Nu. 130
Woensdag 4 Maart 1931
45e Jaargang
Dagblad voor de Provincie Zeeland
Hendrikse Go's Bank N.V. Goes
EERSTE BLAD.
Buitenland
Belangrijkste Nieuws.
COUPONS EN LOSSINGEN
Binnenland.
Degenen die van deze bevoegdheid ge
Bij de beraadslaging over een zoo be-
ALLE
per 1 MAART vervallende
worden verzilverd door
Directeur-Hoofdredacteur:
H. ZUIDEMA.
Bureau: Langt: fforststraat 70, Goes.
Tol.: Redactie en Administratie No. tl.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg.
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. No. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting
Jt nummer bestaat uit 2 blade
V Bezuiniging bij het onderwijs.
Over twee dingen zijn we het in ons
land vrijwel eens langzamerhand.
In de eerste plaats, dat de uitgaven
voor het onderwijs een gevaarlijke hoog
te heoben bereikt en in de tweede plaats,
dat het uiterst moeilijk is hierin veran
dering te brengen.
Dat het moeilijk is tot bezuiniging te
komen blijkt ook weer uit het rapport
van de Gommissie-Rutgers.
Zij doet wel enkele voorstellen, die tot
eenige vermindering van uitgaven kun
nen leiden of die verdere uitzetting van
de kosten kunnen voorkomen, maar daar
staat tegenover, dat de linksche minder
heid van die commissie met voorstellen
komt, die, wanneer ze wonden uitgevoerd,
zeer belangrijke uitgaven met zich bren
gen.
Vermindering van de uitgaven van het
Rijk voor het onderwijs is dan ook niet
te verwachten.
Anders staat het met de gemeenten.
Prof. Rutgers wijst daarop in een be
schouwing over het Verslag der Lager
Onderswijs-commissie, die hij geeft in
„Antirevolutionaire Staatkunde".
„Waarneer zegt hij de kosten van
de gemeente hoog zijn, dan ligt dat nieti
aan de wet, maar aan de gemeentebestu
ren. Weert besteedde in de jaren 1922
..tot 1925 voor zijn negen openbare scho
len per leerling gemiddeld f 5,80 per jaar
aan exploitatiekosten; voor de openbare
schooi te Driebergen (leerlingenaantal
160 a 220) was dit gemiddeld bedrag
ruim f 21. Wil een gemeentebestuur bij
den bouw van scholen grooten eenvoud
betrachten, dan wordt dit niet belet; en
hetzelfde kan dan ook van de besturen
van bijzondere scholen worden verlangd.
Zegt men, dat het aantal scholen te groot
is, dat verscheidene kleine scholen over
bodig zijn, dan merkt de Commissie op,
dat de wet niet de instandhouding van de
vele openbare eenmans- en tweemans-
scholen eischt; men heeft hier te doen
met een toegeven aan den wensch der be
volking om op niet te grooten afstand 'n
school te hebben
De vraag kan gedaan worden of aan
deze zijde van de zaak wel voldoende aan
dacht wordt geschonken.
Er zijn tal van gemeenten, waar de uit
gaven per leerling van het openbaar on
derwijs zeer belangrijk hooger zijn dan
die van het bijzonder onderwijs en waar
het alleen aan het verstandig optreden
van de besturen der bijzondere scholen
is te danken, dat de onderwijs-uitgaven
nog niet veel hooger worden.
In vele gevallen blijven de uitgaven van
de bijzondere scholen beneden het bedrag
dat ze zouden kunnen gebruiken.
Of ze daarvoor veel waardeering ont
vangen is een andere vraag!
Ons zijn gemeenten bekend, waar ge
regeld door de bijzondere scholen per
leerling belangrijk minder per jaar
wordt uitgegeven dan waarop ze recht
kunnen laten gelden, en waar even ge
regeld door de gemeentebesturen op de
bijdragen beknibbeld wordt.
Een gevolg hiervan, dat men nog maar
steeds niet begrijpt, dat, wat de bijzon
dere scholen ontvangen niet een gunst
is, maar recht.
