans is
men bij de Noordbrug bezig om een ga
rage te maken achter de plaats, waar
tot voor korten tijd het aanplakbord
stond, dat naar den singel is verhuisd.
Bij dit werk moest de ter plaatse staan
de muur worden uitgebroken en de bij
zonder groote dikte van deze muur doet
veronderstellen, dat hij een deel heeft
uitgemaakt van de poort, die destijds
toegang gaf voor hen, die uit de richting
St Laurens Middelburg naderden.
Vlissingen. Gisteravond vierde de aid.
Vlissingen van de Nat. -Chr. Geheel-
onthoudersvereeniging haar 35-jarig be
staan. Ds H. E. Blaauwendraad opende
de feestverga.dering en sprak een propa-
gandawoord. Een orkest luisterde den
avond op, de zang werd uitgevoerd door
een onthouderskoortje, terwijl declama
tie werd gegeven door den heer Veen,
propagandist der N.G.G.V., die ook het
slotwoord sprak.
De zaal was versierd met bloemen en
palmen, en geheel gevuld met genoodig-
den, terwijl vele afgevaardigden van di
verse vereenigingen tegenwoordig wa
ren.
Wegens den mist is het stoomschip
„Archangel" van de lijn HarwichAnt
werpen in de haven alhier binnengeloo-
pen en hebben 102 passagiers het schip
verlaten. Daarna heeft het schip de reis
naar Antwerpen voortgezet.
Wemeldinge. Zondagnamiddag is nabij
Dintel het 1500 ton groote Belgische sleep-
schip „Milet", dat met plm. 1275 ton
steenkolen geladen was en dat gesleept
werd door de Belgische sleepboot „Se-
raing" van de S, B. R, te Antwerpen,