Maar hoe dit zij: zal er op de onder
wijs-uitgaven van beteekenis bezuinigd
worden, dan zullen de gemeenten dit moe
ten doen.
Bezuiniging is niet overal mogelijk.
Maar waar het kan, zonder de onderwijs-
belangen te schaden, daar mooi het ook.
V Stemmen In een andere gemeente
Niet alleen bij de verkiezingen voor de
Tweede Kamer, maar ook bij die voor de
Provinciale Staten is het mogelijk in een
andere gemeente dan waar men op de
kiezerslijst voorkomt te stemmen. Bij de
Statenverkiezingen is er echter deze be
perking, dat die andere gemeente gele
gen moet zijn in dezelfde provincie.
Deze bepaling is van veel belang voor
hen die vooruit weten dat zij op den dag
voor die stemming bepaald, in een andere
gemeente vertoeven, b.v. schippers, per
sonen die in een andere gemeente hun
werk hebben, reizigers en voor hen, die
na 1 Januari verhuisd zijn.
bruik wenschen te maken hebben niets
anders te doen, dan daarvan uiterlijk 14
dagen voor den stemmingsdag kennis te
geven ter secretarie of ten gemeente
huize.
Het nut en het genot van deze bepa
ling is duidelijk.
Men heeft geen tijdverlies, behoeft
geen onnoodige reiskosten te maken enz.
Alleen moet er wei aan worden ge
dacht, dat als eenmaal een dergelijke
mededeeling is gedaan, daarin geen ver
andering meer kan worden gebracht.
Wie b.v. in Krabbendijke woont en
verklaard heeft in Vlissingen te willen
stemmen, kan in Krabbendijke zijn stem
niet uitbrengen ook al is hij heel den dag
thuis.
Voor de besturen onzer kiesvereeni-
gmgen ligt hier ook een taak.
Vertrekkende leden moeten hierop at-
tont worden gemaakt terwijl het mede
aanbeveling verdient de kiesverenigin
gen ter plaatse waar iemand zich ves
tigt te waarschuwen opdat de opgaaf tij
dig kan geschieden. Omgekeerd verdient
het aanbeveling ingekomen personen
even een wenk te geven, zich tijdig ten
gemeentehuize te vervoegen, en zoo
moeite en kosten te voorkomen.
De Engelsche regeering trekt de arbeids-
geschillenwet in.
Gistermiddag heeft Mac Donald in de
bijeenkomst van de parlementaire ar
beiderspartij meegedeeld, dat de regee
ring tot haar spijt gedwongen was de
arbeidsgeschillenwet in te trekken we
gens de aanneming in de centrale com
missie van het liberale amendement
Mac Donald zeide, dat ook de liberale
parlementsleden een vergadering gehou
den hadden, waar zij besloten hadden
niet hun beginsel prijs te geven en een
gecombineerde vergadering van partij
leiders uit beide kampen had niets opge
leverd, daar ieder op zijn stuk was blij
ven staan.
Overeenkomst tusschen Gandhi en den
Onderkoning bereikt.
De besrekingen tsschen den Britsch-
Indischen Onderkoning en Gandhi waren
gisteren afgeloopen om 1^ uur en hebben
geleid tot een overeenkomst, die heden
nog eens zal worden nagegaan en daarna
bekrachtigd.
Beide partijen hebben natuurlijk be
langrijke concessies moeten doen. De
grootste moeilijkheden waren het onder
zoek in zake het brute optreden van de
politie en de zoutwet. Zooals men weet,
heeft de campagne tegen de zoutwet de
Indische schatkist in groote moeilijkhe-,
den gebracht.
Men gelooft, dat het volgende accoord
is getroffen tusschen Gandhi en den mi
nister van Financiën. De kustbewoners
krijgen vrijheid tot het oppikken, fabri-
ceeren en verkoopen van zout. Dat wil
niet zeggen, dat het zoutmonopolie door
de regeering is prijs gegeven. Deze zal
voortgaan zout te verkoopen in het groot
ste deel van het land.
Zoo men weet, ging het om het tot
stand brengen van den godsvrede, waar
bij de ongéhoorzaamheidscampagne, die
een jaar geleden werd ingezet, zal wor
den herroepen.
De werkloosheid in Engeland.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg op 23 Febr. 2.617.058, d.i. een
vermindering van 13.554 in vergelijking
met de voorgaande week, maar een ver
meerdering van 1.078.393 tegenover het
vorige jaar.
Dit is reeds de derde weekopgave met
een vermindering van het aantal werk
loozen. Is dit als een gelukkig symptoom
te beschouwen?
Scandinaafsch Nederlandsche samen
werking.
Aangaande de conferentie tusschen
vertegenwoordigers der vereenigingen
van industrieelen uit Denemarken, Ne
derland, Noorwegen en Zweden, welke
te Oslo wordt gehouden, wordt gemeld,
dat bedoelde afgevaardigden besprekin
gen hebben gevoerd, welke tot volledige
overeenstemming hebben geleid, aan
gaande de lijnen, volgens welke in den
vervolge een voortgezette en uitgebrei
der samenwerking tusschen de vier ge
noemde landen met betrekking tot een
liberale handelspolitiek kan worden ver
wezenlijkt.
Rubberhakken
Zooiplaten
Tips
In October a.s. zal de conferentie te
's Gravenhage worden voortgezet.
De derde Conferentie-Coiijn.
Uit Genève wordt gemeld:
De derde conferentie-Colijn voor een
gemeenschappelijke economische actie,
die zich voornamelijk zal hebben bezig
te houden met de inwerkingtreding en
de verlenging van den geldigheidsduur
van de handelsconventie van Genève van
24 Maart 1930, zal toch nog op 16 Maart
a.s. aanvangen. Verleden week was zij
met het oog op de ongunstige berichten
over te verwachten ratificaties uitgesteld
tot onbepaalden tijd. Gisteren zijn in al
lerijl alle Europeesche regeeringen ver
wittigd, dat de conferentie toch op den
aanvankelijk bepaalden datum zal door
gaan. Het schijnt dat bemoedigende be
richten verkregen zijn over de a.s. rati
ficatie der conventie door Frankrijk eD
Duitschland.
De tunnel onder de Schelde te
Antwerpen.
De onder groote belangstelling van
de zijde der honderden werkloozen zoo
wel op den linkeroever als op den rech
teroever der Schelde verrichte boringen
hebben bewezen, dat de ondergrond tot
ongeveer 6 M. diepte uit een laag bruin
zand bestaat, maar dat tusschen 6 en 26
a 27 M., waar zich thans de stevige klei
bevindt, een laag nat drijfzand aanwezig
is, welke moet worden droog gemaakt.
Het grootste deel van de beide tunnels
onder de Schelde zal in de kleilaag wor
den gegraven. Tot dusver heeft men
reeds zes groote boringen gemankt,
waarvan twee op den linker- en zes op
den rechteroever. Binnenkort zal ook
met het boren in het bed der rivier zelf
een begin worden gemaakt. Men hoopt
met 25 of ten hoogste 30 boringen to
kunnen volstaan.
Een nieuwe onderwijswet in België.
Van Katholieke, liberale en socialisti
sche zijde is in de Belgische Kamer een
wetsvoorstel ingediend om den school
plicht voor meisjes te brengen van 14 op
16 jaar in dien zin, dat deze leerlingen
van haar veertiende tot het zestiende jaar
zullen verplicht zijn, tenminste geduren
de tien uren per week lessen in huis
houdkunde te volgen.
Men kan op 15 jaar ontslagen worden
als men in het bezit is van de vereischte
diploma's die na het 16de jaar worden
afgeleverd. Verder zullen in verband hier
mede, meisjes niet vóór haar 15de jaar,
als zij het diploma hebben en andere niet
voor het 16de jaar in fabrieken mogen
werken.
Als Schacht dictator was....
Dr Schacht, de oud-president van de
Duitsche rijksbank, is te Stockholm aan
gekomen.
In een onderhoud met de pers ver
klaarde hij, dat zijns inziens Duitschland
niet in staat is aaai zijn herstelplichten te
voldoen, als het niet in de gelegenheid is
geld te verdienen.
Men heeft Duitschland alles ontnomen,
behalve dan zijn grondslagen. Het Duit
sche economische leven heeft de laatste
12 jaren nimmer een surplus opgeleverd.
Als de overwinnaars uit den wereldoor
log geen gezond verstand toonen, zal
Duitschland spoedig aan den rand van
een failissement staan. De samenwerking
tusschen Frankrijk en Duitschland heeft
zich tot dusverre daartoe bepaald, dat
Duitschland ieder jaar een milliard moest
betalen. Om Duitschland er weer boven op
te helpen is het noodig, dat men het zijn
koloniën teruggeeft!
Men vroeg Schacht, wat hij zou doen
als hij eens dictator was.
Hij antwoordde hierop, dat hij o.m. de
productie van den laoidbouw zou opvoe
ren en de industrie zou stimuleeren. De
werkloosheid dient een einde te nemen,
geen enkele buitenlandsche leening mag
meer opgenomen worden, doch de kapi
taalvorming dient uit eigen kracht ter
hand genomen te worden.
Een paar gevoelige klappen voor Min.
Schiele ln den Rijksdag.
De Duitsche Rijksminister van Land
bouw heeft in den Rijksdag een paar ge
voelige nederlagen geleden, ook al werd
zijn begrooting in tweede lezing ten slot
te aangenomen. De fractie van het land
volk verlangde dat het voorstel der so
ciaal-democraten, waardoor de broodwet
in de praktijk elke beteekenis verliest,
opnieuw zou worden verwezen naar de
commissie. De Rijksdag kon zich hier
mede niet vereenigen, waarna het voor
stel van de sociaal-democraten in twee-
de en derde lezing werd aanvaard. De
bijmalingsdwang (dit is de verplichting
bij het bakken van brood geen tarwe
te gebruiken, die niet vermengd is met
rogge) werd dientengevolge opgeheven.
Bovendien bestaat ook niet langer voor
koffiehuizen en restaurants de verplich
ting uitsluitend roggebrood aan het pu
bliek voor te zetten.
Aangenomen is ook nog het socialis
tische voorstel in zake toelating van een
invoerquotum van 50.000 ton bevroren
vleesch per 1 Maart 1931, met 223 tegen
149 stemmen.
Voor het groote gezin.
De bond voor het Christ, gezin in Bel
gië is in het afgeloopen jaar geweldig
vooruitgegaan. Op 1 Januari 1930 be
droeg het aantal leden 102.000 en een
jaar later was het ledenaantal gestegen
tot 130.650, dat is ongeveer 37 pCt. van
het aantal huisgezinnen van het geheele
land.
In het afgeloopen jaar heeft de bond
weer een belangrijke belastingvermin
dering voor de groote gezinnen weten te
bewerken.
De bond ontving reeds een voorschot
van acht millioen francs voor den bouw
van goedkoope woningen voor groote
gezinnen. Ook werd er voor de groote
gezinnen een aanzienlijke aftrek toege
past op de provinciale en gemeentelijke
belastingen.
Korte Berichten.
Een gezelschap van 28 professoren
en studenten van de landbouwhoogeschool
te Berlijn, brengt op het oogenblik een
bezoek aan Engeland, teneinde daar de
verkooporganisatie te bestuideeren. Het
bezoek zal een week duren, waarbij o.a.
de moderne markthallen te Londen en in
andere steden bezichtigd zullen worden
en ook een bezoek aan Oxford wordt ge
bracht.
Naar Reuter uit Londen seint, zijn
de heer en mevrouw Snowden ziek. Me
vrouw is zwaar verkouden en Minister
Snowden ligt met griep te bed.
Boven Gent heeft een hevige sneeuw
storm gewoed, waardoor meer dan 3000
telefoondraden vernield werden. De ge
heele dienst is ontwricht, evenals de
dienst der electrische straatklokken en
der brand-waarschuwingssignalen.
HERZIENING DER LAGER ONDER
WIJSWET.
Bij Drukkerij „De Standaard" te Am
sterdam verscheen het eerste nummer
van „Herziening der Lager Onderwijs
wet", bijdragen van Prof. Mr V. H. Rut
gers.
Omtrent de bedoeling van deze uit
gave zégt de schrijver o.m.:
„De herziening van de Lager-Onder-
wijswet, die blijkens mededeeling der
Regeering nog in dit zittingsjaar der
Staten-Generaal aanhangig zal worden
gemaakt, vraagt gedurende eenigen tijd
zoowel uit technisch als uit politiek oog
punt nauwgezette aandacht.
Het komt mij voor dat het mijnerzijds
niet een onbescheidenheid, maar eerder
voor mij plicht is, aan de beraadslaging
over die herziening deel te nemen. Van
de redactie van een dagblad zou ik daar
toe zekere ruimte kunnen vragen. Maar
ik geef de voorkeur aan volledige vrij
heid ten aanzien van plaatsruimte, tijd
van schrijven, mogelijk verschil van mee
ning over ondergeschikte punten. Ik zou
misschien niet een gemakkelijke logeer
gast zijn en trek daarom tijdelijk als pu
blicist in een eigen kamer."
De uitgifte van deze „bijdragen" moet
worden toegejuicht om meer dan een
reden.
Binnenland
De Tweede Kamer over de Indische be
grooting.
Memorie van Antwoord op de Arbeids-
begrooting.
Buitenland
Overeenkomst tusschen Ghandi en den
onderkoning.
De werkloosheid in Engeland vermin
derd.
langrijk punt als de herziening van de
Lager-Onderwijswet moet ook de stem
van een gezaghebbend man als Prof. Rut
gers, die in deze materie doorkneed is,
worden gehoord.
Vooral omdat het niet in de laatste
plaats zal gaan om de v r ij h e i d van
het bijzonder onderwijs, waarvoor Prof.
Rutgers zich ook hier weer als een krach
tig strijder doet kennen.
Luchtvrachtverlaging naar indië.
In verband met het grootere laadver
mogen van de nieuwe vliegtuigen der K.
L. M., welke op de luchtlijn Amsterdam
Batavia in dienst worden gesteld, is een
'aanmerkelijke vrachtverlaging voor goe
deren ingevoerd.
De nieuwe tarieven worden reeds toe
gepast op de zendingen, welke met de ma
chine van Donderdag a.s. vertrekken.
Conferentie inzake de economische
depressie.
Het Tweede Kamerlid van der Waer-
den heeft den minister van binnenland-
sche zaken en landbouw, voorzitter van
den raad van ministers, de volgende vra
gen gesteld:
1. Wil de regeering mededeelen, waar
om zij naar de a.s. conferentie van den
Volkenbond, ter bestudeering van oorzaak
verloop en herhaling van de economische
depressie, niet tevens een Nederlandsch
deskundige, vertegenwoordigend de so
ciaal-democratische denkrichting, heeft
aangewezen, nademaal het toch als vast
staand kan worden aangenomen, dat in
geen volksdeel zooveel aandacht en studie
gewijd is aan het vraagstuk van crisis en
werkloosheid als in het sociaal-democra
tische?
2. Acht de regeering den tijd nog niet
gekomen, om door daden te bewijzen, dat
aan de krenkende achterstelling van de
sociaal-democratie, ook in het geestelijk
verkeer, een einde wordt gen i.akt?
Eén jaar actieve dient.,.
De minister van Defensie heeft bepaald,
dat bij de artillerie aan een zeker aan
tal reserve-luitenants op hun verzoek
vergunning kan worden verleend voor
den tijd van één jaar voor werkelijken
dienst onder de wapenen te komen.
Deze termijn kan bij gebleken geschikt
heid tot ten hoogste twee jaren wor
den verlengd.
Aanspraken op overgang naar 't corps
beroepsofficieren kunnen aan dit verblijf
onder de wapenen niet worden ontleend.
Zorg voor werkloozen.
In een audiëntie, die minister Ruys de
Beerenbrouck verleende aan een delegatie
nit het dagelijksch bestuur van het Neder
landsch Verhond van Vakvereenigingen
ter bespreking van de maatregelen, welke
genomen zouden kunnen worden, om de
zorg voor de werkloozen te verbeteren,
heeft deze delegatie o.m. gewezen op de
